Search results

1

A trecento angevin polyptych, the adoration of the magi, and a thirsty servant:

100%

Megyeši P.

Umění (Art)

|

2019

|

vol. 67

|

issue 4

320-332

EN

The portable folding polyptych, now in the holdings of the Moravian Gallery in Brno (A 559), was published forty years ago by Olga Pujmanová as one of the earliest and also finest works of the Italian Trecento in former Czechoslovakia. Later on, the polyptych was analyzed by the scholars Mojmír S. Frinta, Tanja Michalsky, Kaliopi Chamonikola, Markus Horsch and Vinni Lucherini. The treatise is devoted to the iconography of the scene of the Adoration of the Magi that contains a hitherto-overlooked motif of a drinking servant. The scene in the Anjou polyptych is the earliest example of the iconographic type of the Adoration of the Magi, widespread especially in 14th- and 15th-century wall painting. The motif is (Mirror of Human Salvation). In the ninth chapter, dealing with the story of the Adoration of the Magi, a passage from the Second Book of Samuel 23:15-17 is mentioned as an event prefiguring this New Testament linking of events of the Old and New Testaments, but above all, through the visualization of the thirsty craving for the water of life, also draws attention to the heavenly water of eternal grace brought, according to the text, by the ‘heavenly innkeeper’ from Bethlehem. The thirsty servant in the Adoration scene — as the visualization of cal but also spiritual sense — is one of the examples of the collective imagination that appear in the form of parables in various parts of the Bible: Isaiah 12: 3; 44: 3; 55:1, Psalms 42:1-3, John 4:13-14; 7: 37-38. The analysis of find in the image during pious contemplation of the painting. The object used during travels itself portrays and thematizes not only the physical journey and the quenching of thirst with water of life but also suggests to its user notions of a spiritual journey leading to ‘the heavenly innkeeper who pours the water ofgrace to those who thirst and amply gives water of life to those who are parched’.

CS

Přenosný skládací polyptych, dnes ve sbírkách Moravské galerie v Brně (A 559), publikovala Olga Pujmanová před čtyřiceti lety jako jedno z nejstarších a zároveň nejkvalitnějších děl italského trecenta v bývalém Československu. Později se jím zabývali badatelé Mojmír S. Frinta, Tanja Michalsky, Kaliopi Chamonikola, Markus Hörsch a Vinni Lucherini. Studie se věnuje ikonografii scény Klanění tří králů, která obsahuje dosud přehlížený motiv pijícího sluhy. Scéna na anjouovském polyptychu je nejstarším příkladem ikonografického typu Klanění tří králů, rozšířeného zejména v nástěnném malířství 14. a 15. století. Jeho objasnění přináší spis Speculum humanae salvationis (Zrcadlo lidského spasení). V deváté kapitole, pojednávající o pokloně tří králů, je jako událost předznamenávající tento novozákonní příběh uvedena pasáž z Druhé knihy Samuelovy (23, 15–17). Motiv pijícího sluhy evokuje typologické propojení událostí Starého a Nového zákona, ale zejména zviditelněním žíznivé touhy po pozemské vodě upozorňuje i na nebeskou vodu věčné milosti, kterou podle textu přináší „nebeský šenkýř“ z Betléma. Žíznivý sluha ve scéně Klanění tří králů — jako vizualizace touhy po životodárné tekutině, nejen v tělesném, ale i duchovním smyslu — patří k příkladům kolektivní imaginace, které se ve formě podobenství vyskytují na více místech Bible: Izajáš (12, 3; 44, 3; 55, 1), Žalm (42, 1–3), Ján (4, 13–14; 7, 37–38). Analýza zobrazení Klanění tří králů objasnila záměrné významy, vytvářené při koncipování ikonografického programu, které mohl vnímatel během zbožné kontemplace v obraze nacházet. Objekt, sloužící na cestách, sám cestu zobrazuje a tematizuje nejen fyzické putování a uhašení žízně pozemskou vodou, ale svému uživateli sugeruje i myšlenky na duchovní cestu, směřující k „nebeskému šenkýři, který nalije vodu milosti těm, kteří žízní, a hojně dá vodu života těm, kteří jsou vyprahlí“.

2

Scena Zwiastowania na poliptyku z Olkusza

63%

Kliś Z.

Folia Historica Cracoviensia

|

2007

|

vol. 13

EN

Among many Annunciation scenes represented in panel painting in Little Poland - which is especially abundant in iconographie motifs “describing” the mystery of the Incarnation - is a panel of the polyptych (1485) in St. Andrew’s Church in Olkusz. The polyptych was painted in fulfilment of a request by Anna Sperhozowa of Olkusz, before her death. It is the work of Jan Wielki, a nephew of the late founder of the church. When Jan was battered by Jan Waligóra, and it seemed he would not survive, the work was completed by Jan Stary. A brother of Jan Wielki’s wife Katarzyna - Jan Wolny, bachelor of arts, subsequently St. Panthaleo’s altarist in Our Lady’s Church in Krakow and altarist of the Most Holy Virgin Mary in Olkusz - arranged all the legal formalities for the recognition of the altarpiece as the Family Worship Altar in St. Andrew’s Church1. It is therefore rather certain that the ideological aspect of the altarpiece was provided by a theologian with a personal interest in this particular work of art.

PL

Wśród wielu przedstawień Zwiastowania reprezentowanych w tablicowym malarstwie w Małopolsce uwagę zwraca scena z poliptyku z kościoła św. Andrzeja w Olkuszu. Został on ufundowany przez bogatą mieszczkę Annę Sperhozową i jej siostrzeńca, ks. Jana Wolnego, który, jako wykonawca testamentu ciotki, zamówił nastawę ołtarzową u swojego szwagra, malarza krakowskiego Jana Wielkiego. Poliptyk został ukończony w 1485 r. Początkowo znajdował się on na ołtarzu Bożego Ciała i Wniebowzięcia NMP, przy sakramentarium, obok ściany tęczowej (pomiędzy prezbiterium a nawami). Na początku XVII w. poliptyk został przeniesiony do kaplicy św. Anny przy prezbiterium. Najprawdopodobniej wówczas w części środkowej nastawy, na tle renesansowej niszy, umieszczono późnogotycką figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

3

Para obrazów retabulum ołtarzowego ze scenami legend o św. Mikołaju w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie

51%

Chełmecka P.

Folia Historica Cracoviensia

|

2017

|

vol. 23/2

121-156

PL

W kolekcji Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie znajduje się para skrzydeł retabulum ołtarzowego przedstawiających wątki hagiograficzne związane ze św. Mikołajem z Bari. Do zbiorów trafiły z miejscowości Rzepiennik Biskupi, położonej w okolicach Krosna. Stanowią przykład późnogotyckiego malarstwa tablicowego powstającego w prowincjonalnych warsztatach małopolskich w pierwszej połowie XVI wieku. Sceny Ocalenie rozbitków na tonącym statku oraz Biczowanie posągu św. Mikołaja ukazane na owych skrzydłach, odnoszą się do cudotwórczej działalności św. Mikołaja. Ich pierwowzorem był zapewne tekst Złotej Legendy Jakuba de Voragine, cieszący się od XIII wieku wielką popularnością i stanowiący źródło częstych inspiracji ikonograficznych. Obrazy, pochodzące najprawdopodobniej z nieistniejącego retabulum św. Mikołaja, pod względem stylowym przyporządkować można kręgowi Warsztatu Mistrza Tryptyku z Klimkówki, którego działalność związana jest z Krosnem i okolicami. Twórcą łączonym z tą pracownią jest malarz Andrzej działający w Krośnie w pierwszej połowie XVI wieku. Jego dorobek charakteryzują wpływy między innymi malarstwa i grafiki południowoniemieckiej, z którymi najprawdopodobniej zetknął się w środowisku krakowskim.

EN

The collection of The Princes Czartoryski Museum in Krakow includes a pair of wings form a winged retable depicting hagiographical threads connected with the person of St. Nicholas of Bari. The artwork was brought to the museum from Rzepiennik Biskupi, a village situated near Krosno. The wings constitute an example of late Gothic tabular painting, manufactured in provincial workshops of Little Poland in the 1st half of the 16th century. The scenes Salvaging the castaways from the shipwreck and Whipping of the statue of St. Nicholas depicted on the aforementioned wings refer to the miracle-working activity of St. Nicholas. Most probably the author drew inspiration from the text of The Golden Legend by Jacob de Voragine – the text, which was very popular from the 13th century and which was frequently a source of hagiographical inspirations. The paintings, most probably deriving from the nonexistent retable of St. Nicholas, in terms of stylistics can be assigned to the circle of the Workshop of the Master of Triptych from Klimkówka, whose work is connected with Krosno and its neighbourhood. Andrzej, working in Krosno in the 1st half of the 16th century, is a painter consociated with this workshop. His works typify, among others, influences of the South-German painting and engraving, which he encountered most probably in the Krakow community.

4

Madonna in trono col Bambino di Bernardo Daddi nella collezione Lanckoroński del castello di Wawel

45%

Tracz S.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 4: Historia sztuki

5-33

PL

Tronująca Madonna z Dzieciątkiem z kolekcji Lanckorońskich na Wawelu (nr inw. 7908) wraz z zachowanymi w innych zbiorach kwaterami ze św. Bartłomiejem, św. Wawrzyńcem, św. Katarzyną i św. Cecylią oraz z przynależącymi do zwieńczenia tablicami z błogosławiącym Chrystusem i Ewangelistami, przynależała pierwotnie do rozproszonego obecnie po świecie retabulum ołtarzowego, gdzie stanowiła część centralną. Nastawę wykonał ok. 1340 r. Bernardo Daddi z przeznaczeniem do kaplicy śś. Bartłomieja i Wawrzyńca w karmelitańskim kościele Santa Maria del Carmine we Florencji. Tablica po rozdzieleniu około połowy XVIII wieku trafiła przed 1903 r. do wiedeńskich zbiorów Karola Lanckorońskiego (1848-1933), a wraz z nimi znalazła się w 1994 r. na Wawelu. Kompozycja i treści ideowe kwatery pozostają w ścisłym związku z wcześniejszą bracką tablicą ołtarzową z Santa Maria del Carmine we Florencji, ukazującą Tronującą Madonnę z Dzieciątkiem i dwoma aniołami oraz umieszczonym w jej zwieńczeniu, oddzielonym pierwotnie ramą, Chrystusem Błogosławiącym między dwoma aniołami, przypisywaną Maestro della Sant’Agata z ok. 1270 r., przechowywaną obecnie w kaplicy Brancaccich. Równocześnie wawelska kwatera wpisuje się w szereg toskańskich Madonn określanych w ikonografii jako Regina coeli lub Maestà. Dokładna analiza na podstawie tekstów źródłowych skondensowanych na tablicy Daddiego treści ideowych oraz podjęta próba rekonstrukcji całości pozwala wysunąć hipotezę, iż wykonana w jego warsztacie nastawa ilustrowała wizję Niebieskiego Jeruzalem, opartą na tekście Apokalipsy św. Jana Apostoła. Artysta na tablicy z Tronującą Madonną odwołał się do prawdy o królewskiej godności Maryi, Jej współudziale w tajemnicy Wcieleni i Odkupienia, samego zaś Chrystusa ukazał jako Baranka Bożego, który zgładził grzechy świata i dlatego święci patronowie kaplicy oddają Mu cześć. Całościowe spojrzenie na wawelską tablicę oraz jej powiązania ze sztuką Toskanii pozwala stwierdzić, że jest to obiekt, który pod względem artystyczno-formalnym, jak i treściowym stanowi jeden z najcenniejszych przykładów włoskiego Trecenta, znajdujący się w zbiorach polskich.

EN

Madonna and Child Enthroned in the Lanckoroński family collection in the Wawel castle (inv. No. 7908) along with the quarters with St. Bartholomew, St. Lawrence, St. Catherine and St. Cecilia that are preserved in other collections as well as with the panels that present the blessing Christ and the Evangelists used to be an essential part of a retable that can currently be found in various places across the world. The retable was made by Bernardo Daddi around 1340. It was intended to be a part of St. Bartholomew and St. Lawrence Chapel in the Carmelite church of Santa Maria del Carmine in Florence. After being divided into parts around 1750, the panel had become a part of the Viennese collection of Karol Lanckoroński (1848-1933) by the end of 1903. In 1994, the collection, including the previously mentioned panel, was placed in the Wawel Royal Castle, where it is held today. The composition and the ideological content of the quarter are closely related to an earlier confraternal altar panel from the church of Santa Maria del Carmine that includes Madonna and Child Enthroned with Two Angels as well as Christ Blessing between Two Angels placed at the top and originally separated with a frame. The altar panel, credited to Maestro della Sant’Agata (around 1270) is currently stored in the Brancacci chapel. The Wawel quarter is in line with Tuscan Madonnas that are defined in the iconography as the Regina Coeli or Maestà. A thorough analysis of ideological content presented on the Daddi panel based on source materials as well as an attempt to reconstruct the whole panel leads us to the conclusion that the retable made in Daddi’s workshop presented the vision of Heavenly Jerusalem, based on the Revelation to St. John. Through the Madonna and Child Enthroned with Two Angels panel the artist referred to the truth about the royal dignity of Mary and her participation in the mystery of the Incarnation and Redemption whereas Christ Himself was presented as the Lamb of God who took away the sins of the world. Therefore, the patron saints of the chapel worship Him. A holistic view of the Wawel panel and the way it is connected with the art of Tuscany shows that it is the object that, in artistic and formal terms as well as in content, is one of the most valuable examples of Italian Trecento that can be found in Polish collections.

Refine search results

2 Folia Historica Cracoviensia

1 Roczniki Humanistyczne

1 Umění (Art)

1 Chełmecka P.

1 Kliś Z.

1 Megyeši P.

1 Tracz S.

1 2019

2 2017

1 2007

A trecento angevin polyptych, the adoration of the magi, and a thirsty servant:

Scena Zwiastowania na poliptyku z Olkusza

Para obrazów retabulum ołtarzowego ze scenami legend o św. Mikołaju w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie

Madonna in trono col Bambino di Bernardo Daddi nella collezione Lanckoroński del castello di Wawel