Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 14

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  populacja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Przemiany ludnościowe mające miejsce w Ameryce Łacińskiej w II połowie XX wieku i w pierwszej dekadzie wieku XXI charakteryzuje olbrzymia dynamika, a także różnorodność przes-trzenna. Nie zawsze jednak tendencje regionalne pokrywają się z procesami zachodzącymi w skali poszczególnych państw bądź lokalnej. W ciągu ostatnich sześćdziesięciu lat Amerykę Łacińską cechował nieprzerwany wzrost liczby ludności, która ze 167,3 mln w 1950 roku osiągnęła wartość 588,6 mln w 2010 roku.
PL
Zmiany demograficzne są jedną z determinant kształtujących światową gospodarkę. W związku z rosnącą populacją analiza zmian demograficznych w krajach rozwiniętych oraz rozwijających się wydaje się kluczowa. Celem artykułu jest identyfikacja zachodzących zmian w strukturze demograficznej krajów najsłabiej rozwiniętych, w tym podjęcie próby oceny wpływu zaobserwowanych tendencji na gospodarkę światową. W opracowaniu scharakteryzowano wybrane tendencje demograficzne w krajach najsłabiej rozwiniętych, w tym: dodatni przyrost naturalny, wzrost oczekiwanej średniej długości życia, wzrost udziału osób w wieku 0-14 lat. Wskazano również możliwe konsekwencje wzrostu ludności w krajach LDC dla ich gospodarek oraz gospodarek krajów rozwiniętych. Na podstawie analizy literatury oraz danych ilościowych stwierdzono możliwy wzrost migracji netto z krajów LDC oraz możliwość wystąpienia problemów kulturowych w krajach przyjmujących. Metody badawcze zastosowane w artykule to analiza literatury oraz metoda wnioskowania.
EN
Demographic changes are one of the determinants shaping the global economy. Due to the growing population, the analysis of demographic changes in developed and developing countries is crucial. The aim of the article was to identify changes in the demographic structure of the least developed countries, and to assess the impact of demographic trends on the world economy. The study examines selected demographic trends in the least developed countries, including positive population growth, increase in life expectancy and in the number of children aged 0-14. The possible consequences for population growth in LDCs were also indicated. Based on the analysis of the literature and quantitative data, a possible increase in net migration from the LDCs and the probability of cultural problems in the host countries were identified. The research methods used in the article were the analysis of the literature and the method of inference. The aim of this article was to analyse the evolving demographic patterns in Least Developed Countries (LDCs) and their potential impact on the global economy. To achieve this objective, the following research questions were formulated: What are the potential risks associated with a young population in LDCs? How might demographic changes in LDCs influence developed countries? The research methods employed in this study included literature analysis and the inference method. Reliable quantitative data from reputable sources such as the World Bank, UNCTAD, and the WTO, among others, were utilised in the analysis.
PL
Wstęp. Nadmierna aktywacja nerwu błędnego może prowadzić do omdlenia i chrapania. Cel pracy. Ocena, czy u osób z populacji ogólnej chrapanie jest powiązane z występowaniem omdleń. Materiał i metody. Grupę badaną stanowiło 98 osób w wieku 40,1 ± 15,7 lat (w tym 47 kobiet i 51 mężczyzn). Osoby badane były przypadkowo wybrane spośród znajomych i członków rodzin autorów. Respondentów proszono o wypełnienie ankiety dotyczącej występowania u nich chrapania, nadmiernej senności, czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, omdleń oraz skalę senności Epworth. Wyniki. Wystąpienie co najmniej jednej pełnej utraty świadomości w życiu podało 36,7% respondentów, występowanie chrapania podawało 55 osób (56,1%), w tym 18 kobiet (38,3%) i 37 mężczyzn (72,8%). Wśród 36 osób, które podają, że choć raz w życiu chrapały, 26 osób przebyło co najmniej 1 incydent omdlenia (72,2%), natomiast spośród 62 osób, które nie chrapią, taką zależność podawało jedynie 29 osób (46,8%), p = 0,14, p < 0,05. Zauważenie przez respondenta, że chrapie zwiększa ryzyko omdlenia w wywiadzie 3,2-krotnie, 95% przedział ufności wynosił 1,3–7,3-krotnie, p = 0,008, p < 0,01. Wnioski. 1. Chrapanie jest częstym zjawiskiem w populacji ogólnej. 2. Osoby, u których występuje chrapanie, mają istotnie częściej w wywiadzie chorobowym omdlenia. 3. Ustalenie charakterystyki powiązań między omdleniami a chrapaniem wymaga wykonania dalszych badań.
EN
Background. Excessive activation of vagus nerve may lead to syncope and snoring. Objectives. The aim of the study is evaluation whether snoring is connected with occurrence of syncopes among people from general population. Material and methods. The group of respondents consisted of 98 people aged 40.1 ± 15.7 (including 47 women and 51 men). The respondents were randomly selected from the authors’ friends and family members. They were asked to fill in a survey form concerning occurrence of snoring, excessive somnolence, risk factors of cardiovascular system diseases, syncopes and Epworth Sleepiness Scale. Results. Occurrence of at least one full loss awareness in lifetime was mentioned by 36.7% of the respondents, occurrence of snoring by 55 people (56.1%) including 18 women (38.3%) and 37 men (72.8%). Among 36 people who state that they have snored at least once in their lifetime 26 have experienced at least one incident of syncope (72.2%) whereas among 62 people who do not snore, such a dependence was given by 29 people (46.8%), p = 0.14, p < 0.05. In case when the respondent has noticed he snores, the risk of syncope increases in history by 3.2 times; 95% confidence interval was 1.3–7.3 times, p = 0.008, p < 0.01. Conclusions. 1. Snoring is a frequent phenomenon among general population. 2. People with occurrence of snoring have had syncopes in their medical history more often indeed. 3. Determining characteristics of relations between syncopes and snoring requires performing further research.
EN
We are currently observing significant changes in the world’s population. Until World War II, we could see a constant increase in population in various parts of the world. Currently, in the selected countries of the eastern part of the EU, the population is decreasing, e.g. in Poland or Romania. Demographic indicators (fertility rate, mortality rate, migration rate) are affected by economic and social conditions. Various en masse pro-natalist policies are ineffective. EU societies are focused on expectations other than parenthood. These changes will require new actions by state authorities in the area of demography.
PL
Aktualnie zauważamy głębokie zmiany w populacji świata. Do II wojny światowej mogliśmy dostrzegać ustawiczny wzrost liczby ludności w różnych częściach świata. Obecnie w wybranych państwach wschodniej części UE liczba ludności maleje, np. w Polsce lub Rumunii. Na wskaźniki demograficzne (współczynnik dzietności, współczynnik umieralności, współczynnik migracji) mają wpływ uwarunkowania ekonomiczne i społeczne. Różne polityki pronatalistyczne en masse są nieskuteczne. Społeczeństwa [państw] UE są skoncentrowane na innych oczekiwaniach niż macierzyństwo. Wspomniane zmiany będą wymagały nowych działań władz państwowych w obszarze demografii.
EN
Aktualnie zauważamy głębokie zmiany w populacji świata. Do II wojny światowej mogliśmy dostrzegać ustawiczny wzrost liczby ludności w różnych częściach świata. Obecnie w wybranych państwach wschodniej części UE liczba ludności maleje, np. w Polsce lub Rumunii. Na wskaźniki demograficzne (współczynnik dzietności, współczynnik umieralności, współczynnik migracji) mają wpływ uwarunkowania ekonomiczne i społeczne. Różne polityki pronatalistyczne en masse są nieskuteczne. Społeczeństwa [państw] UE są skoncentrowane na innych oczekiwaniach niż macierzyństwo. Wspomniane zmiany będą wymagały nowych działań władz państwowych w obszarze demografii.
PL
Wielu naukowców badało powiązania między urbanizacją a wzrostem gospodarczym poszczególnych krajów lub regionów. W ich badaniach urbanizacja traktowana jest zarówno jako przyczyna, jak i konsekwencja procesu rozwoju gospodarczego. Doświadczając stale znaczącego wzrostu gospodarczego, Albania ostatnio odróżniła się od pozostałych krajów bałkańskich. Obszary miejskie, w szczególności te, które znacznie się rozbudowały, podlegają konsekwencjom takiej transformacji – pozytywnym i negatywnym – w dziedzinie gospodarczej i przestrzennej, a także w życiu codziennym mieszkańców. Chociaż w innych krajach występuje istotna korelacja między urbanizacją a wzrostem gospodarczym, Albania musi jeszcze odpowiedzieć sobie na pytanie, czy to urbanizacja napędza wzrost gospodarczy czy też jest odwrotnie – są one od siebie niezależne. Analiza związku między urbanizacją i wzrostem gospodarczym w rzeczywistości albańskiej w latach 1984–2020 jest głównym celem artykułu. Wykorzystano do tego dane Banku Światowego za lata 1984–2020. Zastosowane metody to analiza regresji i test przyczynowości w sensie Grangera.
EN
Numerous scholars have studied the connection between urbanization and economic growth for particular nations or regions. In their research, urbanization is considered both a cause and a consequence of the process of economic development. By continuing to experience significant economic growth, Albania has recently set itself apart from the other Balkan nations. Urban areas, particularly those that have expanded substantially, have seen the repercussions of such a transformation – both positive and negative – in the economic and spatial realms as well as in people’s daily lives. Although there is a considerable correlation between urbanization and economic growth in other countries, Albania has yet to address the question of whether urbanization drives economic growth or vice versa – they are independent of each other. The analysis of the connection between urbanization and economic growth in the Albanian reality in the years 1984–2020 is the main goal of the article. World Bank data for the years 1984–2020 were used for this purpose. The methods used are the regression analysis and the Granger causality test.
EN
The following article discusses spectrum of problems interconnected with demographics and its consequences which are already present and waiting to be addressed by international community. Author presents and discusses global demographic changes, fertility rate in developing countries, demographic issues of rich and highly developed ones and international labour migration. The article is provided with data from UN and World Bank reports, as well as other organisations like Eurostat etc. Geographically, the author is mostly focused on demographical problems of Africa and European Union.
PL
Niniejsza praca traktuje o szeroko pojętej tematyce bezpieczeństwa ludnościowego, wskazując na wyzwania, które czekają na reakcję, a z którymi społeczność międzynarodowa zetknie się jeszcze w XXI wieku. Autor wyszczególnia i analizuje takie problemy, jak: globalne zmiany demograficzne, przyrost naturalny w krajach rozwijających się, problemy demograficzne państw rozwiniętych oraz problematykę związaną z migracjami zarobkowymi z państw rozwijających się do państw rozwiniętych. Wśród wykorzystanych źródeł znajduje się szereg raportów instytucji takich jak ONZ czy Bank Światowy, dotyczących kondycji demograficznej różnych regionów świata ze szczególnym uwzględnieniem Afryki i Europy.
EN
As with many countries worldwide, Namibia is, despite its relatively small population and stable government, facing some significant environmental problems. This research sought to determine how a group of potentially influential tertiary-level students perceived the state of the environment in Namibia. To this end, a cohort of 20 preservice science teachers were interviewed to determine their perceptions of the environmental issues facing Namibia. The majority of the cohort identified deforestation as the major such issue. They also associated this concern with other problems such as soil erosion, salinity, and desertification. Some also raised concerns about global warming and associated climate change; several of the preservice teachers believed the country was already experiencing the effects of this. Although the population of Namibia is quite small relative to its area, the future teachers perceived population growth as a problem contributing to both environmental and social problems. All viewed education as key to reducing family size and alleviating social and environmental problems. However, none of the cohort made any connection between increasing patterns of consumption and environmental degradation.
PL
Jak wiele krajów na całym świecie, Namibia, poza względnie niewielką populacją i stabilnym rządem, boryka się z poważnymi problemami środowiskowymi. Artykuł przedstawia wyniki badań ukierunkowanych na określenie, w jaki sposób grupa potencjalnie wpływowych studentów trzeciego stopnia pedagogiki postrzega stan środowiska w Namibii. W tym celu przeprowadzono wywiady z grupą 20 przyszłych nauczycieli, aby zbadać ich postrzeganie wyzwań środowiskowych, przed jakimi stoi Namibia. Większa część respondentów stwierdziła, że głównym problemem jest wylesianie. Kojarzyli oni również zagrożenia środowiskowe z erozją, zasoleniem oraz pustynnieniem. Niektóre osoby wskazywały na globalne ocieplenie i powiązane z nim zmiany klimatyczne, kilku studentów uważało, że kraj już cierpi z powodu tych zjawisk. Pomimo że populacja Namibii jest dość niewielka w porównaniu do jej powierzchni, przyszli nauczyciele uznali wzrost liczby ludności za problem zarówno środowiskowy, jak też społeczny. Wszyscy respondenci postrzegali edukację jako klucz do zmniejszenia wielkości rodzin oraz złagodzenia problemów środowiskowych i społecznych. Jednak żaden z uczestników badania nie powiązał degradacji środowiska z umacniającymi się wzorcami konsumpcyjnymi.
PL
W niniejszym opracowaniu dokonano analizy sposobów odprowadzania odpadów stałych i ich wpływu na jakość wody w obszarze gminy Ugep w Yakurr Local Government Council dystryktu Cross River w Nigerii. Wyniki ujawniły, że na badanym obszarze zachodzi istotny i niekorzystny związek między metodami usuwania odpadów stałych, a jakością wody pitnej oraz użytku domowego. Dane zostały zebrane na podstawie 500 kwestionariuszy wypełnionych przez głowy rodzin. Jednoznacznie wykazano, że zły stan infrastruktury oraz wyzwania związane z dostępem do niezbędnych udogodnień w połączeniu z nieefektywnym zarządzaniem nielicznymi istniejącymi zasobami w zakresie urządzeń sanitarnych narażają mieszkańców na problemy zdrowotne i socjalne. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że istnieje istotny związek między metodą unieszkodliwiania odpadów stałych (odkażaniem), a jakością wody dostępnej w obszarze prowadzonych badań. Warunkiem stworzenia zrównoważonego i służącego zdrowiu systemu usuwania odpadów, przy jednoczesnej trosce o jakość wody jest zachęcanie przez służby medyczne i odpowiednie agencje rządowe, a także samych członków społeczności do wspólnego zaangażowania w proces podnoszenia świadomości na temat praktyk sanitarnych. Poziom zanieczyszczenia wody magazynowanej, zwłaszcza w miejscu jej użytkowania, jest znacznie wyższy niż wody rzecznej, wykorzystywanej bezpośrednio. W przypadku dostępności dużych zasobów wody, problem jej niskiej jakości można łatwo rozwiązać, ponieważ wiąże się to z mniejszą liczbą problemów sanitarnych. Zarówno organizacje rządowe jak i prywatne powinny wdrażać i wspierać inicjatywy na rzecz podniesienia poziomu ekonomicznego mieszkańców tej społeczności.
EN
The study carried out an analysis of solid waste disposal and its implication for water quality in the Ugep Community, located in Yakurr’s Local Government Council of Cross River State, Nigeria. Findings revealed that there is a significant and adverse relationship between solid waste disposal methods and the quality of drinking water, along with domestic uses in the study area. Data was collected through the administration of 500 questionnaires, with family heads as points of primary contact. It was clear that the poor state of infrastructural development and the challenge of availability and access to requisite amenities, coupled with inefficient management of the few available resources, has further exposed inhabitants to health and welfare issues. Results indicate a significant relationship between the solid waste disposal (sanitation) method and water quality in the study area. Awareness creation on sanitary practices by health and related government agencies, as well as community members themselves, should be encouraged to participate, as it will ensure a sustainable and health-oriented waste disposal system, bearing in mind likely concerns for water quality. Contamination of water is more prevalent in stored water, especially at the point of usage, as compared to where water flows freely, and is used without being stored. If water quantity is massive, the challenge of low quality is easily resolved, as less sanitation problems would occur. Government and private organisations should implement and encourage economic empowerment initiatives, in order to improve the livelihoods of the residents of the community.
PL
W niniejszym artykule podejmuję próbę oszacowania liczby mieszkańców nowobabilońskich gospodarstw domowych w oparciu o dane archeologiczne i na przykładzie Babilonu (okres nowobabiloński: 1100/1000–539 p.n.e.). W celu poznania sposobu wykorzystania gospodarstwa lub pojedynczego pomieszczenia należy zrekonstruować sposób funkcjonowania gospodarstwa domowego. Z uwagi jednak na to, że w badaniach archeologicznych nie uwzględniono zabudowań domowych, niezbędne jest zwrócenie się ku źródłom etnograficznym. Artykuł podzielono na trzy części. W pierwszej części zawarto najważniejsze informacje dotyczące gospodarstw domowych w okresie nowobabilońskim, uzyskane na podstawie źródeł etnograficznych i porównane z pozostałościami archeologicznymi. W drugiej części artykułu analizuję różne wzory matematyczne stosowane do obliczania liczby mieszkańców na podstawie danych archeologicznych. Trzecia część obejmuje omówienie przedstawiające moje własne wzory matematyczne odnoszące się do zgromadzonych danych.
EN
In the article, I attempt to estimate the number of inhabitants of Neo-Babylonian households based on archaeological data based on the example of Babylon (Neo-Babylonian period: 1100/1000–539 BCE). In order to discover how the household or an individual room was used, we must reconstruct the way that a household functioned. However, since no households can be found in archaeological research, it is necessary to turn to ethnographic sources. The article has been divided into three parts. The first part contains key information on households in the Neo-Babylonian period, indicated on the basis of ethnographic sources and compared with archaeological remains. In the second part of the article, I analyse various mathematical formulas used to calculate the number of residents on the basis of archaeological data. The third part comprises a discussion presenting my own mathematical formulas regarding the collected data.
PL
Artykuł stanowi próbę analizy futurystycznego dyskursu pronatalistycznego na podstawie manifestów programowych oraz artystycznych realizacji. Postulaty reprodukcyjne, na szeroką skalę obecne w wystąpieniach polskich futurystów, sytuowane zwykle w obszarze typowego dla lat dwudziestych witalizmu, ukazane zostają w perspektywie biopolitycznej, eksponującej miejsce przecięcia tego, co biologiczne z horyzontem politycznym i społecznym. Autorka próbuje prześledzić zwłaszcza polityczne uwikłania „projektu populacyjnego” polskich futurystów, który wykazuje liczne paradoksy, sytuując się pomiędzy pronatalistyczną retoryką właściwą nacjonalistycznym dyskursom (z jednej strony, tym propagowanym przez F.T. Marinettiego, z drugiej natomiast, konstruowanym w Polsce bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości), a myśleniem w kategoriach wspólnoty, rozpoczynającej się od materialnych funkcji ciała. W tym drugim kontekście, reprodukcyjne postulaty są nie tylko atakiem na burżuazyjną moralność, ale ściśle wiążą się z futurystyczną krytyką wszelkich instytucji społecznych i aparatu państwa z jego biopolitycznymi dyspozycjami.
EN
The article constitutes an attempt at analysing futurist pronatalist discourse, on the basis of the manifestos and artistic praxis of the Futurists. The reproduction postulates, prevalent in the works of the Polish Futurists and usually placed in the context of vitalism, characteristic of the 1920s, are shown from a biopolitical perspective, emphasizing the intersection of the biological with the political and social horizons. The author attempts to trace especially the political entanglements of the “population project” of the Polish Futurists, which turns out be marked by numerous paradoxes, situating itself between the pronatalist rhetoric typical of nationalistdiscourse (on the one hand, the discourse promoted by F.T. Marinetti, and on the other, the one formulated in Poland directly after regaining independence) and thinking in terms of a community which starts from the material functions of the body. In this second context, the reproduction postulates are not only an attack on bourgeois morality, but are closely connected with the futurist critique of all social institutions and the state apparatus with its biopolitical dispositions.
PL
Tekst omawia pokrótce historię i rozwój kształcenia ustawicznego w Europie, jak również powołanie przez profesora Pierre’a Vellasa ruchu U3A (uniwersytetów trzeciego wieku). Od czasu powstania ruchu U3A w Wielkiej Brytanii w 1982 roku, nastąpił jego znaczący rozwój. Z roku na rok ruch ten stale się rozwijał, by w 2016 roku celebrować powstanie tysiąca uniwersytetów. W artykule przedyskutowany zostanie zakres możliwości oferowanych uczestnikom uniwersytetów trzeciego wieku oraz korzyści płynące z uczestnictwa, gdzie liczba słuchaczy przekroczyła już 360 000. Fundusz powołał Międzynarodowy Komitet promujący internacjonalny charakter ruchu U3A, współpracujący z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Uniwersytetów Trzeciego Wieku (AIUTA) i innymi organizacjami, takimi jak Sojusz Azji i Pacyfiku, w celu wspierania jego rozwoju, i zachęca do wymian, wizyt szkoleniowych, kontaktów partnerskich oraz powiązań na tle językowym między poszczególnymi uniwersytetami trzeciego wieku, a także do uczestnictwa w międzynarodowych wydarzeniach.
EN
The history and development of Lifelong Learning in Europe will be covered briefly together with the founding of the U3A Movement by Professor Pierre Vellas. The development of the U3A Movement in the United Kingdom has been a notable success since its founding in 1982. It has grown steadily every year and will celebrate its One-Thousandth U3A in 2016. The range of opportunities offered to members and the benefits accruing to the whole membership which already exceeds 360000 will be discussed. The Trust has an International Committee which promotes knowledge of the international nature of the U3A Movement, works with AIUTA and other bodies such as the Asia Pacific Alliance, to support its development, and encourages exchanges, study tours, twinning and foreign language links between U3As and attendance at international events.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.