Search results

1

OBLICZA SZTUKI: Witkacy: Firma Portretowa i jej regulamin

100%

Zgodzińska B.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2013

|

vol. 14(1)

PL

W 1925 roku Witkacy założył jednoosobową Firmę Portretową „S.I. Witkiewicz”, w ramachktórej wykonał kilka tysięcy wizerunków artystów, lekarzy, urzędników, nauczycieli,oficerów czy bankierów i przemysłowców. Firma funkcjonowała w oparciu o regulamin.Sześć z siedmiu typów portretów przeznaczonych było dla szerokiej klienteli. Podstawoweceny wahały się od 100 do 350 złotych. Firma stosowała obniżki nawet do 25 złotych zaportret. Wizerunki całej postaci były odpowiednio droższe. Poszczególne portrety różniłysię stopniem idealizacji, wierności lub deformacji portretowanego. Z zamówień wyłączonybył typ C, wykonywany pod wpływem używek, niemający swojej ceny w regulaminie,a przeznaczony zasadniczo dla przyjaciół. Podstawowe ceny portretów firmowych byłydość wysokie, o czym świadczy ich porównanie zarówno z cenami artykułów pierwszejpotrzeby, jak i towarów luksusowych. Po latach portrety nadal zachowują ogromną siłęoddziaływania, pomimo zmian kolorystyki papieru.

2

FACES OF ART: Witkacy: Portrait Company – Its Rules and Regulations

100%

Zgodzińska B.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2013

|

vol. 14(1)

EN

In 1925, Witkacy established his sole proprietorship Portrait Company “S.I. Witkiewicz”, which was run in accordance with particular regulations. Six out of seven types of portraits were designed for a broad clientele. He drew several thousand pictures of artists, doctors, officials, teachers, officers, bankers and industrialists. Basic prices ranged from 100 to 350 zloty, although the company also reduced prices to as little as 25 zloty for a portrait. Pictures of whole figures were more expensive, while individual portraits differed with respect to the degree of idealization, faithfulness or deformation of the portrayed person. Portrait type C, which was produced under the influence of stimulants, was excluded from commissions, had no price in the rules and regulations and was essentially intended for friends. The basic prices of the company’s portraits were relatively high in comparison to the cost of basic everyday items of necessity and even luxury products. Over the years, and despite changes to the colour of the paper, the portraits have maintained their enormous impact.

3

Dramatyczne konstruowanie twarzy w wybranych utworach Tadeusza Różewicza

88%

Woźniak E.

Przestrzenie Teorii

|

2014

|

issue 21

145-165

EN

The purpose of this article is to present Tadeusz Różewicz as a poetic portraitist. Faces very often appear in the poet’s works and they play a special role there. The methods that are used to construct them can be grouped into four main categories: 1) a face as a performing subject, 2) a face as an object, 3) a face as a static construct, and finally 4) a face as an element, or metonymy, of human existence and entanglement with reality. In Różewicz’s poetry the human face is material and a mirror, but also a universal symbol of the human condition. These faces are usually distorted, decaying, and blurred. They symbolize the disintegration of the world in which human beings have to live. For Różewicz a face is the most condensed image of humanity and an equivalent of a substance in which every external stimulus leaves its mark. The way of using faces as a material and the process of disintegration that is described in detail constitute a dramatic and performative action which implements the objectives of fluid aesthetics, thus showing the moments of transition from meaning to nothingness and the process of erasing meaning.

4

„Muszę mieć maskę, wściekłą maskę”. Polemika z Marią Anną Potocką

75%

Okołowicz S.

Przestrzenie Teorii

|

2010

|

issue 14

217-233

EN

Polemicising with Maria A. Potocka’s view, the author reflects on the problem of mask and facial expression in the life and work of S.I. Witkiewicz. They appear here as an expression of philosophy of man, a specific feature of the personality of the author of Szewcy [The Shoemakers] whose whole life, artistic and philosophical activity was marked by “facial expression”. The article also reminds the unusually important texts of Stefan Szuman, Witkacy’s friend, who points to the essence of Witkacy’s portraits. The last question discussed in this article is the problem of ascribing to Witkacy of the authorship of most of the photographs in which he is presented (since they are a documentation of his artistic creations) while actually the authors of these photographs are a dozen or so photographer friends of Witkacy.

PL

Okołowicz Stefan, „Muszę mieć maskę, wściekłą maskę”. Polemika z Marią Anną Potocką [“I have to have a mask, a mad mask”. Polemicising with Maria Anna Potocka]. „Przestrzenie Teorii” 14. Poznań 2010, Adam Mickiewicz University Press, pp. 217-233. ISBN 978-83- 232-2210-1. ISSN 1644-6763. Polemicising with Maria A. Potocka’s view, the author reflects on the problem of mask and facial expression in the life and work of S.I. Witkiewicz. They appear here as an expression of philosophy of man, a specific feature of the personality of the author of Szewcy [The Shoemakers] whose whole life, artistic and philosophical activity was marked by “facial expression”. The article also reminds the unusually important texts of Stefan Szuman, Witkacy’s friend, who points to the essence of Witkacy’s portraits. The last question discussed in this article is the problem of ascribing to Witkacy of the authorship of most of the photographs in which he is presented (since they are a documentation of his artistic creations) while actually the authors of these photographs are a dozen or so photographer friends of Witkacy.

5

Portret matrony oraz Starzec. Nieznane rysunki Norwida

75%

Chlebowska E.

Studia Norwidiana

|

2018

|

vol. 36

179-191

PL

Artykuł ma na celu prezentację dwóch rysunków Norwida, dotychczas nieznanych, które zasiliły w ostatnim czasie rejestr spuścizny artystycznej twórcy Solo. Pierwszy z omawianych szkiców to Portret matrony z herbem Pierzchała z 1864 r., będący najprawdopodobniej wizerunkiem Laury z Górskich Czosnowskiej lub Marii z Tyzenhauzów Przezdzieckiej. Drugi rysunek, przedstawiający biegnącego starca, pochodzi z Norwidowskiego szkicownika, przechowywanego w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.

EN

The article aims to present two previously unknown drawings by Norwid which have recently been added to the artistic legacy of the creator of Solo. The first of the discussed sketches is Portret matrony z herbem Pierzchała from 1864, which is most likely the image of Laura Czosnowska née Górska or Maria Przezdziecka née Tyzenhauz. The second drawing, showing the running old man, comes from Norwid’s sketchbook kept in the collection of the National Museum in Krakow.

6

Portret Jakuba Radlińskiego prepozyta generalnego miechowskiego - pisarza i bibliofila

75%

Jedynak Z.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2014

|

vol. 121

153-159

PL

Jakub Radliński (ok. 1684 - 1762) był jednym z najwybitniejszych prepozytów generalnych miechowskich działających w tym klasztorze. Godność tę pełnił w latach 1744-1762. Był on bardzo aktywny na polu naukowym. Zasłynął on jako autor wielu książek treści teologicznej. Był on bibliofilem i przyjaźnił się z Andrzejem Załuskim, biskupem krakowskim, który założył w Warszawie słynną, pierwszą polską bibliotekę publiczną. Z okazji 800-lecia sprowadzenia bożogrobców do Miechowa ukazał się w 1963 r. w “Naszej Przeszłości” obszerny artykuł Mieczysława Tobiasza o dziejach tego klasztoru, w którym pisał on także o tej postaci. Zamieszczone tam zostało nawet zdjęcie jego portretu, ale pomyłkowo określono go jako wizerunek innego słynnego kronikarza działającego w tym zakonie (prepozyta w jego krakowskiej filii przy kościele św. Jadwigi na Stradomiu) Samuela Nakielskiego. Od tego czasu we wszelkich wydawnictwach dotyczących kościoła miechowskiego podaje się jakoby miał to być portret tegoż Nakielskiego. Okazuje się jednak, że niewątpliwie jest to portret Jakuba Radlińskiego. O tym, że chodzi tu o Radlińskiego świadczą przede wszystkim dwa inne portrety zachowane w kościele w Miechowie. Na obydwu tych portretach dostrzegamy tę samą postać, którą widzimy na omawianym dużym obrazie - Jakuba Radlińskiego. Na obrazie tym widoczne są związane paczki z egzemplarzami przygotowanymi do oprawy największego jego dzieła - Speculum sancti Augustini, które zostało wydane w Krakowie w 1759 roku. Nie ulega więc wątpliwości, kogo przedstawia ten portret i kiedy mógł być namalowany. Jest to więc z pewnością Radliński, a data powstania obrazu nie może być wcześniejsza niż 1759 r. W prawym dolnym rogu wyobrażono pulpit z kałamarzem, a przy nim malarz Michał Gołębiowski umieścił swój podpis i datę, które można zobaczyć tylko przy silnym sztucznym oświetleniu. Podpis ten brzmi: “Michael Gołembiowski pinxit Anno Domini 1777”. Obraz został więc namalowany po śmierci Radlińskiego zmarłego w 1762 r. Wówczas prepozytem był Mateusz Bujdecki. W 1777 r. ukończono urządzenie ołtarzy wewnątrz kościoła po pożarze. Portret Radlińskiego ma duże rozmiary. Jest on tej samej wielkości co wiszący obok portret ostatniego prepozyta generalnego bożogrobców (do 1819 r.) Tomasza Nowińskiego. Ten jedyny podpisany obraz w galerii portretów prepozytów miechowskich świadczy o wysokich umiejętnościach Michała Gołębiowskiego, członka rodziny, z której wywodziło się kilku malarzy w Krakowie.

EN

Jakub Radliński (around 1684-1762) was one of the most outstanding provosts general of Miechów monastery. He performed his function in the years 1744-1762 and was very active in the academic field, gaining fame as the author of many theological works. He was a bibliophile and a friend of Andrzej Załuski, the bishop of Cracow and the founder of the first famous public library in Warsaw. In 1963, on the occasion of the 800th anniversary of bringing the Order of the Holy Sepulchre to Miechów, Our Past published an extensive article of Mieczysław Tobiasz about the history of the monastery, in which Jakub Radliński was also mentioned. Even a photograph of his portrait was published in the article, however by error it was labeled as a portrait of another famous annalist of the order (provost of its Cracow outpost at the church of Saint Jadwiga at Stradom), Samuel Nakielski. Since that time in all publications connected with the church in Miechów it has been presented as Nakielski’s portrait. It turns out however, that it is undoubtedly the portrait of Jakub Radliński, which can be testified by his two other portraits preserved in the church in Miechów. On both portraits we notice the same person that we see on the big portrait in question, namely Jakub Radliński. On the portrait one can see tied packages with copies of his most important work prepared for binding – Speculum sancti Augustini, which was published in Cracow in 1759. There is no question as to whose portrait it is and when it was painted. It is undoubtedly Radliński and the date of painting cannot be earlier than 1759. In the right down corner a desktop with an ink bottle is depicted, next to which the painter, Michał Gołębiowski, placed his signature and the date, which can be seen only under a strong artificial light. The signature reads: „Michael Gołembiowski pinxit Anno Domini 1777”. It means that the portrait was painted after Radliński’s death in 1762. At that time the position of provost general was held by Mateusz Bujdecki. In 1777 the arrangements of altars in the church was finished after a fire. The size of Radliński’s portrait is big. It is of the same size as the portrait of the last provost general of the Order of the Holy Sepulchre (until 1819) Tomasz Nowiński, hanging next to it. The only signed portrait in the portrait gallery of provosts general of Miechów testifies to a great skill of Michał Gołębiowski, member of the family from which a few Cracow painters descended.

7

Portret Ludwika Wejhera w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Skrzatuszu

75%

Fijałkowski M.

Rocznik Skrzatuski

|

2017

|

vol. 5

77-89

PL

Autor omawia życiorys Ludwika Wejhera (ok. 1611–1656), wojewody pomorskiego, starosty wałeckiego, którego mało znany portret znajduje się kościele skrzatuskim.

EN

The author discusses the biography of Ludwik Wejher (c. 1611–1656), the Pomeranian governor, the starost of Walcz (Wałcz), whose barely known portrait is located in the church in Skrzatusz.

8

Portret matrony and Starzec. Norwid’s unknown drawings

75%

Chlebowska E.

Studia Norwidiana

|

2018

|

vol. 36 English Version

193-205

PL

Artykuł ma na celu prezentację dwóch rysunków Norwida, dotychczas nieznanych, które zasiliły w ostatnim czasie rejestr spuścizny artystycznej twórcy Solo. Pierwszy z omawianych szkiców to Portret matrony z herbem Pierzchała z 1864 r., będący najprawdopodobniej wizerunkiem Laury z Górskich Czosnowskiej lub Marii z Tyzenhauzów Przezdzieckiej. Drugi rysunek, przedstawiający biegnącego starca, pochodzi z Norwidowskiego szkicownika, przechowywanego w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.

EN

The article aims to present two previously unknown drawings by Norwid which have recently been added to the artistic legacy of the creator of Solo. The first of the discussed sketches is Portret matrony z herbem Pierzchała from 1864, which is most likely the image of Laura Czosnowskanée Górska or Maria Przezdziecka née Tyzenhauz. The second drawing, showing the running old man, comes from Norwid’s sketchbook kept in the collection of the National Museum in Krakow.

9

Monachijski portret króla Zygmunta Augusta i uwagi o ikonografii ostatniego Jagiellona

75%

Petrus J. T.

Artifex Novus

|

2020

|

issue 4

24-43

EN

The Bayerische Staatsgemäldesammlungen collection in Munich houses a portrait of King Sigismund Augustus, which was recently discovered and identified by Polish art historians following a quest lasting more than half a century. It sheds important light on the iconography of the last Jagiellonian, as it remains to date the only known representation in pictorial form of the model during his lifetime. It is related to a bust portrait miniature of the monarch, formerly found in the collection of Archduke Ferdinand II of Tirol in Ambras, and nowadays on show in the Münzenkabinett in the Kunsthistorisches Museum in Vienna. Both paintings by the same artist were produced at the Polish court just before the mid-16th century. Their creator was well acquainted with the highly regarded compositional techniques used at the time in portraiture in Italy. All the evidence suggests that the Munich painting found its way into the Bavarian Wittelsbach collections as part of the trousseau of Princess Anna Catherine Konstancja Wazówna, who in 1642 married the Neuburian prince Philip Wilhelm. It was included in the collection of portraits of members of the Jagiellonian family, that Wazówna took with her to Bavaria. However, it was painted in circumstances different from other portraits and is a work with a different artistic genesis. This portrait unearthed in the Munich collection not only greatly enriches the existing iconography of the last Jagiellonian, but it also makes a significant contribution to our knowledge of royal patronage.

PL

W zbiorach Bayerische Staatsgemäldesammlungen w Monachium jest przechowywany portret króla Zygmunta Augusta, który po ponad pół wieku poszukiwań przez polskich historyków sztuki został niedawno odnaleziony i zidentyfikowany. Ma on ogromne znaczenie dla ikonografii ostatniego Jagiellona bowiem, jak dotąd, jest jego jedynym znanym malarskim przedstawieniem w całej postaci, powstałym za życia modela. Wizerunek pozostaje w związku z miniaturowym portretem monarchy w popiersiu, dawniej w kolekcji arcyksięcia Ferdynanda II Tyrolskiego w Ambras, obecnie w Münzenkabinett w wiedeńskim Kunsthistorisches Museum. Oba obrazy, tego samego autora, powstały na polskim dworze tuż przed połową XVI stulecia. Ich twórca był dobrze obeznany ze stosowanymi wówczas we Włoszech i cieszącymi się uznaniem kompozycjami portretowymi. Monachijski obraz trafił do bawarskich zbiorów Wittelsbachów, jak wszystko na to wskazuje, wraz z wyprawą ślubną królewny Anny Katarzyny Konstancji Wazówny, w roku 1642 wydanej za mąż za księcia neuburskiego Filipa Wilhelma. Należał do zespołu wizerunków członków rodziny Jagiellonów, zabranych do Bawarii przez Wazównę, lecz powstał w okolicznościach innych niż pozostałe portrety i jest dziełem o odmiennej genezie artystycznej. Ujawniony w zbiorach monachijskich portret nie tylko w istotny sposób wzbogaca ikonografię ostatniego Jagiellona, lecz ma również znaczenie dla wiedzy o królewskim mecenacie.

10

Kilka uwag o medalach portretowych Zygmunta I Starego

75%

Grzęda M.

Artifex Novus

|

2020

|

issue 4

4-23

EN

At the dawn of the sixteenth century portrait medals counted among the most orginal forms of representation which providing plenty of information on represented individual and accumulating it in a small, durable, mobile and easily reproducible object, met the Renaissance demand of fame and immortality. Advantages of this medium have been noticed in the courtly circle of king of Poland Sigismund I the Old (r. 1507–1548) thus leading to creation of several series of medals cast and strack in various metals in the second and third decade of the sixteenth century. The paper discusses authorship of these medals, as well as circumstances of their production and the role they could have played in the propaganda of Sigismund I’s power.

PL

Na początku XVI w. medal portretowy był jedną z najoryginalniejszych form reprezentacji, która dzięki dużej ilości informacji na temat przedstawionej osoby, skumulowanej w niewielkim, trwałym, mobilnym i łatwym do powielenia przedmiocie, doskonale odpowiadała renesansowemu postulatowi sławy i nieśmiertelności. Możliwości, jakie oferował ten gatunek artystyczny, zostały zauważone w dworskim kręgu Zygmunta I Starego (1507–1548), co zaowocowało kilkoma seriami lanych i bitych w różnych metalach medali przedstawiających polskiego króla, powstałych na przestrzeni drugiego i trzeciego dziesięciolecia XVI w. W artykule rozwadze poddano proweniencję artystyczną tych medali, okoliczności ich powstania oraz rolę, jaką mogły one pełnić w praktyce władzy Zygmunta I.

11

Straszliwa chęć uwiecznienia, czyli o sztuce portretowej w kontekście opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Portret wenecki

63%

Michniewicz A.

Prace Literaturoznawcze

|

2014

|

issue 2

251-260

EN

In his short story Venice Portrait Gustaw Herling-Grudziński ponders over portrait art of Lorenzo Lotto whom he regards as the creator of psychological portrait in painting. Not only does he mention genuine paintings of Lotto, but he also manages to apply elements of an iconographic code in a work of literature and to create an illusion of a non-existent painting. The Polish word "portret" and the Italian word "ritratto" is derived from the Latin verb "trahere" which signifies activities connected with extracting or retrieving. But it may also mean "to leave a trace", "continue", "survive". Therefore, portrait art is also an attempt at overcoming time, perpetuating the reality.

12

Lekcja portretu. „Do Tytusa M.”

63%

Dąbrowicz E.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2021

|

vol. 116

|

issue 4

149-162

EN

This article studies "Do Tytusa M." [To Tytus M.], a poem written by Cyprian Norwid in Paris in February 1857 and first published in 1860 by a popular Warsaw columnist as an excerpt from the album of the painter Tytus Maleszewski. The poem is addressed to the latter and discusses the portrait of Norwid that was to be painted by Tytus M. in pastel to preserve the image of the poet who had lived in exile for years. Norwid’s poem constitutes a peculiar ekphrasis of the work that is yet to be composed, outlining differences in both artists’ approaches to the art of portrait. Serving also as the poet’s peculiar self-portrait, it subtly intertwines the biographical references with mythological allusions (to the scene of Orpheus and Eurydice leaving the land of death), everyday life with artistic ideas, a solemn tone with a familiar and playful note. This poetic study of the portrait is confronted with the studies of faces included in Czarne kwiaty [Black Flowers] commemorating Norwid’s last encounters with Stefan Witwicki, Juliusz Słowacki, etc. Another context is provided by the images of contemporary figures, representatives of the world of politics and culture, published in the press at that time.

13

Artysta – emigrant – pielgrzym. O norwidowskim autoportrecie „Ipse ipsum”

63%

Chlebowska E.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2021

|

vol. 116

|

issue 4

181-193

EN

This article offers an interpretation of Cyprian Norwid’s self-portrait Ipse ipsum created in 1857 in Paris. Given its intriguing approach, references to the poet’s biography and literary works, as well as rich symbolism, the drawing occupies a particular place in the collection of over 20 cartoon self-portraits by the author of Promethidion. Its presentation is accompanied by an outline of its turbulent history and a brief literature overview. The circumstances in which it was drawn prove crucial for the understanding of Norwid’s approach to his own image. Selfcreation is adopted as the pivotal perspective in the light of which the self-portrait is interpreted as an image presenting the author of Vade-mecum as an artist, an emigrant, and a pilgrim, with the historical, biographical, and literary contexts playing important roles in all three representations. The poems Czy podam się o amnestię [Shall I Request Amnesty] and Pielgrzym [The Pilgrim] shed some extra light on the drawing of Norwid standing on the map of the world and surrounded by barking dogs, allowing us to search for deeper meanings in the poet’s spiritual profile.

14

Portret polskich millenialsów w twórczości muzycznej Taco Hemingwaya

63%

Kołodziejczak K., Smoter K.

Kultura i Wychowanie

|

2018

|

vol. 14

|

issue 2

103-124

EN

The aim of the research presented in the article was to reconstruct the image of Polish Millennials in Taco Hemingway songs. The study involved content analysis method in an interpretative paradigm accordingly to the contextual theory of meaning. Their subject became the lyrics of the songs included in the mini-albums „Trójkąt warszawski” (2014) and „Umowa o dzieło” (2015). Lyrics show the image of representatives of the Millenium generation perceived as consumers, ambivalent people (on the one hand, very skeptical, on the other hand – idealistic), „digital natives”, „adventure seekers” and precariat. The analysis of the content of the author’s songs, which is referred to as „the voice of a generation that has nothing to say” is an important contribution to reflect on Millennials characteristics, their needs, opinions and views. The presented problem also raises pedagogical implications – thus, it becomes important to signal certain areas of scientific reflection

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja obrazu polskich Millenialsów w piosenkach Taco Hemingwaya. Ukazano tu wyniki analiz zrealizowanych metodą analizy treści w paradygmacie interpretatywnym. Ich przedmiotem stały się teksty piosenek zawarte na mini albumach “Trójkąt warszawski” (2014) i “Umowa o dzieło” (2015). Z analizowanych tekstów wyłania się obraz przedstawicieli pokolenia Millenium postrzeganych jako konsumenci, osoby ambiwalentne (z jednej strony, mocno sceptyczne, z drugiej – idealistyczne), „cyfrowych tubylców”, „poszukiwaczy wrażeń” i prekariuszy. Analiza treści piosenek Autora, który określa się “głosem pokolenia, które nie ma nic do powiedzenia” stanowi ważny przyczynek do podjęcia refleksji na temat charakterystyk Millenialsów, ich potrzeb, wyznawanych przez nich opinii i poglądów. Przedstawiony problem rodzi także implikacje pedagogiczne – tym samym, znaczące staje się zasygnalizowanie pewnych obszarów naukowej refleksji.

15

„Jestem sobie chochlik – kogo mogę, zwodzę” – szkic do portretu Antoniego Edwarda Odyńca (na marginesie jego „Listów z podróży”)

63%

Kulesza M.

Facta Simonidis

|

2023

|

vol. 16

|

issue 1

171-193

EN

This article summarises the most important research on the figure of Antoni Edward Odyniec conducted so far. Apart from discussing the most important biographical facts, the present sketch makes references to a number of important attitudes and research positions taken towards this man of letters both in the past and at present, including both those full of esteem and reverence and those mercilessly depreciating the nature of his actions and work. An important work illuminating the figure of the author himself are his “Letters from Travel”. Although, most often, these letters are treated as a source of more or less reliable information about Adam Mickiewicz, they tell us just as much about the author. In the re-evaluation of the current perception of both the existential and creative attitudes of Odyniec, a special role is played by references to the Biedermeier context, to which the final parts of the work are devoted. An important work, illuminating the figure of the author himself, will be his Letters from travel. Most often they were treated as a source of more or less reliable information about Adam Mickiewicz. However, the specificity of these epistolary utterances tells us just as much about the author. The reality that re-evaluates the current perception of both the existential and creative attitudes of Odyniec turns out to be the reference to the Biedermeier context, to which the final parts of the work will be devoted.

PL

Niniejszy artykuł ma charakter porządkujący dotychczasowe, najistotniejsze ustalenia badawcze na temat sylwetki Antoniego Edwarda Odyńca. W tworzeniu szkicu do jego portretu (oprócz głównych faktów biograficznych) dużą rolę będzie odgrywać przywoływanie różnorodnych, najważniejszych dawnych i współczesnych postaw oraz stanowisk badawczych, jakie wobec niego zajmowano, zarówno tych pełnych estymy oraz rewerencji, jak i deprecjonujących bezlitośnie charakter jego poczynań i twórczości. Istotnym dziełem doświetlającym postać samego autora będą tutaj jego Listy z podróży. Najczęściej traktowano je jako źródło mniej lub bardziej wiarygodnych informacji o Adamie Mickiewiczu. Jednakże specyfika owych epistolarnych wypowiedzi równie wiele mówi nam o autorze. Rzeczywistością przewartościowującą dotychczasowe postrzeganie zarówno postaw egzystencjalnych, jak i twórczych Odyńca, okazuje się zaś przywołanie kontekstu biedermeieru, czemu będą poświęcone końcowe partie pracy.

16

Wokół medalu biskupa Andrzeja Trzebickiego

63%

Czyżewski K. J., Walczak M.

Artifex Novus

|

2020

|

issue 4

111-161

EN

The paper deals with a high-quality and very rare medal issued in honour of the Bishop of Cracow Andrzej Trzebicki in 1677, of which only a few specimens struck in gold and silver are known. Its obverse represents a bust-length image of the prelate turned right, with a legend running around the rim, while the reverse features an image of a swan accompanied by a Latin motto and date. The medal, issued in Gdańsk, was executed after a design by Johann Höhn the Younger. Regrettably, neither the issuer nor the circumstances of the medal’s commission are known. What is of key importance for determining the above facts is the correct reading of the sigla: ‘ATH D.D.D’, inscribed on the obverse, which so far have been deciphered as: ‘Andreas Trzebicki honor dat, donat, dedicat’. In keeping with this reading, the bishop himself would have been the issuer of a medal struck in his honour. Having analysed documentary evidence, the authors of the present paper have put forward alternative readings of the inscription: ‘Andreae Trzebicki Honori Dat Dedit Dedicat’ or ‘Andreae Trzebicki Haec [numisma?] Data Decreto Decurionum’. The latter reading seems to be more plausible and suggests that, hypothetically, the medal may have been issued by the Cracow city council. The immediate reason for issuing the medal may have been Trzebicki’s support of the strivings of the municipal authorities of Cracow for autonomy in electing members of the city council, which until then were appointed by the local voivode. These efforts took place in 1677 and concluded with a charter issued by King John III Sobieski in Gdańsk on 30 December of that year, granting the city the requested rights. The magnificent medal reveals an aspect of eulogising the prelate, and his praise is expressed not only through his faithful likeness depicted on the obverse. Trzebicki used the ‘Swan’ coat of arms, and the swan was widely interpreted as a symbol of chastity. The motto ‘Candore’ on the reverse refers to not only the whiteness of the swan but also to the principles to which the bishop adhered, both in his private life and in carrying out his public duties. The medal under discussion has from the very beginning enjoyed a special appreciation of collectors, as attested by his detailed analysis included in a study of the medallic collection of King Frederick I in Berlin, by Lorenz Beger, published 1704. Beger has noted the titulature of the prelate, ‘Dei et Apostolicae Sedis gratia’ – which he considered incorrect (from a Protestant point of view). Additionally, he pointed out to the ambiguity of the swan as a symbol of chastity, as the bird has a black skin hidden under white plumage, which can be interpreted as duplicity, unfair intentions and hypocrisy.

PL

Artykuł poświęcony jest wysokiej klasy medalowi znanemu z niewielkiej liczby egzemplarzy wybitych w złocie i srebrze ku czci biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego (1677). Na awersie przedstawiono popiersie hierarchy w prawo z legendą biegnącą dookoła, natomiast na rewersie wizerunek łabędzia z łacińską dewizą i datą. Emisja miała miejsca w Gdańsku, a projekt numizmatu wykonał Johann Höhn Mł. Niestety emitent, ani okoliczności zamówienia nie są znane. Kluczowe znaczenie ma prawidłowa interpretacja sygli na awersie: ATH D.D.D., które dotychczas czytano: „Andreas Trzebicki honor dat, donat, dedicat”. W myśl takiej lekcji sam biskup byłby emitentem medalu ku swojej czci. Autorzy po analizie źródeł zaproponowali wariantywne propozycje odczytu: „Andreae Trzebicki Honori Dat Dedit Dedicat” lub „Andreae Trzebicki Haec [numisma?] Data Decreto Decurionum”. Druga lekcja wydaje się prawdopodobniejsza, co skłania do hipotetycznego uznania za emitenta medalu krakowskiej rady miejskiej. Bezpośrednim powodem emisji mogło być popieranie przez Trzebickiego starań o uzyskanie przez władze Krakowa samodzielności w wybieraniu rajców, dotąd wskazywanych przez miejscowego wojewodę. Starania te miały miejsce w 1677 r. i zakończyły się wydaniem przez króla Jana III Sobieskiego odpowiedniego przywileju (30 grudnia) w Gdańsku. Wspaniały medal ma wydźwięk apologetyczny i głosi chwałę hierarchy nie tylko przez ukazanie jego wiernej podobizny. Trzebicki posługiwał się herbem łabędź, który był interpretowany powszechnie jako symbol czystości. Dewiza Candore odnosi się zarówno do bieli łabędzia, jak do zasad przyświecających biskupowi w życiu prywatnym i działalności publicznej. Omawiany medal cieszył się od początku szczególnym uznaniem kolekcjonerów, o czym zaświadcza jego dokładna analiza w opracowaniu kolekcji medali króla Fryderyka I w Berlinie autorstwa Lorenza Begera (1704). Autor zwrócił uwagę na błędną z punktu widzenia protestanta tytulaturę hierarchy „Dei et Apostolicae Sedis gratia”), a także na ambiwalencję łabędzia jako symbolu czystości (ptak ten ma czarną skórę ukrytą pod białymi piórami, co można interpretować jako dwoistość, nieczystość intencji i hipokryzję).

17

Religione pro Deo, Sapientia pro Patria. Kreacja wizerunku biskupa wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego w grafice okolicznościowej

63%

Stankiewicz A.

Artifex Novus

|

2020

|

issue 4

162-180

EN

The article presents the image creation of Konstanty Kazimierz Brzostowski (1644–1722), bishop of Vilnius, in the light of dedicated to him engravings and panegyrics. Part of the engraved portraits presented him as the bishop of Vilnius and the first ecclesiastic in the Grand Duchy of Lithuania. Some of the engravings were adorned with a graphic decoration conforming with the allegoric meaning of the Strzemię coat-of-arms of Brzostowski and coat-of-arms of other Lithuanian families. This determined not only individual virtues but also, together with the relevant quotations, became a manifestation of his political position in the Grand Duchy of Lithuania. This strategy was very important in the case of the conflict between the bishop of Vilnius and family of Sapieha, especially Kazimierz Jan Sapieha (1642–1720).

PL

W artykule omówiono kreację wizerunku biskupa wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego (1644-1722) w świetle dedykowanych mu rycin i panegiryków. Część portretów graficznych ukazywała go jako biskupa wileńskiego i pierwszego duchownego w Wielkim Księstwie Litewskim. Niektóre ryciny zdobiące panegiryki zostały ozdobione dekoracją zgodną z symbolicznym znaczeniem herbu Brzostowskiego Strzemię i herbów innych litewskich spokrewionych z duchownym. Symbolika herbu traktowanego jako emblemat nie tylko odwoływała się do przypisywanych duchownemu cnót, ale także, wraz z odpowiednim programem inskrypcji, manifestowała jego rolę polityczną w Wielkim Księstwie Litewskim, co miało duże znaczenie w konflikcie między biskupem wileńskim a rodziną Sapiehów, zwłaszcza Kazimierzem Janem Sapiehą (1642–1720).

18

Muszla, biografia słowa, blizna

63%

Madejski J.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2016

|

issue 2(7)

7–13

PL

Autor przedstawia zasadnicze dylematy współczesnej biografistyki literackiej. Przypominając słowa Czesława Miłosza z Abecadła, przybliża idee biografistyki XX wieku. Odnosząc się zaś do prac najnowszych, m.in. ekokrytycznych, pokazuje przemiany w dziedzinie żywotopisarstwa.

EN

The author exposes the fundamental dilemmas of the contemporary literary biography. By reminding the words by Czesław Miłosz from his Abecadło presents the essence of the 20th century biography. He also points to the essential transformations within life-writing practices in reference to the newest texts among which one can find ecocritical writing as well as other forms.

19

Pantaleon Szyndler – odkrywca Cypriana Norwida

63%

Sikorska-Krystek A.

Studia Norwidiana

|

2023

|

vol. 41

167-200

EN

For the admirers of works by Cyprian Norwid and Pantaleon Szyndler, as well as for the researchers of their legacy, it may prove valuable to reflect on the reception of two portraits of Norwid by Szyndler. Their national reception in the 1880s, as well as at the beginning of the 20th ury, is intertwined with he reception of the figure and work of the author of Quidam is “not-so-late grandchildren”, as well as with he fate of the artist who, by immortalising Norwid on canvas twice just a few years before his death, not only provided an extremely poignant image of the poet in the last years of his life, but above all created a work of extraordinary artistic value. In this article, the author cites a number of statements on the two portraits of Norwid that were appreciated by the Polish ublic before Norwid’s actual work was “discovered”. In particular, Portret Cypriana Norwida [Portrait of Cyprian Norwid] (1882) became a significant source of the unparalleled recognition Szyndler enjoyed. After the artist’s death 905, he was described not only as “an excellent expert in painting the human body, especially women”, or as a painter whose paintings “enjoyed great critical acclaim for the warm colouring inherent in them”, but “the plasticity of his portraits, of which the portrait of Cyprian Norwid is one of the best” was emphasised.

PL

Dla miłośników twórczości Cypriana Norwida i admiratorów dziel Pantaleona Szyndlera oraz badaczy ich spuścizny, wartościowym poznawczo może okazać się pochylenie nad odbiorem dwóch norwidowskich portretów, których autorem był Szyndler. Ich krajowa recepcja w latach 80. XIX wieku, a także na początku wieku XX. splata się z odbiorem postaci i twórczości autora Quidama wśród nie tak późnych wnuków, jak i z losami artysty, który uwieczniając Norwida na płótnie dwukrotnie na kilka lat przed jego śmiercią, dal nie tylko niezwykle przejmujący obraz poety w ostatnich latach jego życia, ale przede wszystkim stworzy! dzieło o niezwykłej klasie artystycznej. W artykule przywołuję szereg wypowiedzi poświęconych dwóm portretom Norwida, które zostały docenione przez polską publiczność, zanim „odkryto" twórczość autora Vade-mecum. Zwłaszcza Portret Cypriana Norwida (1882) stał się znaczącym źródłem niebywałego uznania, którym cieszył się Szyndler. Po śmierci artysty w 1905 roku pisano o nim nie tylko jako o „znakomitym specjaliście w malowaniu ciała ludzkiego, zwłaszcza kobiet”, czy też jako o malarzu, którego obrazy „cieszyły się dużym uznaniem krytyki za właściwy mu ciepły koloryt", ale podkreślano „plastykę portretów, z których jednym z najlepszych jest portret Cypriana Norwida".

20

Portret polskich superbohaterów w obrazie Jana Komasy Miasto 44

63%

Sosnowska J.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2023

|

vol. 14

|

issue 4

155-177

EN

The article presents the issues of the film portrait as an element of the construction of the film work and the creation of the protagonist. Subsequent fields of art in which the portrait develops offer new means and possibilities of telling about the character (protagonist). A strong element creating the construct of a film work is a portrait, both in a formal and psychological dimension. The undertaken research combines the analysis of the film portrait with the contemporary genre tendency in cinematography, which is comic and superhero cinema. Jan Komasa created a modern, eclectic image of historical events in the film Warsaw 44 about the Warsaw Uprising, combining the convention of superhero films with a historical story that recreates the authentic events of World War II. By analyzing elements of visual arts (e.g. composition, colors, perspective, relations of light and shadow) and film elements (such as music and sound, movement, editing and the use of special effects), it was possible to show inspiration from superhero cinema and indicate the possibilities of a portrait in reflecting the mental and physical characteristics of the heroes.

PL

Artykuł przestawia problematykę portretu filmowego jako elementu konstrukcji dzieła filmowego i kreacji bohatera. Kolejne dziedziny sztuki, w ramach których rozwija się portret, oferują nowe środki i możliwości opowiadania o postaci (bohaterze). Silnym elementem tworzącym konstrukt dzieła filmowego jest portret zarówno w wymiarze formalnym, jak I psychologicznym. Podjęte badania łączą analizę portretu filmowego ze współczesną tendencją gatunkową w kinematografii, jakim jest kino komiksowe i superbohaterskie. Jan Komasa stworzył nowoczesny, eklektyczny obraz wydarzeń historycznych w filmie Miasto 44 o Powstaniu Warszawskim, łącząc konwencję filmów o superbohaterach z opowieścią historyczną, odtwarzającą autentyczne wydarzenia II wojny światowej. Poprzez analizę elementów sztuk plastycznych (m.in. kompozycji, kolorystyki, perspektywy, stosunkach światła i cienia) oraz elementów filmowych (takich jak muzyka i dźwięk, ruch, montaż i zastosowanie efektów specjalnych) udało się ukazać inspiracje kinem superbohaterskim oraz wskazać na możliwości portretu w oddawaniu psychicznych i fizycznych cech bohaterów.

Refine search results

OBLICZA SZTUKI: Witkacy: Firma Portretowa i jej regulamin

FACES OF ART: Witkacy: Portrait Company – Its Rules and Regulations

Dramatyczne konstruowanie twarzy w wybranych utworach Tadeusza Różewicza

„Muszę mieć maskę, wściekłą maskę”. Polemika z Marią Anną Potocką

Portret matrony oraz Starzec. Nieznane rysunki Norwida

Portret Jakuba Radlińskiego prepozyta generalnego miechowskiego - pisarza i bibliofila

Portret Ludwika Wejhera w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Skrzatuszu

Portret matrony and Starzec. Norwid’s unknown drawings

Monachijski portret króla Zygmunta Augusta i uwagi o ikonografii ostatniego Jagiellona

Kilka uwag o medalach portretowych Zygmunta I Starego

Straszliwa chęć uwiecznienia, czyli o sztuce portretowej w kontekście opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Portret wenecki

Lekcja portretu. „Do Tytusa M.”

Artysta – emigrant – pielgrzym. O norwidowskim autoportrecie „Ipse ipsum”

Portret polskich millenialsów w twórczości muzycznej Taco Hemingwaya

„Jestem sobie chochlik – kogo mogę, zwodzę” – szkic do portretu Antoniego Edwarda Odyńca (na marginesie jego „Listów z podróży”)

Wokół medalu biskupa Andrzeja Trzebickiego

Religione pro Deo, Sapientia pro Patria. Kreacja wizerunku biskupa wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego w grafice okolicznościowej

Muszla, biografia słowa, blizna

Pantaleon Szyndler – odkrywca Cypriana Norwida

Portret polskich superbohaterów w obrazie Jana Komasy Miasto 44