Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Authors help
Years help

Results found: 112

first rewind previous Page / 6 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  postkolonializm
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 6 next fast forward last
PL
The article focuses on W.B. Yeats’s early critical and theoretical writings with a view to demonstrating the poet’s idea of poetical culture as a means towards moulding the identity of Ireland outside the polarity of English colonial discourse and Irish extreme nationalist agenda. It is argued that Yeats envisages the poetical culture as built around two ideals. On the one hand, he recommends the return to oral poetry as a source of symbolic continuity of Irish identity; on the other he infuses his belief in symbolic truth with an ironic doubt as to the possibility of ever unveiling that truth. Yeats’s idea is then set against Edward Said’s and Homi Bhabha’s theories of postcoloniality.
EN
The author outlines a story of Kazimierz Nowak, Polish traveler who crossed over Africa on a bicycle in 1930s. The article aims to describe the role of the photography and the bicycle in his journey. It also tries to describe Kazimierz Nowak as a flâneur and as a tourist. Furthermore, the text outlines the history of Polish colonial pretensions and the activity of Liga Morska i Kolonialna, the official Polish institution who fought unsuccessfully for the Polish colonies through the thirties.
EN
The article presents an interpretation of texts published in 1923 as a collection of translated African poetry, which was in fact a literary mystification. The concepts of postcolonial criticism are used to analyze some racial stereotypes that have been updated by the authors of the performance and to demonstrate how they project their own ideas of regionalism and primitivism on the characters in their poems, thereby committing an act of symbolic anthropophagy
PL
Artykuł omawia zachodnie spory wokół strategii upodmiotowienia socjologicznego dorobku peryferyjnych badaczy i specyfiki doświadczeń globalnego Południa. Ich początek wyznacza sformułowanie w I dekadzie XXI wieku przez Michaela Burawoya koncepcji socjologii globalnej jako programu deprowincjalizacji i odnowy socjologii. Spotkała się ona wówczas z krytyczną odpowiedzią zwolenników alternatywnych wizji przezwyciężenia europocentryzmu dyscypliny. W ostatnich latach spór ten toczy się wokół zasadności i ograniczeń klasycznego kanonu socjologii, w wyniku której pojawiły się nowe propozycje upodmiotowienia peryferii. Omawiając stanowisko Burawoya, odwołuję się również do prac Raewyn Connell, Juliana Go i Gurminder K. Bhambry jako najważniejszych oponentów amerykańskiego badacza. Podsumowaniem tej debaty są niepokojące głosy na temat niepożądanych konsekwencji zwrotu w stronę Południa, które rodzą pytania o granice krytycznej roli socjologii.
EN
The aim of the article is to present the extent to which postcolonial studies are useful in research on Silesia. The first part analyzes the social and economic dependence. Silesia is presented as an early periphery of the capitalist world economy gaining in importance along with the industrialization process. The author highlights that despite the evident exploitation of the region and its social costs, it is hard to recognize Silesia as an “internal colony” of subsequent state organisms. The second part examines the regional discourses of emancipation, including the nationalist ones contributing to creation of new forms of identity of Silesians. The author emphasizes that the conspicuous feature which distinguishes the Silesian discourses of emancipation from the colonial ones is that Silesians were not denied individualization and empowerment, although in Poland and Germany they were denied being recognized as a separate nation. The conclusion of the article is that postcolonial studies should be only one intellectual source of the researchers of Silesia, not a dominant paradigm.
EN
This paper is a review of Dariusz Skórczewski’s book entitled [Theory, Literature, and Discourse: A Postcolonial Landscape] (Lublin 2013). In the first part the objects of Skórczewski’s research: its intellectual horizon (i.e. Edward Said’s tradition) and “identity discourse”, were indicated. Next, research tools used by Skórczewski in the analysis of Polish literature: “mimicry”, “hybridity”, “compensation”, “orientalization”, were presented. In the last part of the paper, a valuation of Skórczewski’s work was made. It could be said that it is a very important book for postcolonial theory in Poland.
PL
W artykule opisane zostały 3 muzea sztuki z rejonu Pacyfiku i Dalekiej Azji: National Gallery w Singapurze, australijska Art Gallery of South Wales w Sydney i Auckland Art Gallery Toi o Tāmaki w Nowej Zelandii. Instytucje te łączy wiele wspólnych cech. Wszystkie mieszczą się w klasycystycznych budynkach powstałych w czasach kolonialnych, które niedawno zostały rozbudowane, zmodernizowane i przystosowane do nowych zadań. Każde z nich, oprócz eksponowania dzieł sztuki zachodniej, intensywnie promuje sztukę narodów rodzimych: Malajów, Aborygenów i Maorysów. Powstałe w czasach kolonialnych jako odłam kultury brytyjskiej, przekształciły się obecnie w otwarte, wielokulturowe instytucje, które łączą główne nurty występujące w światowym muzealnictwie: modernizację infrastruktury, digitalizację zbiorów, realizowanie dużych wystaw czasowych, otwarcie na młodzież i zróżnicowane grupy społeczne, ze zjawiskami lokalnymi, charakterystycznymi dla regionu Pacyfiku. Ich funkcje polityczne i społeczne są niepodważalne, mają ambicję aby stać się instytucjami kulturotwórczymi istotnymi w skali globalnej, a także narzędziami budowy nowego typu regionalnej tożsamości o postkolonialnym, wielokulturowym charakterze.
8
Content available remote

Socjologia krytyczna a obietnica emancypacji

88%
Stan Rzeczy
|
2014
|
issue 1(6)
235-254
PL
Artykuł dotyczy współczesnego przyrostu obietnic emancypacji w dyskursach socjologii krytycznej. Wiązane z emancypacją stymulowanie refleksyjności i sprawczej podmiotowości (agency) jest generalnie i często w sposób bezkrytyczny traktowane jako warunek rozwoju społecznego. W efekcie „boomu na emancypację” następuje rozmycie znaczenia pojęcia emancypacji i stępienie krytycznego ostrza tych nurtów, które problem władzy i podmiotowości mają na sztandarze. Z jednej strony, skutkiem tych procesów jest redukcja idei emancypacji do aktywistycznej społecznej praxis i do technologii uwłasnowolnienia. Z drugiej, idea emancypacji staje się represyjnym instrumentem oceny działań indywiduów. Problemy te zostaną omówione na przykładzie teorii postkolonialnej i społecznie zaangażowanej performatyki. Warto dziś przeciwstawić socjologii krytycznej socjologię krytyki i wrócić do krytyki samego pojęcia krytyki. Punktem wyjścia do metarefleksji mogłaby być koncepcja krytyki Michela Foucaulta.
EN
The paper discusses the proliferation of the emancipatory promises in discourses of critical sociology. The stimulation of reflexivity and agency, that is commonly associated with emancipation, is usually uncritically regarded as sine qua non of social development. As a consequence of “the emancipation boom” the notion of emancipation is becoming blurred and vaguely comprehensive, and critical analyses of power and subjectivity are losing their rebellious potential. On the one hand, the idea of emancipation is being reduced to an activist social praxis and to a technology of empowerment. On the other hand, the idea of emancipation serves as a repressive measure of evaluating human activities. These problems are illustrated with an example of post colonialism and socially involved performance studies. Today it seems necessary to juxtapose critical sociology and sociology of critique – and return to the critique of the notion of critique itself. Michel Foucault’s concept of critique could be a starting point for a metareflection.
PL
Niniejszy artykuł jest duńskich i grenlandzkich tekstów prasowych pod kątem stosowania przemocy symbolicznej w ujęciu Pierra Bourdieu. Materiał stanowią artykuły opiniotwórczych dzienników dotyczące powołania kontrowersyjnej grenlandzkiej Komisji Pojednawczej. Zarówno w duńskiej jak i grenlandzkiej narracji można zidentyfikować językowe akty przemocy symbolicznej, które pozycjonują oba państwa względem siebie. Przejawiają się m.in. w wartościowaniu czy stosowaniu stereotypów o charakterze mniej lub bardziej implicytnym.
EN
The article undertakes criticism of interpretations of the history of Eastern Europe which are based on the categories developed by theorists of postcolonialism and result in formulation of simplified and artificial distinctions between dominant, colonized and self-colonizing cultures. The author argues that they lead to searching for innocent victims The article undertakes criticism of interpretations of the history of Eastern Europe which are based on the categories developed by theorists of postcolonialism and result in formulation of simplified and artificial distinctions between dominant, colonized and self-colonizing cultures. The author argues that they lead to searching for innocent victims of colonization using different, sometimes even contradictory interpretative clues, and the result – not always intended – is treating modernity as no-alternative model. In place of these fatalistic and narrow conceptions the author proposes a reference to the cultural modernization theory, formulated by Charles Taylor, which states that modernity is a new form of cultural self-understanding and creative adaptation of institutional solutions coming from the outside.
11
Publication available in full text mode
Content available

Afryka w oczach Polaków

88%
Colloquia Litteraria
|
2009
|
vol. 6
|
issue 1
129-133
PL
Recenzja książki Haliny Witek "Wizerunek obcego. Kultury afrykańskie w relacjach Henryka Sienkiewicza, Mariana Brandysa i Marcina Kydryńskiego"
PL
Łotwa, małe państwo o trudnej historii, rzadko pojawia się w dyskusjach dotyczących postkolonializmu i postkolonialnej tożsamości. Łotewskie badania na tym polu są wciąż jeszcze skromne, ale jeden głos w dyskursie bardzo się wyróżnia i nie może pozostać niezauważony. W 2002 roku ukazała się na łotewskim rynku wydawniczym książka gatunkowo trudna do sklasyfikowania, a mianowicie Łotewski sen (łot. Latviešu sapnis) Agnese Bule. Autorka za pomocą słowa i obrazu dokonuje w niej rewizji łotewskiej symboliki narodowej i społecznej od czasów bardzo odległych po moment publicznej dyskusji na temat przystąpienia do Unii Europejskiej. Rozlicza się zarówno z kolonizacją niemiecką, jak i z władzą radziecką na Łotwie, a z jej rozważań nad obecnym stanem łotewskiej świadomości narodowej wynurza się obraz Łotysza, który nie radzi sobie z wolnością i chowa się przed nią w beczce czyli w „postkolonialnej pułapce”.
PL
Artykuł jest przyczynkiem do rozważań na temat muzealiów pochodzenia kolonialnego istniejących w kulturze Zachodu oraz instytucji muzeum w ujęciu terminów teorii postkolonializmu, a także praktycznego działania instytucji w odniesieniu do przedmiotów pochodzenia pozaeuropejskiego. W tekście odwołałam się do podstawowych terminów teorii postkolonialnej, takich jak: inność, hybryda, mimikra Trzecia Przestrzeń, oraz do interpretacji obiektów kolekcjonerskich – semioforów – którym taką nazwę nadał Krzysztof Pomian. Omówiłam problemy związane z wystawami muzealnymi oraz funkcjonowaniem muzeów w krajach naznaczonych kolonializmem, prezentując je na przykładzie: zwrotu przez Francję do Nowej Zelandii głów Maoryskich – Mokomokai, wystaw stałych w Muzeum Cinquantenaire w Brukseli i Rijksmusuem w Amsterdamie, działalności AfricaMuseum w Tervuren oraz wystawy czasowej pt. „Deutscher Kolonialismus Fragmente seiner Geschichte und Gegenwart” z 2017 r. w Berlinie. Badane kwestie wskazują na hybrydyczną budowę semioforów pochodzących z obszarów pozaeuropejskich, co utrudnia ich odbiór przez widza oraz wybór sposobu ich prezentowania przez muzeum. Artykuł zwraca także uwagę na trudność kuratorów w pokazywaniu „inności” kultur pozaeuropejskich oraz trudności tych kultur w odbiorze samej instytucji muzeum, co skutkuje budowaniem w muzeum tzw. Trzeciej Przestrzeni. Najbliższe badania powinny odpowiedzieć na pytanie, zadane przez prof. Marię Poprzęcką: W jakim stopniu historia sztuki współtworzyła potężną strukturę dominacji kulturalnej i intelektualno-artystycznej władzy, co znalazło swoją instytucjonalną i materialną formę w muzeach powstających we wszystkich zakątkach świata.
EN
Andrea Levy’s Small Island captures the immigrant’s experience in cosmopolitan London. In this novel, she showcases the fact that contrary to its claims to be accommodating to this diversity, the values upheld make no room for difference as they are strictly Eurocentric. The characters who through their colonial experience and education have been misled to believe that they are part of the British Empire are presented here faced with the shock of discovery that once in England, they are ascribed the second class position. This paper intends to interrogate the claim to cosmopolitanism. This is done through an engagement with postcolonial critique which conceptualizes the power relations between the colonizers and the colonized. The main argument of this discussion is that although the London of Andrea Levy’s Small Island accommodates individuals from a variety of racial, national, cultural and ethnic backgrounds, they are never given the chance to experience any form of social integration.
PL
Small Island (pol. Wysepka), autorstwa Andrei Levy, przedstawia losy imigrantów w kosmopolitycznym Londynie. Jednym z głównych problemów powieści jest ukazanie rozdźwięku między deklarowaną otwartością i tolerancją a rzeczywistością, w której na stosunek do inności rzutują silnie zakorzenione eurocentryczne schematy myślenia. Niniejszy artykuł, posługując się narzędziami krytyki postkolonialnej, konceptualizującej problem relacji między kolonizatorami i kolonizowanymi, analizuje na przykładzie ukazanego w powieści Londynu, skomplikowane problemy kulturowe, narodowe, rasowe byłego imperium kolonialnego.
PL
Fenomen śląskiej tożsamości narodowej czy etnicznej pojawił się w rezultacie rozwoju demokracji w Polsce pod koniec XX wieku. Zainicjowane w tym czasie procesy rozwoju organizacji społecznych i politycznych na szczeblu lokalnym i regionalnym przyczyniły się do ewolucji świadomościowej ich członków. W kontekście historycznych uwarunkowań regionu Śląska, zainicjowano debatę publiczną na temat poczucia identyfikacji narodowej/etnicznej mieszkańców tegoż regionu. Kreowanie tejże tożsamości oparte zostało na mobilizacji społecznej zaproponowanej przez liderów. Artykuł wykorzystuje postkolonialną perspektywę teoretyczną do analizy rosnącej identyfikacji ze śląską tożsamością narodową.
EN
Silesian national or ethnic phenomena appeared as result of democracy development in Poland at the end of XX century. That time started processes of development of social and political organizations at local and regional level caused to evolution of consciousness their members. In the historical context of Silesia, there initiated the public debate on national/ethnic identity of inhabitants’ in the region. Creation of such identity based on social mobilization proposed by leaders of organization. The paper analyse increasing silesian national identity in the postcolonial perspective.
PL
Recenzja książki 
EN
Rewiew.
UK
Рецензія на книжку: Теодозія Зарівна, "Сходження на Кайзервальд", Львів 2017.
PL
The article is an attempt to analyze selected writing strategies of Nina Bouraoui, a contemporary Algerian-French writer who talks about her own identity in the works which verge on literary genres: autobiography and prose fiction. Stylistic and thematic consideration of autofiction novel Mes mauvaises pensées permits to capture the specificity of hybrid, transcultural subjectivity in the text. Equally important interpretative clues are provided by postmodern nomadism and space-time perception of non-normativeness. Bouraoui’s works are classified as (post) postcolonial creativity, whose essential distinguishing feature is the process of simultaneous crossing of geographical, gender and cultural borders.
PL
Wspomnienie przybliża sylwetkę Andrzeja Wawrzyniaka (1931–2020), założyciela i długoletniego dyrektora Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, które od 2017 r. nosi jego imię. Jako dyplomata pracujący w Indonezji w latach 60. XX w. zgromadził znaczącą w skali międzynarodowej kolekcję artefaktów z Archipelagu Malajskiego, na bazie której w 1973 r. powstało w Warszawie nowe muzeum. Wkrótce zaczęło rozszerzać obszar zainteresowań i dziś posiada zbiory z niemal całego kontynentu azjatyckiego i znacznej części Oceanii. Przez 40 lat zbiory te kształtowane były przede wszystkim poprzez kolekcjonerskie wybory założyciela oraz niezwykle liczne darowizny. W rezultacie powstała kolekcja jedyna w swoim rodzaju, dokumentująca szeroki zakres kultur, a jednocześnie nosząca wyraźny ślad osobowości twórcy. Artykuł porusza również kwestie percepcji Muzeum Azji i Pacyfiku, a zarazem kultur Azji, we wczesnym okresie działalności placówki oraz późniejsze jej przemiany. Zwraca także uwagę na kryteria doboru i wartościowania muzealiów.
PL
Artykuł stanowi próbę ponownego odczytania powieści Marii Kuncewiczowej Cudzoziemka, z zastosowaniem perspektywy postokolonialnej i konsensusu jako formy moderowanego procesu grupowego, nastawionego na osiągnięcie porozumienia. Praca opiera się na założeniu, że jeśli dyskusja o tekstach literackich – również tych historycznych – ma mieć sens, musimy dostrzec w niej szansę na realną zmianę rzeczywistości. Interpretacje postkolonialne ukazują tożsamość kolonizowanych jako proces ciągłego pozycjonowania, łączący się z procesami nawracania traumy, internalizacji uprzedzeń i powielania schematu przemocy. Z kolei metoda konsensusu przenosi punkt ciężkości z tekstu na interpretującą wspólnotę, która może realnie wpływać na otaczającą rzeczywistość.
EN
I present a new reading of the Maria Kuncewicz novel, entitled The Foreigner, with using postcolonial perspective and consensus as a form of moderated group process aimed at reaching agreement. The work is based on the premise that if the discussion of literary texts is to make sense, we must see in it a chance for a real change of reality. Postcolonial interpretations show the colonized identity as a process of continuous positioning, linked to the processes of trauma conversion, the internalization of prejudice, and the amplification of the pattern of violence. On the other hand, the consensus method shifts the focus from text to interpreting community which can really influence on the surrounding reality.
Ogrody Nauk i Sztuk
|
2018
|
issue 8
doi: 10.15503/onis2018.26.32
PL
Teza. Astrid Roemer, pisarka pochodząca z Surinamu, mieszkająca przez wiele lat w Holandii, należy do tzw. pisarzy postkolonialnych. Badacze literatury wskazują na trudności z określeniem, kim są tacy twórcy. Problematyczna jest także kwestia przypisania Astrid Roemer do konkretnego pokolenia imigrantów. Pisarka adresuje swoje utwory do czarnych kobiet, pisze je jednak w języku niderlandzkim, który w Surinamie jest wyłącznie językiem urzędowym, co sprawia, iż jej powieści czytane są przez niewielki procent tej społeczności. W artykule autor stawia tezę, że twórczość Astrid Roemer należy zaliczyć do literatury wielokulturowej. Omówione koncepcje. Autor odwołuje się do koncepcji socjologicznej pierwszego i drugiego pokolenia imigrantów oraz studium historycznoliterackiego Urszuli Topolskiej (2009), poświęconego pisarzom o podwójnych korzeniach kulturowych, tworzących w języku niderlandzkim. Przywołuje także koncepcję transkulturowości Wolfganga Welscha (1994/1995) oraz tożsamości wielokulturowej Jerzego Nikitorowicza (1995). Wyniki i wnioski. Zarówno w biografii, jak i twórczości literackiej A. Roemer można odnaleźć znaki transkulturowości oraz hybrydyzacji kulturowej. Oryginalność/wartość poznawcza podejścia. A. Roemer jest laureatką P. C. Hooft Award, holenderskiej nagrody państwowej, uważanej za najważniejszą nagrodę literacką w Holandii. Pomimo tego jest autorką niszową. Jej nazwisko znalazło się w zaledwie jednym podręczniku do nauki literatury niderlandzkiej ( Topolska, 2009).
EN
Thesis. Astrid Roemer, a writer from Suriname who has lived in the Netherlands for many years, belongs to the so-called postcolonial writers. Literary scholars point at the difficulty in determining the identity of such writers. The question of assigning Astrid Roemer to a particular generation of immigrants is also problematic. The writer addresses her works to black women although she creates them in Dutch, which in Suriname exclusively is an official language. Thus, her novels are read by a small percentage of the community. In the article the author puts forward the thesis that Astrid Roemer's works should be included in multicultural literature. The concepts discussed. The author refers to the sociological concept of the first and second generation of immigrants as well as the historical and literary study of Urszula Topolska devoted to writers with double cultural roots who create their works in Dutch. He also recalls the concept of transculturalism of Wolfgang Welsch and the multicultural identity of Jerzy Nikitorowicz. Results and conclusions. Both in the biography and in the literary output of Astrid Roemer one can find signs of transculturalism and cultural hybridization. Originality / cognitive value of the approach. Astrid Roemer is a laureate of the P. C. Hooft Award, the Dutch state prize, considered the most important literary prize in the Netherlands. Nevertheless, she is a niche author. Her name was only mentioned once in the textbook for learning Dutch literature.
first rewind previous Page / 6 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.