Search results

1

Obchody Święta Niepodległości i rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego w środowisku byłych powstańców w Wielkiej Brytanii 1940–1989

100%

Polak B.

Dzieje Najnowsze

|

2019

|

vol. 51

|

issue 2

EN

W artykule przedstawiono działalność byłych powstańców wielkopolskich, którzy po zakończeniu działań wojennych w 1945 r. znaleźli się na Wyspach Brytyjskich. Pojawili się tam w wyniku ewakuacji Wojska Polskiego po upadku Francji, z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, jak też z niemieckich obozów jenieckich, z których zostali uwolnieni w latach 1944– 1945. Środowisko to wykazało dużą aktywność polityczną i społeczną, angażując się w upamiętnienia rocznic narodowych. Szczególny nacisk kładli na kultywowanie wielkopolskiego czynu niepodległościowego w XIX w. oraz ukazanie genezy, przebiegu i znaczenia powstania wielkopolskiego 1918–1919. The article presents the activities of former Greater Poland insurgents who, after the end of the war in 1945, found themselves in Great Britain. They arrived there as a result of the evacuation of the Polish Army after the fall of France, as members of the Polish Armed Forces in the West, or came from German prisoner-of-war camps from which they were released in 1944–1945. This community was characterised by great political and social activity, and engaged in commemoration of national anniversaries. Particular emphasis was placed on cultivating the Greater Poland independence actions of the nineteenth century and on demonstrating the origins, course and significance of the Greater Poland Uprising of 1918–1919.

2

Walka o polskość na łamach „Magazynu Ilustrowanego Panoramy Północy” w latach 1957–1981

80%

Żmijkowska M.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2018

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXII

239-254

PL

Artykuł jest prezentacją wyników analizy treści "Panorama Północy" w zakresie problematyki walki o polskość terytorium byłego zaboru pruskiego. Magazyn "Panorama Północy" w PRL był dla mieszkańców Warmii i Mazur jednym ze źródeł wiedzy o historii, kulturze i północnym regionie Polski. Gazeta wypełniała zalecenia ówczesnych władz w opisywaniu historii, ale także podejmowała w tym zakresie własne inicjatywy.

EN

The article is a presentation of the results of content analysis “Panorama Północy” in issues related to fight for independence of the territories of the former Prussian partition. Magazine “Panorama Północy” in PRL was for the residents of the Warmia-Mazury one of the sources of knowledge about history, culture and the north region of Poland. The newspaper fulfilled the recommendations of the then authorities in describing history, but also took its own initiatives.

3

Drogi do powstania wielkopolskiego. Spojrzenie z perspektywy stulecia

80%

Tym J. S.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2018

|

vol. XIX (LXX)

|

issue 1-2 (263-264)

130-158

EN

In the article the author attempted to find – from the perspective of a century – the answer to the question on the sources of the radicalism of indigenous inhabitants of Greater Poland, i.e. Poles who lived in 1918 in the area named Province of Posen by the Prussian partitioner and who were subjects of the German emperor. The paper begins with a characteristics of existing literature of the subject. Searching for the answer to the question posed, the author points out the political reasons and the mutual radicalization of the attitudes already in 1917 and then in the whole 1918, analyzes the extent of self-organization of the Polish society in Greater Poland, and shows the role of the Central Citizen’s Committee, later transformed into the Commission of the Supreme People’s Council. The Polish Military Organization of the Prussian Partition is characterized. Uncovering the sources of the radicalism, the author describes the 21 heated days between the Polish District Parliament session and the outbreak of the Greater Poland Uprising. The role of the individuals is highlighted, above all Mieczysław Paluch, pointing out at the same time to the sources of his conflict with the Commission of the Supreme People’s Council.

RU

В статье автор предпринял попытку с перспективы прошедшего столетия ответить на вопрос об источниках радикализма коренных поляков, проживающих в 1918 г. на территории, названной пруссами Познаньской Провинцией, и являющихся подданными немецкого императора. Статья начинается с характеристики уже существующей литературы, освещающей данную тему. В поисках ответа на поставленный вопрос автор отмечает политические причины, двустороннюю радикализацию позиций уже в 1917 г., длящуюся и в 1918 г. Также автор анализирует степень самоорганизации польского общества в Великопольском регионе, обозначает роль Центрального Гражданского Комитета, переформированного позднее в Комиссариат Верховного Народного Совета. Кроме того, в статье дается характеристика Польской военной организации „Прусского Раздела”. В поисках источника радикализма автор характеризует бурный период – 21 день между заседанием районного парламента и началом Великопольского восстания, а также подчеркивает роль отдельной личности, прежде всего – Мечислава Палюха, описывая одновременно и причины его конфликта с Комиссариатом Верховного Народного Совета.

PL

W artykule autor podjął próbę znalezienia z perspektywy stulecia odpowiedzi na pytanie o źródła radykalizmu rdzennych Wielkopolan, czyli Polaków zamieszkujących w 1918 r. obszar określony przez pruskiego zaborcę mianem Prowincji Poznańskiej i będących poddanymi cesarza niemieckiego. Artykuł otwiera charakterystyka dotychczasowej literatury przedmiotu. Poszukując odpowiedzi na postawione pytanie, autor wskazuje na przyczyny polityczne i na obustronną radykalizację postaw już w 1917 r., a następnie przez cały 1918 r., analizuje stopień samoorganizacji społeczeństwa polskiego w Wielkopolsce i ukazuje rolę Centralnego Komitetu Obywatelskiego przekształconego później w Komisariat Naczelnej Rady Ludowej. Charakteryzuje Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego. Doszukując się źródeł radykalizmu, opisuje gorące 21 dni pomiędzy obradami Sejmu Dzielnicowego a wybuchem powstania wielkopolskiego. Uwypukla rolę jednostki, przede wszystkim Mieczysława Palucha, wskazując zarazem na źródła jego konfliktu z Komisariatem Naczelnej Rady Ludowej.

4

Pomorzanie w walce o powrót Pomorza Gdańskiego do Polski (1918-1920)

80%

Ostapowicz D.

Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL

|

2020

|

vol. 17

EN

The “long” 19th century (1772-1920) passed in Pomerania-Gdansk under the Prussian-German invaders. In spite of Bismarck’s germanization, modern polish national bassed on the traditions of the struggle for independence (for example Napoleonic Free City of Gdańsk, Springtide of Nations 1848 and polish Uprisings 1830, 1863) and positivist slogans which influenced the attitudes of Poles in the years 1918-1920. On the merger of Pomerania-Gdansk – Pomerania-on the Vistula – Western Prussia (germ. ‘Westpreussen’) with Poland regaining independence was determined by strongties with the Greater Poland Uprising and the decisions of the peace conference in Paris (1919). Despite the ban of fighting against Pomerania issued by the Supreme People’s Council (Naczelna Rada Ludowa), various underground groups led here, including the Pomeranian Military Organization (Organizacja Wojskowa Pomorza), fighting with the German Grenzschutz-Ost (germ. ‘border paramilitary units’), preparing the uprising in Gdansk in the event of the appearance of the “Blue Army” (Polish Army in France) gen. Joseph Haller’s, forming a guerilla in Bory Tucholskie (pol. Forrest of Tuchola). The conspirators took part in the war with Soviet Russia in 1920 and the symbol of their victory became the “marriage” of Poland with the Baltic Sea on February 10, 1920.

PL

„Długi” wiek XIX (1772-1920) upłynął na Pomorzu Gdańskim pod władzą zaborcy pruskiego. Na przekór bismarckowskiej germanizacji kształtowała się nowoczesna świadomość narodowa polska, oparta o tradycje walki o niepodległość (1807, 1830, 1848, 1863) i hasła pozytywistyczne, co wpłynęło na postawy Polaków w latach 1918-1920. O połączeniu Pomorza Gdańskiego – Nadwiślańskiego – Prus Zachodnich (niem. Provinz Westpreussen) z odzyskującą niepodległość Polską zadecydowały silne powiązania z powstaniem wielkopolskim i decyzje konferencji pokojowej w Paryżu (1919). Mimo zakazu podejmowania walki na Pomorzu wydanego przez Naczelną Radę Ludową, działały tu różne grupy konspiracyjne na czele z Organizacją Wojskową Pomorza, toczące utarczki z niemieckim Grenzschutzem-Ost, przygotowujące powstanie w Gdańsku na wypadek pojawienia się „Błękitnej Armii” gen. Józefa Hallera, tworzące partyzantkę w Borach Tucholskich. Konspiratorzy wzięli udział w wojnie z Rosją Sowiecką w 1920 r., a symbolem ich zwycięstwa stały się zaślubiny Polski z morzem 10 lutego 1920 r.

Refine search results

1 Dzieje Najnowsze

1 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL

1 Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

1 Ostapowicz D.

1 Polak B.

1 Tym J. S.

1 Żmijkowska M.

1 2020

1 2019

2 2018

Obchody Święta Niepodległości i rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego w środowisku byłych powstańców w Wielkiej Brytanii 1940–1989

Walka o polskość na łamach „Magazynu Ilustrowanego Panoramy Północy” w latach 1957–1981

Drogi do powstania wielkopolskiego. Spojrzenie z perspektywy stulecia

Pomorzanie w walce o powrót Pomorza Gdańskiego do Polski (1918-1920)