Search results

1

Maciej Artur SOSNOWSKI, Pokochać dialektykę

100%

Sosnowski M. A., Kącka E.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2012

|

vol. 2

|

issue 2

431-438

2

Autografia i powtórzenie

84%

Wołk M.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2014

|

vol. 57/114 z. 2

87-98

PL

Przedmiotem artykułu jest dialektyka oryginalności i powtarzalności we współczesnych wypowiedziach autograficznych (czyli autobiograficznych w najszerszym, transgatunkowym i transdyskursywnym sensie tego terminu). Ideologia autobiografizmu oparta jest na kulcie jednostkowości i wyjątkowości (w tym samym stopniu życia, co tekstu), jednak jej realizacje odznaczają się dużym nasyceniem powtórzeniami — zarówno w wewnętrznym porządku twórczości danego autora (repetycje postaci, ich typów i wzajemnych relacji, miejsc, sekwencji zdarzeń, motywów tematycznych; autocytaty i autonawiązania), jak i w porządku zewnętrznym (powielanie konwencjonalnych wzorców wypowiedzi, chwytów retorycznych, naśladownictwo struktur tekstowych i schematów egzystencjalnych, nawiązania intertekstualne różnego typu, cytaty z rzeczywistości). Część z tych powtórzeń ma naturę intencjonalną, inne są mimowolne. Ich występowanie leży u podstaw zasadniczego dylematu twórczości autograficznej, uwidocznionego w zestawieniu skrajnych tez: „Wszystko, co nie jest […] autobiografią, jest plagiatem” (C. González-Ruano) oraz „Istnienie jest plagiatem” (E. M. Cioran).

EN

The paper discusses dialectical tension between originality and repeatability in modern and post-modern autography (i.e. autobiography, or self-writing, in the broadest, trans-generic and trans-discursive sense of the term). The ideology of self-writing is based on the cult of individuality and exceptionality of life and text. Nevertheless, its realizations are inevitably marked by repetition and reproduction, both in the inner realm of given authors’s oeuvre (recurring characters and relations between them, reappearing places, events and themes; self-intertextuality) and in the outer contexts (replicating conventional discourse and existential patterns, imitating textual or rhetorical structures, different forms of intertextuality).

3

Powtórzenie jako mechanizm oddziaływania ideologicznego

84%

Wyczyński G. J.

Kultura i Wartości

|

2017

|

issue 24

DE

Laut der Hauptthese des vorliegenden Artikels bildet die Wiederholung einen der Hauptmechanismen der ideologischen Einwirkung. Dank der zirkulären Bewegung können sich ideologische Weltbilder wirkungsmächtig im menschlichen Körper und Geist einnisten. Infolge des Totalisierungsprozesses geht Ideologie in unterschiedlichen Bereichen des sozialen Lebens reibungslos auf (und hört auf, allein eine philosophische Frage zu sein), durch Wiederholungen wird indessen ihre Einwirkung, die sich außerhalb des Bewusstseins des Subjekts vollzieht, verstärkt. Der vorliegende Versuch, diese Erscheinung zu rekonstruieren, basiert auf den Auffassungen von vier Denkern, die sich in die marxistische/ postmarxistische Tradition einschreiben.

EN

According to the main thesis of this article, repetition in one of the main mechanisms of ideological influence. Thanks to that circular motion, the ideological images can be effectively instilled into people’s bodies and minds. Because of the phenomenon of totalization, ideology is melting into different spheres of social life (it cease to be the case of philosophy alone) and throughout another repetitions its impact is strengthened. Thanks to this, the whole process is functioning outside the consciousness of the subject. The reconstruction of described phenomenon is based on the theories of the four thinkers linked to the marxist/post-marxist tradition.

PL

W myśl głównej tezy prezentowanego artykułu, powtórzenie stanowi jeden z głównych mechanizmów oddziaływania ideologicznego. To właśnie dzięki ruchowi cyrkularnemu, ideologiczne obrazy świata mogą efektywnie zakorzeniać się w ludzkich ciałach i umysłach. Na skutek procesu totalizacji, ideologia gładko wtapia się w różne obszary życia społecznego (przestaje być już sprawą samej tylko filozofii), zaś poprzez kolejne powtórzenia wzmocnieniu ulega jej oddziaływanie, które realizuje się poza świadomością podmiotu. Próba rekonstrukcji opisywanego fenomenu podjęta została w oparciu o koncepcje czterech myślicieli wpisujących się w ramy tradycji marksistowskiej/post-marksistowskiej.

4

O naturze refrenu poetyckiego

84%

Mastalski A. S.

Pamiętnik Literacki

|

2022

|

vol. 113

|

issue 1

155-166

PL

Praca przedstawia próbę refleksji nad naturą refrenu poetyckiego, który w powszechnej świadomości odbiorców literatury jest głównie powtórzeniem. Autor przekonuje, że stanowi on jednak nie tyle powtórzenie czy powrót, ile przede wszystkim formę tożsamości, która nie jest identyczna. Aby zilustrować tę tezę, przywołuje i omawia jedną ze znanych ballad skandynawskich, a następnie pokazuje, jak semantyka refrenu zmienia się wraz z rozwojem tekstu.

EN

The paper reflects upon the nature of the poetic refrain, which in common understanding is mainly a repetition. The author of the paper is convinced that the refrain is not only a repetition or a return, but first and foremost a form of identity that is not identical. To illustrate the thesis, the author recalls and discusses one of common Scandinavian ballads and demonstrates that the semantics of refrain changes as the text develops.

5

Redundancja jako kamuflaż (na podstawie medialnych wywiadów z politykami)

84%

Kula A.

Forum Lingwistyczne

|

2017

|

issue 4

41-53

EN

Media interviews with politicians are messages which shape the views of the audience regarding the phenomena in the world and affect the hierarchy of importance in broadcasts. An analysis of interviews with politicians reveals that the communication purposes of the participants are often divergent and the interlocutors themselves consider on another to be opponents. The rejection of the very idea of conversation as a setting for an agreement sets a new goal: victory, an interlocutor’s particular benefit. These communication conditions provide a setting where redundancy works perfectly as camouflage. The broadcaster in the media, who cares about achieving the implicit purpose of communication, may treat redundancy as a mask – consciously hiding behind multiplicity makes the recipient bear the burden of responsibility for misunderstanding the message or treat what is obtained explicitly from the broadcaster as an indicator to look for meanings. In the paper, two main ranges were distinguished: party messages and universal phrases, indirectly defining the basic tasks of redundancy. The former suggest ways politicians reply to the journalists’ questions; the latter serve to provide statements oscillating around the issue – their generality, predictability and non‑ controversiality makes them fit in almost any topic and political option.

6

Powtarzalność nudy w opowiadaniu Koniec Jerzego Andrzejewskiego

84%

Wróblewski Ł.

Stan Rzeczy

|

2016

|

issue 2(11)

187-203

PL

Artykuł jest próbą spojrzenia na pochodzące z 1933 roku opowiadanie Koniec Jerzego Andrzejewskiego w kontekście wieloperspektywicznie ujętej nudy. W omawianym tekście nuda przejawia się przede wszystkim w rutynowych czynnościach, jakie wykonuje bohater. Ponieważ mężczyzna musi robić ciągle to samo, doświadcza takich negatywnych afektów jak złość, bezsilność czy nienawiść. Autor argumentuje, że tym, co napędza nudę, jest powtórzenie. Powtarzające się sytuacje, zdarzenia, uczucia zmuszają bohatera do przemyślenia sytuacji, w jakiej się znajduje. Chociaż Gielbard dostrzega swoją życiowa klęskę, nie potrafi odmienić swojego losu i przekroczyć nudy. Doświadczenie nudy determinują bowiem jego trudne relacje rodzinne, jak również sytuacja ekonomiczna, której nie sposób odmienić.

EN

This article is an analysis of Jerzy Andrzejewski’s short story “The End” (1933) in the context of multiple views of boredom. In Andrzejewski’s text, boredom appears above all in the routine activities the protagonist is forced to perform. Because he must continually do the same thing, he experiences negative affects such as anger, helplessness, and hate. The author argues that boredom is an experience stimulated by repetition. Recurring situations, events, and feelings force the hero to think about the circumstances in which he finds himself. Although Gielbard perceives his life failure, he is unable to change his fate and overcome his boredom. The experience of boredom determines his difficult family relations, as well as his economic conditions, which he is unable to alter.

7

Gramatyka operacyjna vs gramatyka konstrukcji (na przykładzie quasi-tautologii i powtórzeń)

84%

Dobaczewski A.

Linguistica Copernicana

|

2022

|

vol. 18

163-178

EN

In this article, the two linguistic approaches are confronted: the first is Construction Grammar, which has been intensively developed in recent years, mainly in cognitive linguistics, and is represented by numerous researchers of Polish, European, and world linguistics; the second is the less known, author’s methodological proposal by Andrzej Bogusławski (the so-called Operational Grammar, presented in the article Bogusławski 1978). On the example of the description of selected types of repetitive constructions (of Polish and several other languages), significant differences in the effects of applying both research approaches are shown. The main thesis is the claim that, in contrast to the fashionable and willingly practiced CG, the Polish linguist’s methodological proposal (OG), based on the fundamental idea of proportionality in language, does give tools to effectively distinguish amongst repetitive constructs: 1) the real operational units of a given language; 2) predictable and generally comprehensible constructs with tautologically filled items (intended essentially for different elements); and 3) repetitions resulting from more general, perhaps supra-linguistic rules of speech activity. Despite the diversity of the many currents of CG, it seems that it does not provide the tools to properly separate these three essentially different types of textual phenomena (and at least this is not indicated by the practice of research on repetitions influenced by CG).

PL

W niniejszym artykule przedmiotem konfrontacji są dwa lingwistyczne podejścia badawcze: tzw. Construction Grammar rozwijana intensywnie w ostatnich latach głównie w językoznawstwie kognitywnym i reprezentowana przez licznych badaczy lingwistyki polskiej, europejskiej, a także światowej oraz mniej znana, autorska propozycja metodologiczna Andrzeja Bogusławskiego (tzw. Operational Grammar, po raz pierwszy wyłożona w artykule z 1978 roku). Na przykładzie opisu wybranych typów konstrukcji powtórzeniowych polszczyzny i kilku innych języków pokazano istotne różnice w efektach zastosowania obu podejść badawczych. Główną tezą jest diagnoza, że w przeciwieństwie do modnej i chętnie uprawianej gramatyki konstrukcji propozycja metodologiczna polskiego lingwisty oparta na zasadniczej idei proporcjonalności w języku daje narzędzia umożliwiające efektywne rozróżnianie w obrębie konstrukcji powtórzeniowych 1) rzeczywistych jednostek operacyjnych danego języka; 2) przewidywalnych i zrozumiałych na ogólnych zasadach konstrukcji z tautologicznie wypełnianymi pozycjami przewidzianymi zasadniczo dla elementów różnych oraz 3) powtórzeń będących wynikiem ogólniejszych, być może ponadjęzykowych reguł działania mownego. Pomimo rozmaitości wielu nurtów gramatyki konstrukcji, wydaje się, że nie dostarcza ona narzędzi pozwalających na właściwe oddzielenie tych trzech różnych co do istoty typów zjawisk tekstowych (a w każdym razie nie wskazuje na to pozostająca pod wpływem CG praktyka badań nad powtórzeniami).

8

Old future, new past, or how Neil Gaiman tinkers with temporality in Marvel 1602

84%

Bemben A.

Świat i Słowo

|

2020

|

vol. 34

|

issue 1

159-175

EN

The purpose of this article is to substantiate the thesis that, in the Marvel 1602 series, there is a common denominator of the narrative mechanisms with which its author embeds fiction in history and reworks selected characters from the so-called mainstream Marvel continuity. As such denominator, I see the idea of repeatability of situational and behavioural patterns. With this end in view, I open this work by outlining how selected events of the so-called “age of heroes” are transplanted into the Elizabethan age. Second, I show how chosen Marvel characters are reworked to match the sixteenth- and seventeenth-century context. Third, I expand on the reiterative quality of the mechanisms the author uses for these purposes to support the view that the repeatability of situational and behavioural patterns is the main idea informing the narrative structure of Marvel 1602. In the conclusion section, I capitalise on the presented findings and suggest their potential implications.

9

Repetition. A journey to the limits of the matrix

67%

Guadix J. C. R.

Architectus

|

2019

|

issue 3(59)

19-22

EN

This paper presents Søren Kierkegaard’s concept of repetition and attempts to draw an analogy between it and intaglio printmaking, in relation to three well-differentiated moments. The first moment is the location of repetition in the context of individual existence and its relationship with the matrix as a unique thing. The second, its demanding nature, its search for freedom, where the question of printing is understood as the progress and process of transfer. In this stage repetition becomes an instantaneous demand and vindication. Thirdly, the paper analyses the relationship between repetition as a life event and the print as the process of appropriating a story by means of a graphic act. Here the analogy is drawn between the concept of repetition by Kierkegaard and the concept of repetition in the two completely opposing realities that comprise the natural reality of intaglio printmaking; the matrix and the print.

PL

Autor artykułu przedstawia koncepcje powtórzenia Sørena Kierkegaarda, próbując nakreślić analogię między nią a grafiką intaglio (grafiką wklęsłodrukową) w odniesieniu do trzech różniących się od siebie momentów. Pierwszym z nich jest relacja powtórzenia wobec układu odniesienia, jakim jest indywidualna egzystencja i jej związek z matrycą jako bytem wyjątkowym. Po drugie, ponieważ w jego charakterze leży kategoryczny postulat wolności, który porusza kwestie drukowania jako procesu postępu i przekazu. Na tym etapie powtórzenie jest natychmiastowym żądaniem i realizacją. Na koniec analizowany jest związek między powtórzeniem jako wydarzeniem istnienia a drukiem jako procesem zawłaszczenia historii przez istnienie aktu graficznego. W tym kontekście autor zamierza ustanowić analogię między koncepcją powtórzenia Kierkegaarda a koncepcją powtórzenia dwóch całkowicie przeciwnych rzeczywistości, które składają się na naturalną rzeczywistość miedziorytu i systemów drukowania, takich jak matryca i druk.

10

Szkoła jako instytucja powtórzenia. Pytając o możliwości zmiany wraz z Michelem Foucault i Gillesem Deleuze

67%

Archacka M.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2017

|

vol. 20

|

issue 1(77)

21-37

EN

The aim of the text is to show the conditions and possibilities of introducing a change in the school institution. The writer does it in the context of analyses and comments to the thoughts of the creators of the critical theory – Theodor Adorno and Max Horkheimer and poststructuralism philosophers’ Gilles Deleuz and Michel Foucault. The “repetition” mentioned in the title constitutes the school nature that reproduces its identity and whose actions undergo the formula of uniforming all elements of the educational process. This procedure, referring to the G. Deleuze’s machine concept, is called by the writer as “coding the world”. Reflecting on the phenomenon of taking over the discourse concepts of critical pedagogy and putting them down to the practice and action dimensions, he pays attention to the concept of reflectivity, important in the context of the postulate of humanising the Polish school of reflectivity in order to indicate a shape in which it could come to the existence in so-designed education formula.

PL

Celem tekstu jest ukazanie warunków i możliwości wprowadzenia zmiany w instytucji szkoły. Autorka czyni to w kontekście analiz i komentarzy do myśli twórców teorii krytycznej Theodora Adorno i Maxa Horkheimera oraz filozofów poststrukturalizmu Gilles’a Deleuze i Michela Foucault. Tytułowe „powtórzenie” stanowi o reprodukującej swą tożsamość naturze szkoły, której działania podporządkowane są formule ujednolicania wszystkich elementów procesu edukacyjnego. Procedurę tę, nawiązując do maszynistycznej koncepcji G. Deleuze’a, autorka nazywa „kodowaniem świata”. Podejmując namysł nad zjawiskiem przejmowania pojęć dyskursu pedagogiki krytycznej i sprowadzania ich do wymiarów praktyki i działania, zwraca uwagę na ważne w kontekście postulatu humanizacji polskiej szkoły pojęcie refleksyjności, po to, by wskazać kształt, w jakim może ono zaistnieć w tak konstruowanej formule edukacji.

11

„Fail better”, czyli jak poprawić improwizację

67%

Żaglewska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2022

|

vol. 64

|

issue 1

75-91

EN

In this article, I show the relationship between philomathic occasional poetry and poetic improvisation. Based on the analysis of the autographs of two selected works – Jamb dla Jana II by Tomasz Zan and Odezwa spod stołu by Teodor Łoziński – I justify the thesis that jambs presented during name-day parties are examples of improvisations in writing. The analyzed works are intensified by the two most characteristic features of jambography – the dizzying speed of creation and the resulting underdevelopment, mediocrity of poetic expression. I pay attention to the complementation of linguistic and material codes, i.e. the enhancement of the given features included in the verbal layer of the works by the way they are written in autographs. In the second part of the article, I consider the possibilities of introducing modifications to works of an improvised nature – I introduce the category of “correction by repetition” and describe it, referring both to Jamb dla Jana II and Odezwa spod stołu, as well as to other texts left over from Philomath fetes.

PL

W tym artykule wskazuję związki filomackiej poezji okolicznościowej z improwizacją poetycką. Na podstawie analizy autografów dwóch wybranych utworów – Jambu dla Jana II Tomasza Zana i Odezwy spod stołu Teodora Łozińskiego – uzasadniam tezę, że jamby przedstawiane podczas imieninowych fet to przykłady improwizacji w piśmie. Analizowane utwory intensyfikują dwie najbardziej charakterystyczne cechy jambografii – zawrotną szybkość tworzenia (Zan) i wynikające z niej niedopracowanie, bylejakość wypowiedzi poetyckiej (Łoziński). Zwracam uwagę na uzupełnianie się kodów lingwistycznych i materialnych, tj. wzmożenie podanych cech zawartych w warstwie słownej utworów poprzez sposób ich zapisu w autografach. W części drugiej artykułu zastanawiam się nad możliwościami wprowadzania modyfikacji do utworów o improwizowanym charakterze – wprowadzam kategorię „poprawiania przez powtórzenie” i opisuję ją, odwołując się zarówno do Jambu dla Jana II i Odezwy spod stołu, jak i do innych tekstów pozostałych po filomackich fetach.

12

Zgodność z „prawem tożsamości” czy błąd „idem per idem”?

67%

Bogusławski A.

Linguistica Copernicana

|

2023

|

vol. 19

25-32

EN

The author submits a reflection on Wittgenstein’s critique of the “law of identity” and on Wajszczuk’s idea of conjunction entailing the necessity of broadening the contents of what has momentarily been said. The author insists on the deviant nature (deviant from the point of view of the natural-linguistic code) of the famous example Boys are boys. and on its purely perlocutionary effect as its only possible effect. All of this is opposed to the would-be catalogue of codified “meanings”, as those imagined, e.g., by Wierzbicka. A number of related phenomena are also discussed.

PL

Autor rozważa Wittgensteinowską krytykę „prawa tożsamości” oraz Jadwigi Wajszczuk koncepcję koniunkcji, zakładającej wymaganie uzupełnienia treści tego, co aktualnie zostało powiedziane. Autor omówił także dewiacyjny charakter (dewiacyjny z punktu widzenia kodu naturalno-językowego) znanego przykładu Boys are boys. i wskazuje na jego czysto perlokucyjny – jako jedyny możliwy – efekt. Wszystko to przemawia przeciw zakładanemu katalogowi skodyfikowanych „znaczeń”, w ujęciu np. Wierzbickiej. Omówiono także szereg zjawisk pokrewnych.

13

Life, Existence, and Culture, or What I Have Learned from Deconstruction

51%

Markowski M. P.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2023

|

issue 47

179-197

PL

Wychodząc od kilku kluczowych fragmentów Ewangelii o Ostatniej Wieczerzy i Ukrzyżowaniu, autor stara się pokazać w jaki sposób językowa maszyneria tekstu ujawnia swój aspekt dekonstrukcyjny – z jednej strony nawołując do zawłaszczenia kulturowego, a przeciwstawiając się temu zawłaszczeniu z drugiej. Ta ambiwalencja przekłada się także na poziom egzystencjalny, odzwierciedlając napięcie pomiędzy życiem jako idiomatycznym aspektem każdego ludzkiego przedsięwzięcia a kulturą rozumianą jako czynnik poddający jednostki wspólnemu doświadczeniu. Głównym impulsem u podłoża koncepcji eseju jest sprzeciw wobec utrzymywania ostrego rozróżnienia między życiem -- kwestionującym możliwość adekwatnej reprezentacji -- a egzystencją i wszystkimi mechanizmami reprodukcyjnymi, jakie ze sobą niesie. Analiza ta, odnosząc się do obszernego korpusu tekstów Derridy, wykracza poza metakomentarz ograniczony do filozofii francuskiej czy literaturoznawstwa i można ją odczytać także jako przyczynek do teologicznej interpretacji Ewangelii, dokonywanej za pomocą logiki dekonstrukcyjnej.

EN

Taking as a starting point a few key passages in the Gospels about the Last Supper and Crucifixion, the author tries to show how the linguistic machinery of a text reveals its deconstructive aspect – making a call for cultural appropriation on the one hand and resisting this appropriation on the other. This duplicity is also projected onto an existential level, reflecting the tension between life as an idiomatic aspect of every human endeavor and culture understood as subjecting to shared experience. The main conceptual impetus of the essay goes against maintaining the sharp distinction between life rejecting an accurate representation and existence with all the reproduction devices it carries with itself. This analysis, referring to a vast corpus of Derrida’s texts, goes beyond a metacommentary limited to French philosophy or literary studies and can also be read as a contribution to a theological interpretation of the Gospels made with the help of deconstructive logic.

14

Creator or author. Norwid’s concept of beauty, art and artist or the arts creating process

34%

Węcławska-Lipowicz W.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2017

|

vol. 16

|

issue 3

EN

The Christian concept of beauty, art, an artist formulated by C.K. Norwid and presented in his Promethidion, clearly refers to the experience of fine arts. The reference to the arts-creating process makes and blends together Norwid’s concept. In order to formulate the definition of beauty, Norwid uses three terms: shape, profile and form. In fine arts these terms have specific meanings, they relate to one another, defining particular stages of a process of creation. Understanding the form as a matrix seems to be significant in Norwid’s concept. It allows seeing the man’s work as an image of God’s act of creation. Humans, created in the image and likeness of God, are capable of creating. We were invited to create beauty and good and thanks to them we discover God as the source of transcendent values and we get close to Him.

PL

Chrześcijańska koncepcja piękna, sztuki, artysty sformułowana przez Cypriana Kamila Norwida i przedstawiona na kartach Promethidionu w wyraźny sposób odwołuje się do doświadczenia sztuk pięknych. Odniesienie do plastycznego procesu twórczego w dużej mierze norwidowską koncepcję buduje i scala. Dla sformułowania definicji piękna Norwid używa trzech określeń: kształt, profil i forma. W sztukach pięknych wspomniane hasła mają swoje specyficzne znaczenia, pozostają we wzajemnych relacjach definiując poszczególne etapy procesu twórczego. W koncepcji Norwida pojmowanie formy jako matrycy wydaje się szczególnie istotne i pozwala spojrzeć na ludzką twórczość jako odzwierciedlenie Boskiego aktu stwórczego. Człowiek stworzony na obraz i podobieństwo Boże stał się zdolny do twórczości. Zaproszony został do czynienia piękna i dobra, dzieki którym odkrywa i przybliża się do Boga, źródła wartości transcendentnych.

Refine search results

Maciej Artur SOSNOWSKI, Pokochać dialektykę

Autografia i powtórzenie

Powtórzenie jako mechanizm oddziaływania ideologicznego

O naturze refrenu poetyckiego

Redundancja jako kamuflaż (na podstawie medialnych wywiadów z politykami)

Powtarzalność nudy w opowiadaniu Koniec Jerzego Andrzejewskiego

Gramatyka operacyjna vs gramatyka konstrukcji (na przykładzie quasi-tautologii i powtórzeń)

Old future, new past, or how Neil Gaiman tinkers with temporality in Marvel 1602

Repetition. A journey to the limits of the matrix

Szkoła jako instytucja powtórzenia. Pytając o możliwości zmiany wraz z Michelem Foucault i Gillesem Deleuze

„Fail better”, czyli jak poprawić improwizację

Zgodność z „prawem tożsamości” czy błąd „idem per idem”?

Life, Existence, and Culture, or What I Have Learned from Deconstruction

Creator or author. Norwid’s concept of beauty, art and artist or the arts creating process