Search results

1

Naruszenia praw człowieka przez organy policji – wybrane przypadki

100%

Banaszak N.

Studia Administracyjne

|

2013

|

issue 5

305-323

PL

Pojęcie „bezpieczeństwa” zrobiło w ostatniej dekadzie zawrotną karierę. „Bezpieczeństwo obywateli” tradycyjnie pojmowano jako działalność władz publicznych przeciwdziałającą zagrożeniom porządku publicznego, życia, zdrowia i mienia obywateli oraz powstrzymującą i odpierającą wszelkie działania godzące w te dobra zarówno pochodzące z zewnątrz, jak i z wewnątrz kraju. Podmiotem administracji bezpośrednio odpowiedzialnym za bezpieczeństwo wewnętrzne jest policja. Doniosłym kryterium oceny administracji publicznej jest współcześnie poszanowanie praw człowieka. Praktyka dowodzi, że w swych działaniach policja dopuszcza się naruszeń tych praw. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest swoista dewaluacja idei praw człowieka we współczesnych demokracjach.

EN

The notion of „security” made a tremendous career during the last decade. „The citizen’s security” was traditionally viewed as the activity of public authorities opposing threats for public policy, citizens’ life, health and property as well as countering all activities causing damage to those goods, coming from the interior and exterior of the country. An administrative entity directly responsible for the internal security is the police. Nowadays, the respect for human rights is a significant criterion for evaluating public administration. Experience shows that the police violate those rights. One of the reasons for this state of affairs is the specific devaluation of the idea of human rights in modern democracies.

2

Prawa człowieka i obywatela jako moralny kierunkowskaz ustrojowy Republiki Federalnej Niemiec

80%

Tkaczyński J. W.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 3 (43)

19-57

PL

Koniec ustawowego bezprawia w przebraniu narodowosocjalistycznym dowiódł ponad wszelką wątpliwość, że istnieją wartości, które są trwałe i niezniszczalne. Starzeją się, to prawda, jak wszystko na świecie, lecz nie stają się przestarzałe. Stąd biorąc za punkt wyjścia rozważań doświadczenia zbiorowe i jednostkowe wyniesione z okresu narodowosocjalistycznego panowania nie można zapomnieć o ówczesnym kontekście historycznym: tak państwo jak społeczeństwo zostało poddane ideologicznym eksperymentom, które sprowadzają do wspólnego mianownika pogarda dla jednostki i kult mas. Nigdy przedtem indywidualizm nie znaczył tak mało. I nigdy przedtem wolność jednostki nie stanowiła tak deficytowego towaru. Zastanowić się zatem głębiej, to można bez obawy popełnienia pomyłki zaryzykować tezę, że u autorów niemieckiej konstytucji z 1949 r. musiały wyniesione doświadczenia najwidoczniej przeorać wyobraźnię ustrojową w sposób gruntowny, skoro otwierające Ustawę Zasadniczą zdanie brzmi: „Godność człowieka jest nienaruszalna”. Z ustrojowego punktu widzenia przyjęte rozwiązanie także dlatego zaskakuje, ponieważ w typowym (i dodajmy nadal szeroko praktykowanym) uregulowaniu pierwszego artykułu konstytucji czytamy o tym, do kogo w państwie należy władza, albo jaką formę ustrojową dane państwo przyjęło.

EN

The end of Nazism lawlessness, proved – beyond reasonable doubt – that values which are sustainable and unbreakable exists. These values are getting older – as everything in this world, but does not become outdated. As a starting point shall be taken joint and individual experiences from National-Socialists period, which cannot be forgotten, especially from perspective of historical context: the state and society were impact by ideological experiment. The experiment had a common meaning – individuals disregard and cult of masses. Never individualism did not mean so few. And never the freedom of individual was so deficit commodity. When thinking deeper on this subject, it is – without any doubts, possible to assumed, that these past experiences had strong and thorough influence on authors of German constitution from 1949. It shall be emphasized that the opening word of the German Basic Law is: „The human dignity is irrebuttable”. From the point of legal system, it is striking, because in typical (and – commonly used in other democratic systems) opening constitutional provisions, we can read, to whom the power in the state is dedicated, or what is the legal form of state.

3

Państwo, demokracja i walka klas. Uwagi na temat udziału socjalistów w debacie konstytucyjnej w sejmie II kadencji (1928–1930)

70%

Piskała K.

Historia i Polityka

|

2015

|

issue 13(20)

107-128

EN

The following article discusses Polish Socialists’ participation in the constitutional debate conducted in the Sejm (1928–1930). In the first part, main motives of the criticism formulated by Socialists against constitutional project presented by the Nonpartisan Bloc for Cooperation with the Government (BBWR) are reconstructed. The role played by the constitutional debate in Socialists’ tactic is also presented in this section. Subsequently, on the basis of Socialists’ statements on constitutional issues, I discuss their class-oriented interpretation of parliamentary democracy. I argue that their perception of the modern state and democracy was coherent with the theory of social change and class struggle established in the Polish socialist thought of that time. I notice roots of this theory in specific “optimist historiosophy”, distinctive for the European socialist movement in the 1920s. The beginning of the 1930s started a decline of this optimism and initiated an ideological crisis in the Polish socialist movement.

4

Konstytucyjne podstaw y zasady swobody umów w kontekście różnorodności podmiotów prawa pry watnego

70%

Wiśniewski B.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 1 (59)

119-132

PL

Konstytucja RP nie zawiera przepisu, który wprost kształtowałby swobodę umów jako zasadę prawa niemniej jednak jej konstytucyjne pochodzenie nie budzi wątpliwości. Ni-niejszy artykuł stanowi próbę ustalenia podstaw zasady swobody umów na gruncie Kon-stytucji RP oraz wykazania czy podstawy te różnią się od siebie w zależności od pod-miotu, któremu ta swoboda przysługuje. W tym celu korzystając z jakościowej metody badań dokonano analizy występujących w doktrynie poglądów. Pozwoliło to na posta-wienie tezy, że prawodawca szerzej kształtuje podstawy zasady swobody umów dla osób fizycznych niż dla innych typów podmiotów prawa prywatnego. To z kolei zdaniem au-tora prowadzi do nierówności na gruncie prawa i pozwala na kształtowanie dalej idą-cych ograniczeń zasady swobody umów w stosunku do podmiotów prawa prywatnego innych niż osoby fizyczne.

EN

The Constitution of the Republic of Poland does not contain a provision that would directly shape the freedom of contract as a rule of law. However, this principle is so important in the private law system that its constitutional origin is beyond doubt. This article is an attempt to establish the foundations of the principle of freedom of contract under the Constitution of the Republic of Poland and to show whether these grounds differ from each other de-pending on the type of entities that freedom inhere. For this purpose, the views presented in the doctrine were analyzed using the qualitative method. This allowed the thesis that the legislator shapes the foundations of the principle of freedom of contract for natural persons more widely than for other types of private law entities. This, in turn, in the author’s opin-ion, leads to legal inequalities and allows shaping further-reaching restrictions on the prin-ciple of freedom of contract in relation to private law entities other than natural persons.

5

The normative value of the reference to God and Christianity in the preamble to the Constitution of the Republic of Poland of 2nd April, 1997

61%

Polak P.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

425-439

EN

In the preamble of the Constitution of the Republic of Poland (of 2nd April, 1997) legislator refers to God and culture rooted in the Christian heritage of the Nation. The question arises whether the reference to religious elements in the legal text in some way affects the process of applying the law? The answer should be yes. It is not about favoring Christian denominations, or discrimination against people who do not believe in God. The crux is to create law and decode legal principle contained therein, taking into account the Christian moral values. This is due to the centuries-long contribution that Christianity has brought to the cultural and historical heritage of Europe, creating its unique identity. The reference to God highlights the human autonomy towards state and means prohibition of state totalitarianism.

PL

W preambule Konstytucji z 1997 r. ustrojodawca odwołał się do Boga i kultury zakorzenionej w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu. Powstaje pytanie, jakie znaczenie mają przedmiotowe odwołania dla procesu stosowania prawa. Na pewno nie prowadzą one do faworyzowania chrześcijan czy dyskryminacji ludzi niewierzących w Boga. Odwołanie do chrześcijańskiego dziedzictwa przyczynia się raczej do opierania się na chrześcijańskich wartościach przy tworzeniu i aplikacji prawa. Proces ten jest dość naturalny i wynika z dziejowej roli chrześcijaństwa w Europie. Odwołanie do Boga podkreśla z kolei ludzką autonomię wobec państwa i oznacza zakaz totalitaryzmu państwowego.

6

Aggressive Judicial Review, Political Ideology, and the Rule of Law

61%

Segall E. J.

Studia Iuridica

|

2019

|

vol. 79

68-77

EN

For over one-hundred and fifty years, the United States Supreme Court has been the most powerful judicial body in the world with life-tenured judges consistently invalidating state and federal laws without clear support in constitutional text or history. This paper focuses on what should be the appropriate role of life-tenured, unelected federal judges in the American system of separation of powers. The tension is between wanting judges to enforce the supreme law of the Constitution while at the same time keeping judges within their assigned roles of enforcing not making the law. Much of constitutional scholarship in the United States is devoted to resolving this tension. This article argues that the Court should take a set back and defer more to elected leaders and voters. Although structural reform might help, most needed changes would require a constitutional amendment and are therefore unlikely to occur. The Justices should take it upon themselves to act with more humility and modesty and only overturn laws where there is strong evidence of clear constitutional error.

7

Relacje między Zasadami Techniki Prawodawczej a Zasadami Poprawnej Legislacji w procesie stanowienia prawa

61%

Stępniak K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 1 (35)

209-224

PL

Znaczenie zasad techniki prawodawczej (ZTP) oraz zasad prawidłowej legislacji (ZPL) jest kluczowe dla procesu stanowienia prawa. Są one gwarancją poszanowania praw chronionych przez ustawodawcę, a także ochrony praw człowieka. Zasady prawidłowej legislacji wywodzone są przez Trybunał Konstytucyjny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (czyli z zasady demokratycznego państwa prawnego). Zasady techniki prawodawczej stanowią zaś załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej. W opracowaniu dokonano charakterystyki obu dziedzin uwzględniając ich specyfikę oraz rys historyczny. Wykazano także, że dzięki łącznemu stosowaniu ZTP i ZPL oraz ich ścisłym relacjom prawodawca może stanowić akty prawne, które będą gwarantować ochronę praw człowieka oraz będą chronić interes państwa. Wskazano zależności między ZTP i ZPL i korzyści płynące z łącznego stosowania tych dziedzin.

EN

Meaning of the principles of legislative techniques (PLT) and the principles of proper legislation (PPL) should be regarded as a key to the process of lawmaking. These rules are often a guarantee for the protection of human rights. The principles of good legislation are inferred by the Constitutional Court of Art. 2 of the Polish Constitution (the democratic rule of law). The principles of legislative techniques are included in the Annex to the Regulation of the Prime Minister Council of Ministers dated on 20 June 2002 on the principles of legislative technique. The paper presents a characteristics of both disciplines taking into account their specificity and historical background. It was also shown that by joint application of PPL and PLT and their inseparable correlation legislator may establish acts that will guarantee the protection of human rights and will protect the interests of the State. The Author also identified benefits which derive form joint application of both sets of legislative rules and principles.

8

Algorytmy priorytezujące w świetle zasady wolnych wyborów

61%

Stępniak K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2019

|

issue 4 (50)

47-71

PL

Zasada wolnych wyborów pozwala na szeroką ochronę imponderabiliów związanych z procesem wyborczym. Swoim zakresem obejmuje czynności o szerokim horyzoncie: począwszy od możliwości zapoznania się informacjami wyborczymi przez wyborcę, aż do samego procesu głosowania. Tak wielopłaszczyznowe ujęcie tej zasady prawa wyborczego, która de facto nie jest obecnie wyrażona expressis verbis w Konstytucji RP pozwala na protekcję całego procesu głosowania. To zaś wydaje się kluczowe w zakresie odniesienia do nowoczesnych technologii. Te bowiem niewątpliwie ułatwiają nam życie, jednakże nieodpowiednio wykorzystane mogą zakłócać m.in. procesy demokratyczne. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na doniosłe pytanie praktyczne: w jaki sposób używane w wyszukiwarkach internetowych oraz portalach społecznościowych algorytmy priorytetyzacji treści mogą wpływać za wolność wyborów oraz czy nieodpowiednie użycie niniejszych algorytmów może łamać prawo oraz w jakim zakresie może wpływać na procesy demokratyczne? W moim przekonaniu podjęcie niniejszej tematyki badawczej pozwoli na zabezpieczenie interesów państw demokratycznych, a także spojrzenie za zasadę „wolnych wyborów” w nieco innym kontekście aniżeli dotychczas.

EN

The principle of free elections allows for broad protection of imponderables related to the electoral process. Its scope covers activities ranging from the possibility of reading electoral information, up to the voting process itself. Such a broad approach to this principle of electoral law, which in fact is currently not expressed expressis verbis in the Constitution of the Republic of Poland, allows protection of the entire voting process. This, in turn, seems crucial in the field of reference to modern technologies. These are undoubtedly easier for us to live, however, improperly used, they can interfere with democratic processes. This article is an attempt to answer a momentous practical question: how can the content optimization algorithms used in search engines and social networks influence freedom of choice, and whether inappropriate use of these algorithms may violate the law and to what extent can it influence democratic processes? In my opinion, taking up this research topic will help to secure the interests of democratic states, as well as looking at the principle of “free elections” in a slightly different context than before.

9

Model relacji między państwem a związkami w yznaniow ymi na Ukrainie – aspekt prawny

61%

Milkowski K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 1 (59)

225-247

PL

Celem publikacji jest dokonanie charakterystyki modelu relacji między państwem a związkami wyznaniowymi na Ukrainie. Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległo-ści w 1991 r. konieczne było uregulowanie zagadnień związanych z funkcjonowaniem związków wyznaniowych zgodnie ze standardami demokratycznymi. Model rozdzia-łu państwa od związków wyznaniowych, jaki został przyjęty w Konstytucji Ukrainy, stanowi uwieńczenie przemian ustrojowych. Co więcej, w Konstytucji Ukrainy prze-widziane zostały gwarancje wolności sumienia i wyznania, oparte na standardach mię-dzynarodowych wynikających z Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Poli-tycznych z 1966 r. oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r. Zgodnie z artykułem 35 Konstytucji Ukrainy każdy ma prawo do wolności światopoglądowej oraz wyboru religii. Prawo to obejmuje: wolność wyznawania ja-kiejkolwiek religii lub nie wyznawania żadnej, swobodne uprawianie w sposób indy-widualny lub zbiorowy kultów religijnych i praktykowanie obrzędów rytualnych czy prowadzenie działalności religijnej. Korzystanie z tego prawa może być ograniczone przez ustawę wyłącznie gdy przemawia za tym interes ochrony porządku publicznego, zdrowia i moralności ludności lub ochrony praw i wolności innych osób. Należy za-uważyć, że przedmiotowe prawo koreluje z przepisami konstytucyjnymi dotyczącymi „różnorodności ideologicznej” życia społecznego na Ukrainie, gdzie państwo nie może uznać żadnej ideologii za obowiązkową – art. 15 Konstytucji. Jednakże istnieje trady-cyjnie znaczący wpływ instytucji religijnych na stosunki społeczne, wydarzenia poli-tyczne, co tłumaczy się historycznym znaczeniem związków wyznaniowych w życiu ludów słowiańskich i specyfiką mentalności narodowej, której głównym składnikiem jest duchowość religijna. Autor w przedmiotowej publikacji dokonuje analizy systemu prawnego. W artykule omawiane są także wybrane problemy związane z praktycznym stosowaniem przepisów prawnych.

EN

The purpose of the publication is to characterize the model of relations between the state and religious organizations in Ukraine. After Ukraine gained independence in 1991, it was necessary to regulate issues related to the functioning of religious organ-izations in accordance with democratic standards. The model of separation adopted in the Constitution of Ukraine is the culmination of political changes. However, the Constitution of Ukraine provides for guarantees of freedom of conscience and religion, based on international standards arising from the International Covenant on Civil and Political Rights of 1966 and the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms of 1950. Pursuant to Article 35 of the Constitution of Ukraine, everyone has the right to ideological freedom and to choose a religion. This right in-cludes: freedom to profess any religion or not profess religion, freely cultivate religious or ritual cults individually or collectively, and conduct religious activities. This right may be restricted only if it is in the interest of protecting public order, health and mo-rality of the population, or protecting the rights and freedoms of others. It should be noted that the law in question correlates with the constitutional provisions regarding the “ideological diversity” of social life in Ukraine, where the state cannot make any ideology compulsory – Art. 15 of the Constitution. Nevertheless, there is traditional-ly a significant influence of religious institutions on social relations, political events, which is explained by the historical significance of churches and religious organiza-tions in the life of Slavic peoples and the specificity of the national mentality, the main component of which is religious spirituality. The author in this publication analyzes the legal system. The article also discusses selected problems related to the practical application of legal provisions.

10

Keynote speech on the International Conference on Comparative Legal Review and the Judicial Protection of Gender Equality, 4-5 March 2021

61%

Stone A.

Przegląd Europejski

|

2021

|

issue 4(62)

223-225

EN

On the 4th and 5th of March 2021 the International Association of Constitutional Law (IACL), Gender Equality Research Institute, scientific journal ”Przegląd Europejski”, AEQUITAS and The European Law Student`s Association Ljubljana had organised the International Conference on Comparative Legal Review and the Judicial Protection of Gender Equality. ”Przegląd Europejski” is proud to publish the articles on this important topic and the conference speech of the president of the IACL, professor Adrienne Stone, PhD, Redmond Barry Distinguished Professor, Melbourne Law School.

PL

W dniach 4-5 marca 2021 stowarzyszenie International Association of Constitutional Law (IACL), Gender Equality Research Institute, czasopismo naukowe ”Przegląd Europejski”, AEQUITAS oraz European Law Student`s Association w Ljubljanie zorganizowały International Conference on Comparative Legal Review and the Judicial Protection of Gender Equality. ”Przegląd Europejski” publikuje w niniejszym numerze artykuły związane z tą ważną tematyką oraz tekst wystąpienia Pani Prezydent stowarzyszenia IACL, prof. Adrienne Stone, Redmond Barry Distinguished Professor, Melbourne Law School Uniwersytetu w Melburnie z Australii.

11

O granicach interpretowania prawa według Karla Engischa Studium przypadku niemieckiego

61%

Tkaczyński J. W., Würtenberger T.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

issue 5(69)

155-166

PL

Zapewne nie pomylimy się tutaj, gdy stwierdzimy, że jedną z najgoręcej dyskutowanych kwestii w niemieckiej doktrynie prawa pozostaje nadal problematyka delimitacji granic prawotwórstwa sędziowskiego (Richterrecht). Inaczej mówiąc, najzwięźlej, prawa sędziego do stanowienia prawa. Prawo sędziowskie jest, i trudno się z taką opinią nie zgodzić, jednym z najciekawszych, ale i zarazem kontrowersyjnych zagadnień we współczesnym prawodawstwie. A pytanie, czy sędzia ma być jedynie „ustami ustawy”, czy też jednak wolno mu wnosić twórczy wkład w jej odczytanie, nie sposób uznać, także dzisiaj, za mało poważne, bądź wręcz nawet przestarzałe. Stąd próbę udzielenia nań odpowiedzi przez Karla Engischa (1899–1990), jednego z najwybitniejszych niemieckich teoretyków prawa karnego XX stulecia3, można i należy widzieć nie tylko w kategoriach kazuistycznych popisów, ale również (a kto wie, czy nie głównie) jako świadectwo badacza odrzucającego widzenie sędziego w roli swoistego automatu działającego wedle dogmatów poznawczych. Z polskiego punktu widzenia świadectwo to pozostaje przy tym o tyle przekonywujące, o ile uwzględnić odrzucenie przez Engischa narodowosocjalistycznych uroszczeń w badaniu i stosowaniu prawa. Postawa, która – jak wiemy – nie była typową dla tego środowiska w okresie Trzeciej Rzeszy.

EN

We are probably not mistaken when we state here that one of the most heatedly debated issues in German legal doctrine remains the problem of the delimitation of the limits of judicial lawmaking (Richterrecht). In other words, and in the most succinct terms, the judge’s right to legislate. For the judicial law is, and it would be difficult not to agree with such an opinion, one of the most interesting but also controversial issues in contemporary legislation. The question as to whether a judge is merely the „mouthpiece of the law”, or whether he or she is allowed to make a creative contribution to its interpretation, cannot be regarded, even today, as not serious or merely outdated. Hence, the attempt of Karl Engisch (1899–1990), one of the most prominent German criminal law theorists of the 20th century, to answer this question can and should be seen not only in terms of casuistic demonstration, but also (and who knows if not primarily) as the evidence of a scholar who rejects seeing the judge as a kind of automaton acting according to cognitive dogmas. From the Polish perspective, this account remains convincing insofar as one takes into consideration Engisch’s rejection of National Socialist delusions in the study as well as in the application of law. An attitude which, as we know, was not typical of this milieu during the Third Reich.

12

„Wierzymy, że odtąd praworządność wypisana będzie na sztandarze naszego państwa” – z okazji 100-lecia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r.

51%

Redzik A.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2021

|

vol. t. 4

|

issue 1 (7)

303-316

EN

The article is prepared on the occasion of the jubilee of the Constitution of the Republic of Poland of 1921 which combined tradition with modernity, introducing the reborn Polish State to the group of democratic and law-abiding states. The aim of the study is to demonstrate how the Constitution came about, including, above all, the role of the Constitutional Questionnaire developed under the supervision of Michał Bobrzyński. The article shows that while the authors of subsequent draft constitutions differed in matters of the political system, the president and the local council, there was no dispute as regards the guarantees of judicial independence.

PL

Artykuł jest opracowaniem powstałym z okazji jubileuszu Konstytucji RP z 1921 r., która łączyła tradycję niepodległościową z nowoczesnością wprowadzając odrodzone Państwo Polskie do grona państw demokratycznych i praworządnych. Celem opracowania jest pokazanie jak doszło do powstania Konstytucji, w tym nade wszystko roli Ankiety Konstytucyjnej, jak i tego jak wielkie nadzieje w niej pokładano.

13

A Case Study in Subnational Constitutionalism: the State Constitutional Rights of Public Employees in the United States to Collectively Bargain

51%

Szymanski C. F.

Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL

|

2011

|

vol. 7

|

issue 1 Prawo

17-36

EN

While the United States Constitution has attracted considerable attention at an international level, less focus has been made upon the constitutions of the individual states that comprise the United States. This article examines the capacity of such state constitutions to provide collective bargaining rights to public sector employees, who are not given such rights under either the federal constitution or by federal legislation. Existing state constitutional provisions that address the bargaining rights of public employees, as well as interpretive case law, are examined in detail. The aim of the article is to ultimately aid states with similar dormant constitutional provisions, or states contemplating the adopting of such clauses to their own constitutions, by providing a model to follow and drafting mistakes to avoid.

PL

Wprawdzie konstytucja Stanów Zjednoczonych znajduje się w centrum uwagi na płaszczyźnie międzynarodowej, mniej uwagi poświęca się konstytucjom indywidualnych stanów, które składają się na Stany Zjednoczone. Niniejszy artykuł zajmuje się zbadaniem, czy takie konstytucje stanowe udzielają sektorowi pracowników publicznych praw do zbiorowych negocjacji. Pracownicy ci nie mają takich praw na mocy konstytucji federalnej czy też według ustawodawstwa federalnego. W tekście badane są szczegółowo istniejące zabezpieczenia stanowych konstytucji, jak też interpretacyjne prawo precedensowe. Celem artykułu jest ostatecznie pomóc stanom, w których takie zabezpieczenia nie funkcjonują lub stanom, które rozważają przyjęcie takich zapisów do ich własnych konstytucji, dostarczając modelu lub opisując błędy, jakich należy uniknąć.

14

Proportionality as the Tool for Adjudicating Conflicts of Fundamental Rights – Criticism and Retort

51%

Michalska M.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2019

|

vol. 11

|

issue 2

253-269

PL

Chociaż we współczesnym prawie konstytucyjnym w wielu jurysdykcjach zasada proporcjonalności stanowi powszechnie akceptowaną metodę umożliwiającą rozstrzyganie konfliktów praw podstawowych oraz ocenę dopuszczalnego stopnia ich ograniczeń, w ostatnim czasie stała się ona przedmiotem narastającej krytyki. Celem artykułu jest opisanie i dokonanie krytycznej analizy głównych argumentów podnoszonych przez przeciwników tej koncepcji. Autorka przedstawia najbardziej klasyczną trójelementową formułę testu proporcjonalności, a następnie prezentuje trzy najczęściej podnoszone argumenty przeciwko stosowaniu mechanizmu proporcjonalności, które ostatecznie kolejno odrzuca.

EN

Even though the proportionality principle is well-established for judicial review in matters pertaining to human rights in modern constitutional law in numerous jurisdictions, it has recently become subject to a growing tide of criticism. The article aims to describe and critically analyze the main arguments raised by the opponents of using proportionality as the tool for adjudicating conflicts of fundamental rights. After briefly describing the typical and the most common structure of the proportionality test as it is used in constitutional law, the author would present – and then dismiss – the three most significant allegations towards the proportionality analysis, namely: the problem of incommensurability, the alleged proportionality’s moral neutrality as well as the scope of judicial discretion that is claimed to be too wide according to some of proportionality’s opponents.

15

Cass R. Sunstein – konstytucjonalista społecznie zaangażowany

51%

Kubas S.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2019

|

vol. 11

|

issue 3

292-315

EN

This paper reviews the work of Cass R. Sunstein who is a renowned and widely quoted legal scholar and a very prolific writer on a wide range of subjects. I outline herein some themes and ideas expressed in over a dozen C.R. Sunstein’s books that were published between 1993 and 2017. As the title suggests, an emphasis is placed on issues of constitutional relevance. Aiming to place Sunstein’s body of work within a larger context I trace a considerable shift in his approach to political problems and challenges from a purely legal to a more nuanced and multi-dimensional one. Accordingly I present Sunstein’s views on such issues as the partiality of constitutions, incompletely theorized agreements, judicial minimalism, the ideological component of judging, the cost of rights, and group polarization. The works of this contemporary Publius show that pursuing constitutional law in a practical way is much more than study in linguistics or compiling a constitutional court’s decisions. Cass R. Sunstein’s extensive oeuvre provides a rich material for devising new constitutional solutions to real social problems.

PL

Artykuł przedstawia dorobek Cassa R. Sunsteina, uznanego i szeroko cytowanego badacza prawa. Autor prezentuje w nim wątki i idee wyrażone w kilkunastu książkach C.R. Sunsteina wydanych w latach 1993–2017. Uwypuklone zostały kwestie o wymiarze konstytucyjnym. Starając się ukazać dorobek Sunsteina w szerszym kontekście, autor przedstawia zwrot, jaki dokonał się w podejściu Sunsteina do problemów i wyzwań politycznych – od podejścia czysto prawniczego do bardziej zróżnicowanego i wielowymiarowego. Omawia więc poglądy Sunsteina na takie tematy jak stronniczość konstytucji, niezupełne uzgodnienia, sędziowski minimalizm, wpływ ideologii na orzecznictwo, koszt praw i polaryzacja grupowa. Dzieła tego współczesnego Publiusza pokazują, że praktyczne uprawianie prawa konstytucyjnego to znacznie więcej niż studia z zakresu językoznawstwa czy też kompilowanie orzeczeń sądu konstytucyjnego. Rozległy dorobek Cassa R. Sunsteina dostarcza obszernego materiału do tworzenia nowych rozwiązań konstytucyjnych osadzonych w realnych problemach społecznych.

16

Wybrane kierunki badań z zakresu prawa konstytucyjnego na świecie – subiektywny przyczynek do dyskusji

51%

Michalak A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2024

|

issue 1(77)

137-149

PL

W chwili obecnej globalnie toczy się dyskusja na temat pożądanych i koniecznych zmian w konstytucji, wspólnych i niederogowalnych wartości demokratycznych, zakresu omnipotencji władz wyłonionych w drodze wolnych wyborów. W dyskusji tej uczestniczą politycy, przedstawiciele organizacji reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, eksperci i przedstawiciele świata nauki. Polski dyskurs konstytucyjny po 2015 r. zdominowały konsekwencje bezpardonowego obchodzenia przez polityków sprawujących rządy postanowień ustawy zasadniczej. Jak się wydaje w Polsce dopiero zmiany polityczne, tj. zmiana partii politycznej odpowiedzialnej za kształtowanie polityki wewnętrznej i zewnętrznej państwa otworzy możliwość powrotu do funkcjonowania państwa w sposób zgodny z uznanymi standardami konstytucyjnymi i demokratycznymi, co wymagać będzie wdrożenia procedur naprawczych. Nawet w tych okolicznościach nie można jednak tracić z pola widzenia innych zagadnień, które obecnie stanowią przedmiot debaty na międzynarodowych forach konstytucjonalistów. Jak się wydaje – przynajmniej niektóre z nich – mogą okazać się przydatne w dyskusji nad przywracaniem standardów konstytucyjnych.

EN

At present, there is a global discussion on desirable and necessary changes to the constitution, common and non-derogable democratic values, and the scope of the omnipotence of the authorities elected in free elections. Politicians, representatives of organizations representing civil society, experts and representatives of the world of science participate in this discussion. The Polish constitutional discourse after 2015 was dominated by the consequences of ruthless circumvention of the provisions of the constitution by politicians in power. Even in these circumstances, however, other issues that are currently being debated in international constitutional forums must not be lost sight of. It seems that at least some of them may prove useful in the discussion on restoring constitutional standards.

17

Społeczeństwo a prawo konstytucyjne, czyli o roli socjologii prawa w prawie konstytucyjnym

51%

Czeczot P.

Polityka i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 20

|

issue 4

77-95

EN

Sociology as one of the social sciences is an empirical science and its research is based on facts. Sociologists use the concept of social facts, meaning ways of proceeding that can be distinguished from among various behaviours common in society. However, these are phenomena whose features clearly differ from phenomena studied by other sciences. In this work, the author wanted to take a closer look at the influence of the sociology of law on the broadly understood constitutional law, because in recent years the literature has not paid much attention to this issue. In this work, the author, based on the definition of constitutional law in the broad sense, and thus not limited only to the analysis of the codified constitutions, will try to indicate the important role of sociology and its research methods in the dogmatic study of this area of law. In the first place, the work will discuss examples showing the important role of sociology of law in establishing new and interpreting the existing law - on the example of religious law, the law of local self-government, the states of emergency law. This discussion will be supported by references to examples of legislation from various countries and by referring to the opinions of various legal theorists. Then the author will move on to an even broader approach to constitutional law, as the perspectives of international constitutionalism, i.e., acts of international law, including those recognized by some as international constitutions and their sociological and legal analysis. The considerations presented in the paper are aimed at showing the important role of sociological sciences in the contemporary science of constitutional law.

PL

Socjologia jako jedna z nauk społecznych jest nauką empiryczną i swoje badania opiera na faktach. Socjologowie posługują się także pojęciem faktów społecznych, oznaczającym sposoby postępowania dające się wyodrębnić spośród różnych zachowań powszechnych w społeczeństwie. Są to jednak zjawiska, które swoimi cechami wyraźnie różnią się od zjawisk badanych przez inne nauki. W niniejszej pracy autor zechciał przyjrzeć się dokładniej wpływowi socjologii prawa na szeroko rozumiane prawo konstytucyjne, bo-wiem w ostatnich latach nie poświęcało się w literaturze wiele uwagi temu zagadnieniu. W niniejszej pracy autor, opierając się na definicji prawa konstytucyjnego sensu largo, a więc nieograniczającej się jedynie do analizy ustawy zasadniczej, spróbuje wskazać, jak istotną rolę w dogmatycznym badaniu tej dziedziny prawa pełni socjologia i jej metody badawcze. W pierwszej kolejności w pracy omówione zostaną przykłady ukazujące, jak istotną rolę pełni socjologia prawa w stanowieniu nowego oraz interpretowaniu już obowiązującego prawa – na przykładzie prawa wyznaniowego, prawa samorządu terytorialnego, prawa stanów nadzwyczajnych. Omówienie to zostanie wsparte odesłaniami do przy-kładów prawodawstw różnych państw oraz powołaniem się na opinie różnych teoretyków prawa. Następnie autor przejdzie do jeszcze szerszego ujęcia prawa konstytucyjnego, bowiem z perspektywy konstytucjonalizmu międzynarodowego, a więc aktów prawa międzynarodowego, także tych uznawanych przez niektórych za konstytucje międzynarodowe i ich socjologiczno-prawnej analizy. Rozważania przedstawione w pracy mają na celu wykazanie, jak istotną rolę we współczesnej nauce o prawie konstytucyjnym pełnią nauki socjologiczne.

18

Decyzja wywłaszczeniowa jako decyzja administracyjna z uwzględnieniem wpływu prawa konstytucyjnego i cywilnego na jej elementy

51%

Małecka-Łyszczek M.

Świat Nieruchomości

|

2011

|

issue 4(78)

44-48

EN

The problem of the expropriation brings many specific issues as well as practical and theoretical. Taking into the consideration the field of law, which analyses that particular issues, it is significant that in case of the expropriation, it comes to the relation between the constitutional, civil and administrative law. The aim of that article is to describe particular elements of the expropriation decision as the example of administrative decision. The article also reveals the influence of those regulations on components and forms of the decision of the expropriation.

PL

Problematyka wywłaszczenia niesie za sobą bardzo wiele zagadnień szczegółowych, istotnych zarówno z teoretycznego, jak i praktycznego punktu widzenia. Mając na uwadze obszar regulacji prawnych, które zajmują się tą tematyką, zauważyć należy, iż w przypadku wywłaszczenia dochodzi do styku i wzajemnego przenikania się regulacji w sferze prawa konstytucyjnego, cywilnego, jak i administracyjnego. Dlatego celem niniejszego artykułu stało się omówienie poszczególnych elementów decyzji wywłaszczeniowej, jako przykładu decyzji administracyjnej, ze wskazaniem powiązań i wpływu powyższych regulacji na jej kształt i elementy składowe.

19

Konstytucyjne prawo jednostki do ochrony wolności i praw człowieka a kształtowanie bezpieczeństwa indywidualnego - interdyscyplinarne ujęcie problemu

51%

Wojakowska M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 5 (63)

459-469

EN

The obligations of the state towards people and citizens are included in the Constitution of the Republic of Poland, those concerning security in Art. 5. However, this document does not clearly define the essence of this concept. The aim of the article is to show the need to include it in the basic law. The analysis of legal acts, literature in the field of security, state and law, and own research shows that society needs an unambiguous definition of terms. Of course, it was emphasized that the clarification of the definition of security in the Polish Constitution is not a simple challenge, as it cannot be formulated in absolute terms. However, an attempt can be made to analyze the subjective and objective approach to the problem. The need to look at individual security through the prism of development and the use of individual opportunities in the light of the common good protected by law has been demonstrated.

PL

Zobowiązania państwa wobec człowieka i obywatela ujęto w Konstytucji RP, te dotyczące bezpieczeństwa w art. 5. Jednak zabrakło w tym dokumencie jednoznacznego określenia istoty tego pojęcia. Celem artykułu jest ukazanie potrzeby umieszczenia go w ustawie podstawowej. Analiza aktów prawnych, literatury w zakresie nauk o bezpieczeństwie, państwie i nauk prawnych oraz wyniki badań własnych pokazują, że społeczeństwo potrzebuje jednoznacznego zdefiniowania pojęć. Oczywiście podkreślono, że doprecyzowanie definicji bezpieczeństwa w Konstytucji RP nie jest prostym wyzwaniem, gdyż nie da się jej ująć w kategoriach bezwzględnych. Jednakże można podjąć próbę analizy w zakresie podmiotowego i przedmiotowego ujęcia problemu. Wykazano potrzebę spojrzenia na bezpieczeństwo indywidualne przez pryzmat rozwoju i wykorzystywania szans jednostki w świetle dobra wspólnego chronionego prawem.

20

„Promieniowanie” konstytucji

51%

Borsiak M.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2016

|

vol. XCVIII

11-30

PL

Tekst poświęcony jest zjawisku wpływania zasad wyrażonych w konstytucji na inne gałęzie prawa, w szczególności zaś na prawo prywatne, czyli zjawisku tzw. „promieniowania konstytucji”. Punktem wyjścia jest przedstawienie genezy wynikającej z orzecznictwa Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w Karlsruhe oraz omówienie ewolucji jaką przeszły relacje zasad prawa konstytucyjnego i niemieckiej Ustawy Zasadniczej w stosunku do Bürgerliches Gesetzbuch. Następnie temat zostaje omówiony na gruncie prawa amerykańskiego, w odniesieniu do precedensowego charakteru common law oraz w zestawieniu z doktryną „żywej konstytucji”, pozwalającą na elastyczną, zgodną z duchem epoki interpretację Konstytucji USA. Wreszcie następuje analiza prawa polskiego oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy przedstawione zjawisko występuje również w relacji Konstytucji RP i polskiego prawa cywilnego, czego przesłanką mogłaby być np. zasada bezpośredniego obowiązywania ustawy zasadniczej, stanowiąca podstawę do nie tylko wertykalnego, ale i horyzontalnego jej oddziaływania.

EN

The text deals with the phenomenon of influencing the principles expressed in the Constitution on the other branches of law, in particular to the private law. The starting point is to present the origins in jurisdiction of the Federal Constitutional Court in Karlsruhe and discussion on the evolution of the relationship between constitutional law and the principles of the German Basic Law in according to the BGB, especially in the context of protection of social rights. Then, the subject was discussed in reference to American law, in relation to the nature of the common law, and combining with the doctrine of a “living constitution”, which allows a flexible, up to date interpretation of the US Constitution. Finally, there is the analysis of the Polish law and attempt to answer the question, whether presented phenomenon also occurs on the basis of regulations of the Constitution of the Republic of Poland and the Polish civil law, what premise may be, eg. the principle of direct application, which is the basis for not only vertical, but also horizontal impact.

Refine search results

Naruszenia praw człowieka przez organy policji – wybrane przypadki

Prawa człowieka i obywatela jako moralny kierunkowskaz ustrojowy Republiki Federalnej Niemiec

Państwo, demokracja i walka klas. Uwagi na temat udziału socjalistów w debacie konstytucyjnej w sejmie II kadencji (1928–1930)

Konstytucyjne podstaw y zasady swobody umów w kontekście różnorodności podmiotów prawa pry watnego

The normative value of the reference to God and Christianity in the preamble to the Constitution of the Republic of Poland of 2nd April, 1997

Aggressive Judicial Review, Political Ideology, and the Rule of Law

Relacje między Zasadami Techniki Prawodawczej a Zasadami Poprawnej Legislacji w procesie stanowienia prawa

Algorytmy priorytezujące w świetle zasady wolnych wyborów

Model relacji między państwem a związkami w yznaniow ymi na Ukrainie – aspekt prawny

Keynote speech on the International Conference on Comparative Legal Review and the Judicial Protection of Gender Equality, 4-5 March 2021

O granicach interpretowania prawa według Karla Engischa Studium przypadku niemieckiego

„Wierzymy, że odtąd praworządność wypisana będzie na sztandarze naszego państwa” – z okazji 100-lecia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r.

A Case Study in Subnational Constitutionalism: the State Constitutional Rights of Public Employees in the United States to Collectively Bargain

Proportionality as the Tool for Adjudicating Conflicts of Fundamental Rights – Criticism and Retort

Cass R. Sunstein – konstytucjonalista społecznie zaangażowany

Wybrane kierunki badań z zakresu prawa konstytucyjnego na świecie – subiektywny przyczynek do dyskusji

Społeczeństwo a prawo konstytucyjne, czyli o roli socjologii prawa w prawie konstytucyjnym

Decyzja wywłaszczeniowa jako decyzja administracyjna z uwzględnieniem wpływu prawa konstytucyjnego i cywilnego na jej elementy

Konstytucyjne prawo jednostki do ochrony wolności i praw człowieka a kształtowanie bezpieczeństwa indywidualnego - interdyscyplinarne ujęcie problemu

„Promieniowanie” konstytucji