Search results

1

Czy prawda zawsze jest piękna, czyli, jak wartości estetyczne mogą stać się przeszkodą epistemologiczną

100%

Łata M., Łukasik A.

Filozofia i Nauka

|

2020

|

vol. 8/2

115-134

PL

W artykule przedstawiono główne funkcje wartości estetycznych (piękna, prostoty, symetrii) w procesie formułowania, oceny i akceptacji teorii naukowych w pracy fizyków: 1) motywują one do podejmowania badań naukowych; 2) pełnią rolę heurystyczną, która umożliwia wybór kierunków poszukiwań nowej teorii; 3) stanowią kryterium wyboru między równoważnym empirycznie teoriami wobec braku świadectw empirycznych i 4) stanowią niekiedy przeszkodę epistemologiczną. Podstawowa teza pracy głosi, że wartości estetyczne oprócz funkcji pozytywnych, pełnią również w nauce rolę negatywną utrudniając akceptację nowych teorii lub prowadzą do nieefektywnych poszukiwań. Zbyt wielka waga przykładana do estetycznej strony teorii może stanowić zagrożenie dla obiektywności poznania naukowego.

2

Kryterium prostoty w kosmologiach dedukcyjnych

84%

Dąbek D.

Studia Philosophiae Christianae

|

2013

|

vol. 49

|

issue 2

27-48

PL

Celem artykułu jest filozoficzna refleksja nad sposobem funkcjonowania kryterium prostoty w teoriach kosmologicznych nurtu dedukcyjnego reprezentowanych przez kosmologię Milne’a i teorię stanu stacjonarnego. Wynikiem analiz są następujące wnioski: 1) ontologiczna prostota przyrody (jej regularność i uporządkowanie pomimo ogromnej złożoności) warunkuje uprawianie kosmologii; 2) prostota opisu świata jest względnie podporządkowana danym empirycznym (z powodu ich uteoretyzowania) i ściśle powiązana z formalnymi kryteriami oceny teorii (np. niesprzeczność, konsystentność wewnętrzna i zewnętrzna, systemowość), 3) prostota pragmatyczna (wybór teorii prostszej spośród teorii empirycznie równoważnych) ma uzasadnienie w praktyce badawczej, ale dyskusyjny jest jej wymiar normatywny (związek z prawdziwością); 4) prostota opisu przyrody, prostota struktur nauki i prostota pragmatyczna znajdują swoje uzasadnienie w przekonaniu o ontologicznej prostocie świata rozumianej jako regularność i panujący w nim porządek.

EN

The paper discusses the role of simplicity in deductive cosmological theories represented in Milne’s and Steady State Theory. The analysis leads to the following conclusions: 1) the ontological simplicity of nature (its regularity and order despite its huge complexity) determines the cosmological practice, 2) the simplicity of the description of the world is relatively subordinate to empirical data (because of their theory-ladenness) and closely linked with the formal criteria for evaluation of theory (e.g. coherence, internal and external consistency), 3) pragmatic simplicity (preferring a simpler theory amongst empirically equivalent theories) is grounded in scientific practice, but its normative dimension (associated with truthfulness) is disputable, 4) simplicity in a description of nature, simplicity of scientific structures and pragmatic simplicity are justified in ontological simplicity, which is defined as regularity and order in the Universe.

3

Pokorny naśladowca Chrystusa za wzorem Świętego Franciszka

84%

Derdziuk A.

Teologia i Moralność

|

2022

|

vol. 17

|

issue 2(32)

369-371

4

The Fantastic as the Unconcealment of Truth in Debora Vogel’s Work

71%

Lyubas A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2020

|

issue 36

29-39

PL

Artykuł poświęcony jest pojęciu tego co fantastyczne w twórczości Debory Vogel. Staram się uzasadnić, że fantastyka według Vogel jest jednocześnie nową postacią sztuki, nową formą życia i szczególnym użyciem języka; jest ona zarówno „znakiem” nowoczesności, jak myślenia o niej. Fantastyka stanowi kluczowy termin w eseju Vogel „Mieszkanie w swej funkcji społecznej i psychicznej” (1932), poświęconym nowoczesnemu projektowaniu wnętrz i przedmiotów. Refleksja Debory Vogel dotycząca fantastyki nie jest nakierowana na wykształcenie pełnej teorii i aparatu pojęciowego, lecz raczej na rozgrywanie tego co fantastyczne we własnej autorskiej teorio-praktyce, zgodnie z założeniami eseju „Białe słowa w poezji” (1930). W eseju tym Vogel omawia różne typy fantastyki, sytuujące się pomiędzy fantazją a rzeczowością: fantastykę pomysłowości, fantastykę asymetrii, fantastykę koloru, fantastykę prostoty. We wszystkich tych typach dokonuje się odsłonięcie prawdy.

EN

This essay examines the notion of the fantastic in Debora Vogel’s work. I argue that the fantastic for Vogel is simultaneously a novel artistic form and a form of life, as well as a singular use of language; it is both a “trait” of modernity and thinking of modernity. The fantastic is analyzed as a key term in the author’s understanding of modern design of space and objects through discussions of “Dwelling in its Psychic and Social Function” (1932), the critic’s essay on lived space. I demonstrate that Vogel’s reflections and theorizing of the fantastic are not necessarily aimed at the development of pure theory and concepts but rather at the performance of the fantastic in the author’s own theory-praxis through the lens of Vogel’s essay on poetics, “White Words in Poetry” (1930). The essay discusses various types of the fantastic which finds itself between matter-of-factness and phantasm: the fantastic of ingenuity, the fantastic of asymmetry, the fantastic of color, and the fantastic of simplicity. All of these different types set forth the unconcealment of truth.

5

Decrease in entropy and simplicity as the rules of mechanical pattern recognition in Satosi Watanabe’s research

67%

Płonka J. S., Płonka J. S.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2018

|

issue 1-4

6

Wyjmowanie z kontekstu

67%

Olek J.

Architectus

|

2019

|

issue 3(59)

127-141

PL

Tematem artykułu jest kwestia tego, w jaki sposób znani fotografowie przedstawiają architekturę modernizmu. Autor omówił w nim różne postawy i wizualizacje, z jakimi spotkać się można na wystawach prezentujących obiekty, które powstały w latach 20. i 30. minionego stulecia. Nie chodzi o klasyczną dokumentację, lecz o kreowanie obrazów, którym odrębny charakter nadaje indywidualnie rozumiana minimalistyczna forma. Autor przypomniał, jak owa forma kształtowała się w Bauhausie i konstruktywizmie, oraz jak – jeszcze na inny sposób – kreowali ją twórcy związani z ideologią Nowej Rzeczowości. I na tym tle ukazał przykłady rozwiązań najnowszych.

EN

This article is aiming to investigate how well-known photographers portray the architecture of modernism. The author discusses different attitudes and visualizations, which can be found at exhibitions presenting objects created in the 1920s and 1930s. The author is not interested in classical documentation but in creative photography, in images whose character springs from their individually understood minimalist form. Going back in time, he shows how this form was born in Bauhaus and Constructivism, and how, differently, it was used by artists associated with the Neue Sachlichkeit. Against this background, he shows examples of the latest approaches.

7

Duchowość ekologiczna jako nowe ujęcie relacji z Bogiem, człowiekiem i przyrodą

67%

Zalewski S.

|

2017

|

vol. 64

|

issue 5: Teologia duchowości

125-146

EN

An article presents environmental issues of spirituality in their relationship to God, man and the environment on the basis of the encyclical of Pope Francis Laudato si'. The Pope took up the current and complicated issue, analysis of which is exposed to various forms of reductionism or ideologies. His view of ecological spirituality is based on the foundation of God the Creator, who gave the world the natural order and also created and shaped the hierarchy of beings. This premise protects against reductionist looking at the man and at the same time − before usurp his absolute power. On this foundation, the Holy Father could develop postulate of the contemplative perception of the world in which he discovers the creatures as objects to use, but above all he sees in them a gift and value given to the man. Such a deep vision can rediscover anew God as Creator and Father for the love of establishing the human world into existence. Thanks to the origin of coming from one Father, Christian sees in others, especially in the weakest and defenceless a brother with whom he has ties of solidarity and love. Finally, the world is seen not as a place of exploitation and prey, but as a mystery that leads to God and God is the full explanation of it. The deeper the mind enlightened by faith contemplates the world, the more he sees beauty and infinity of God. And at the same time more closely connects with God, the more the world reveals to him its beauty and close relationship with the Creator.

PL

Artykuł podejmuje problematykę duchowości ekologicznej w jej relacjach do Boga, człowieka i środowiska na podstawie encykliki papieża Franciszka Laudato si’. Papież podjął problematykę aktualną a zarazem skomplikowaną, której analiza narażona jest na różne formy redukcjonizmu bądź ideologizacji. Jego ujęcie duchowości ekologicznej bazuje na fundamencie Boga Stwórcy, który nadał stworzonemu światu porządek naturalny oraz ukształtował hierarchię bytów. Ta przesłanka chroni przed redukcjonistycznym patrzeniem na człowieka, a zarazem – przed uzurpowaniem przez niego władzy absolutnej. Na tym fundamencie Ojciec św. mógł rozwinąć postulat kontemplatywnego postrzegania świata, w którym odkrywa się stworzenia nie jako przedmioty do użycia, lecz nade wszystko widzi się w nich dar i wartość zadaną człowiekowi. Takie głębokie widzenie pozwala odkryć na nowo Boga jako Stwórcę i Ojca, z miłości powołującego człowieka i świat do istnienia. Dzięki wspólnocie pochodzenia od jednego Ojca chrześcijanin widzi w drugim człowieku − zwłaszcza w najsłabszym i bezbronnym − brata, z którym łączą go więzi solidarności i miłości. Wreszcie świat jest widziany nie jako miejsce eksploatacji i zdobyczy, lecz jako tajemnica, która prowadzi do Boga i w Bogu znajduje pełne wyjaśnienie. Im głębiej umysł oświecony wiarą kontempluje świat, tym bardziej widzi piękno i nieskończoność Boga. I zarazem im ściślej łączy się z Bogiem, tym bardziej świat odsłania mu swoje piękno i ścisłą relację ze Stwórcą.

8

Probabilistic Theism and the Classical Doctrine of Actus Purus

60%

Mordarski R.

Roczniki Filozoficzne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 3

187-203

EN

Dariusz Łukasiewicz’s probabilistic theism arises from a non-classical understanding of the nature of God, especially the attributes of simplicity and omnipotence. The redefinition of these attributes in terms of modern analytical philosophy means that probabilistic theism is closer to open theism than to classical theism. However, an extremely important merit of this approach is the development of a comprehensive scientific component for open theism (which is built on biblical foundations), which means that probabilistic theism enables the extension of open theism to the perspective of modern natural sciences. The fundamental meaning of probabilistic theism is not so much the reconciliation of the occurrence of accidental events with the theory of providence, but rather it gives the possibility of open theism to enter into theistic debates among contemporary scientists, not only philosophers and theologians. Without this, open theism remains within a narrow theological perspective, interesting only to Christian theologians or scientists professing the Christian worldview.

PL

Teizm probabilistyczny a tradycyjna doktryna actus purus Teizm probabilistyczny Dariusza Łukasiewicza wyrasta z nieklasycznego rozumienia natury Boga, zwłaszcza atrybutów prostoty i wszechmocy. Redefinicja tych atrybutów w kategoriach współczesnej filozofii analitycznej powoduje, że teizm probabilistyczny jest bliższy teizmu otwartego niż klasycznego teizmu. Jednak niezwykle ważną zasługą tego podejścia jest opracowanie wszechstronnego komponentu naukowego dla teizmu otwartego (który jest ciągle budowany na podstawach biblijnych), co powoduje, że teizm probabilistyczny umożliwia poszerzenie teizmu otwartego o perspektywę współczesnej nauki (współczesnych nauk przyrodniczych). Fundamentalnym znaczeniem teizmu probabilistycznego jest nie tyle pogodzenie występowania zdarzeń przypadkowych z teorią opatrzności, co raczej danie możliwości teizmowi otwartemu do wypłynięcia na szerokie wody dzisiejszych debat teistycznych, toczonych wśród współczesnych naukowców, a nie tylko wśród filozofów i teologów. Bez tego teizm otwarty pozostaje w ramach wąskiej teologicznej perspektywy, interesującej tylko dla teologów chrześcijańskich lub naukowców wyznających światopogląd chrześcijański.

9

Cechy Maryi jako wzorzec do naśladowania dla współczesnego człowieka

43%

Mazurek P.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2017

|

issue XIV/14

151-167

PL

Chrześcijanin to człowiek, który stara się szukać najlepszych wzorców na własne ży-cie. Dziś żyje on w zapędzeniu i w pogoni za doczesnością. Pragnie wszystko sobie podpo-rządkować. Wielu szuka wygody i realizacji własnych marzeń. Maryja uczy tego, co jest naprawdę ważne. Ona jest wzorem kobiecości. Jej cechy może naśladować każdy. Są nimi bowiem prostota życia i pobożność, postawa pokory oraz wierność i czystość małżeńska, także umiejętność służby drugiemu człowiekowi. Maryja to kobieta, która prawdziwie kocha Boga, dlatego chce pełnić Jego wolę. Jako Matka wcielonego Syna Bożego jest godna uwielbienia. Jest duchową Orędowniczką przed Bogiem wszystkich odkupionych przez Chrystusa.

EN

A Christian is a man who tries to look for the best model of life. Nowadays we live in a hurry chasing temporality, doing our best to subordinate everything to ourselves. Many seek for comfort and dreams come true. That is why we wish to have a closer look at Mary to learn what is truly essential. Undoubtfully, the Mother of Jesus is the symbol of femintity, everybody should and can follow her personal qualities. To name a few, they are simplicity of life, God’s piety, humble attitude towards what life brings, fidelity and the ability to serve another person. Mary is the woman who highly loves God, Her desire is to fulfill His will. So, She is worth worshipping, praising for courage, thanking for taking care of everyone who asks Her for help.

10

Marginalia to the new edition of Bogusław Wolniewicz’s 'Things and Facts'

43%

Jadacki J., Jadacki J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 1

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

1 Architectus

1 Filozofia i Nauka

1 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

1 Roczniki Filozoficzne

1 Roczniki Teologiczne

1 Studia Philosophiae Christianae

1 Teologia i Moralność

1 Teologiczne Studia Siedleckie

1 Zagadnienia Naukoznawstwa

1 Derdziuk A.

1 Dąbek D.

1 Jadacki J.

1 Lyubas A.

1 Mazurek P.

1 Mordarski R.

1 Olek J.

1 Płonka J. S.

1 Zalewski S.

1 Łata M.

1 Łukasik A.

1 2022

4 2020

1 2019

1 2018

2 2017

1 2013

Czy prawda zawsze jest piękna, czyli, jak wartości estetyczne mogą stać się przeszkodą epistemologiczną

Kryterium prostoty w kosmologiach dedukcyjnych

Pokorny naśladowca Chrystusa za wzorem Świętego Franciszka

The Fantastic as the Unconcealment of Truth in Debora Vogel’s Work

Decrease in entropy and simplicity as the rules of mechanical pattern recognition in Satosi Watanabe’s research

Wyjmowanie z kontekstu

Duchowość ekologiczna jako nowe ujęcie relacji z Bogiem, człowiekiem i przyrodą

Probabilistic Theism and the Classical Doctrine of Actus Purus

Cechy Maryi jako wzorzec do naśladowania dla współczesnego człowieka

Marginalia to the new edition of Bogusław Wolniewicz’s 'Things and Facts'