Search results

1

Przekład literacki w Polsce – stan badań nad jego historią i postulaty na przyszłość

100%

Adamczyk-Garbowska M.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2011

|

issue 4

69-74

EN

Literary translation has played a very important role in Poland since the middle ages, for it contributed to the development of the language itself as well as literature written originally in Polish. New trends from abroad were often transmitted via translation and helped shape and stimulate Polish literature. No wonder that numerous books and articles have been devoted to various aspects of literary translation. However, so far no complex and systematic research has been carried out in Poland. The author of the article stresses the need for a comprehensive publication which could be partly modelled on the five volume Oxford History of Literary Translation in English that was launched in 2005. A prospective history of literary translation in Polish could be augmented with a series of maps which would show the shifting position of various translated literatures within the corpus of Polish literature, based on the concept of literary polisystem developed by Itamar Even-Zohar.

2

Profesor Janiny Sałajczyk przekłady literackie

80%

Wojan K., Kalita L.

Studia Rossica Gedanensia

|

2017

|

issue 4

609-612

PL

Bibliografia przekładów literackich z języka angielskiego i rosyjskiego

3

Nijakość w języku i neutralność w literaturze jako sygnał odmienności kulturowej?

61%

Pieciul-Karmińska E.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2018

|

vol. 30

EN

It is assumed in the linguistic worldview conception that a language’s grammatical structure can accentuate certain aspects of semantic content and thus contribute to the emergence of a specific, often unique and untranslatable worldview. A grammatical category of this kind is the neuter gender in German: its frequent use stems from the lack of gender endings on verbs, as well as from the fact that diminutives (ending in -chen or -lein) are neuter (hence the surprising neuter gender of das Mädchen). Especially important in this respect is the pronoun es, which not only replaces nouns in neuter but performs many other crucial grammatical functions. It is therefore not accidental that Siegmund Freud chose das Es for his category of ‘childness’ (translated erroneously as id into English and from there into Polish).The productivity and frequency of the use of the neuter gender obviously leaves its trace. In literature, the category serves not only to express ‘childness’ but also neutrality/universality, which is illustrated here with examples from the Grimm brothers’ tales, Ernst Theodor Amadeus Hoffman’s, and contemporary children’s literature (Paul Maar). Next, it is considered what happens to the neuter in Polish translation and whether the necessary reductions are only due to linguistic untranslatability and the “terror of Polish”, or whether they may point to a subconscious (perhaps even a conscious) rejection of that category and a projection of a dichotomous male/female world.Based on this grammatical phenomenon, it is shown how elements of language are manifested in literature and whether they can act as a cultural barrier in the translation process.

PL

W myśl koncepcji „językowego obrazu świata” struktura gramatyczna może podpowiadać określone treści, uwypuklać je i akcentować, sprzyjając powstawaniu swoistego „świato-oglądu” (unikatowego i często nieprzetłumaczalnego). Taką strukturą jest rodzaj nijaki w języku niemieckim, gdyż jego częstsze użycie spowodowane jest brakiem końcówek rodzajowych w formach czasownika, oraz faktem, iż wszystkie zdrobnienia (posiadające końcówkę „-chen”, „-lein”) są z zasady rodzaju nijakiego (stąd chociażby zaskakująca dla polszczyzny gramatyczna nijakość „dziewczyny” w języku niemieckim). Szczególnie istotny jest w tym kontekście zaimek „es”, który nie tylko zastępuje rzeczowniki w rodzaju nijakim, lecz spełnia ponadto szereg istotnych funkcji gramatycznych. Nieprzypadkowo Siegmund Freud wybrał „das Es” jako nazwę dla opisywanej przez siebie kategorii dziecięcości (tłumaczonej na język polski za angielskim przekładem mylnie jako „id”).Produktywność i częstotliwość użycia rodzaju nijakiego pozostawia oczywiście ślad. W literaturze pięknej kategoria ta służy nie tylko do wyrażania treści związanych z nijakością/dziecięcością, lecz werbalizuje również zjawiska związane z neutralnością/uniwersalnością, co pokazuję na przykładach zaczerpniętych z baśni braci Grimm i Ernsta Theodora Amadeusa Hoffmana oraz współczesnej literatury dziecięcej (książek Paula Maara). Następnie chciałabym zapytać, co dzieje się z kategorią nijakości w sytuacji przekładu na język polski i czy jej redukcja wiąże się wyłącznie z faktem nieprzekładalności językowej i „terrorem polszczyzny”, czy może być także nieświadomym (a może świadomym) odrzuceniem tej kategorii na rzecz dychotomizacji świata na żywioł męski i żeński.Na przykładzie jednego zjawiska gramatycznego pokazuję, w jaki sposób elementy języka manifestują się w literaturze i czy mogą stanowić barierę kulturową w sytuacji przekładu na inny język.

4

„Sonata niemożliwa”? „Eine kleine” w przekładzie na język niemiecki

61%

Sośnicka D.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2021

|

vol. 17

101-117

EN

The article constitutes a comparative analysis of a German translation of Artur Daniel Liskowacki’s Eine kleine (2000), which was published under a new title Sonate für S. (2003). Based on an examination of the musical composition of this work, but also in relation to Friedrich Ernst Daniel Schleiermacher’s concept of two methods of literary translation, that is – according to contemporary terminology – an adaptation or an exoticisation of a literary text, some shortcomings of this translation are revealed. As a result, the music of Liskowacki’s original Polish sentences is unfortunately lost in the translation into German. This situation is caused by the marketing decisions made by the German publisher, as well as an attempt made by the translator to adjust (adapt) the work to the tastes of the readers of German sentimental memoir literature, and thus impose on Liskowacki’s novel a meaning of a sentimental journey into a lost land of childhood and youth. Above all, this is indicated by acomplete omission of the Polish subtitle „quasi una allemanda”, which is a significant clue on how this work should be read, as only a quasi-German story; in fact, it is an attempt to perceive the history of S. (Stettin-Szczecin) through the eyes of its contemporary, Polish citizen, who tries to recreate the picture of the city as it was seen by its German inhabitants of the past.

PL

Artykuł poświęcony jest analizie porównawczej przekładu powieści Eine kleine (2000) Artura Daniela Liskowackiego na język niemiecki pod zmienionym tytułem Sonate für S. (2003). Wychodząc od rozważań na temat muzycznej kompozycji utworu, ale także w nawiązaniu do przemyśleń Friedricha Ernsta Daniela Schleiermachera na temat dwóch możliwych metod przekładu tekstów literackich, tzn. – w dzisiejszej terminologii – jego adaptacji lub egzotyzacji, wykazano pewne mankamenty przekładu, które spowodowały, że muzyka rozbrzmiewająca w zdaniach Liskowackiego w polskim oryginale w przekładzie na język niemiecki niestety bezpowrotnie zanikła. Głównymi tego przyczynami wydają się względy marketingowe niemieckiego wydawcy oraz podjęta z tego powodu przez tłumaczkę próba dostosowania (adaptacji) utworu do gustów czytelników niemieckiej sentymentalnej literatury wspomnieniowej i w związku z tym narzucenie powieści Liskowackiego znaczenia podróży sentymentalnej do utraconej krainy dzieciństwa lub młodości. Wskazuje na to przede wszystkim pominięcie w przekładzie niemieckim podtytułu polskiego oryginału „quasi una allemanda”, a więc kluczowej wskazówki dla właściwego odczytania utworu, będącego przecież jedynie „poniekąd historią niemiecką”, gdyż w rzeczywistości jest on próbą spojrzenia na historię miasta S. (Stettin – Szczecin) przez jego polskiego współczesnego mieszkańca, który stara się odtworzyć jego obraz widziany oczami dawnych niemieckich mieszkańców.

5

Kody odmienności kulturowej w literaturze szwedzkiej i jej przekładach. Na przykładzie Trylogii sztokholmskiej Jensa Lapidusa

61%

Wasilewska-Chmura M.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2017

|

vol. 2

|

issue 2

EN

The article takes up the problem of linguistic representations of cultural otherness in Swedish literature featuring immigrant and/or class-stratified environments. The language, both of the protagonists as well as the narration, is a literary construct exposing only those linguistic elements (mainly lexical ones) which are relevant for achieving a pragmatic purpose – the effect of otherness. The article presents a stylistic analysis of the means of expression employed together with translators' strategies aimed at achieving a functional equivalence.

PL

Artykuł podejmuje temat językowych reprezentacji kulturowej odmienności w literaturze szwedzkiej, przedstawiającej środowiska imigranckie i/lub rozwarstwione klasowo. Język, zarówno protagonistów jak i narracji, jest konstruktem literackim, który eksponuje jedynie niektóre elementy językowe (głównie leksykalne) jako relewantne dla osiągnięcia pragmatycznego celu – efektu obcości. Przedmiotem artykułu jest analiza stylistyczna zastosowanych środków oraz strategie tłumaczy zmierzające do uzyskania ekwiwalencji funkcjonalnej.

6

La traduction littéraire comme outil didactique dans l’enseignement des langues étrangères ? Étude de cas : Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła en traduction L2

57%

Waterlot M.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 8

75-104

FR

Ces dernières années, le rôle de la traduction et des traductions dans l’enseignement des langues étrangères a été réévalué (Cook ; Laviosa ; Carreres, « Translation »). En 2001, le Cadre européen commun de référence (CECR) a reconnu la traduction et l’interprétation comme une activité linguistique appelée médiation. La traduction littéraire est proposée comme une activité de médiation, destinée à améliorer la compétence de médiation écrite des apprenants en langues étrangères. Cet article rend compte des résultats d’une étude de cas dans laquelle nous examinons dans quelle mesure la traduction de pièces de théâtre en L2 améliore en effet l’aptitude en matière de médiation des apprenants en langues. Dans cette étude de cas, nous avons décidé d’examiner dans quelle mesure les apprenants de néerlandais appliquent des stratégies de médiation lorsqu’ils traduisent un extrait de Przed sklepem jubilera en néerlandais (L2) et dans quelle mesure leurs stratégies diffèrent de celles que nous avons trouvées dans la traduction (officielle) en néerlandais de cette pièce de théâtre.

EN

In recent years there has been a reassessment of the role of translation and translations in foreign language teaching and education (Cook; Laviosa; Carreres, « Translation »). In 2001 the Common European Framework of Reference (CEFR) recognized translation and interpretation as a language activity which is called mediation. Literary translation is being proposed as a mediation activity intended to develop the (written) mediation competence of foreign language learners. This article reports on the results of a case study in which we examine to what extend the L2 translation of drama indeed does enhance mediation skills of language learners. In this case study, we decided to investigate the extent to which Dutch language learners apply mediation strategies when translating an excerpt from Przed sklepem jubilera (The Jeweler’s Shop) (written by Karol Wojtyła) in Dutch (L2), and the extent to which their strategies differ from those we found in the (official) Dutch translation of the play.

PL

Tłumaczenie literackie jako narzędzie dydaktyczne w nauczaniu języków obcych? Studium przypadku: Przed sklepem jubilera Karola Wojtyły w tłumaczeniu L2 W ostatnich latach dokonano ponownej oceny roli tłumaczenia w nauczaniu języków obcych (Cook; Laviosa; Carreres, « Translation »). W 2001 r. Europejski System Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ) uznał tłumaczenie pisemne i ustne za działalność językową zwaną mediacją. Tłumaczenie literackie proponowane jest jako działanie mediacyjne, mające na celu poprawę umiejętności osób uczących się języków obcych w zakresie mediacji pisemnej. Niniejszy artykuł przedstawia wyniki studium przypadku, w którym badamy, w jakim stopniu tłumaczenie sztuki teatralnej w języku obcym rzeczywiście poprawia umiejętności mediacyjne osób uczących się języków obcych. W tym studium przypadku postanowiliśmy zbadać, w jakim stopniu osoby uczące się języka niderlandzkiego stosują strategie mediacyjne przy tłumaczeniu fragmentu sztuki Przed sklepem jubilera Karola Wojtyła na język niderlandzki (L2) i w jakim stopniu ich strategie różnią się od tych, które znaleźliśmy w (oficjalnym) niderlandzkim tłumaczeniu tej sztuki. La traduction littéraire comme outil didactique dans l’enseignement des langues étrangères ? Étude de cas : Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła en traduction L2 Ces dernières années, le rôle de la traduction et des traductions dans l’enseignement des langues étrangères a été réévalué (Cook ; Laviosa ; Carreres, « Translation »). En 2001, le Cadre européen commun de référence (CECR) a reconnu la traduction et l’interprétation comme une activité linguistique appelée médiation. La traduction littéraire est proposée comme une activité de médiation, destinée à améliorer la compétence de médiation écrite des apprenants en langues étrangères. Cet article rend compte des résultats d’une étude de cas dans laquelle nous examinons dans quelle mesure la traduction de pièces de théâtre en L2 améliore en effet l’aptitude en matière de médiation des apprenants en langues. Dans cette étude de cas, nous avons décidé d’examiner dans quelle mesure les apprenants de néerlandais appliquent des stratégies de médiation lorsqu’ils traduisent un extrait de Przed sklepem jubilera en néerlandais (L2) et dans quelle mesure leurs stratégies diffèrent de celles que nous avons trouvées dans la traduction (officielle) en néerlandais de cette pièce de théâtre.

7

La valeur sémantique ajoutée et perdue dans la traduction en italien du drame polonais Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła

57%

Jezierska B.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 8

59-74

FR

L’objectif de l’article consiste à décrire un phénomène de valeur ajoutée et perdue au niveau lexical et sémantique dans la traduction littéraire. L’étude est basée sur l’analyse du texte parallèle polonais-italien du drame Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła. La comparaison du texte original polonais avec sa traduction italienne a permis de distinguer des nuances sémantiques perdues au niveau lexical de la traduction. En revanche, le résultat de l’opération inverse (comparaison du texte d’arrivée en italien avec le texte de départ en polonais) prouve la présence de nombreux éléments lexicaux « ajoutés » dans le texte cible. Ce sont surtout des combinaisons d’un certain degré du figement, autrement dit, des unités phraséologiques. Des traces de pertes sémantiques aussi bien que des éléments ajoutés indiquent clairement un rôle créatif du traducteur littéraire qui devient ainsi le « deuxième auteur » d’un texte.

EN

The aim of the article is to describe a phenomenon of value added and lost at the lexical and semantic level in the literary translation. The study is based on the analysis of the parallel Polish-Italian text of the drama Przed sklepem jubilera [The jeweller’s shop] by Karol Wojtyła. The comparison of the original Polish text with its Italian translation made it possible to distinguish semantic nuances lost at the lexical level of the translation, while the results of the reverse operation (comparison of the target text in Italian with the source text in Polish) prove the presence of many “added” lexical elements in the final text. They are mostly multi-word combinations with varying degrees of idiomaticity, i.e. phraseological units. Traces of semantic losses as well as added elements clearly indicate a creative role of the literary translator who becomes in this way the “second author” of a text.

PL

Wartość semantyczna dodana i utracona we włoskim tłumaczeniu polskiego dramatu Przed sklepem jubilera Karola Wojtyły Celem artykułu jest opisanie zjawiska wartości dodanej i utraconej na poziomie leksykalnym i semantycznym w tłumaczeniu literackim. Podstawę badania stanowi analiza tekstu równoległego polsko-włoskiego obejmującego dramat Przed sklepem jubilera Karola Wojtyły. Porównanie tekstu polskiego oryginału z jego włoskim tłumaczeniem pozwoliło na wyróżnienie pewnych utraconych na poziomie leksykalnym odcieni semantycznych, natomiast działanie odwrotne (porównanie tekstu docelowego po włosku z tekstem wyjściowym po polsku) wykazało obecność wielu elementów leksykalnych „dodanych” w tekście finalnym – mowa szczególnie o kombinacjach wielowyrazowych o różnym stopniu idiomatyczności, to znaczy o związkach frazeologicznych. Zarówno ślady strat semantycznych, jak i wszelkie elementy dodane wskazują jasno na kreatywną rolę tłumacza literackiego, który w ten sposób staje się „drugim autorem” tekstu. La valeur sémantique ajoutée et perdue dans la traduction en italien du drame polonais Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła L’objectif de l’article consiste à décrire un phénomène de valeur ajoutée et perdue au niveau lexical et sémantique dans la traduction littéraire. L’étude est basée sur l’analyse du texte parallèle polonais-italien du drame Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła. La comparaison du texte original polonais avec sa traduction italienne a permis de distinguer des nuances sémantiques perdues au niveau lexical de la traduction. En revanche, le résultat de l’opération inverse (comparaison du texte d’arrivée en italien avec le texte de départ en polonais) prouve la présence de nombreux éléments lexicaux « ajoutés » dans le texte cible. Ce sont surtout des combinaisons d’un certain degré du figement, autrement dit, des unités phraséologiques. Des traces de pertes sémantiques aussi bien que des éléments ajoutés indiquent clairement un rôle créatif du traducteur littéraire qui devient ainsi le « deuxième auteur » d’un texte.

8

Cockney w polskich przekładach Murzyna z załogi „Narcyza” Josepha Conrada

51%

Kujawska-Lis E.

Prace Językoznawcze

|

2011

|

issue 13

141-155

EN

The Nigger of the “Narcissus” is a novel in which linguistic differentiation plays an important role in identifying particular characters, and in contributing to their verisimilitude. Linguistic polyphony provides the reader with information concerning social status and geographical origin of the novel’s characters. A prominent role is given to the anti-hero – Donkin, an East-End Londoner, who appropriately speaks cockney. The author does not attempt to stylize Donkin’s speech in order to reconstruct all the? features typical of this language variety. He mostly employs phonological features to signal Donkin’s cockney utterances. Despite the fact that both Polish translations introduce linguistic varieties into their texts, the outcomes are not as successful as those featured in the original. The first reason is that both Lemański and Zieliński use colloquialization to reconstruct Donkin’s speech, a procedure they also employ with respect to the? other characters representing the lower class. Consequently, Donkin’s speech is clearly differentiated from the standard English used by the narrator, but not from other sailors. The second reason is that lexical stylization is frequently absent as it strongly depends on the subject-matter of the message; whereas in the original, graphological forms are introduced more consistently as they are independent of/on? what Donkin talks about. Finally, lexical colloquialization, while pointing to the social status of a character, cannot provide target readers with any additional information implied by the very fact of using cockney not only for purposes of emphatic loudness, vigorous body language, attentioncatching utterances, but also as indicative of the manifestations of arrogance, insolence and impertinence.

9

Peryferyjność tłumaczonych literatur wyobrażeniowych. Polski kontekst a otwarte uniwersum Metro 2033 w potencjalnym przekładzie Otchłani Roberta J. Szmidta na język angielski

51%

Drab E.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2020

|

vol. 10

|

issue 1

97-111

EN

Polish speculative fiction occupies a peripheral position with regard to its English-language counterpart, which becomes visible in the context of the polysystem theory and the genre’s founding texts. On the example of Otchłań by Robert J. Szmidt, a novel from Dmitry Glukhovsky’s Metro 2033 universe, it is possible to show the features of a potential translation, focused on the strategy of foreignization, which would determine the peripheral character of the target text. These features are, among others: neologisms, word plays or references to Polish reality.

PL

Polskie literatury wyobrażeniowe zajmują pozycję peryferyjną względem swoich anglojęzycznych odpowiedników, co uwidacznia się w kontekście teorii polisystemu i fundamentalnych tekstów gatunku. Na przykładzie Otchłani Roberta J. Szmidta, powieści przynależącej do uniwersum Metro 2033 Dmitrija Głuchowskiego, możliwe jest wykazanie cech potencjalnego - egzotyzującego - tłumaczenia powieści, które decydowałyby o peryferyjnym charakterze tekstu przekładu. Wśród nich należy wymienić: neologizmy, gry słowne lub odniesienia do polskiej rzeczywistości.

10

Literatura słowacka w Polsce w latach 2007—2013

51%

Buczek M.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2014

|

vol. 5

|

issue 2

163-176

EN

The author of the article describes in detail the Slovak literature which was translated in Poland in the years 2007—2013. In her article she also deals with contemporary Polish publishers market which publishes translations of „small”, „peripheral” literatures. She analyzes translation literature with view of its entry into a new literary context.

SK

Autorka príspevku charakterizuje slovenskú literatúru, ktorá bola prekladana v Poľsku v rokoch 2007—2013. Vo svojom príspevku sa zaoberá súčasným poľským knižným trhom, ktorý zverejňuje preklady z „malých“, „periférnych“ literatúr. Podrobne analýzuje prekladovú literatúru z ohľadom na jej vstup do nového literarného kontextu.

11

Idiolekt niemieckojęzycznych bohaterów opowiadania Falk. Wspomnienie Josepha Conrada w przekładzie polskim

51%

Kujawska-Lis E.

Prace Językoznawcze

|

2010

|

issue 12

123-138

EN

Falk is a story in which language and its differentiations are important elements of the narration. Conrad introduces linguistic polyphony for two main reasons: in order to differentiate the characters and provide them with verisimilitude, and to hint at the limitations of human communication. Language allows the reader to place characters in the fictional world and provides additional information about them, mainly their national background. The author differentiates his bilingual characters by means of specific linguistic features. Captain Hermann’s speech is characterized by frequent exclamations in German, resulting from his code-switching, as well as phonetic and grammatical interference. He can, however, also produce speech free from any interference. Siegers’s speech is noted for his unusual pronunciation of English words, while Schomberg’s English does not show any influence of German. In each case specific features of a given bilingual speaker’s language are connected with his function in the story and connected to its semantic level. In the Polish version of the story the major functions of specific language use are retained as the translator, Aniela Zagórska, does not use any neutralizing techniques. By means of transfer and stylization she achieves a similar effect as that of the original, although some of her solutions are debatable, especially from the point of view of verisimilitude with respect to incorrect pronunciation.

12

O przekładzie wierszy Tadeusza Różewicza przez Karla Dedeciusa

51%

Kazik K.

Orbis Linguarum

|

2018

|

issue 51

471-481

EN

Karl Dedecius’ Translations of Tadeusz Różewicz’s Poetry Into German Karl Dedecius is one of the most important figures representing Polish literature and culture in Germany. His activity went beyond the conventional framework of a translator’s competence. Karl Dedecius and Tadeusz Różewicz were eternally bound by many years of friendship, which had a beneficial influence on publishing „Formen der Unruhe”. The author of this article attempts to describe the translation of Tadeusz Różewicz’s poem „W środku życia” into German. Różewicz’s writing requires exceptional sensitivity due to its multidimensionality and innovation. Dedecius’ individual translation theory is the basis of many analyses. The paper aims at demonstrating a translator’s individual decisions interpreted from the point of view of Roman Lewicki’s translation model.

13

Jak podchodzić do „poezji jako rodzaju uwagi”?

51%

Gumbrecht H. U.

Forum Poetyki

|

2016

|

issue 3

42-53

EN

Szkic z pogranicza historii literatury i krytyki przekładu koncentruje się na Poetry – programowym wierszu wybitnej amerykańskiej modernistki Marianne Moore. Zasygnalizowane w nim zostają najważniejsze interpretacyjne zagadki utworu, w tym podjęta przez autorkę próba zobrazowania „niewyrażalnej” z natury rzeczy istoty poezji i fenomenu jej działania. Tajemnica poezji i wiersza Moore zostaje zilustrowana krytyczną analizą przekładów Poetry autorstwa polskich tłumaczy: Jarosława Marka Rymkiewicza, Jana Prokopa, Julii Hartwig, Stanisława Barańczaka i Ludmiły Marjańskiej, które są wraz z oryginałem przytoczone w aneksie.

PL

Publikujemy jeden z ważniejszych tekstów poetologicznych Hansa Ulricha Gumbrechta, w którym pokazał, jak pewne formalne aspekty poezji umożliwiają nieoczekiwane doświadczenia temporalne. Oto podczas lektury konkretnego wiersza pod wpływem prozodii czas staje w miejscu, a przeszła chwila staje się na nowo obecna. Gumbrecht łączy swoje rozpoznanie z sytuacją współczesnych czytelniczek i czytelników literatury, którzy, jak zauważa, zamieszkują od jakiegoś czasu osobliwą, rozszerzającą się teraźniejszość. Doświadczenia takie jak lektura wiersza dają punkt zaczepienia ich życiu, stając się „czymś małym, pozwalającym (…) utrzymywać się w świecie powszechnej przygodności, czasowej mobilizacji i przestrzennej nieostrości.

14

Tłumaczenie antroponimów sztucznych na przykładzie francuskiego i angielskiego przekładu powieści „Pod Mocnym Aniołem” Jerzego Pilcha

51%

Strzelecka K. W.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2020

|

vol. 5

|

issue 2

152-165

EN

The aim of this work is to present the problem of translation of fictive anthroponyms on the example of French and English version of „Pod Mocnym Aniołem” by Jerzy Pilch by answering the questions: how those fictive anthroponyms are translated and which techniques are used the most often. For this purpose, we analyze translation techniques of anthroponyms in French and English and the connection between the form of an anthroponym and the translator’s choice. In this category, literal translation has the highest frequency (18 French and 19 English names of the total 30), the other techniques are literal translation with borrowing, borrowing, functional equivalent, reduction, and addition. The names of all characters created by the writer are difficult to translate because those elements do not have any equivalents known by the culture of the target language.

PL

Artykuł porusza problem tłumaczenia antroponimów sztucznych na przykładzie francuskiego i angielskiego przekładu powieści „Pod Mocnym Aniołem” Jerzego Pilcha. Celem pracy jest odpowiedź na pytanie w jaki sposób tłumaczone są nazwy własne osobowe, które z natury rzeczy nie posiadają swoich ekwiwalentów uznanych w językach docelowych oraz jakie techniki tłumaczenia przeważają w ich przekładzie. W tym celu autorka przeanalizowała techniki tłumaczenia zastosowane wobec antroponimów sztucznych w dwóch przekładach powieści i zbadała związek pomiędzy formą nazwy osobowej a wyborem tłumacza. W przekładzie tej kategorii nazw dominującą techniką okazało się być tłumaczenie syntagmatyczne; na 30 nazw własnych z tekstu oryginalnego przetłumaczonych w ten sposób zostało 18 antroponimów w języku francuskim i 19 w języku angielskim. Pozostałe zidentyfikowane techniki to kolejno: tłumaczenie syntagmatyczne z reprodukcją, reprodukcja, ekwiwalent funkcjonalny, pominięcie i dodanie. Nazwy bohaterów wykreowane przez pisarza są wymagające w tłumaczeniu, ponieważ tłumacz nie może oprzeć się na żadnym użytym wcześniej sposobie ich tłumaczenia i stanowią wyzwanie, zwłaszcza kiedy są silnie związane z kulturą języka docelowego.

15

Tożsamość etnonarodowa w przekładzie literackim (na podstawie przekładu powieści Rosyjski konsul Vuka Draškovicia z języka serbskiego na polski)

51%

Ecler M.

Socjolingwistyka

|

2013

|

issue 27

85-107

EN

The paper discusses some problems of translation from Serbian to Polish in the framework of sociolinguistic and cognitive research. The material consists of statements that include identification markers present in the speech of some characters from the novel “Russian Consul” by Vuk Drašković. In the corpus, there are 38 dialogues from the original work and the same 38 ones from the Polish translation which contains the distinctive features of a characters’ speech (the two variants of Serbian language, dialectic differentiation, improper communication of Albanians in Serbian and the interference of Russian with Serbian). With the use of the methodology that compares the language of both the original and translated text we can show formal and contextual differences between them.

16

Czy „glazen huizen" to nadal „szklane domy Żeromskiego"? Tłumacz a kulturowe uwarunkowania przekładu

51%

Tryczyńska K.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2016

|

issue 16

47-58

EN

The article outlines the problem of difficulties resulting from cultural differences encountered by the Dutch translators of two Polish novels: Ferdudyrke and Początek. Culture is present in such texts produced in a certain literary system and socio-cultural context on nearly every level and it often poses serious translation problems. The author focuses on the choices made by Gerard Rasch and Willem A. Maijer, Herman van der Klei and Chris de Ruig in order to draw conclusions concerning the consequences these decisions have and to state whether the couleur locale of the novels has been preserved. The topic in question is thoroughly analysed from the perspective of the target text reader.

17

Nad slovenskými prekladmi Wisławy Szymborskej

51%

Obertová Z.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2017

|

vol. 8

|

issue 2

159-178

PL

Artykuł poświęcony jest słowackim przekładom poezji Wisławy Szymborskiej, która w roku 1996 została nagrodzona nagrodą nobla. 20 lat później w języku słowackim ukazały się dwa zbiory polskiej poetki. autorka artykułu podsumowuje wszystkie przekłady poezji Wisławy Szymborskiej, które zostały wydane na Słowacji w postaci książkowej lub w czasopismach od roku 1952, czyli od debiutu poetki. Wiele z wierszy zostało przełożonych na język słowacki kilkakrotnie, w artykule poświęcono więc szczególną uwagę fenomenowi serii translatorskiej. Autorka analizuje i porównuje przekłady w serii trzech różnych wierszy poetki.

EN

This paper deals with the Slovak translations of poems by Wisława Szymborska who was awarded nobel Prize in 1996. Twenty years later two collection of her poems were published in the Slovak language. The author of this paper summarized all translations of W. Szymborska’s poems into the Slovak language which have been published in literature magazines as well as books since 1952, the year of the poet’s debut. Since some poems were translated more than once by different translators, the phenomenon of retranslation is also discussed. various translations of three poems are compared and analyzed in the paper as well.

18

Inferno and Los Caprichos of a Translator. Translation of Intertextual References in Andrzej Bursa’s Poems

51%

Sztorc W.

Translatorica & Translata

|

2018

|

vol. 1

17-28

PL

W swej twórczości poetyckiej Andrzej Bursa przywoływał rozmaite utwory: polskie i obce, literackie i nie tylko (m.in. Kaprysy Goi czy Boską komedię Dantego). Celem artykułu jest prześledzenie aluzji intertekstualnych w jego twórczości i analiza technik tłumaczeniowych zastosowanych przy ich przekładzie na język angielski przez Kevina Christiansona i Halinę Abłamowicz (Utworyzebrane. Selected Poems, 2008). Pierwszą część stanowi krótkie wprowadzenie w problematykę związaną z przekładem nawiązań intertekstualnych. W analizie konkretnych przykładów z tekstów poetyckich i ich tłumaczeń pod uwagę wzięta została funkcja aluzji w utworach oraz to, co w zostało zachowane, a co zginęło, i w jaki sposób wpływa to na ostateczny kształt przekładu. Ponieważ w wielu przypadkach tłumacze nie skorzystali z istniejących już przekładów przywoływanych dzieł, zadane zostało również pytanie o to, czy nawiązania pozostają rozpoznawalne.

EN

In his poetic output, Andrzej Bursa alluded to a variety of Polish and foreign artistic works: mostly poetry and prose, but not only (e.g. Goya’s Los Caprichos and Dante’s Divine Comedy). The paper discusses the intertextual allusions in Bursa’s poems and analyzes the translation techniques applied Kevin Christianson and Halina Abłamowicz (Utwory zebrane. Selected Poems, 2008). In the first part, a brief introduction of the issue of intertextuality and its translation is presented. The analysis concerns the function of those allusions and it leads to seeing what was preserved and what was lost in translation, and in what way it influences the final form of the English versions. As in a number of cases the translators did not use the already existing (and published) English translations of the quoted works, a question are asked whether the references remained recognizable.

19

Przekłady literatury polskiej w Chorwacji w latach 2007—2013

51%

Podboj M.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2014

|

vol. 5

|

issue 2

67-73

HR

U radu su predstavljeni prijevodi poljske književnosti na hrvatski jezik od 2007. do 2012. godine. Analizirani su prijevodi objavljeni kao samostalne knjige ili prijevodi unutar književnih časopisa. Uz kvalitativne i kvantitativne podatke, objašnjen je i izvanknjiževni kontekst koji utječe na izdavačku i prevodilačku aktivnost. Za navedeno se razdoblje, u usporedbi s prethodnim godinama, ističe se da je prevoditeljska aktivnost postala vrlo raznolika te da je obuhvatila autore i žanrove koji u početku nisu bili toliko zastupljeni te se zaključuje da je poljska književnost kvalitetno predstavljena hrvatskoj čitalačkoj publici.

EN

This paper presents translation of Polish literature in Croatia, published from 2007 to 2012, either as independent books, or as publications in literary magazines. Besides qualitative and quantitative data for the mentioned period, the paper explains the context and reasons outside literature that have an influence on translation and publishing activity. This period, compared to ones before, is described as diverse and rich with Polish translations of authors and genres that were not covered before. It is concluded that Polish literature is well‑presented to Croatian readers.

20

Dickensowskie anafory w polskim przekładzie

51%

Kujawska-Lis E.

Prace Językoznawcze

|

2009

|

issue 11

115-133

EN

Dickensian anaphoras, being one of his favourite literary devices, are very prominent in his novels where they fulfill many more functions than simply providing emphasis. Frequently the author, opens his novels with anaphoras, which immediately draws the reader’s attention to the concepts acquiring symbolic meanings. Often Dickens uses anaphoras for comic effects or to mirror the orality of discourse to achieve a diachronic distance between the empirical reader and the fictional events. Moreover, this device is used to characterize fictional characters, where lexis being the basis for the anaphoras acquires additional senses. Dickens uses anaphoras creatively, and although they are frequent in his works, they are never employed mechanically. He often combines them with intertextual and extratextual references, which turns translating into a challenge. Thus, although superficially simple to recreate in translation, anaphoras are most often reflected in their primary, emphatic function. However, frequently, additional functions and intratextual relations which are formed between the elements creating the anaphor and other segments of the text are lost in translation.

Refine search results

Przekład literacki w Polsce – stan badań nad jego historią i postulaty na przyszłość

Profesor Janiny Sałajczyk przekłady literackie

Nijakość w języku i neutralność w literaturze jako sygnał odmienności kulturowej?

„Sonata niemożliwa”? „Eine kleine” w przekładzie na język niemiecki

Kody odmienności kulturowej w literaturze szwedzkiej i jej przekładach. Na przykładzie Trylogii sztokholmskiej Jensa Lapidusa

La traduction littéraire comme outil didactique dans l’enseignement des langues étrangères ? Étude de cas : Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła en traduction L2

La valeur sémantique ajoutée et perdue dans la traduction en italien du drame polonais Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła

Cockney w polskich przekładach Murzyna z załogi „Narcyza” Josepha Conrada

Peryferyjność tłumaczonych literatur wyobrażeniowych. Polski kontekst a otwarte uniwersum Metro 2033 w potencjalnym przekładzie Otchłani Roberta J. Szmidta na język angielski

Literatura słowacka w Polsce w latach 2007—2013

Idiolekt niemieckojęzycznych bohaterów opowiadania Falk. Wspomnienie Josepha Conrada w przekładzie polskim

O przekładzie wierszy Tadeusza Różewicza przez Karla Dedeciusa

Jak podchodzić do „poezji jako rodzaju uwagi”?

Tłumaczenie antroponimów sztucznych na przykładzie francuskiego i angielskiego przekładu powieści „Pod Mocnym Aniołem” Jerzego Pilcha

Tożsamość etnonarodowa w przekładzie literackim (na podstawie przekładu powieści Rosyjski konsul Vuka Draškovicia z języka serbskiego na polski)

Czy „glazen huizen" to nadal „szklane domy Żeromskiego"? Tłumacz a kulturowe uwarunkowania przekładu

Nad slovenskými prekladmi Wisławy Szymborskej

Inferno and Los Caprichos of a Translator. Translation of Intertextual References in Andrzej Bursa’s Poems

Przekłady literatury polskiej w Chorwacji w latach 2007—2013

Dickensowskie anafory w polskim przekładzie