Search results

1

Mowa przeciwko przepraszaniu

100%

Hallich O.

Kultura i Wartości

|

2014

|

issue 12

DE

Wer „sich bei jemandem entschuldigt“, der bittet ihn um Verzeihung. Dieser Bitte kann durch Gewährung der Verzeihung entsprochen werden, und sie kann durch Nichtgewährung der Verzeihung abgelehnt werden. In diesem Beitrag wird nach dem normativen Status des Bittens umVerzeihung gefragt: Was, wenn überhaupt etwas, gibt uns das Recht, das Opfer eines von uns begangenen Unrechts um Verzeihung zu bitten? Nach einigen begrifflichen Klärungen wird ein Paradox offengelegt, das dem Bitten um Verzeihung inhärent ist. Wer um Verzeihung bittet, tut dies in einem Geist der Demut: Wenn der Täter seine Schuld anerkennt, wird er die gegen ihn gerichteten negativen Gefühle des Opfers als angemessen und gerechtfertigt ansehen. Indem er aber um Verzeihung bittet, versucht er, diese gegen ihn gerichteten negativen Gefühle zu ändern. Indem also der Täter um Verzeihung bittet, versucht er, einen Zustand herbeizuführen, den herbeiführen zu wollen er keinen Grund hat, wenn er aufrichtig reuig ist. Im Folgenden werden verschiedene Versuche, dieses Paradox aufzulösen, untersucht. Sie beruhen auf der Angabe von Gründen für das Bitten um Verzeihung, die unabhängig von dem Versuch sind, die negativen Gefühle des Opfers zu ändern. Vier in der einschlägigen Literatur unterbreitete Vorschläge werden diskutiert, nämlich 1) dass der Täter dem Opfer, indem er um Verzeihung bittet, seine Reue signalisieren will, 2) dass der Täter seine Selbstachtung wiedererlangen möchte, 3) dass der Täter seinen moralischen Status wiedererlangen möchte, 4) dass er eine Trennung zwischen sich als Person und der von ihm begangenen Tat deutlich machen möchte. Keiner dieser Vorschläge ist jedoch überzeugend, und die Versuche, das Paradox des Bittens um Verzeihung aufzulösen, scheitern. Ein Täter, der seine eigene Schuld anerkennt und sich aufrichtig dem Urteil des Opfers unterwirft, hat häufig keinen rationalen Grund, um Verzeihung zu bitten. In vielen Fällen ist der Verzicht auf das Bitten um Verzeihung ein Zeichen dafür, dass man Schuld ernst nimmt.

EN

Apologies and forgiveness are closely related. A wrongdoer, by offering his apologies, asks for forgiveness; the victim, by accepting them, grants it. In this talk, I aim at a normative assessment of apologies: what, if anything, gives us the right to ask the victim of our wrongdoing for forgiveness? After some conceptual clarifications, I attempt to lay open a paradoxical structure inherent in apologies. Apologies are made in a spirit of humility: if the offender recognises his guilt he will see the victim’s negative emotions towards him as proper and justified. Nevertheless, by begging for forgiveness, he tries to change the victim’s negative feelings towards him. Thus, by apologising, the offender tries to bring about a state of affairs which, if genuinely repentant and remorseful, he has no reason to want to bring about. In what follows I examine various attempts to dissolve this paradox. These include offering reasons for apologising that are independent of our wish to alter the victim’s feelings of resentment. I discuss four suggestions made in the literature on forgiveness, namely (i) that the offender wants to signal to the victim his feelings of regret, (ii) that he wants to regain his self-esteem, (iii) that he wants to regain his moral stature, and (iv) that he wants to indicate a separation between himself as a person and the act he has done. None of these suggestions, however, is persuasive. In sum, attempts to dissolve the paradox of apologies fail. An offender who recognises his own guilt and truly subjects himself to the victim’s judgement has no rational reason for asking for forgiveness. In many cases, not offering one’s apologies is a sign of taking guilt seriously. We should then see the refusal to ask for forgiveness as a virtue rather than as a vice.

PL

Przeprosiny ściśle łączą się z wybaczeniem. Składając przeprosiny, winowajca prosi o wybaczenie, a ofiara, udzielając wybaczenia, przeprosiny te przyjmuje. W niniejszych rozważaniach zajmuje się normatywnym wymiarem przepraszania. Co w ogóle daje nam prawo, by prosić ofiarę naszego występku o wybaczenie? Po przeprowadzeniu rozjaśnień pojęciowych prezentuje paradoks, który jest nieusuwalnie obecny w przepraszaniu. Przeprosin dokonuje się w duchu upokorzenia: jeśli sprawca uznaje swą winę, to dostrzega płynące ku niemu negatywne emocje ze strony ofiary. Zatem przepraszający sprawca stara się spowodować stan rzeczy, którego zaistnienia nie miałby powodów pragnąć będąc naprawdę skruszonym. Próbuję na różne sposoby rozwikłać ten paradoks. Między innymi ukazuję różne przesłanki, które uzasadniają przepraszanie, a są niezależne od naszego pragnienia, by zniwelowań u ofiary uczucie urazu. Rozważam cztery propozycje, obecne w literaturze traktującej o wybaczeniu, a mianowicie: 1) sprawca pragnie ukazać ofierze swoje uczucie żalu; 2) sprawca chce poprawić swą samoocenę; 3) sprawca pragnie uratować swoją pozycję moralną; 4) sprawca chce wskazać na oddzielenie pomiędzy nim, jako osobą, a aktem, którego się dopuścił. Jednak żadna z tych propozycji nie jest przekonująca. Podsumowując, można powiedzieć, że próby rozwikłania paradoksu przepraszania zawodzą. Sprawca, uznający własną winę i naprawdę poddający się pod osąd ofiary, nie ma racjonalnych przesłanek, by prosić o wybaczenie. W wielu przypadkach właśnie brak przeprosin jest znakiem autentycznego wzięcia na siebie winy. Można wówczas postrzegać odmowę proszenia o wybaczenie jako cnotę, a nie jako występek.

2

Wina a niefortunność - o przeprosinach po polsku i japońsku

100%

Jabłoński A.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2016

|

vol. 1

|

issue 1&2

EN

Genres of speech may serve different pragmatic functions in various communication environments. In some cases these functions may reveal differences unintelligible for nonnative users of language and culture. This statement is especially valid in cross-cultural communication, on the verge of cultural environments. This paper brings an attempt at a schematic description of differences between the implementation of a speech genre (communication procedure) of apology in Polish and Japanese communication environments. Research postulates have been verified using actual examples of communication activity in a cross-cultural environment.

PL

Gatunki mowy mogą służyć odmiennym funkcjom pragmatycznym w rozmaitych środowiskach komunikacyjnych. Niekiedy funkcje te ujawniają zróżnicowania niezrozumiałe dla nierodzimych użytkowników języka i kultury. Stwierdzenie to pozostaje w szczególny sposób aktualne w komunikacji międzykulturowej, na granicy środowisk kulturowych. Niniejszy artykuł zawiera próbę schematycznej charakterystyki różnic między zastosowaniem gatunku mowy (procedury komunikacyjnej) przeprosin w polskim i japońskim środowisku komunikacyjnym. Postulaty badawcze weryfikowano na konkretnych przykładach aktywności komunikacyjnej w środowisku międzykulturowym.

3

Podziękowania i przeprosiny w języku i kulturze japońskiej

100%

Kaczmarek M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2007

|

vol. 19

239-251

PL

Autorka nawiązuje do teorii aktów mowy Johna Austina i jej rozwinięcia w pracach Anny Wierzbickiej, która dowodziła, że zasady, na których opierają się akty mowy są różne w różnych kulturach. Teza Wierzbickiej, głosząca, że nie istnieją uniwersalne akty mowy, znajduje potwierdzenie w analizie porównawczej podziękowań i przeprosin w kulturze japońskiej i kulturze polskiej. Autorka przedstawia semantyczny opis trzech japońskich „gestów językowych”: arigato gozaimasu podziękowania, gomen nasai przeprosiny, oraz sumimasen przeprosiny lub podziękowania. Są one specyficznie interpretowane i realizowane w języku japońskim. Na tej podstawie autorka formułuje wniosek, że posługiwanie się tym językiem nie może polegać jedynie na opanowywaniu słownictwa i dostosowywaniu go do reguł użycia własnego języka, na zdobyciu kompetencji czysto językowej, ale wymaga od uczących się zdobywania także kompetencji komunikacyjnej i kulturowej.

EN

The article evokes John Austin’s theory of speech acts and its elaboration in the work of Anna Wierzbicka. The latter scholar proposes that the principles on which speech acts are based are different in different cultures, the claim being corroborated by a contrastive study of thanking and apologizing in the Japanese and Polish cultures. Semantic descriptions of three Japanese “linguistic gestures” are presented: arigato gozaimasu thanking, gomen nasai apologizing and sumimasen apologizing or thanking, realized and interpreted in Japanese in a culture-specific manner. Thus, the command of Japanese involves not only the knowledge of vocabulary applied in accordance with the rules of one’s own tongue (purely linguistic competence), but also requires acquisition of communicative and cultural competence.

4

O potrzebie przywrócenia sądu honorowego i wprowadzenia przeprosin poselskich i senatorskich do polskiego prawa parlamentarnego

88%

Wiszowaty M. M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 5 (39)

101-125

PL

Nie istnieje uniwersalny model regulacji prawnej etyki parlamentarnej. Kwestie te są regulowane w różnych krajach w drodze aktów różnego rangi – zazwyczaj w ustawach lub regulaminach parlamentarnych. Istnieją kraje, w których dochodzenie roszczeń z tytułu naruszenia przez posła dóbr osobistych następuje na zasadach ogólnych, przede wszystkim w drodze powództwa cywilnego. W niektórych państwach prawo przewiduje szczególne sankcje za naruszenie etyki parlamentarnej. Tradycyjną formą zadośćuczynienia, odwołująca się do reguł postępowania honorowego rycerstwa i szlachty, są różne formy przeprosin: osobistych, pisemnych, za pośrednictwem mediów i szczególnie interesującego rodzaju przeprosin – wobec całego parlamentu (izb) jako „obrażonego”. Międzywojenna historia polskiego parlamentaryzmu notuje ciekawe przykłady instytucji: sądu honorowego, który zajmował się sprawami obrazy jednego z członków parlamentu przez drugiego oraz sądu marszałkowskiego, zwoływanego w przypadku naruszenia honoru członka izby przez osobę spoza parlamentu. Sąd honorowy przetrwał do pierwszych lat okresu komunistycznego. Od 1997 r. w polskim Sejmie działa komisja etyki poselskiej, której tryb pracy i system sankcji – nie spełniają swoich celów. Celem artykułu jest zaproponowanie innowacyjnych i restytucyjnych zmian w polskim prawie w zakresie reguł i odpowiedzialności za naruszenie etyki parlamentarnej. Polegają przede wszystkim na przywróceniu instytucji sądu honorowego oraz wprowadzeniu obowiązku przeprosin składanych przez posłów i senatorów za naruszenie zasad etyki parlamentarnej.

EN

There is no universal regulatory model of parliamentary ethics. The issues of parliamentary ethics are regulated in various countries by acts of varying degrees, usually statutes and parliamentary standing orders. There are countries where redress for abusive conduct of MPs is subject to general rules such as civil liability. Law in other states provides specific sanctions and means of redress for breach of ethics. Traditional forms of redress, referring to the rules of honor procedure of knighthood and nobility, include various forms of apology: personal, written, in mass media, and a particularly interesting type of apologies – to the whole parliament (chambers) as an offended “person”. The inter-war history of the Polish parliament provides an interesting example of an honorary court institution that dealt with cases of offence of one member by the other and the marshal’s court – gathering in case of the violation of the honor of a member by a non-parliamentarian. The honorary court survived until the first years of the communist period. Since 1997, there has been a parliamentary commission in the Polish Parliament, whose mode of operation and system of sanctions’ apply – does not meet its task. The aim of this article is to propose innovative and restorative changes in the area of the subject matter in Poland -- first of all – the restoration of court of Honour and the introduction of an apology from MPs and Senators for breach of ethics.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Kultura i Wartości

1 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Półrocznik Językoznawczy Tertium

1 Hallich O.

1 Jabłoński A.

1 Kaczmarek M.

1 Wiszowaty M. M.

1 2017

1 2016

1 2014

1 2007

Mowa przeciwko przepraszaniu

Wina a niefortunność - o przeprosinach po polsku i japońsku

Podziękowania i przeprosiny w języku i kulturze japońskiej

O potrzebie przywrócenia sądu honorowego i wprowadzenia przeprosin poselskich i senatorskich do polskiego prawa parlamentarnego