Search results

1

Babciu, dlaczego masz takie wielkie zęby? Żeby cię zjeść! Kilka uwag o wyrażaniu celu i przyczyny w języku polskim

100%

Rabczuk A., Kuś K.

Kwartalnik Polonicum

|

2013

|

issue 13

51 - 58

EN

The article presents methods of teaching expressions of reason and purpose in Polish language. The authors propose exercises which both teach characteristic Polish reason and purpose clauses (A and B level) and present an arsenal of semantic means to express those relations (B and C levels) . Tasks end with the exercises for the most advanced students, who are supposed to construct longer texts with a clear, detailed account of the course of events along with information of reason or purpose.

2

Powiązania krótkoterminowych i długoterminowych stop procentowych Polski i strefy euro

80%

Ewa C.

Zarządzanie i Finanse

|

2015

|

vol. 4

|

issue 2

25-36

PL

Celem artykułu była ocena istnienia i charakteru powiązań długookresowych między krotkoi długoterminowymi stopami procentowymi Polski i strefy euro. Wykorzystano szeregi czasowe trzymiesięcznych i dziesięcioletnich stop procentowych dla okresu styczeń 2000–grudzień 2009, z miesięczną częstotliwością obserwacji. W badaniach zostały zastosowane techniki integracji i kointegracji. Zgodnie z hipotezą oczekiwań struktury terminowej stop procentowych (EHT) oraz teorią niepokrytego parytetu stop procentowych (UIP), przy założeniu racjonalnych oczekiwań, układ analizowanych czterech zmiennych powinny wiązać trzy wektory kointegrujące. Wyniki analiz nie potwierdziły słuszności hipotez EHT i UIP w odniesieniu do stop procentowych polskich i strefy euro. Wykazano natomiast istnienie relacji długookresowej między spreadami Polski i strefy euro, przy czym spread strefy euro był przyczyną w sensie Grangera dla spreadu Polski.

3

Wybrane problemy analizy zależności statystycznych w badaniach społecznych – podejście przyczynowo-skutkowe

70%

Fijałkowska A., Paszko E.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica

|

2011

|

vol. 254

EN

The paper deals with statistical relations in a causal view in social studies. It emphasizes the importance of identifying intuitively understandable relations within a set of features tested and variables. Moreover, it includes theoretical considerations in detecting connections and identifying actual empirical statistical relations in a cause-result context.

4

Relacje między filozofią a współczesną nauką na przykładzie pism Wernera Heisenberga

61%

Sobkowiak S.

Filozofia Chrześcijańska

|

2019

|

vol. 16

139-159

EN

The article aims at presenting the relationship between science and philosophy based on the works of Werner Heisenberg. It deals with the infl uence of the scientifi c breakthrough on the understanding of physical concepts such as matter, time and causality. It also contains a discussion on the process of creating a new branch of science – quantum mechanics, and shows how the work and views of Heisenberg contributed to it. The relationship between physics and philosophy is presented here with particular emphasis on showing the results of research and philosophical refl ections on the concepts of matter, the philosophy of the language of science, the theory of unifi cation and the fl agship work of Heisenberg: the principle of uncertainty.

PL

The article aims at presenting the relationship between science and philosophy based on the works of Werner Heisenberg. It deals with the infl uence of the scientifi c breakthrough on the understanding of physical concepts such as matter, time and causality. It also contains a discussion on the process of creating a new branch of science – quantum mechanics, and shows how the work and views of Heisenberg contributedto it. The relationship between physics and philosophy is presented here with particular emphasis on showing the results of research and philosophical refl ections on the concepts of matter, the philosophy of the language of science, the theory of unifi cation and the fl agship work of Heisenberg: the principle of uncertainty.

5

Synchronizacja aktywności gospodarczej Polski i Niemiec. Kilka uwag na temat przyczynowości

61%

Burzała M. M.

Progress in Economic Sciences

|

2017

|

vol. 4

85-102

PL

Głównym partnerem handlowym dla Polski są Niemcy. Skutki powiązań międzynarodowych mogą być bezpośrednie lub pośrednie. W artykule weryfikowana jest hipoteza o dominującym wpływie bezpośrednich powiazań gospodarki polskiej i niemieckiej. Przy wyznaczeniu kierunku przepływu impulsów ekonomicznych rozważana jest przydatność testów przyczynowości dla zależności liniowych i nieliniowych oraz analizy kospektralnej. Uzyskane wyniki badań potwierdziły wysoki stopień synchronizacji aktywności gospodarczej Polski i Niemiec (powiązań bezpośrednich). Przyczynowość dotyczy tylko kilku procent wariancji rocznych stóp wzrostu produkcji przemysłowej i jest znacznie silniejsza ze strony gospodarki polskiej.

EN

Germany is the main trading partner for Poland. There are direct and indirect effects of international connections. This article verifies the hypothesis about the dominant influence of direct connections on the Polish and German economies. The article examines the usefulness of tests for linear and nonlinear causalities and cospectral analysis in determining the direction of economic flows. The research results confirm the high level of synchronization of business activities between Poland and Germany. Causality constitutes only few percent of the variance of the annual growth rate for industrial production and is much stronger in the Polish economy.

6

Cartwright’s Approach to Invariance under Intervention

61%

Kawalec P.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2013

|

vol. 49

|

issue 4(198)

321-333

PL

Ustalenia N. Cartwright dotyczące niezmienniczości przyczynowości w przypadku interwencji (2003) są przedyskutowane w artykule. Proceduralne podejście do przyczynowości skontrastowane jest z jednym z filozoficznych założeń twierdzenia Cartwright w celu ukazania konsekwencji jej rezultatów. Podejście proceduralne legitymizuje tylko w ograniczonym zakresie pojęcie interwencji, a w konsekwencji jej niezmienniczość ogranicza do pewnej klasy przypadków, których dotyczy twierdzenie Cartwright. Z kolei druga część omawianego twierdzenia opiera się głównie na założeniach modelowych, które okazują się trudne do sprawdzenia w praktyce i są często ograniczone niezależnie od podanych dowodów.

EN

N. Cartwright’s results on invariance under intervention and causality (2003) are reconsidered. Procedural approach to causality elicited in this paper and contrasted with Cartwright’s apparently philosophical one unravels certain ramifications of her results. The procedural approach seems to license only a constrained notion of intervention and in consequence the “correctness to invariance” part of Cartwright’s first theorem fails for a class of cases. The converse “invariance to correctness” part of the theorem relies heavily on modeling assumptions which prove to be difficult to validate in practice and are often buttressed by independently acquired evidence.

7

The Relationship Between Stock Market Development and Macroeconomic Fundamentals in the Visegrad Group

57%

Pražák T., Stavárek D.

Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe

|

2017

|

vol. 20

|

issue 3

5-23

PL

W opracowaniu poddano analizie wpływ poszczególnych czynników makroekonomicznych na ceny akcji wybranych spółek z sektora finansowego, notowanych na giełdach państw Europy Środkowej (w Budapeszcie, Pradze, Bratysławie i Warszawie). Zbadano charakter związków przyczynowych między czynnikami makroekonomicznymi a cenami akcji. Zarówno przyczynowość długoterminowa, testowana za pomocą testu kointegracji Johansena, jak i krótkookresowa dynamika związków przyczynowych pomiędzy zmiennymi, analizowana przy użyciu modelu VECM, zostały zbadane z wykorzystaniem danych kwartalnych z lat 2005–2014. Przyczynowość krótkoterminowa wskazuje na możliwość wahań szeregów czasowych. Stan ustalony powinien zostać jednak osiągnięty w długim okresie. Generalnie potwierdzono, że warunki makroekonomiczne miały negatywny wpływ na ceny akcji. Stopa procentowa, która oddziałuje niekorzystnie, jest najbardziej widocznym predyktorem zmian długoterminowych. Wskazano również bardzo rzadkie przykłady zmiennych makroekonomicznych, które wyjaśniają zmiany cen akcji w modelu VECM.

EN

This study examines the effect of specific macroeconomic factors on the stock prices of selected financial sector companies listed on the Central European Exchanges (Budapest Stock Exchange, Prague Stock Exchange, Bratislava Stock Exchange, or Warsaw Stock Exchange). We investigate the nature of the causal relationships between macroeconomic factors and stock prices. The long‑term causality, tested using the Johansen cointegration test, and the short‑run dynamics between the variables, examined using the VECM model, are explored using quarterly data from the 2005–2014 period. The short‑term causality shows the possibility of time series fluctuations; however a steady state should be achieved in the long‑term. In general, we confirmed that macroeconomic fundamentals had a negative impact on stock prices. The interest rate, which also has a negative impact, is the most prominent predictor of the long‑run developments. We also found very rare examples of macroeconomic variables that explain changes in stock prices within the VECM framework.

8

The Causal Relationship between Financial Development and Investment: a Review of Related Empirical Literature

57%

Muyambiri B., Odhiambo N. M.

Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe

|

2018

|

vol. 21

|

issue 2

119-136

PL

Artykuł zawiera przegląd literatury teoretycznej i empirycznej, dotyczącej związku przyczynowego między rozwojem finansowym a inwestycjami. W oparciu o rozważaną literaturę można stwierdzić, że jak dotychczas nie osiągnięto konsensusu w kwestii kierunku związku przyczynowego między rozwojem finansowym a inwestycjami. W artykule stwierdza się, że większość badań dotyczących związku przyczynowego między rozwojem finansowym a inwestycjami jest w większym stopniu ukierunkowana na związek przyczynowy między rozwojem finansowym opartym o banki niż o rynek, a inwestycjami. Z analizy opracowań można wyciągnąć wniosek, że związek przyczynowy między rozwojem finansowym a inwestycjami jest w najlepszym wypadku niejednoznaczny. Ponadto w artykule wskazano, że związek między tymi dwiema zmiennymi makroekonomicznymi wydaje się różnić w zależności od kraju; jest zależny od aproksymant używanych do pomiaru poziomu rozwoju finansowego, a także od zastosowanej metodologii.

EN

This article reviews the theoretical and empirical literature on the causal relationship between financial development and investment. Based on the literature considered, it can be concluded that there is little consensus to date on the direction of causality between financial development and investment. The study concludes that most of the research done on the causal relationship between financial development and investment is highly skewed towards assessing the causal relationship between the bank‑based side of financial development, as compared to the market‑based side of financial development. Given the number of studies assessed, the causal relationship between financial development and investment appears to be inconclusive, at best. Moreover, the study shows that the relationship between these two macroeconomic variables seems to differ from country to country; it is dependent on the proxies used to measure the level of financial development, as well as the methodology employed.

9

„Quintavia” św. Tomasza z Akwinu we współczesnej dyskusji filozoficzno-przyrodniczej

51%

Twardowski M.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2017

|

vol. 24

261-274

PL

Dla św. Tomasza z Akwinu celowość, jako istotny element w wyjaśnianiu świata, obejmuje całą przyrodę, zarówno nieożywioną, jak i ożywioną, w tym byty rozumne. Widoczna jest ona w aktywności bytów fizycznych, które działają w taki sposób, aby osiągnąć to, co jest dla nich najlepsze. Tak rozumiana celowość wyklucza przypadek i jest argumentem wskazującym na istnienie Boga. Kazimierz Kłósak dostrzega konieczność reinterpretacji piątej drogi św. Tomasza, w punkcie wyjścia kładąc nacisk na porządek występujący w świecie bytów ożywionych, a nie na celowość. Według Christopha Schönborna wnikliwa obserwacja wszechświata, Ziemi, życia dostarcza nam „przytłaczających dowodów” na istnienie porządku, planu i celu. Przestrzega jednak przed zbyt pochopnymi próbami doszukiwania się wszędzie „inteligentnego projektu”. Richard Dawkins przekonuje, że silne złudzenie, że świat został zaprojektowany lub stworzony w jakimś celu, da się łatwo wytłumaczyć jako skutki działania darwinowskiego doboru naturalnego i mutacji. Francisco J. Ayala twierdzi, że nie ma sprzeczności między mechanizmami ewolucji a działaniem Boga Stwórcy. Ewolucję postrzega on jako naturalny proces, za pomocą którego Bóg stworzył istoty żywe, a także rozwinął je zgodnie ze swoim planem. Paul Davies, choć nie uważa, że wszystkie bez wyjątku złożone układy stanowią wynik końcowy naturalnych procesów, podkreśla jednak, że należy zachować ostrożność w wyciąganiu jednoznacznego wniosku o istnieniu projektodawcy na podstawie powierzchownych obserwacji. Dla Roberta Jamesa Berry logiczne i naukowo poprawne jest komplementarne podejście do zagadnienia przyczynowości: naturalistyczne i teistyczne. John C. Polkinghorne podkreśla, że Bóg pozostaje ze światem w nieustannej interakcji, chociaż nie interweniuje doraźnie w zachodzące w nim procesy. Wreszcie, według Michała Hellera, Bóg stwarzając świat, „określił strategię wkomponowywania przypadków w działanie praw przyrody”.

EN

For St. Thomas Aquinas, purposefulness covers the whole of nature, both inanimate and animate, including sentient beings, as an important element in explaining the world. It is visible in the activity of physical entities that operate in such a way as to achieve what is best for them. Such an understanding of purposefulness excludes accident and is an argu-ment pointing to the existence of God. Kazimierz Kłósak recognizes the need to reinterpret the fifth guideline of St. Thomas, at the starting point placing emphasis on the order found in the world of living beings, and not on purposefulness. According to Christoph Schönborn, thorough observation of the Universe, Earth and life provides us with “over-whelming evidence” for the existence of an order, a plan and a purpose. However, he warns against too hasty attempts to see “intelligent design” everywhere. Richard Dawkins argues that the strong delusion that the world was designed and created for a purpose can be easily explained as the effect of Darwinian natural selection and mutation. Francisco Ayala says that there is no conflict between evolution and mechanisms of action of God the Creator. He sees evolution as a natural process by which God created living things, and developed them in accordance with His plan. Paul Davies, although he does not believe that all complex systems without exception are the end result of natural processes, emphasizes that caution should be exercised in drawing a clear conclusion about the existence of designers based on superficial observation. For Robert James Berry, a logical and scientifically correct approach is complementary to the issue of causality: naturalistic and theistic. John C. Polkinghorne emphasizes that God remains in constant interaction with the world, although He does not intervene directly in processes that occur in it. Finally, according to Michał Heller, God created the world, “setting out the strategy of incorporating cases the laws of nature.” It follows from the considerations carried out in this article that we can provide numerous positive answers to the question concerning the compatibility of scientific claims with the faith in the existence of God-Creator. Only extreme, often pervaded with ideology, positions do not leave any place for a constructive dialogue.

10

POWIĄZANIA PRZYCZYNOWE MIĘDZY CENAMI PSZENICY W POLSCE I NIEMCZECH – ANALIZA W DZIEDZINIE CZĘSTOTLIWOŚCI

51%

Hamulczuk M.

Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych

|

2015

|

vol. 16

|

issue 3

83-92

PL

Analiza przyczynowości w sensie Grangera w dziedzinie czasu nie pozwala na udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy przyczynowość jest wynikiem transmisji sygnałów o niskich czy o wysokich częstotliwościach. W niniejszym opracowaniu wykorzystano test Breitunga-Candelona do oceny przyczynowości w sensie Grangera w dziedzinie częstotliwości tygodniowych cen pszenicy paszowej w Polsce i Niemczech w latach 2005-2013. Przeprowadzone badania potwierdziły występowanie przyczynowości między cenami wskazując jednocześnie, że transmisja sygnałów cenowych z rynku niemieckiego do polskiego dotyczy głównie cykli o niskich częstotliwościach.

EN

Granger causality analysis in the time domain does not allow answering the question whether causality is the result of the transmission of low or high frequency signals. In this study, the Breitung-Candelon test was applied to assess Granger causality in the frequency domain for weekly prices of feed wheat in Poland and Germany in the years 2005-2013. The study confirms the existence of Granger causality between prices indicating that the transmission of price signals from the German to Polish market refers to low frequency cycles.

11

O neuroembriologicznych badaniach Wilhelma Hisa Starszego (1831–1904) prowadzonych z perspektywy mechanistycznej

51%

Szkutnik D. A.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2020

|

vol. 65

|

issue 1

69–80

EN

The article presents Wilhelm His Sr.’s (1831–1904) methodological path of research in the field of neurophysiological foundations, explained through specific mechanical causes. In this research context, the scholar searched for the so-called fixed cause-and-effect principle, which refers to the targeted development of the nervous system. His’s pioneering research mainly focused on the structural genesis of the nervous system and the growth and development of embryonic neural cells.

12

Wykorzystanie modelu SVECM do badania zależności pomiędzy cenami surowców a cenami stali na rynku europejskim w latach 2003-2011

51%

Papież M., Śmiech S.

Przegląd Statystyczny

|

2012

|

vol. 59

|

issue 4

504-524

PL

W artykule przedstawiono analizę zależności pomiędzy popytem na wyroby stalowe a cenami stali i surowców (koksu) na europejskim rynku na podstawie danych miesięcznych w latach 2003-2011. Analiza zależności została przeprowadzona z wykorzystaniem wektorowego modelu korekty błędem w postaci strukturalnej (SVECM), który ma służyć do oceny wpływu podaży surowców oraz popytu na wyroby stalowe na ceny produktów stalowych. Wyniki badania wskazały, że rynek stali znajduje się w długookresowej równowadze. Cena koksu jest zmienną dominującą w systemie a ceny stali surowej są pochodną cen surowców oraz popytu zgłaszanego na wyroby stalowe. Ponadto cena stali nie jest przyczyną w sensie Grangera dla pozostałych zmiennych. System zgodnie z oczekiwaniem reaguje na wzrost popytu na produkty stalowe oraz na wzrost cen surowców. Prognozy wyznaczone modelem mają dostateczną trafność i mogą być punktem odniesienia dla podmiotów będących stronami kontraktów dla kluczowych produktów na rynku stali.

EN

The article presents the analysis of the relations between the demand for steel products and the prices of steel and raw materials (coking coal) on the European market based on the monthly data in the period 2003-2011. The analysis of those relations was conducted with the use of Structural Vector Error Correction Model (SVECM), which allowed to determine the impact of the supply of raw materials and the demand for steel products on the prices of steel products. The results obtained indicate that steel market is in long run equilibrium. The price of coking coal is the dominant variable in the system, and the prices of crude steel depend on the prices of raw materials and the demand for steel products. The price of steel is not the Granger cause for the remaining variables. As expected, the system reacts both to the increase in the demand for steel products and the increase in the prices of raw materials. The forecasts obtained using the model are valid enough and can be treated as reference points by the participants of the steel market.

13

Dedukcyjne aspekty abdukcji. Krytyka i postulaty

51%

Wolak Z.

Logos i Ethos

|

2015

|

issue 2(39)

177–200

PL

Artykuł przedstawia krytykę pewnych ujęć i zastosowań abdukcji, która jest przedstawiana jako przeciwieństwo rozumowań dedukcyjnych. Analizując pewne schematy formalne i kilka przykładów, wskazuję na rzeczywistą obecność schematów dedukcyjnych tam, gdzie miały występować abdukcyjne. Staram się wskazać najważniejsze powody takich pomyłek, są nimi m.in. niewłaściwe rozumienie związku przyczynowego, wieloznaczność pojęcia wyjaśnienia, braki w logicznej analizie rozumowań, nieumiejętność właściwego rozróżnienia rozumowań dedukcyjnych i redukcyjnych. Na zakończenie formułuję postulaty, które mogą pomóc w unikaniu najważniejszych błędów związanych z niewłaściwym posługiwaniem się rozumowaniami abdukcyjnymi.

14

Dwustronna przyczynowość i rozszerzona synteza ewolucyjna

51%

Buskell A.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2019-2020

|

issue 16-17

157-192

EN

Kevin Laland and colleagues have put forward a number of arguments motivating an extended evolutionary synthesis. Here I examine Laland et al.’s central concept of reciprocal causation. Reciprocal causation features in many arguments supporting an expanded evolutionary framework, yet few of these arguments are clearly delineated. Here I clarify the concept and make explicit three arguments in which it features. I identify where skeptics can - and are - pushing back against these arguments, and highlight what I see as the empirical, explanatory, and methodological issues at stake.

PL

Zespół Kevina Lalanda przedstawił liczne argumenty przemawiające za rozszerzoną syntezą ewolucyjną. W tym artykule analizuję kluczową dla tych uczonych koncepcję dwustronnej przyczynowości. Koncepcja ta przywoływana jest w wielu argumentach na rzecz przyjęcia rozszerzonej ewolucjonistycznej ramy pojęciowej, niewielka część tych argumentów jest jednak jasno sprecyzowana. Objaśniam tutaj tę koncepcję i przedstawiam trzy linie argumentacji, w których jest ona wykorzystywana. Wskazuję na to, w których punktach sceptycy mogą podważać - i podważają - te argumenty, jak również zwracam uwagę na główne, w moim przekonaniu, problemy empiryczne, eksplanacyjne i metodologiczne związane z tą koncepcją.

15

Is Truth Perspectival in Science? Viability of Pragmatic Account of Scientific Truth for Mixed-Methods Research

41%

Kawalec P.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2014

|

vol. 50

|

issue 4(202)

281-290

EN

This paper attempts to assess the viability of M. Frápolli’s pragmatic account of scientific truth in the context of moderately pluralistic view of research process. Mixed-methods approach, which embodies the moderately pluralistic view in the social sciences, combines various methods, i.e. quantitative and qualitative, within a single research process in order to cross-validate and integrate the results into a coherent answer to the initial problem. Prima facie the pragmatic account of scientific truth squares well with the pragmatic justification of the mixed-methods approach, addressing the objections on content incommensurability or meaning ambiguities. However, as I argue, the pragmatic account of truth may not be able to significantly contribute to resolve the problem of ‘institutionalized assertion of falsehood’, unless it will accommodate some form of moderately pluralistic view of the research process allowing for cross-validation of tentative assertion of the purported scientific truth.

PL

W artykule podjęto próbę oceny zasadności M. Frápolli pragmatycznej koncepcji prawdy naukowej w kontekście umiarkowanie pluralistycznego ujęcia procesu badawczego. Podejście mieszane, które realizuje to umiarkowanie pluralistyczne stanowisko w naukach społecznych, łączy różne metody, czyli ilościowe i jakościowe, w ramach jednego procesu badawczego w celu walidacji krzyżowej i zintegrowania wyników w spójną odpowiedź na problem badawczy. Prima facie koncepcja pragmatyczna prawd naukowych jest zasadniczo zgodna z pragmatycznym uzasadnieniem podejścia mieszanego. Jednak pragmatyczna koncepcja prawdy nie rozwiązuje problemu „zinstytucjonalizowanej asercji fałszu”, o ile nie przyjmie jakiejś formy umiarkowanie pluralistycznej wizji procesu badawczego, która umożliwia walidację krzyżową asercji rzekomej prawdy naukowej.

16

A critique of classical compatibilism

41%

Nowakowski A., Nowakowski A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2019

|

issue 2

17

Św. Tomasz z Akwinu a ewolucjonizm. Polemika z tezami Piotra Lichacza OP i Williama E. Carrolla

41%

Chaberek OP M.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2012

|

vol. 9

33-52

PL

Artykuł dotyczy relacji między nauką św. Tomasza z Akwinu a koncepcją ewolucji biologicznej. Stanowi odpowiedź na tezy przedstawione przez dwóch autorów (Piotra Lichacza i Williama E. Carrolla), według których nauczanie św. Tomasza w żadnym punkcie nie wyklucza ewolucji rozumianej jako makroewolucja biologiczna. Na początku zostaje doprecyzowana definicja ewolucji, która jest brana pod uwagę we współczesnej debacie. Takie rozumienie ewolucji (jako procesu opartego na całkowicie przypadkowej zmienności i naturalnej selekcji) jest nie do pogodzenia z nauką św. Tomasza przynajmniej z czterech powodów. Następnie zostaje wskazane, że wymienieni autorzy posługują się nieco innym rozumieniem ewolucji niż to przyjmowane we współczesnej debacie - jest to ewolucja teistyczna. Jednak, jak zostaje wykazane w głównej części artykułu, również ten model ewolucji nie jest do pogodzenia z wizją Akwinaty. Ten ostatni opowiadał się bowiem za stałością gatunków, za niemożliwością wytworzenia nowego gatunku (rozumianego jako pełna natura) przez kogoś innego niż sam Bóg. Ponadto tomistyczna wizja przyczynowości wtórnej wcale nie odpowiada tezie krytykowanych autorów, jakoby Bóg miał użyć ewolucji jako narzędzia przy stwarzaniu świata. Tezy Lichacza i Carrolla znajdują odpowiedź w analizie oryginalnych wypowiedzi Doktora Anielskiego. Artykuł kończy się wnioskiem, że nauka św. Tomasza jest trudna do harmonizacji z teistycznym ewolucjonizmem, a w wielu aspektach wprost go wyklucza.

EN

This paper concerns the relationship between Thomas Aquinas’ doctrine and the concept of biological evolution. It is a response to theses presented by two catholic authors (Piotr Lichacz and William E. Carroll), according to whom Thomas’ teaching does not exclude, at any point, biological evolution widely accepted in contemporary science. Firstly, the article presents four basic difficulties to the idea presented by Lichacz and Carroll. If Thomas’ teaching could have been reconciled with the idea of evolution, it must have been evolution somehow directed by God. Otherwise, evolution is atheistic concept which Thomas would have never agreed on. Nevertheless, this first condition does not solve all nonconformities. The other problems to reconcile Thomas Aquinas’ doctrine and contemporary notion of biological evolution are different concept of causality, lack of species transformism in Aquinas’ doctrine and Christian belief that only God himself (in a direct act) can produce a totally new nature (natura perfecta) in matter. These three substantial ideas do not allow to say that Thomas’ teaching can be compatible with the modern concept of biological evolution. At some points, Aquinas’ doctrine is irrelevant to it, but at other, it directly excludes it.

18

Mechanizmy decyzyjne w przedsiębiorstwach wcześnie umiędzynarodowionych

41%

Duliniec E.

Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics

|

2018

|

vol. 294

|

issue 2

99-128

EN

One of the aims of this article is to present a theoretical review and characteristics of two decision-making mechanisms in companies: effectuation and causation. As these mechanisms have not yet had an in-depth presentation in Polish research reports, a comprehensive analysis of their various aspects can be found in this article, in particular with regard to the early internationalisation of firms. The article is based on the newest literature on the topic. Critical views on the concepts of effectuation and causation have been discussed as well. Another aim was more practical: to present the current state of research on effectuation and causation, qualitative and quantitative projects, along with examples of several research instruments. The method used in the article is a critical review of the international literature on the topic, including both theoretical and more practical studies. As a result, the Polish terminology in the area has been clearly defined and all the main elements of effectuation and causation logics have been identified. Moreover, relationships between the two mechanisms and early (as well as late) internationalisation of companies have been discussed. One of the results has been to suggest topics of possible further studies, especially with regard to Polish early internationalising firms. In conclusion, it has been confirmed that there is still broad potential for research on the theoretical aspects of the concepts and their role in the internationalisation of companies.

PL

Teoretyczno-przeglądowym celem artykułu jest wszechstronna charakterystyka dwóch mechanizmów decyzyjnych w przedsiębiorstwach, tj. efektuacji (wynikowości) i przyczynowości (kauzatywności). W związku z tym, że nie były one do tej pory szerzej prezentowane w polskim piśmiennictwie, przedstawiono szczegółową analizę różnych ich aspektów, w tym zwłaszcza w kontekście wczesnej internacjonalizacji przedsiębiorstw. W artykule uwzględniono obszerną, najnowszą literaturę przedmiotu. Przedstawiono także szereg poglądów krytycznych wobec koncepcji efektuacji i przyczynowości. Drugim - aplikacyjnym - celem artykułu jest prezentacja obecnego stanu badań nad tymi mechanizmami decyzyjnymi. Przedstawiono przykłady instrumentów badawczych, stosowanych zarówno w badaniach jakościowych, jak i ilościowych. W artykule zastosowano metodę krytycznego przeglądu literatury światowej dotyczącej przedmiotu analizy, zarówno o charakterze teoretycznym, jak i praktycznym, w tym pozycji opisujących szereg instrumentów i wyników badań w tym zakresie. Efektem przeprowadzonych prac było: uporządkowanie terminologii, identyfikacja głównych elementów koncepcji efektuacji i przyczynowości, podsumowanie związków tych koncepcji z wczesnym (i późniejszym) umiędzynarodowieniem przedsiębiorstw. Ponadto jednym w wyników było wskazanie możliwych kierunków dalszych badań w tym zakresie, także odnośnie do polskich przedsiębiorstw działających na rynkach zagranicznych, zwłaszcza przedsiębiorstw wcześnie umiędzynarodowionych. Wnioski wynikające z artykułu pozwalają stwierdzić istnienie nadal znacznego potencjału badawczego w omawianym zakresie, zarówno jeśli chodzi o same podstawy teoretyczne tych koncepcji, jak i ich powiązania z internacjonalizacją przedsiębiorstw.

19

Czesław Białobrzeski - Physicist and Philosopher

41%

Mazurek M.

Filozofia i Nauka

|

2021

|

vol. 9

20

Chaos and History- a Common Future?

41%

Gablankowski M.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2006

|

vol. 36

Refine search results

Babciu, dlaczego masz takie wielkie zęby? Żeby cię zjeść! Kilka uwag o wyrażaniu celu i przyczyny w języku polskim

Powiązania krótkoterminowych i długoterminowych stop procentowych Polski i strefy euro

Wybrane problemy analizy zależności statystycznych w badaniach społecznych – podejście przyczynowo-skutkowe

Relacje między filozofią a współczesną nauką na przykładzie pism Wernera Heisenberga

Synchronizacja aktywności gospodarczej Polski i Niemiec. Kilka uwag na temat przyczynowości

Cartwright’s Approach to Invariance under Intervention

The Relationship Between Stock Market Development and Macroeconomic Fundamentals in the Visegrad Group

The Causal Relationship between Financial Development and Investment: a Review of Related Empirical Literature

„Quintavia” św. Tomasza z Akwinu we współczesnej dyskusji filozoficzno-przyrodniczej

POWIĄZANIA PRZYCZYNOWE MIĘDZY CENAMI PSZENICY W POLSCE I NIEMCZECH – ANALIZA W DZIEDZINIE CZĘSTOTLIWOŚCI

O neuroembriologicznych badaniach Wilhelma Hisa Starszego (1831–1904) prowadzonych z perspektywy mechanistycznej

Wykorzystanie modelu SVECM do badania zależności pomiędzy cenami surowców a cenami stali na rynku europejskim w latach 2003-2011

Dedukcyjne aspekty abdukcji. Krytyka i postulaty

Dwustronna przyczynowość i rozszerzona synteza ewolucyjna

Is Truth Perspectival in Science? Viability of Pragmatic Account of Scientific Truth for Mixed-Methods Research

A critique of classical compatibilism

Św. Tomasz z Akwinu a ewolucjonizm. Polemika z tezami Piotra Lichacza OP i Williama E. Carrolla

Mechanizmy decyzyjne w przedsiębiorstwach wcześnie umiędzynarodowionych

Czesław Białobrzeski - Physicist and Philosopher

Chaos and History- a Common Future?