Search results

1

The Myth of a World without Disease

100%

Merecki J.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2020

|

vol. 11

|

issue 3

69-78

EN

Progress in contemporary medicine seems to be unveiling amazing prospects for the future of humanity. Reasearch on human stem cells, which due to their characteristics of totipotentiality (embrionic stem cells) and pluripotentiality (adult stem cells) may raise the possibility of recreating entire humann organs, inspires a whole new vision of the world in which human organism could be recreated almost endlessly. This research, however, calls for some ethical reflection. While taking stem cells from adult human persons does not provoke moral reservations, the use of stem cells taken from embrionic human persons raises the question: can such procedures be morally justified? According to the principle of justice one may never sacrifice a single human life for the sake of an advantage for many others. On the other hand we must not forget that contingency is the immutable dimension of human life on earth.

PL

Mit świata bez chorób Postęp współczesnej medycyny wydaje się odsłaniać dla ludzkości niesamowite perspektywy na przyszłość. Badania nad ludzkimi komórkami macierzystymi, które ze względu na swoje cechy totipotencjalności (embrionalne komórki macierzyste) i pluripotencjalności (dorosłe komórki macierzyste) mogą przynieść możliwość odtworzenia całych ludzkich organów, inspirują do zupełnie nowej wizji świata, w którym można odtworzyć organizm ludzki prawie bez ograniczeń. Te badania wymagają jednak refleksji etycznej. O ile pobieranie komórek macierzystych od dorosłego człowieka nie budzi zastrzeżeń moralnych, o tyle wykorzystanie komórek macierzystych pobranych od osób ludzkich w stadium embrionalnym rodzi pytanie, czy takie procedury mogą być moralnie uzasadnione. Zgodnie z zasadą sprawiedliwości nigdy nie można poświęcić jednego życia ludzkiego dla korzyści nawet wielu innych. Z drugiej strony nie wolno zapominać, że przygodność jest niezmiennym wymiarem ludzkiego życia na ziemi.

2

Tomasz z Akwinu i Duns Szkot o przygodności, wolności i indywidualności

89%

PALUCH M.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 4

23-36

PL

Tekst jest próbą przedstawienia fundamentalnych perspektyw, które są konieczne dla zrozumienia stanowiska Akwinaty na temat przygodności, wolności i indywiduacji w zestawieniu z propozycją Dunsa Szkota. Autor stara się wziąć pod uwagę ostrzeżenie É. Gilsona: niewiele da porównywanie wybranych szczegółów wspomnianych pozycji filozoficznych bez zrozumienia fundamentalnej różnicy między porównywanymi metafizykami. Pierwsza część artykułu przedstawia różnicę rozumienia relacji między naturą i wolą. Duns Szkot interpretuje wolę, przeciwstawiając ją naturze, i rozumie prawdziwie osobowe, wolne i chrześcijańskie działanie w opozycji do deterministycznych działań natury. Dla Akwinaty prawdziwie osobowe działanie może być wpisane w naturę jako jej wolne dopełnienie. Różnica jest ufundowana w rozmaitych interpretacjach filozofii Arystotelesa. Druga część opisuje różnicę w rozumieniu transcendencji boskich działań. Tomasz posługuje się bardzo mocnym rozumieniem transcendencji, które pozwala przyjąć tezę: niezmienność (= konieczność) woli Boga uzyskuje swoje cele zarówno przez konieczne, jak i wolne (!) działania stworzeń (por. De veritate, q. 6, a. 3, ad 3). Duns Szkot szuka bardziej intuicyjnie dostępnego rozumienia relacji między boskimi i ludzkimi działaniami. Z tego powodu opisuje boskie działania jako przygodne, podejmowane w wiecznym „teraz”. Trzecia część zajmuje się doktryną indywiduacji. Duns Szkot proponował rozwiązać problem przez odwołanie do słynnej formy haecceitas. Chociaż dla Tomasza nośnikiem indywidualności po zindywidualizowaniu bytu jest także forma jako źródło substancjalności i chociaż Tomasz musiał być świadomy trudności klasycznego stanowiska, odwołującego się do Arystotelesa (materia jako główny czynnik indywiduacji), trzyma się stanowczo arystotelesowskiego rozwiązania, nieznacznie je przeformułowując (materia quantitate signata). Były najprawdopodobniej dwa powody wiernego podążania Tomasza za Arystotelesem, mimo wątpliwości Alberta Wielkiego i Bonawentury: chęć podkreślenia hylemorficznej struktury bytu i próba wskazania trwałej podstawy dla pojęciowych genera. Ostatni problem prowadzi do najważniejszej metafizycznej różnicy między analizowanymi propozycjami. Duns Szkot jako esencjalista musi wpisać wszystko, co rzeczywiste, w porządek istotowy. Tomasz artykułuje rzeczywistość bytu, biorąc pod uwagę istotę i istnienie. Jego stanowisko daje tym sposobem więcej możliwości do odczytania bytu.

EN

The paper attempts to present the fundamental perspectives which are necessary to understand Aquinas’s position on contingency, freedom and individuation in order to compare his thinking with Duns Scotus’s. The author wants to take into account Gilson’s warning: it is useless to compare chosen details of the aforementioned philosophical proposals, if there is no understanding of the deep difference between the metaphysical systems of the two philosophers. The first section presents the difference in the understanding of the relationship between nature and will. Duns Scotus interprets the will as opposed to nature and sees a truly free and Christian person acting as opposed to the deterministic operations of nature. For Aquinas the truly personal acting may be inscribed in nature as its free fulfilment. The difference is based on the different readings of Aristotle’s philosophy. The second section describes the difference in the understanding of the transcendence of the divine actions. Thomas uses a very strong concept of transcendence that allows him to accept the thesis that God’s immutable (= necessary) will achieves its purposes through the necessary and free (sic!) actions of the creatures (cf. De veritate, q. 6, a. 3, ad 3). Duns Scotus looks for a more intuitive understanding of the relationship between divine and human acting. Because of that he describes the divine actions as contingent, undertaken in the eternal “now”. The third section deals with the doctrine of individuation. Duns Scotus’s proposed solution to this problem is his famous form haecceitas. Although the form as the source of substantiality is the sign of individuality for Thomas, as well, in his case this has been achieved through individuation, and although he must have been aware of some difficulties in the classical Aristotelian position (matter as the main factor in individuation), he sticks to the Aristotelian solution, only slightly reformulating it (materia quantitate signata). There are two reasons for his fidelity to Aristotle in spite of doubts expressed by Albert the Great and Bonaventure: the stress on the hylemorphic structure of being and the attempt to articulate the consistency of the conceptual genera. The last problem leads to the main metaphysical difference of the analysed proposals. Duns Scotus as an essentialist has to inscribe everything that is real within the order of essence; Thomas articulates reality by taking into account essence and existence. His position opens wider possibilities for the understanding of being.

3

Możliwość samozagłady świata. Metafizyczne dociekania św. Tomasza z Akwinu w „Kwestiach dyskutowanych o mocy Boga”.

89%

Sulenta P.

Rocznik Tomistyczny

|

2022

|

issue 11

127-146

EN

The undertaken considerations in the presented article belong to the broader context of metaphysical analyzes concerning one of the aspects of the creative action of the Absolute, which is the preservation of the world in existence (conservatio mundi). This issue is considered from the perspective of created substances and therefore it is expressed in the question of whether they have the possibility of non-existence, which, based on Thomas Aquinas’ creatio ex nihilo theory, is tantamount to the question of whether they were created by God in destructible natures and as such they aim at to self-annihilation. The negation in the substantial order of the disposition to non-existence in contingent beings seems to justify the conclusion that their duration is founded not only in the divine act of preserving in existence but also in their inherent nature, which is oriented rather towards being than non-being. In order to solve the problem formulated in this way, in the first place, the principles responsible for the destructibility of beings will be analyzed, then the considerations focus on the necessity of the existence of created sub-stances, and the whole is completed by the presentation of the relation between contingency and destructibility.

4

DOJRZEWANIE DO WIECZNOŚCI. CZASOWY WYMIAR LUDZKIEGO ISTNIENIA W PERSPEKTYWIE ANTROPOLOGII KAROLA WOJTYŁY

89%

Merecki J.

Forum Teologiczne

|

2016

|

vol. 17

161-171

PL

Tematem artykułu są różne sposoby radzenia sobie z przygodnością, która jest nieodłączną częścią doświadczenia człowieka. Pierwszym z analizowanych form konfrontacji z przygodnością jest nowożytna nauka, która w dużym stopniu ogranicza przygodność, ale nie jest w stanie jej znieść. Drugą formą takiej konfrontacji jest religia, która udziela odpowiedzi na problem przygodności, ale też go radykalizuje. Autor skupia się na doświadczeniu przygodności egzystencjalnej, której wyrazem jest istnienie człowieka w czasie, korzystając z analiz dwóch autorów: R. Ingardena i K. Wojtyły. Według Ingardena człowiek w pewien sposób wznosi się ponad swoją przygodność wówczas, gdy oddaje się na służbę wartościom: prawdzie, dobru i pięknu. Również według Wojtyły transcendencja osoby polega na przekraczaniu siebie ku wartościom, ale jednocześnie wartości mogą trwać dlatego, że są zakorzenione w Osobie Boga.

EN

The paper aims to show some possible ways of facing contingency, which is an inevitable element of human experience. The first of the discussed ways is modern science, which dramatically limits the contingency of human life, but cannot eliminate it completely. The other is religion, which not only offers a solution to the problem of the existential contingency of the human being, but also makes the problem even more radical. The paper analyzes existential contingence as expressed in the temporality of the human person, drawing on two authors: R. Ingarden and K. Wojtyła. According to Ingarden, the human person transcends contingency, realizing the values of Truth, Beauty and Good that persist in time. Wojtyła also states that the transcendence of the human person consists in realizing those values, but he adds that the values themselves can persist only if they are rooted in the eternity of the Absolute Person.

5

Dyskusja komplikacji generowanych przez koncepcję monadyzmu biologicznego Stanisława Ignacego Witkiewicza

89%

Kmiecikowski W.

Filozofia Chrześcijańska

|

2022

|

vol. 19

69-85

EN

The article focuses on Stanisław Ignacy Witkiewicz’s metaphysical concept, namely biological monadism. According to Witkacy, the Whole of Existence constitutes a multiplicity of monads – Particular Existences. It is them – occurring in various configurations – that constitute the substantive foundation of reality. The essential characteristic of these monads is their corporeal character, which means that Witkiewicz’s Particular Existence constitutes an original unity of the temporal (duration) and spatial (expanse) component; a unity finding expression in the statement that the monad is a corporeal consciousness and in the Whole of Existence there is no place for the objective existence of inanimate matter. The article exposes an important limitation of Witkiewicz’s metaphysics. It seems that the permanent presence of the Infinite in Witkacy’s General Ontology results in the indelible Mystery of Existence, which neutralizes the ultimate status of the why question. Being in Witkiewicz’s perspective becomes mysterious, enigmatic and senseless but, at the same time, it is deprived of any trace of randomness. In this way the structure of Being included in Witkiewicz’s monadic categorial network excludes the sense of the why question related to the Whole of Existence.

6

ZAPOZNANE KWESTIE W TEORII PEDAGOGII OSOBY: CIELESNOŚĆ, PRZYGODNOŚĆ, PRZEBACZENIE

89%

Horowski J.

Forum Pedagogiczne

|

2015

|

issue 2

27-39

PL

W tekście podjęto próbę odpowiedzi na pytania: czy teoria osoby oraz teoria pedagogii osoby są adekwatne do ludzkiej kondycji i czy są teoriami wspierającymi pedagogię osoby, czy może ową pedagogię utrudniają, zachęcając do urzeczywistnienia nieosiągalnego dla człowieka modelu osoby? Odpowiadając na nie, rozważam problem przebaczenia jako jednego z elementów aktualizacji osobowego wymiaru człowieka oraz problem wad moralnych, które rozwijają się w ludzkiej naturze obok cnót moralnych. Z przeprowadzonej analizy wyprowadzam wniosek, że osiągnięcie osobowej pełni jest dla człowieka niemożliwe. W konsekwencji pytam, o jakie wymiary powinna zostać poszerzona pedagogia osoby, aby była adekwatna do ludzkiej kondycji. Identyfikuję dwie kwestie, które zostały zapoznane w teorii pedagogii osoby: wychowanie do akceptacji własnej cielesności i związanej z nią przygodności oraz wychowanie do przebaczenia sobie i innym. Swoje rozważania wspieram ponadto refleksją teologiczną.

EN

The text attempts to answer the following questions: does the theory of the person and the theory of the pedagogy of the person accord with the human condition?; do these theories support pedagogy of the person or do they rather obstruct the pedagogy as the theories encourage to embody the unattainable human persons’ model? In my attempts to answer these questions, I consider the problem of forgiveness as one of the dimensions of man’s personal updating dimension as well as the problem of moral defects that develop in human nature alongside the moral virtues. The analysis concludes that development of the person in full is impossible for man to attain. Accordingly, I seek the dimensions the person’s pedagogy should be extended with in order to be adequate to the human condition. I identify the two issues recognised in the pedagogy of the person theory: upbringing towards own body and contingency approval and education towards forgiveness – forgiving oneself and others. My considerations are also supported with theological reflections.

7

Non-narcissistic knowledge: Ryszard Nycz’s “Culture as Verb”

71%

Momro J., Momro J.

Ruch Literacki

|

2019

|

issue 4

8

Tragizm vs. Ironia – spór o sensowność „tego, co ludzkie”

71%

Kopeć A., Jagielloński U.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2016

|

vol. 33 (2)

EN

The article compares two approaches of subjectivity: ‘tragic subjectivity’ and ‘ironic’ one. Both of them include different anthropology. Tragic subjectivity is most fully expressed in commitment to values. Tragic protagonist is the one who by acting according to his commitment to values becomes self–conscious. However, subjectivity which emerges from tragic vision cannot exist in postmodern times, because of some reductions which postmodern philosophy has brought. Ironic subjectivity took the place of the tragic one. This subjectivity manifests in negation. Ironic protagonist understands freedom as being uncommitted, as an abstraction from the externality. This escape from reality brings to the subject the feeling of self–doubt. In the end of the article the author shows that ironic project is not a remedy for the problems which appear from postmodernity and suggests that new form of tragic vision (which again brings to the notion of ‘humanity’ special content) is possible.

9

Possibility of Science, Impossibility of Miracles: Léon Brunschvicg against Quentin Meillassoux

71%

Úlfsson T. Ö.

Praktyka Teoretyczna

|

2018

|

vol. 28

|

issue 2

124-137

PL

Tekst dowodzi, że Quentin Meillassoux wprawdzie zasługuje na uznanie za sprawą swojego projektu przedstawionego w Poza skończonością – ponieważ słusznie zauważa, że należy odnowić wiarę filozofii w zdolność nauki do otwierania nowych wymiarów myślenia – lecz mimo to jego propozycja posiada dwie poważne słabości. Po pierwsze, opis nauki jako tworzenia twierdzeń ancestralnych nie wydobywa istoty naukowej kreatywności. Po drugie, teza o „koniecznej przygodności” stoi w fundamentalnej sprzeczności z wiedzą naukową. Dlatego autor artykułu przeciwstawia zasadzie koniecznej przygodności Meillassoux zasadę wydobytą z historycznej epistemologii Léon Brunschvicga i Antoine-Augustin Cournot. To znaczy, że zamiast zasady bezracji tekst broni zasady zmiennej racji bądź zmiennego rozumu (principle of a metamorphosing reason), opartej na tezie, iż żadna nieredukowalna przygodność nie jest praktycznie możliwa.

EN

The article argues that, while Quentin Meillassoux‘s project, undertaken in After Finitude, merits attention, since the French philosopher is right that faith in sciences‘ capacity to open up new domains to thought must be restored, the solutions he offers have two serious shortcomings. 1) His depiction of science as the producer of ancestral statements does not capture satisfactorily the essence of scientific creativity. 2) The claim that everything is necessarily contingent is fundamentally incompatible with scientific knowledge. The article, then, contrasts Meillassoux‘s principle of the necessity of contingency with a principle that is extracted from the historical epistemology of Léon Brunschvicg and Antoine-Augustin Cournot. Instead of a principle of unreason, the article defends a principle of a metamorphosing reason founded on the practical impossibility of irreducible contingency.

10

Contingency, the body and disgust: The case of ‘Margot’ by Michał Witkowski

63%

Wróblewski Ł., Wróblewski Ł.

Ruch Literacki

|

2019

|

issue 1

11

Samotność a osamotnienie – osobowe stany egzystencjalne człowieka. Analiza etyczno-metafizyczna

63%

Wałejko M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2007

|

vol. 35

|

issue 2

45-66

EN

The ontological loneliness of the human being, experienced in the personological aspects of existence, may become constructive or destructive, a fact that depends on the person's will and the factors mentioned in the paper. Having conducted a conceptual analysis, the opposite tendencies in the contemporary times were shown: towards universalism and unification on the one hand, and excessive individualism on the other. They are conducive to cultivate loneliness and ignore the possibility to transform it in person-making solitude. The indispensable experience of loneliness may become something that is voluntarily turned into a chronic form that impairs the personal development, whose manifestations have been characterised. The false picture of the gift of solitude has been set side by side with its proper interpretation, the interpretation that is conditioned by the acceptance of the true hierarchy of values. It allows us to perceive the values of solitude shown in the text. The importance of the personal trait of solitude is shown in its role decisive of development or regress, in dependence on its true or false interpretation. It is worth considering the hidden message of the attribute of ontic separation. That separation, as it is impossible to replace solitude by material and human factors, directs persons towards the supernatural reality. The “Gospel of solitude” means hope to do away with loneliness and turn it into solitude that brings unity with God.

12

Św. Tomasz i jego metafizyka istnienia

54%

Majkrzak H.

Rocznik Tomistyczny

|

2021

|

vol. 10

37-55

IT

Per metafisica si intende quella parte eminentne della filosofia che si propone di rinvenire una spiegazione esaustiva e conclusiva del mondo. Essa studia la ragione ultima dell’ente. Gli storici e gli commentatori dell’Aquinate avevano sempre identificato la metafisica di San Tommaso d’Aquino con la metafisica di Arisotele. La vasta tematica che fa parte della metafisica, san Tommaso l’ha affrontato soltanto occasionalmente, in svarie opere senza nessuna pretesa di elaborare una teoria metafisica nuova. E merito insigne dell’esegesi tomistica del secolo XX l’aver messo in luce sia l’originalità sia la grandezza del pensiero metafisico di san Tommaso d’Aquino. Tutta l’indagine metafisica di Aristotele muove verso la sostanza. Invece per san Tommaso ciò che costituisce l’ente in quanto ente e l’essere, poiché, per definizione l’ente non e altro che ciò che possiede l’essere, e più precisamente ancora l’ente e ciò che partecipa all’essere. Tommaso e convinto che l’essere e „l’atto di tutti gli atti e la perfezione di tutte le perfezioni”.

13

O pojęciu Boga. Po lekturze Feuerbacha

45%

Chwedeńczuk B.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 1

14

Podziemny nurt materializmu spotkania

45%

Althusser L.

Praktyka Teoretyczna

|

2016

|

vol. 19

|

issue 1

37-62

EN

The fragment of The Underground Current of the Materialism of the Encounter presented below offers a draft of philosophical trajectory named „Materialism of encounter” or „aleatory materialism”. Its characteristic feature is the focus on contingency of preliminary constellation that organizes the very possibility of an event and its duration. he text takes as its goal the critique of the philosophical tradition that sees in materialism merely a negative of idealism that duplicates its structure and logic. The text starts with an analysis of philosophical consequences of Epicurean atomism and moves towards the discussion of a recurrent theme of void and contingency of the origin appearing in the works of such authors as Machiavelli, Spinoza, Rousseau, Marx or Heidegger. The Underground Current of the Materialism of the Encounter was published posthumously, and is based on materials that were supposed to become a basis of an unfinished book by Louis Althusser. The translation was possible thanks to courtesy of l’Institut Mémoires de l’édition contemporaine (IMEC).

PL

W prezentowanym poniżej fragmencie Podziemnego nurtu materializmu spotkania Louis Althusser kreśli zarysy filozoficznej trajektorii określanej mianem „materializmu spotkania”. Charakterystyczną cechą proponowanego tutaj ujęcia jest nacisk na przygodność konstelacji organizującej warunki możliwości wydarzenia i jego trwania. Tekst stawia sobie za cel krytykę tradycji filozoficznej ujmującej materializm jako negatyw idealizmu, powielający jego strukturę i logikę myślenia; zaczyna się od analizy filozoficznych implikacji epikurejskiego atomizmu, by następnie przejść do omówienia motywu próżni i przygodności powtarzającego się u autorów takich jak Machiavelli, Spinoza, Rousseau, Marks czy Heidegger. Podziemny nurt materializmu spotkania został opublikowany pośmiertnie, w oparciu o materiały mające stać się podstawą nieukończonej książki. Tłumaczenie ukazało się dzięki uprzejmości l'Institut Mémoires de l'édition contemporaine (IMEC).

Refine search results

The Myth of a World without Disease

Tomasz z Akwinu i Duns Szkot o przygodności, wolności i indywidualności

Możliwość samozagłady świata. Metafizyczne dociekania św. Tomasza z Akwinu w „Kwestiach dyskutowanych o mocy Boga”.

DOJRZEWANIE DO WIECZNOŚCI. CZASOWY WYMIAR LUDZKIEGO ISTNIENIA W PERSPEKTYWIE ANTROPOLOGII KAROLA WOJTYŁY

Dyskusja komplikacji generowanych przez koncepcję monadyzmu biologicznego Stanisława Ignacego Witkiewicza

ZAPOZNANE KWESTIE W TEORII PEDAGOGII OSOBY: CIELESNOŚĆ, PRZYGODNOŚĆ, PRZEBACZENIE

Non-narcissistic knowledge: Ryszard Nycz’s “Culture as Verb”

Tragizm vs. Ironia – spór o sensowność „tego, co ludzkie”

Possibility of Science, Impossibility of Miracles: Léon Brunschvicg against Quentin Meillassoux

Contingency, the body and disgust: The case of ‘Margot’ by Michał Witkowski

Samotność a osamotnienie – osobowe stany egzystencjalne człowieka. Analiza etyczno-metafizyczna

Św. Tomasz i jego metafizyka istnienia

O pojęciu Boga. Po lekturze Feuerbacha

Podziemny nurt materializmu spotkania