Search results

1

Three Interpretations of the “Ideology” Category. Max Horkheimer’s Conception of Ideology

100%

Czerniak S.

Dialogue and Universalism

|

2023

|

issue 1

91-109

EN

The article consists of the following thematic threads: a) an overview of three interpretations of the term “ideology” in subject literature; b) a reconstruction of Max Horkheimer`s ideology conception, presented in the first half of the 1930s in writings published in the Zeitschrift für Sozialforschung [Social Research Journal]; c) an attempt to answer the question to what degree this conception was paradigmatic for the early Frankfurt School (here, for comparative purposes, the author cites writings by Leo Löwenthal and Paul Landsberg, which were also published in the Zeitschrift für Sozialforschung).

2

O procesie racjonalizacji wydatków publicznych

83%

Gazda M.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2016

|

vol. 78

|

issue 1

169-179

EN

The aim of this paper is presentation of the term rationalisation of public expenditure, determination of the differences between rationalisation of choices and rationalisation of costs, and furthermore establishment whether each saving act equals to the rationalisation of public expenditure. The author has focused in particular on the analysis of the expression – rationalisation in terms of legal, legalese, colloquial and economic language and present the process of public expenditures rationalisation.

PL

Cele niniejszego artykułu to pełne wyjaśnienie pojęcia racjonalizacji wydatków publicznych, ustalenie różnic między racjonalizacją wyborów a racjonalizacją kosztów, a ponadto ustalenie, czy każde działanie oszczędnościowe można określić mianem racjonalizacji wydatków publicznych. Autor w szczególności przeanalizował zwrot racjonalizacji w kontekście języka prawnego, prawniczego, potocznego i ekonomicznego oraz zaprezentował proces racjonalizacji wydatków publicznych.

3

Epistemologiczna i polityczna ideologiczność psychiatrii w obliczu epidemii chorób psychicznych

67%

Żółtowski M., Mika B.

Stan Rzeczy

|

2022

|

issue 1(22) Powrót metafizyki

219-244

PL

Sytuacja faktycznego kryzysu zdrowia psychicznego lub jedynie dyskursywnego alarmowania o takim kryzysie stawia badaczy przed okazją do odsłonięcia ideologiczności psychiatrii. W niniejszym opracowaniu oparliśmy się na koncepcji ideologii Terry’ego Eagletona oraz bogatym dorobku marksowskiej refleksji społecznej. Rozumiemy więc ideologię jako minimum refleksyjności wpisane w ludzkie praktyki, nadające im sens społeczny. Ideologia nie tylko wytwarza bowiem kategorie i schematy poznawcze (epistemologię), ale także reprodukuje społeczne stosunki władzy. Tym samym krytyka ideologii oznacza wskazanie na iluzogenność samych stosunków społecznych, których konkretny kształt współistnieje z określoną wizją tychże stosunków. Artykuł udowadnia, że opisując „ludzkie cierpienie”, psychiatra wikła się w system aksjonormatywny danego społeczeństwa, pozostając na przecięciu pól dyskursywnych i będąc zawsze nauką interpretatywną, opisową i idiograficzną. Zarówno psychiatrzy, jak i badacze społeczni wskazują, że współczesna doktryna psychiatryczna nie jest monolitem, a wynikiem sporów i dyskusji w samej dyscyplinie, a także zmian wewnątrz samego społeczeństwa. Przyjmuje ona charakter uniwersalizujący, racjonalizujący, uwspólniający, naturalizujący i legimityzujący, wypełniając tym samym wszystkie cechy dystynktywne ideologii w założeniu Eagletona. Dokonana w tekście demaskacja ideologicznego charakteru psychiatrii daje naszym zdaniem możliwość obnażenia rzeczywistych stosunków społecznych, czyniąc z psychiatrii papierek lakmusowy współczesnego społeczeństwa kapitalistycznego. Pozwala również na analizę bardziej zniuansowaną niż w dotychczasowych, popularnych ujęciach (jak prace Marka Fishera czy Byung-Chula Hana) oraz wrażliwą na cechy samej psychiatrii i jej roli społecznej.

EN

A real mental-health crisis – or a mere discursive alert in regard to a crisis – presents researchers with an opportunity to reveal the ideological nature of psychiatry. This paper is based on the concepts of Terry Eagleton and the rich achievements of Marx’s social thought. We understand ideologies as the minimum reflectivity inscribed in human practices and giving them social meaning. Ideology not only produces cognitive categories and epistemology but also reproduces social power relations. Thus, criticism of an ideology is an indication of the illusory nature of social relations themselves. The article indicates that in describing “human suffering,” a psychiatrist becomes entangled in the given society’s axionormative system, at the intersection of discursive fields, with psychiatry always being an interpretative, descriptive, and idiographic science. Both psychiatrists and social researchers indicate that modern psychiatric doctrine is not a homogeneous monolith but the result of disputes and discussions within the discipline itself, as well as of changes within society. Psychiatry is universalising, rationalising, communicating, naturalising, and limiting, and thus it has the distinctive features of ideology in the definition Eagleton proposes. The paper exposes the ideological character of psychiatry; this ideological character arises from real social relations, and makes psychiatry the litmus test of contemporary capitalist society. Our approach also allows for a more nuanced view than in previous popular concepts (that is, Fisher’s or Byung-Chul Han’s) and is sensitive to the features of psychiatry itself, with an analysis of its social role.

4

„Composing for the films” Theodora W. Adorno i Hannsa Eislera jako krytyczna refleksja o muzyce filmowej

67%

Kwapień J.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 3

21-40

EN

"Composing for the Films" is a unique book in film musicology. Published in 1947, it was a nearly immediate response to the fast developing Hollywood film industry. Though it was the product of a collaboration between two authors, Theodor Adorno and Hanns Eisler, for many years it was known only under the name of that latter artist. Despite its original concepts, it has never been analysed by Polish scholars. The first part of my paper focuses on the circumstances of writing this book and the history of its editions, which was made complicated by both authors’ difficult political situation. Critical theory, as adapted by Adorno for the study of film music, is the key to the concepts contained in this book. In my article, I distinguish four thematic segments in the authors’ commentary: a) criticism of cinematography as a manifestation of mass culture; b) criticism of composition technique in film music; c) criticism of traditional composition techniques and a discussion of the possible uses of new music in films; d) presentation of the dangers related to the use of new technologies in film music. Such a division of topics makes it possible for me to cover all the aspects discussed by the authors, and related to musicology, philosophy, economy, politics, and sociology. My analyses of Adorno and Eisler’s ideas has been extended so as to include Max Weber’s sociological concepts and Adorno’s notions of the fetish character in music, rationalisation, and regression of listening. I also present a survey of selected composition techniques still applied in film music today, which the authors describe as ‘bad habits in composition’.

PL

Książka Composing for the films jest wyjątkową pozycją wśród literatury muzykologii filmowej. Wydana w 1947 roku była niemal natychmiastową odpowiedzią na szybko rozwijający się w Hollywood przemysł filmowy. Chociaż powstała we współpracy dwóch autorów – Theodora Adorno oraz Hannsa Eislera, przez wiele lat znana była tylko pod nazwiskiem tego drugiego. Pomimo oryginalności koncepcji, nie była ona przedmiotem analizy w Polsce. W pierwszej części artykułu koncentruję się na okolicznościach powstania publikacji oraz historii jej wydań. Proces ten był utrudniony ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną obu autorów. Kluczem interpretacyjnym koncepcji zawartej w książce jest teoria krytyczna, zaadaptowana przez Theodora Adorno do badań nad muzyką filmową. W artykule wyodrębniam zawarte w myśli autorów cztery segmenty tematyczne – krytykę kinematografii jako przejawu kultury masowej, krytykę warsztatu kompozytorskiego twórcy muzyki filmowej, krytykę tradycyjnych technik kompozytorskich i możliwości zastosowania w kinie nowej muzyki oraz krytykę i niebezpieczeństwa związane z użyciem w muzyce filmowej nowej technologii. Taki podział umożliwił mi przedstawienie wszystkich czynników analizowanych przez autorów – muzykologicznych, filozoficznych, ekonomicznych, politycznych, socjologicznych. Analizę samej refleksji autorów poszerzam o koncepcje socjologiczne Maxa Webera oraz Theodora W. Adorno - fetyszyzację muzyki, racjonalizację, regresję w słuchaniu. Przedstawiam także część technik kompozytorskich, wciąż stosowanych w muzyce filmowej, które autorzy opisują jako ,,złe nawyki kompozytorskie'' – stosowanych przez kompozytorów do dziś.

5

Antropologiczne aspekty idei globalizacyjnych w filozofii Tadeusza Kotarbińskiego

59%

Kolwas S.

Studia Philosophiae Christianae

|

2013

|

vol. 49

|

issue 2

95-115

PL

Celem artykułu jest zrekonstruowanie antropologicznych aspektów idei globalizacyjnych Tadeusza Kotarbińskiego i wykazanie istotnej roli, jaką odgrywają one w jego teorii zjednoczonej ludzkości. Ukazane zostały jego koncepcje dotyczące wpływu pozytywnych oraz negatywnych następstw rozwoju techniki na proces scalania ludzkiej społeczności. Tekst omawia kulturowy aspekt owych przekształceń oraz wskazuje na koncepcję natury ludzkiej jako podstawę wątków globalizacyjnych w filozofii T. Kotarbińskiego. Artykuł niniejszy ustosunkowuje się krytycznie do koncepcji Kotarbińskiego i, w nawiązaniu do polemicznych tekstów H. Elzenberga, wskazuje trudności, które rodzi jego stanowisko.

EN

This article aims to reconstruct the anthropological aspects of Tadeusz Kotarbiński's ideas on globalisation and to show the important role they play in his theory of unified humanity. It presents Kotarbiński's concepts regarding positive and negative impact of technological development on the process of unifying human society. The article discusses the cultural aspects of these changes and shows the important role of the concept of human nature, which underlies the ideas of globalisation in his philosophy. This article offers a critique of Kotarbiński and, with reference to the works of Henryk Elzenberg, reveals the problems that arise from his theory.

Refine search results

1 Dialogue and Universalism

1 Muzyka

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Stan Rzeczy

1 Studia Philosophiae Christianae

1 Czerniak S.

1 Gazda M.

1 Kolwas S.

1 Kwapień J.

1 Mika B.

1 Żółtowski M.

1 2023

1 2022

1 2020

1 2016

1 2013

Three Interpretations of the “Ideology” Category. Max Horkheimer’s Conception of Ideology

O procesie racjonalizacji wydatków publicznych

Epistemologiczna i polityczna ideologiczność psychiatrii w obliczu epidemii chorób psychicznych

„Composing for the films” Theodora W. Adorno i Hannsa Eislera jako krytyczna refleksja o muzyce filmowej

Antropologiczne aspekty idei globalizacyjnych w filozofii Tadeusza Kotarbińskiego