Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  realizm polityczny
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Etyka w realizmie politycznym

100%
PL
Klasycy realizmu w polityce nie żywili wątpliwości, że ludzie są jestestwami niespokojnymi1. W związku z tym uważali za czynność jałową pisanie z intencją nawracania na szlachetność istot przeciążonych afektami i zdolnych do kierowania się rozumem przede wszystkim w odniesieniu do sfery własnych interesów; istot popadających prędko w niepoprawne marzycielstwo, gdy tylko sferę własnych interesów opuszczają. Realistów cechuje zatem brak wiary w możliwość radykalnego uracjonalnienia się większości, będącej niewolnikami namiętności, strachu, niepokoju, troski – generalnie wszystkich tych czynników, które wiodą do popełniania błędów, będących skutkiem braku roztropności. 
EN
From the perspective of the history of political and legal doctrines, the dichotomous way of looking at actuality through the prism of the struggle between realism and idealism is one of the classical approaches to social sciences. The basic source of knowledge for the political realism idea is the achievements of politicians, historians and philosophers, who are often at the same time creators of political and legal thought. In the research on political realism, however, one should, based on subsidiarity, also use the message found in the rhetorical speeches, recorded and preserved until today. Taking these reservations into account, the subject of the article is to analyze – in a rhetorical perspective – the classical political realism, with the simultaneous narrowing of the research field to international relations. The subject of the analysis are selected ancient Greek rhetorical speeches by authors such as Cleon, Diodotus, Pericles, Demosthenes, Andocides, Isocrates and Lysias.
PL
Z perspektywy historii doktryn polityczno-prawnych dychotomiczny sposób spojrzenia na rzeczywistość przez pryzmat zmagań między realizmem a idealizmem stanowi jedno z klasycznych ujęć nauk społecznych. Podstawowym źródłem poznania idei realizmu politycznego jest dorobek polityków, historyków czy filozofów, którzy często znajdują się jednocześnie w gronie twórców myśli polityczno-prawnej. W badaniach nad realizmem politycznym należy jednak, na zasadzie subsydiarności, korzystać także z przekazu znajdującego się w utrwalonych i zachowanych do dzisiaj mowach retorycznych. Uwzględniając te zastrzeżenia, przedmiotem artykułu jest analiza – w retorycznej optyce – klasycznego realizmu politycznego, z jednoczesnym zawężeniem pola badawczego do stosunków międzynarodowych. Przedmiotem analizy są wybrane starożytne greckie mowy retoryczne takich autorów, jak Kleon, Diodotos, Perykles, Demostenes, Andokides, Izokrates i Lizjasz.
PL
Dzieje głupoty w Polsce. Pamflety dziejopisarskie były najważniejszą publikacją Aleksandra Bocheńskiego. Stanowiły także jedną z najbardziej reprezentatywnych refleksji dla powojennego nurtu realizmu politycznego w Polsce. Recepcja publicystyczna pierwszego wydania tej książki w latach czterdziestych XX w. dowodziła niepopularności tez w niej zawartych. Krytyka insurekcyjnych nurtów polityki polskiej dokonana przez publicystę spotykała się ze sprzeciwem zarówno marksistów, bezpartyjnych intelektualistów w kraju, jak i środowisk emigracyjnych. Chociaż zazwyczaj rozumiano motywy koncepcji Bocheńskiego, odrzucano je jako: służące komunistom, sprzeczne z doktryną marksistowską bądź pozbawione fundamentu moralnego. Opinie te stanowią istotny przyczynek zapatrywań polskiej inteligencji na problematykę politycznego realizmu u progu Polski Ludowej.
EN
The History of Stupidity in Poland. The historiographic pamphlets [Dzieje głupoty w Polsce. Pamflety dziejopisarskie] was the most important publication by Aleksander Bocheński. The book was also one of the most representative reflections on the post-war trend of political realism in Poland. The journalistic reaction to the first edition of the book in the forties of the 20th century proved that the theses included in it were highly unpopular. The author’s criticism of insurrection trends in Polish politics met with opposition from Marxists as well as non-party intellectuals, both at home and abroad. Although motives of Bocheński’s concepts were usually understood, they were rejected as they served communists, were contrary to Marxist doctrine or had no moral foundations. Those opinions constitute an important contribution to the views of Polish intelligentsia on political realism at the beginnings of the Polish People’s Republic.
EN
The History of Stupidity in Poland. The historiographical pamphlets was the most important publication by Aleksander Bocheński. It was also one of the most representative reflections on the postwar trend of political realism in Poland. The journalistic reception of the first edition of this book in the 1940s proved the unpopularity of the thesis included in its contents. Criticism of insurrection trends in the Polish politics by the author met with opposition from both Marxists, non-party intellectuals in the country and on the emigration. Although the motives of Bocheński’s concepts were usually understood, they were rejected because they: serve the communists, are contrary to the Marxist doctrine or have not any moral foundation. These opinions constitute an important contribution to the views of the Polish intelligentsia on the political realism at the threshold of the Polish People’s Republic.
PL
Dzieje głupoty w Polsce. Pamflety dziejopisarskie były najważniejszą publikacją Aleksandra Bocheńskiego. Stanowiły także jedną z najbardziej reprezentatywnych refleksji dla powojennego nurtu realizmu politycznego w Polsce. Recepcja publicystyczna pierwszego wydania tej książki w latach czterdziestych XX w. dowodziła niepopularności tez w niej zawartych. Krytyka insurekcyjnych nurtów polityki polskiej dokonana przez publicystę spotykała się ze sprzeciwem zarówno marksistów, bezpartyjnych intelektualistów w kraju, jak i środowisk emigracyjnych. Chociaż zazwyczaj rozumiano motywy koncepcji Bocheńskiego, odrzucano je jako: służące komunistom, sprzeczne z doktryną marksistowską bądź pozbawione fundamentu moralnego. Opinie te stanowią istotny przyczynek zapatrywań polskiej inteligencji na problematykę politycznego realizmu u progu Polski Ludowej.
PL
Działalność Aleksandra Bocheńskiego w Patriotycznym Ruchu Odrodzenia Narodowego była wyrazem jego politycznych koncepcji w latach osiemdziesiątych. Wiązały się one z apologią polityki ekipy gen. Jaruzelskiego oraz podkreślaniem skutków geopolitycznego położenia Polski. Ewolucja stosunku Bocheńskiego do PRON-u była wyrazem jego wzrastającego rozczarowania działaniami władzy w tym czasie. Aleksander Bocheński’s activity in the Patriotic Movement for National Rebirth was an expression of his political concepts in the eighties. They were meant as the apology of policy conducted by Gen. Jaruzelski’s team and emphasised the consequences of geo-political situation of Poland. An evolution of Bocheński’s attitude towards the Movement was provoked by his disappointment with the government’s actions at that time.
EN
The purpose of the article is to analyze the transformations of the relations betweenPolandand theSoviet Unionin Aleksander Bochenski’s journalism since the 1930s to 1952. The author also tries to establish if they were an effect of international situation or maybe stemmed from the journalist’s ideological views.The analysis of historical sources has proven the existence of two stages in Bochenki’s writings about the Soviet Unionin this period. Before 1939, he called for the liquidation of this state by Polandthrough military aggression, the liberation of bordering nations and the creation of a “sanitary cordon” between Polandand Russia, which was in Polish interest. The publicist perceived the Soviet Union as another form of imperial Russia. He disregarded ideological issues. Thus, in the years 1939–1945, he sought the possibility of agreement with Germany. However, at the end of the war, when the Soviets occupied Poland, Bochenski referred to 19th century positivism and he thought about a compromise with communists. As a result, he become involved in the creation of the progressive Catholics movement. He claimed that the Soviet Union was the only guarantor ofPoland’s western border and thatPoland should become a credible ally of Moscow.The analysis of Bochenski’s narrative about the Polish-Soviet relations allowed to perceive him as a political realist. His attitude to theSoviet Uniondepended on the correlation between geopolitical situation and national interests, which could justify both the strive to liquidate this state and to agree with it.
PL
Prezentowany artykuł ma na celu zobrazowanie przemian, jakim uległ obraz Związku Sowieckiego w publicystyce Aleksandra Bocheńskiego od lat trzydziestych XX wieku do 1952 roku oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy zmiany te były zależne jedynie od sytuacji międzynarodowej, czy też warunkowały je kwestie ideowe.Analiza materiału źródłowego wskazuje na dwa etapy w podejściu Bocheńskiego do Sowietów w omawianym okresie. W międzywojennym okresie swej publicystyki nawoływał on do uderzenia Polski na wschód, w celu wyzwolenia narodów kresowych i utworzenia z nich pasa buforowego oddzielającego Polskę od Rosji. Służyć to miało mocarstwowym interesom Polski. Publicysta postrzegał Związek Sowiecki jako kolejną formę moskiewskiego imperializmu, lekceważąc kwestie ideologiczne. Toteż, gdy w latach 1939–1945 poszukiwał możliwości porozumienia z Niemcami, jednocześnie (wobec spodziewanego zajęcia ziem polskich przez Armię Czerwoną, nawiązując do tradycji dziewiętnastowiecznego pozytywizmu) przemyśliwał o porozumieniu z Sowietami. Znalazło to wyraz w jego zaangażowaniu w tworzenie ruchu katolików postępowych oraz w koncepcjach politycznych, w których prezentował Związek Sowiecki jako gwaranta polskiej granicy zachodniej, a także wskazywał, że Polska powinna zabiegać o to, aby stać się wiarygodnym sojusznikiem w oczach wschodniego sąsiada.Narracje Bocheńskiego o relacjach polsko-sowieckich pozwalają określić go jako politycznego realistę. Uzależniał on swój stosunek do Związku Sowieckiego od korelacji sytuacji geopolitycznej i interesów narodowych, uznając, że w ich imię można dążyć zarówno do likwidacji tego państwa, jak też porozumienia z nim.
PL
Artykuł traktuje o realizmie politycznym u Hermanna Rauschninga. Pokrótce zostały tu omówione historyczne podwaliny poglądów H. Rauschninga, zestawienie teorii realizmu politycznego z jej wersją u niemieckiego autora, wyróżnienie dwóch typów realizmu oraz zestawienie teorii z praktyką. Autor chciał podkreślić defensywny charakter rauschningowskiego realizmu nastawiony na obronę stanu posiadania sprzed rewolucji narodowosocjalistycznej. H. Rauschning nie wymagał od realistów tworzenia nowych podejść – opierał się na założeniu, że kontynuowanie polityki pokojowego rozwoju stosunków między państwami podtrzyma pomyślną koniunkturę. W temacie dwóch typów realizmu, H. Rauschning wymienił realizm sensu stricto, opierający się na wcześniej wymienionej obronie stanu posiadania oraz realizm narodowosocjalistyczny, który opierał się na podporządkowaniu prawideł prowadzenia działania politycznego dla abstrakcyjnych celów. Zdaniem H. Rauschninga, takie działanie wypaczało sens realizmu, ponieważ z jednej strony zacierało granicę między rzeczywistymi uwarunkowaniami polityki a spłaszczeniem ideologicznym; z drugiej strony stwarzało możliwość realizowania scenariusza politycznego niezgodnego z żywotnymi interesami społeczności, która została objęta jurysdykcją danej władzy. Autor wymieniał także enumeratywnie zagrożenia związane z wypaczonym stosowaniem wyznaczników teorii realizmu, które prowadziły do utraty pierwotnego znaczenia przez uniwersalne pojęcia polityczne.
EN
The article deals with the political realism of Hermann Rauschning. Briefly discussing the historical backgrounds of Rauschning’s views, the theory of political realism with its version in the German author, the distinction of two types of realism, and the compilation of theory and practice. The author wanted to emphasize the defensive character of the Rauschning’s realism aimed at defending the state of possession before the National Socialist revolution. Rauschning did not require realists to create new approaches- it was based on the premise that continuing the policy of peaceful development of relations between states would sustain a prosperous situation. In the topic of two types of realism, Rauschning listed the perfect realism, based on the previously mentioned defense of state of possession and national-socialistic realism, which was based on subordinating the rules of political action to abstract purposes. According to Rauschning, such action distorted the sense of realism, because on the one hand it blurred the boundary between real policy conditioning and ideological flattening; On the other hand, it provided the opportunity to pursue a political scenario that was incompatible with the vital interests of the community, which fell under the jurisdiction of the authority. The author also listed extensively the dangers associated with the distorted use of the determinants of the theory of realism, which led to the loss of primordial significance by universal political concepts.
EN
The research objective of this paper is to analyse the trends in contemporary nationalist and conservative political thought from the system and problem-based perspectives through the lens of Poland's international status in the 21st century. The subject of the analysis is the political thought of two parties −  the League of Polish Families (representing the nationalist trend) and Law and Justice (the conservative trend) in two dimensions. First − in the ideological dimension, covering political views with the greatest degree of generalisation. Second − in the programme dimension, understood as a set of specific political proposals, creating concepts and defining the conditions for their fulfilment in the future. The research objective is to be reached by providing answers to the following research questions. How did LPR and PiS define and describe international order? What values were assigned key roles in shaping Poland's international position? What international roles were assigned to Poland?
PL
Celem poznawczym artykułu jest analiza dwóch nurtów współczesnej polskiej myśli politycznej (narodowego i konserwatywnego) w perspektywie systemowej i problemowej przez pryzmat pożądanej pozycji międzynarodowej Polski w XXI w. Analizie poddano myśl polityczną partii politycznych − Ligi Polskich Rodzin (nurt narodowy) oraz Prawa i Sprawiedliwości (nurt konserwatywny) w dwóch jej wymiarach. Po pierwsze −  w wymiarze ideologicznym, obejmującym poglądy polityczne o największym stopniu uogólnienia. Po drugie −  w wymiarze programowym, który należy rozumieć jako zestaw konkretnych propozycji politycznych, koncepcji pożądanego ładu międzynarodowego i miejsca w nim Polski. Realizacji celu badawczego służyły odpowiedzi na postawione pytania badawcze: W jaki sposób LPR i PiS definiowały i opisywały ład międzynarodowy? Na jakich podstawach aksjologicznych chciano opierać proces kształtowania pozycji międzynarodowej Polski? Jakie role międzynarodowe przypisywali Polsce politycy obu badanych partii?
PL
Realizm polityczny jest pojęciem trudnym w definicji. Pomocna może być w tym przypadku analiza specyficznych przykładów. Niniejszy tekst dotyczy problemu realizmu w myśli politycznej Aleksandra Bocheńskiego. Wyrażana przez publicystykę, ulegała znamiennej ewolucji. Przed 1939 r. był on rzecznikiem Polski „mocarstwowej”, podczas wojny snuł plany kolaboracji z Niemcami, po 1945 r. był apologetą Polski Ludowej, broniąc jej także w III Rzeczypospolitej. Bocheński szukał politycznego realizmu, nie oznacza to jednak, że zawsze udało mu się pozostać w tym nurcie refleksji o polityce.
EN
Political realism is not easy to define. The analysis of specific cases may help. In this text, I wonder whether Aleksander Bocheński was a political realist. His journalism has undergone a significant evolution. He was a supporter of the Polish „power state” before 1939, he wanted to collaborate with the nazi Germans during the war years, and after the war he was an apologist for People's Poland and a critic of the Third Polish Republic. My considerations prove, that Bocheński was looking for political realism in his life and oeuvre, not always, however, entering this trend of reflection on politics.
PL
Celem artykułu jest prezentacja i krytyczne omówienie poglłdów generała Carla von Clausewitza, na temat polskiej niepodległości oraz samych Polaków. W tym celu została wykorzystana dostępna literatura żródłowa w postaci jego głównej pracy, którą jest traktat O wojnie oraz szeregu nieznanych szerzej pism wojskowych, politycznych i historycznych. Wykorzystane zostały również wybrane fragmenty korespondencji oraz opinie uznanych autorów z literatury przedmiotu. Konkluzją jest stwierdzenie, że negatywna opinia Clausewitza na temat polskiej niepodległości wynika z konkretno-historycznej analizy podyktowanej wiernością autora pruskiej racji stanu.
EN
The aim of the article was to present and maintain critical dicussion of General Carl von Clausewitz’s views on Polish independence and Poles themselves. For this purpose, available source literature has been used in the form of his main work On War and a number of not well known military, political and historical writings. We also used are selected fragments of correspondence and opinions of recognized authors in the literature of the subject. The conclusion is that Clausewitz’s negative opinion on Polish independence stems from a concrete historical analysis dictated by the fidelity of the author of Prussian raison d’etat.
EN
This article explores the question of what we might discover about the nature and significance of contemporary forms of so-called “political realism” – particularly with regard to their relationship to pessimism – from a philosophical consideration of Ancient Greek tragedy on the one hand, and of such supposed ancient precursors of this way of thinking about ethical and/or political matters as Thucydides on the other. The principal thesis put forward here will be that Greek tragedy can prompt us to notice a revealing equivocation within the thinking of prominent recent and contemporary exponents of such realism, connected with what, in practice, it means to withhold assent from forms of morality-centred optimism on the grounds that they are perceived to be dogmatic or speculative. Such political realism, I conclude, when thus formulated, implicitly involves elements that are dogmatically pessimistic, even when expressly aspiring to be anti-dogmatic themselves. In order to clarify the significance of this equivocation, I draw a parallel with some issues that have emerged in the context of the reception of Wittgenstein’s later philosophy.
PL
Artykuł ten porusza kwestię tego, co możemy odkryć o naturze i znaczeniu współczesnych form tak zwanego „realizmu politycznego” – zwłaszcza w odniesieniu do ich związku z pesymizmem – z jednej strony poprzez filozoficzne rozważania na temat starożytnej greckiej tragedii i z drugiej poprzez takich rzekomych starożytnych prekursorów tego sposobu myślenia o sprawach etycznych lub politycznych jak Tukidydes. Główna teza, którą tu postawiono, jest następująca: tragedia grecka może nas skłonić do zauważenia ujawniającej się dwuznaczności w myśleniu wybitnych niedawnych i współczesnych przedstawicieli tego realizmu, związanej z tym, co w praktyce oznacza powstrzymywanie się od przyzwolenia na formy moralnego optymizmu, postrzegając je jako dogmatyczne lub spekulatywne. Dochodzę do wniosku, że taki realizm polityczny, gdy jest tak sformułowany, zawiera w sobie implicite elementy dogmatycznie pesymistyczne, nawet jeśli same aspirują do statusu antydogmatycznego. Aby wyjaśnić znaczenie tej dwuznaczności, przedstawię paralelę z niektórymi kwestiami, które pojawiły się w kontekście recepcji późniejszej filozofii Wittgensteina.
EN
Polish secular Catholics in their press in the first post-war years often dealt with the assessment of Polish national uprisings and the conclusions that could be drawn from them for the present and future. However, these narratives were not only depreciating for anti-Russian uprisings, but tried to understand the motivations of their participants. It has often been written about the need for political realists to consider “realism in relation to the feelings of the nation” but also to shape attitudes towards the rational assessment of political phenomena. Texts that were extremely romantic but also extremely realistic and pacifist were published. The discussions and polemics presented resulted from both disappointment with the results of the war and the failure of their own ideas. Awareness of losses recently suffered by the Polish nation as a result of the implementation of insurgent policy and the conviction that the next uprising could bring disastrous effects for the community had a great impact on their formulation. The most characteristic of the dispute between realists and romantics about the very definition of these concepts, the discussion of “Monte Cassino” in the pages of “Tygodnik Powszechny” proved a certain ideological confusion of journalists, desperate to find themselves in a new reality.
PL
Polscy katolicy świeccy w swej prasie w pierwszych latach powojennych częstokroć zajmowali się oceną polskich zrywów narodowych i wnioskami, jakie z nich można było wyciągnąć dla teraźniejszości i przyszłości. Narracje te nie były jednak tylko deprecjonujące antyrosyjskie powstania, ale starały się zrozumieć motywacje ich uczestników. Podnoszono często konieczność uwzględnienia przez politycznych realistów „realizmu względem uczuć narodu”, ale i kształtowania postaw w kierunku racjonalnej oceny zjawisk politycznych. Zdarzały się teksty pozostające w nurcie skrajnie romantycznym, ale i skrajnie realistycznym oraz pacyfistycznym. Prezentowane dyskusje i polemiki wynikały zarówno z rozczarowania wynikami wojny, jak i niepowodzenia własnych koncepcji. Duży wpływ na ich formułowanie miała też świadomość strat, jakie naród polski poniósł w ostatnim czasie na skutek realizowania powstańczej polityki oraz przekonania o tym, że kolejny zryw może przynieść katastrofalne już dla zbiorowości skutki. Najbardziej charakterystyczna dla prowadzonego między realistami a romantykami sporu o samą definicję tych pojęć, dyskusja „o Monte Cassino” na łamach „Tygodnika Powszechnego”, dowiodła pewnego ideowego zagubienia publicystów, rozpaczliwie niejako chcących odnaleźć się w nowej rzeczywistości.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.