Search results

1

Rewindykacja mienia Kościoła Ewangelicko-Unijnego na przykładzie województwa wielkopolskiego

100%

Rozczyński B.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2019

|

vol. 81

|

issue 1

101-114

EN

The article discusses issues related to the revendication of the property of the Evangelical-Union Church. The regulatory proceedings initiated in connection with the real property located in the territory of the Wielkopolska Province serve as an example. To this end, the author analyzes the issue related to the succession of the powers of the Evangelical-Union Church for the benefit of the Evangelical-Augsburg Church, and the possibility of asserting claims against the State Treasury and local governments. In addition, the article presents an analysis of the existing practice and case-law designated for conducting the regulatory proceedings of the Regulatory Commission, as well as of common courts and administrative costs. The author also draws attention to the consequences of provisions that regulate this issue not being precisely formulated by the legislator, thereby posing significant problems in their interpretation and application.

PL

W artykule omówiono problematykę dotyczącą rewindykacji mienia Kościoła Ewangelicko-Unijnego. Jako przykłady posłużyły postępowania regulacyjne wszczęte w stosunku do nieruchomości znajdujących się na terenach województwa wielkopolskiego. W tym celu autor przeanalizował zagadnienie związane z sukcesją uprawnień Kościoła Ewangelicko-Unijnego na rzecz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz możliwością występowania z roszczeniami w stosunku do Skarbu Państwa i samorządów. Ponadto zaprezentowano analizę dotychczasowej praktyki i orzecznictwa wyznaczonej do prowadzenia postępowania regulacyjnego Komisji Regulacyjnej, a także sądów powszechnych i administracyjnych. Autor zwrócił również uwagę na konsekwencje nieprecyzyjnie uregulowanych przez ustawodawcę przepisów, które regulują przedmiotową materię i stwarzają istotny problem w ich interpretacji oraz stosowaniu.

2

Revindication of religious organizations’ properties in Poland: Thirty years’ experience of building a democratic state ruled by law

89%

Walencik D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2022

|

vol. 25

5-41

PL

Celem tego artykułu jest analiza przepisów, na mocy których odbywa się w Polsce po 1989 r. rewindykacja nieruchomości osób prawnych związków wyznaniowych upaństwowionych w okresie Polski Ludowej. Omówiono w nim zarówno tryby, jak i sposoby regulacji spraw majątkowych wyznaniowych osób prawnych, uwzględniając liczne zmiany stanu prawnego wprowadzane kolejnymi nowelizacjami przepisów oraz ewolucję ich wykładni dokonywanej przez judykaturę i doktrynę. Zwrócono szczególną uwagę na dyskusyjne kwestie prawne, w tym na nieuprawnione zróżnicowanie sytuacji prawnej poszczególnych związków wyznaniowych. Przeprowadzone w artykule analizy prowadzą do wniosku, że ustawodawca konsekwentnie uwłaszczył wszystkie wyznaniowe osoby prawne, stosując zasadę status quo. Zastrzeżenia budzą jedynie przepisy art. 60 ust. 6 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego i art. 35 ust. 3 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego, zgodnie z którymi skarga na niewydanie przez wojewodę decyzji jest dopuszczalna po upływie 2 lat od daty wszczęcia postępowania administracyjnego. Wprowadzone do polskiego systemu prawnego przepisami ustawy z 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego postępowanie regulacyjne, powielone następnie w przepisach ustaw o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz gmin wyznaniowych żydowskich, a także w ustawie o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, było pod wieloma względami oryginalne i nowatorskie. Stwarzało bowiem możliwość pozasądowego dochodzenia roszczeń z udziałem zainteresowanych – wyznaniowych osób prawnych i państwa. Z perspektywy czasu postępowanie regulacyjne można postrzegać jako instrument sprawiedliwości tranzycyjnej. Z upływem lat w wyniku zaniedbań ustawodawcy instrument ten stawał się jednak coraz bardziej niespójny z obowiązującą Konstytucją RP i wyznaczonymi przez nią standardami. Odnośnie do możliwości przekazania nieruchomości rolnych osobom prawnym związków wyznaniowych na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski nie ustanowiono terminu ad quem dla składania wniosków w przypadku osób prawnych Kościoła Katolickiego, ale równocześnie wprowadzono dodatkowe kryteria obostrzające oraz zawężono krąg podmiotów uprawnionych do przekazania nieruchomości. Negatywnie należy ocenić stworzenie w 2004 r. możliwości składania nowych wniosków rewindykacyjnych przez osoby prawne Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Kościoła Ewangelicko-Reformowanego oraz Kościoła Chrześcijan Baptystów w trakcie przekształcenia postępowania administracyjnego w postępowanie regulacyjne. Zasygnalizowane zastrzeżenia są w głównej mierze efektem braku po przemianach ustrojowych systemowego rozwiązania problemu rewindykacji nie tylko mienia związków wyznaniowych, ale przede wszystkim pozostałych podmiotów. Uporządkowanie stosunków własnościowych w Polsce, w tym również zrekompensowanie strat będących wynikiem działalności władz komunistycznych, mimo upływu 30 lat od zmiany systemu politycznego, pozostaje sprawą ostatecznie nierozwiązaną.

EN

This article analyzes the provisions under which the property of legal entities of religious organizations in Poland nationalized during the Polish People’s Republic is revindicated after the year 1989. The paper discusses models and methods of regulating the property matters of church legal entities, taking into account numerous changes in the legal status due to subsequent amendments to the provisions as well as the evolution of their interpretation by the judicature and doctrine. Special attention is paid to debatable legal issues, including the unauthorized differentiation of the legal situations of individual religious organizations. It can be concluded that the legislator has consistently enfranchised all church legal entities by applying the status quo principle. The only provisions that raise objections are those of Art. 60 para. 6 of the Act on the relationship between the State and the Catholic Church and Art. 35 para. 3 of the Act on the relationship between the State and the Evangelical Methodist Church, according to which a complaint to a voivode on the failure to issue a decision can be submitted after a period of two years from the date of initiation of administrative proceedings. The regulatory proceedings introduced into the Polish legal system by the provisions of the Act of 1989 on the relationship between the State and the Catholic Church, duplicated in the provisions of the Acts on the relationship between the State and the Polish Autocephalous Orthodox Church, Evangelical Church of the Augsburg Confession, and Jewish Religious Communities, as well as in the Act on guarantees of freedom of conscience and religion were original and innovative in many respects. Based on the proceedings, it was possible to pursue claims out-of-court with the participation of the interested parties, that is, church legal entities and the State. In retrospect, the regulatory proceedings can be considered an instrument of transitional justice. Over the years, however, as a result of the negligence of the legislator, that instrument has become increasingly inconsistent with the 1997 Constitution of the Republic of Poland and the standards set by it. With regard to the possibility of transferring agricultural property located in the Western and Northern Territories of Poland to legal entities of religious organizations, no ad quem deadline to submit applications has been established for legal entities of the Catholic Church. Meanwhile, additional restrictive criteria have been introduced and the list of entities authorized to transfer the property narrowed down. Allowing legal entities of the Polish Autocephalous Orthodox Church, Evangelical Reformed Church, and Baptist Church to file new revindication requests in 2004 in the course of transforming the administrative proceedings into regulatory proceedings should be assessed negatively. The objections raised are mainly the result of the lack of a post-transition systemic solution to the issue of revindication not only of the property of religious organizations but, most of all, other entities. Even though 30 years have passed since the change in the political system in Poland, regulating property relations, including compensation for losses resulting from the activities of the communist authorities, remains an unsolved issue.

3

Legitymacja czynna domu zakonnego Ojców Augustianów w Krakowie w postępowaniu regulacyjnym

89%

Walencik D.

Annales Canonici

|

2021

|

vol. 17

|

issue 1

57-73

EN

While filing a petition and lawsuit pursuant to Article 61 Section 1 and Article 64 Section 2 of a relation between the state and the Catholic Church in the Republic of Poland, the legal church entity must produce its standing to file a petition (lawsuit), to support it and to acquire property rights. It must prove that it is the legal church entity that had been deprived of real estate ownership as a result of its nationalization (identity of entities), or a legal successor of this entity. Filing a claim to regain a nationalized property does not depend on whether this property was owned by the legal entity. There may be a legal succession in the strict sense of the word, or a right to regain the ownership of a property formerly owned by a legal entity of this Church (sensu largo succession), as stipulated by a relation between the state and the Catholic Church in the Republic of Poland. Identity or legal succession of legal church entities require an indication of legal basis in both canon law and Polish law. To meet this requirement, one must provide an interpretation of substantive and procedural law. However, it goes without saying that after unilateral termination of concordat from 1925 until 23 May 1989, there were no such legal norms in Polish law, because the legislator at that time avoided passing such legal norms, in spite of the existence of the binding regulation of the Constitution of the Polish People’s Republic in this respect. These issues have been analysed in detail in the article, using an example of nationalization and revindication of the real estate of a convent of Augustinian Fathers in Krakow.

PL

Składając wniosek, a następnie pozew w trybie przepisów art. 61 ust. 1 i art. 64 ust. 2 ustawy o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej kościelna osoba prawna musi wykazać swoją legitymację czynną do złożenia wniosku (pozwu), jego popierania oraz nabycia prawa własności. Musi zatem wykazać, że jest tą kościelną osobą prawną, która została pozbawiona własności nieruchomości wskutek jej upaństwowienia (tożsamość podmiotów), lub że jest następcą prawnym tej osoby. Wystąpienie z roszczeniem o przywrócenie własności nieruchomości upaństwowionej nie jest uzależnione od tego, czy nieruchomość ta uprzednio stanowiła własność tej osoby prawnej. Może bowiem zachodzić zarówno następstwo prawne w ścisłym tego słowa znaczeniu, jak i określone przepisami ustawy o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej uprawnienie do przywrócenia własności nieruchomości, należącej uprzednio do osoby prawnej tego Kościoła (następstwo sensu largo). Tożsamość lub następstwo prawne kościelnych osób prawnych wymagają wskazania podstawy prawnej nie tylko w prawie kanonicznym, lecz również w prawie polskim. W tym celu należy dokonać zarówno wykładni przepisów prawa materialnego, jak i procesowego. Nie ulega jednak wątpliwości, że w obowiązujących po jednostronnym wypowiedzeniu konkordatu z 1925 roku aż do 23 maja 1989 roku przepisach prawa polskiego takiej normy prawnej nie było, ponieważ ówczesny ustawodawca uchylał się od jej uchwalenia, mimo obowiązywania przepisu Konstytucji PRL w tym zakresie. Kwestie te zostały szczegółowo omówione w artykule na przykładzie nacjonalizacji i rewindykacji nieruchomości domu zakonnego Ojców Augustianów w Krakowie.

Refine search results

1 Annales Canonici

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Studia z Prawa Wyznaniowego

2 Walencik D.

1 Rozczyński B.

1 2022

1 2021

1 2019

Rewindykacja mienia Kościoła Ewangelicko-Unijnego na przykładzie województwa wielkopolskiego

Revindication of religious organizations’ properties in Poland: Thirty years’ experience of building a democratic state ruled by law

Legitymacja czynna domu zakonnego Ojców Augustianów w Krakowie w postępowaniu regulacyjnym