Search results

1

The Artistic Reception of the Bible Legend about Cain and Abel in Modern Ukrainian Literature

100%

Filonenko N.

Perspektywy Kultury

|

2020

|

vol. 28

|

issue 1

9-14

PL

Artykuł eksploruje recepcję biblijnej opowieści o Kainie i Ablu w opowiadaniu Kazka pro kalinovu sopilku (Baśń o Kainowej fujarce) O. Zabużko i dziele poetyckim Braty (Bracia) O. Irwanec. Przedmiotem studium stały się formy i sposoby interpretacji motywów i reprezentacji tradycyjnych. Jako podstawę rozważań wybrano folklorystyczne i literackie interpretacje opowieści biblijnej (J.H. Byron, I. Franko). Ich autorzy, wpisując się w antyreligijną tendencję przetwarzania obrazów tradycyjnych, stworzyli postmodernistyczną wersję Kaina − mordercy i ofiary zarazem. Materiał opowieści o Kainie posłużył pisarzom także jako możliwość odniesienia się do kwestii relacji pomiędzy osobowościami niezwykłymi a zwyczajnymi ludźmi oraz mniejszej wartości tych pierwszych dla Boga. Wynikiem rozważań są wnioski na temat natury postmodernistycznej reinterpretacji tradycji literackiej w pracy O. Zabużko i O. Irwanec.

EN

The article investigates the reception of the biblical tale of Cain and Abel in the story by A. Zabuzhko Kazka pro kalinovu sopilku (The tale of Cain’s Flute) and the poem by O. Irvanec, Braty (Brothers). The subject of the study were the forms and methods of interpreting traditional motifs and images. The biblical legend, its folklore and literary interpretations were selected as the basis for the considerations (J.H. Byron, I. Franko). Following an anti-religious trend in the treatment of traditional images, the authors created a postmodern version of Cain - a murderer and victim at the same time. The material of the Cainic tale also served the writers to address the issue of the relationship between extraordinary personalities and the average ones, and the lesser value of the first in the eyes of God. The result of the study are conclusions about the nature of postmodern reinterpretation of literary tradition in the works of A. Zabuzhko and O. Irvanec.

2

Konferencja naukowa „I wojna światowa w literaturze i innych tekstach kultury. Reinterpretacje i dopełnienia”

89%

Jamrozek-Sowa A.

Tematy i Konteksty

|

2015

|

issue 5(10)

436-439

EN

The article includes conference report World War I in literature and other texts of culture. Reinterpretations and supplements, organized by the Institute of Polish Philology at the University of Rzeszów, which was held on 17-18 November 2014.

3

„Epitafijum Hannie Kochanowskiej” jako tekstowa podstawa destruktywnej reinterpretacji „Trenów”

89%

Obremski K.

Pamiętnik Literacki

|

2022

|

vol. 113

|

issue 2

67-75

PL

„Epitafijum Hannie Kochanowskiej” zachowuje status dwoisty: chociaż do samych Trenów już nie należy, to przecież pozostaje z nimi zwrotnie sprzężone i rzuca na nie takie światło, które zasadniczo zmienia ich wymowę. To znaczy: poświęcone Hannie epitafium pozwala zakwestionować „krzepiącą” wymowę całego cyklu. Zwerbalizowana epitafijnym wierszem racjonalizacja drugiej ojcowskiej tragedii to skondensowany manifest postawy pasywnej: odtąd doczesne życie Kochanowskiego będzie przez niego pojmowane już wyłącznie jako bierne podążanie ku śmierci. Powrót do rozpaczy wiązał się z jej dozgonnym doświadczaniem. Destruktywna reinterpretacja „Trenów” była immanentnie sformułowana przez samego Kochanowskiego, a jednak dotąd pozostawała niedostrzegana przez badaczy. Dlaczego? Ponieważ finalnie jednak przeczyła optymistycznej wymowie cyklu – czytanego samoistnie i tym samym postrzeganego w odcięciu od jego epitafijnego dopełnienia.

EN

“Epitafijum Hannie Kochanowskiej” (“Epitaph for Hanna Kochanowska”) preserves its double status: though it does not belong to “Treny” (“Laments”), the piece feedbacks it and sheds such light on it that changes its meaning. What is meant is that the epitaph dedicated to Hanna allows to challenge the “conforming” significance of the cycle. Rationalisation of the father’s second tragedy verbalised by the epitaph is a condensed manifesto of a passive stance: from this moment Kochanowski will conceive of his earthly life only as a passive struggle leading to death. Return to despair is linked with its lifelong experience. Destructive reinterpretation of “Treny” (“Laments”) was immanently formulated by Kochanowski himself, though to this day researchers have unnoticed by. Why? Because it ultimately denied the optimistic significance of the cycle read intrinsically and at the same time perceived as isolated from its epitaphial complement.

4

Balaam – pierwowzór proroka w Izraelu?

89%

Lemański J.

Studia Paradyskie

|

2015

|

issue 25

53-81

PL

Najnowsze badania nad tekstem inskrypcji o Balaamie pochodzącej z Tell Deir ‘Alla w Jordanii (identyfikacja języka, rekonstrukcja tekstu, czas powstania, kontekst historyczny) w zestawieniu z analizą diachroniczną tej tradycji w Biblii Hebrajskiej pozwalają sądzić, że jej źródeł szukać należy w izraelskim środowisku z Transjordanii z przełomu IX/VIII w. przed Chr. Balaam wydaje się ucieleśniać początki tradycji prorockich w Izraelu związane z kontaktem z ludami pochodzącymi z Asyrii i praktykami wywodzącymi się tego kręgu kulturowego. Najstarsza biblijna wersja z Lb 22-24* stanowi wyraźną, monoteistyczną relekturę tradycji o Balaamie. Widzący prezentowany jest tu jako obcy wróżbita i „prorok” podległy woli Jhwh. Zaznacza się też jego przejście od działań indukcyjno-magicznych (szukanie Boga, próba przekleństwa Izraela) do intuicyjnych zdolności prorokowania (Duch Boży, błogosławieństwo Izraela). W końcu przedstawia się tu także (epizod z oślicą) jego karykaturę, wątpiąc zarówno w jego dobre intencje, jak i same zdolności „widzenia”. W kolejnych reinterpretacjach (kapłańska, deuteronomistyczna i późniejsze) ocena samego Balaama jest już (poza Mi 6,5) wyraźnie negatywna.

EN

The recent studies on the text of inscription about Balaam coming from Tell Deir ‘Alla in Jordan (identification of language, reconstruction of text, time of creation, historical context) compared to the diachronic analysis of this tradition in the Hebrew Bible suggest that its sources should be sought in the Israeli environment in TransJordan at the turn of the 9th-8th centuries B.C. Balaam seems to embody the beginnings of prophetic traditions in Israel associated with the contact with the people from Assyria and the practices being derived from this cultural area. The earliest Biblical version from the Book of Numbers 22-24* is a clear monotheistic rereading of the tradition about Balaam. The Seer is presented here as a foreign diviner and a „prophet” being subordinate to the will of Jhwh. His transition from inductive and magic activities (search for God, attempt to curse Israel) to intuitive prophesying abilities (Spirit of God, blessing of Israel) is also noted. Finally, his caricature is also presented here (sheass episode), doubting both in his good intentions and his very abilities to „see”. In next interpretations (Levitical, Deuteronomic and later), the evaluation of Balaam himself is clearly negative (except the Book of Micah 6:5).

5

Przekształcenia mitologii miłosnej jako zasada konstrukcyjna Roksolanek Szymona Zimorowica

71%

Mileszczyk R.

Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura

|

2020

|

vol. 1 (12)

33-43

EN

“Roksolanki” by Szymon Zimorowic is one of the greatest achievements of Polish love poetry. It is characterized by an unconventional and multi-faceted approach to the subject matter, which is strongly tied with tradition. The reader is presented with the perspective from amor coniugalis to amor profanus. There are praises of the sanctity of the marriage relationship, which coexist in one choir with the acceptance and appreciation of promiscuity. As a result, the structure of the cycle seems to be spontaneous and therefore more authentic as a ritual form. In the construction of the work, however free, there are hidden superior semantic structures based on constantly recurring and evolving motifs. Through gradual transformations in the sphere of symbolism, imagery and axiology, the poet changes the vision of love mythology, degrading the position of Venus and Cupid, and in their place, as patrons of love, placing Rozymund and Lilidora.

6

Przyczyny wyboru i depozycji Jana Chryzostoma z urzędu biskupa Konstantynopola (Próba reinterpretacji przekazów historycznych)

71%

Szczur P.

Vox Patrum

|

2006

|

vol. 49

613-631

FR

Dans cet article, on a fait un essai de reinterpretation des textes originels et de leur presentation dans un contexte plus large, surtout celui qui prend en consideration les evenements qui ont eu lieu a Antioche.

7

Cyganie sentymentalni i romantyczni (Kniaźnin – Moniuszko)

71%

Seweryn A.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2016

|

vol. 22: Warunkiem trwałości jest przemiana. Parafrazy, kontynuacje i aluzje literackie

70-86

EN

The paper focuses on the libretto "Jawnuta" by Stanisław Moniuszko, interpreting it in the context of theory of intertextuality as a type of hypertext created primarily from "Cyganie" [Gypsies] by Franciszek Dionizy Kniaźnin, as well as from pieces by Józef Korzeniowski, Kazimierz Brodziński, Jan Nepomucen Jaśkowski, Edmund Wasilewski, Władysław Syrokomla and Jan Czeczot. The author is particularly interested in the mechanisms of romantic reinterpretation of a drama of an 18th century sentimentalist. Therefore, first she analyses the works by Kniaźnin, indicating his pionieering character in Poland and how deep-rooted he was in the ideology of the European Enlightenment. Thenshe confronts her observations with the work by Moniuszko, extracting the conventions of romantic exoticism and individualism characteristic to substantial parts of the libretto "Jawnuta" and thus presents how romantic stereotypes of a Gypsy and the Gypsy culture modified the meanings inscribed in the Enlightenment’s text.

8

„Podróż zimowa” Franza Schuberta w reinterpretacji Barbary Kingi Majewskiej: estetyka i retoryka

71%

Golianek R. D.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 4

69-83

EN

The CD Kinga Majewska and Emilia Sitarz Play Franz Schubert ‘Winterreise’, released in 2015 by Bôłt Records, is one of the most interesting examples of the reinterpretation of outstanding historical musical works by young experimental performers. Singer Barbara Kinga Majewska (b. 1982) and pianist Emilia Sitarz (b. 1978) presented an original version of Schubert’s song cycle, with elements typical of postmodernist aesthetics: a combination of various traditions and styles, numerous forms of decomposition and an idiosyncratic treatment of the original. This article analyses and interprets the contents of the CD, as well as assessing the results of the artists’ work in a wider aesthetic and rhetorical context. The artistic means they applied and, in particular, their distinctive narrative-rhetorical concept of Schubert’s cycle show that they intended to create an original work, which can be viewed not merely as an arrangement or a cover, but as a congenial translation of the Romantic song-cycle type of expression into the realm of contemporary sensibilities and aesthetics.

PL

Opublikowana przez wydawnictwo Bôłt Records w 2015 roku płyta Barbara Kinga Majewska and Emilia Sitarz play Franz Schubert „Winterreise” jest jednym z najciekawszych przejawów reinterpretacji wybitnych dzieł muzycznych przeszłości, jakich podejmują się eksperymentujący wykonawcy młodszego pokolenia. Wokalistka Barbara Kinga Majewska (ur. 1982) oraz pianistka Emilia Sitarz (ur. 1978) zaproponowały autorską wersję cyklu pieśni Schuberta, w której odnaleźć można tak typowe dla estetyki postmodernizmu łączenie różnych tradycji i stylistyk, jak również liczne przejawy dekompozycji i autorskiego potraktowania oryginału. Problematyka artykułu dotyczy analizy i interpretacji płyty oraz oceny rezultatów działań artystek, jednak zagadnienia te zostają podjęte w szerszym kontekście estetycznym i retorycznym. Zastosowane środki artystyczne, a zwłaszcza możliwa do analitycznego wyśledzenia wyrazista koncepcja narracyjno-retoryczna cyklu Schuberta w tej autorskiej wersji, świadczą o chęci stworzenia oryginalnego dzieła, które można rozumieć nie tyle jako aranżację czy cover, ale jako kongenialne przeniesienie ekspresji romantycznego cyklu pieśniowego w krąg współczesnej wrażliwości i estetyki.

9

Jestem rzeką! Wanda Zuzanny Orlińskiej na tle tradycji oraz hydrofeminizmu

71%

Bednarek M.

Literatura Ludowa

|

2023

|

vol. 67

|

issue 1-2

123-135

PL

Artykuł przedstawia opowiadanie Zuzanny Orlińskiej pt. Wanda z tomu Współczesny bajarz polski jako próbę reinterpretacji etnocentrycznej legendy w duchu feminizmu i posthumanizmu. Za sprawą subtelnych zmian w motywacji bohaterki oraz rozbudowaniu jej wątku postać królowej z dziejów bajecznych konotuje nowy sposób myślenia o wspólnocie (nie tylko narodowej), a także o zasadach uczestniczenia w niej kobiet. Kobiety stają się jej częścią, przejawiając troskę, współzależność i sprawczość.

EN

The paper presents a short story entitled Wanda by Zuzanna Orlińska as a posthumanist reinterpretation of the traditional ethnocentric legend. Subtle changes in te character’s motivation and expanding the plot of Wanda’s story into two other texts create a new understanding of community (not only a national one), as well as a new model of women’s participation in it. The foundations of this new model are agency, care and interdependence.

10

Znaczenie jednostki leksykalnej a tekst precedensowy

63%

Kilkiewicz A.

Język Polski

|

2020

|

vol. 100

|

issue 2

20-32

PL

Tematem artykułu są procesy modyfikacji znaczenia leksykalnego pod wpływem użycia wyrazów w tekstach precedensowych (jako tekstach kultury). Pojęcie tekstów precedensowych autor przejął za J.N. Karaułowem, autorem koncepcji semantyki kulturowej. W związku z tym są rozpatrywane trzy typy procesów: apelatywizacja, egzemplifikacja i reinterpretacja. Pierwszy proces realizuje się w postaci deonimizacji, która ma różne stopnie nasilenia: maksymalny – w wypadku utraty statusu nazwy własnej, minimalny – w wypadku aluzji i reminiscencji. Egzemplifikacja pojęcia ogólnego umożliwia oddziaływanie na emocje adresata, a także wpływa na funkcję pragmatyczną wypowiedzenia. Reinterpretacja polega na zawężeniu pojęciu leksykalnego, co wiąże się z dodatkowym nacechowaniem aksjologicznym wyrazu.

EN

The topic of this article is the processes of modification of lexical meaning due to the use of words in precedent texts (as texts of culture).The author adopted the concept of precedent texts from J.N. Karaulov, the author of the concept of cultural semantics. Therefore, three types of processes are considered: appellativization, exemplification and reinterpretation. The first process is implemented in the form of deonymization, which has various degrees of severity: one maximal in the event of loss of the proper name status, one minimal in the event of allusions and reminiscences. The exemplification of the general concepts has an impact on the addressee’s emotions and also affects the pragmatic function of the sentence. Reinterpretation consists in narrowing the lexical concept, which is additionally associated with axiological meaning of the word.

11

W poszukiwaniu samowiedzy. Oblicza wartości w mitach jako kodach kultury na przykładzie Syzyfa, Odysa i Edypa

54%

Lech E.

Kultura i Wartości

|

2022

|

issue 34

235-255

DE

In den präsentierten Überlegungen stelle ich Mythen als – bisher einseitig gelesene – Metaphern der Reise der menschlichen Rationalität auf der Suche nach Macht und Wissen (Ödipus), Gewinnmaximierung (Sisyphos), Autonomie (Odysseus) vor. Die vorgestellten Neuinterpretationen zeigen die "andere" Seite der Werte, denen wir bereits Bedeutung gegeben haben. Odysseus verdankt seine Weisheit den Frauen, denen er begegnet. Die Bestrafung des Sisyphos, der einen Felsbrocken den Berg hinauf zu rollen hatte, ist die Essenz des entfremdeten Lebens. Der Held Ödipus verlor gegen das Schicksal, aber am Ende seines Lebens verkörperte er Weisheit und Erfüllung. Und der moderne Mensch – der Mensch des Anthropozäns? Er verliert sich in der Herrschaft über die Erde und auf der Erde. Seine Entwicklung und sein Wachstum bringen keinen Aufschwung. Macht und Wissen garantieren keine Freiheit. Die Autonomie und Selbsterkenntnis der Moderne drohen mit Selbstzerstörung. Die Bedrohung durch die Klimakrise offenbart das Janusgesicht zeitgenössischer Werte.

EN

The article presents myths as one-sided metaphors of the journey of human rationality in search of power and knowledge (Oedipus), profit maximization (Sisyphus), autonomy (Odysseus). The presented reinterpretations show the “other” side of the values to which we have already given meaning. Ulysses owes his wisdom to the women he meets. Sisyphus' punishment of rolling a boulder up a mountain is the essence of alienated life. The hero Oedipus lost to fate, but at the end of his life he personified wisdom and fulfillment. And the modern human-“Anthropoceneman”? He loses himself in dominion on and over the Earth. His development and growth do not lead to flourishment. Power and knowledge do not guarantee freedom. The autonomy and self-knowledge of modernity threaten the human with self-destruct. The threat of the climate crisis reveals the Janus face of contemporary values.

PL

W prezentowanych rozważaniach przedstawiam mity jako dotąd jednostronnie odczytywane metafory podróży ludzkiej racjonalności w poszukiwaniu władzy i wiedzy (Edyp), maksymalizacji zysku (Syzyf), autonomii (Odys). Zaprezentowane reinterpretacje ukazują „inną” stronę wartości, którym już nadaliśmy znaczenie. Ulisses swoją mądrość zawdzięcza napotkanym kobietom. Kara Syzyfa – wtaczanie głazu na górę – to esencja wyalienowanego życia. Heros Edyp przegrał z fatum, ale u kresu życia uosabiał mądrość i spełnienie. A współczesny człowiek, „antropoceńczyk”? Zatraca się w panowaniu nad Ziemią i na Ziemi. Jego rozwój i wzrost nie jest rozkwitem. Władza i wiedza nie zapewniają wolności. Autonomia i samowiedza nowoczesności grożą samozagładą. Zagrożenie kryzysem klimatycznym odsłania Janusowe oblicze współczesnych wartości.

Refine search results

The Artistic Reception of the Bible Legend about Cain and Abel in Modern Ukrainian Literature

Konferencja naukowa „I wojna światowa w literaturze i innych tekstach kultury. Reinterpretacje i dopełnienia”

„Epitafijum Hannie Kochanowskiej” jako tekstowa podstawa destruktywnej reinterpretacji „Trenów”

Balaam – pierwowzór proroka w Izraelu?

Przekształcenia mitologii miłosnej jako zasada konstrukcyjna Roksolanek Szymona Zimorowica

Przyczyny wyboru i depozycji Jana Chryzostoma z urzędu biskupa Konstantynopola (Próba reinterpretacji przekazów historycznych)

Cyganie sentymentalni i romantyczni (Kniaźnin – Moniuszko)

„Podróż zimowa” Franza Schuberta w reinterpretacji Barbary Kingi Majewskiej: estetyka i retoryka

Jestem rzeką! Wanda Zuzanny Orlińskiej na tle tradycji oraz hydrofeminizmu

Znaczenie jednostki leksykalnej a tekst precedensowy

W poszukiwaniu samowiedzy. Oblicza wartości w mitach jako kodach kultury na przykładzie Syzyfa, Odysa i Edypa