Search results

1

Pomerania non cantat? Uwagi o ewangelikach z Pomorza Zachodniego, ich repertuarze religijnym i sposobie śpiewania

100%

Nawrocka-Wysocka A.

Aspekty Muzyki

|

2014

|

vol. 4

31-51

EN

Because of geographical distribution, origin, political involvement and religious specificity, Lutherans of Western Pomerania are treated as a border community. The largest populations of Polish-speaking Protestants occurred in the counties of Lębork, Bytów and Słupsk. This commu-nity disappeared at the end of the nineteenth century, although still in the 20s and 30s, researchers recorded a lot of people who knew the Kashubian dialect. Lutherans in the Kashubian region were generally unknown to religious communities of Masuria, Silesia and the Polish Kingdom. More knowledge about them brought only through a study conducted by Alexander Hilferding — a Russian Slavicist traveling in these areas in 1856. The greatest popularity in the definition of this com-munity has won ethnonym Slovincians propagated by Alexander Hilferding. Available sources and studies mainly publish information on the language, especially its use in church services and teach-ing religion. Thera are, however, extremely rare eyewitness accounts relating used hymn books and cantionals, popularity of a particular repertoire and the context of its practice. From the relation-ship and visitation of church printed from the sixteenth to the eighteenth century, we know that they were used in religious services “Polish songbooks”. The oldest of them is cantional prepared by a priest Simon Krofey from Bytów with a handwritten appendix compiled from the sixteenth to the eighteenth century. Pastor Lorek from Cecenowo immortalized in the consciousness of later generations stereotypes of a tacit and gloomy Kashubian. However, according to later observers, Kashubians sang willingly and often but only a religious repertoire, while the folk song and dance sounded very rare. Considering the available sources it seems that the inhabitants of these lands — like the Protestants from Silesia and Masuria had used their own repertoire, which could be performed in an original and unique way.

2

Wokół zagadnień języka religijnego. Refleksja po lekturze książki Kazimierza Ożoga „Polskie pieśni religijne. Aspekty językowe i kulturowe" (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022, 345 s.)

100%

Cygan S.

Forum Lingwistyczne

|

2023

|

issue 11

1-9

EN

The article contains a review of Kazimierz Ożóg's book Polskie pieśni religijne. Aspekty językowe i kulturowe [Polish religious songs. Linguistic and cultural aspects] (2022). The reviewed monograph is part of the research on religious language that has been conducted for several decades and is the result of Kazimierz Ożóg's studies on the language and the role of religious songs in the lives of Poles. The author of the review highly appreciates the various linguistic instruments used in the analytical part of the monograph and the setting of the research in a broad cultural context. He considers the publication's value to be its structured composition, which he discusses in detail, pointing to the content of individual chapters. The review is descriptive, does not contain polemical elements, and its author clearly assesses the described monograph as interesting, valuable and characterized by great cognitive value.

PL

Artykuł zawiera recenzję książki Kazimierza Ożoga Polskie pieśni religijne. Aspekty językowe i kulturowe (2022). Recenzowana monografia wpisuje się w prowadzone od kilku dziesięcioleci badania nad językiem religijnym i stanowi rezultat studiów Kazimierza Ożoga nad językiem i rolą pieśni religijnych w życiu Polaków. Autor recenzji wysoko ocenia wykorzystane w części analitycznej monografii różnorodne instrumentarium językoznawcze oraz osadzenie badań w szerokim kontekście kulturowym. Za wartość publikacji uznaje jej uporządkowaną kompozycję, którą szczegółowo omawia, wskazując na zawartość poszczególnych rozdziałów. Recenzja ma charakter sprawozdawczy, nie zawiera elementów polemicznych, a jej autor jednoznacznie ocenia opisywaną monografię jako interesującą, wartościową i cechującą się dużymi walorami poznawczymi.

3

Śpiewy podczas mszy świętej z udziałem dzieci

84%

Kałamarz W.

Polonia Sacra

|

2017

|

vol. 21

|

issue 4(49)

187-206

PL

Pieśń podczas mszy świętej jest integralną częścią liturgii. Nie może być traktowana jedynie jako upiększenie, oprawa, dobierany według własnego uznania dodatek. W liturgii nie ma miejsca na piosenki religijne. W doborze pieśni nie należy kierować się jednostkowymi gustami uczestników liturgii, tak księży, jak i np. animatorów. Pieśni bowiem liturgiczne są pełnoprawnymi i uregulowanymi przez Kościół sposobami oddawania czci Bogu i uświęcenia wiernych. Dotyczy to także pieśni dla dzieci. W ich doborze winniśmy się kierować zatwierdzonymi przez biskupa diecezjalnego śpiewnikami, możliwościami muzycznymi i intelektualnymi najmłodszych, ale także celami wychowawczymi, formującymi dzieci do dojrzałego uczestnictwa w liturgii wraz z całą wspólnotą Kościoła. Liturgii nie należy infantylizować czy też trywializować, a przez włączanie piosenek – profanować. Liturgia ma swoją godność, świętość, którą należy uszanować także poprzez korzystanie z godnego repertuaru.

EN

During the mass songs are an integral part of the liturgy. They should not be treated merely as an ornament or embellishment, selected at one’s own discretion. In the liturgy there is no place for ordinary religious songs. The selection of songs should not be guided by the individual tastes of the participants of the liturgy, including both priests as well as e.g. animators. That is because liturgical songs are legitimate ways of worshiping God and of sanctifying the faithful, and are regulated by the Church. This also applies to songs for children. In their selection, we should be guided by the song books approved by the diocesan bishop, the musical and intellectual capacities of the children, but also the educational purposes, shaping the children for mature participation in the liturgy together with the entire community of the Church. The liturgy should not be infantilized or trivialized, or profaned by the incorporation of songs. The liturgy has its dignity, sacredness, which should be respected also through the use of an appropriate repertoire.

4

Recepcja pieśni o. Tymoteusza Szczurowskiego w środowiskach katolickich dziewiętnastowiecznej Warszawy

84%

Shkurgan O.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 1

57-76

EN

Held in the Archive of the Congregation of the Mission, in Kraków’s Stradom district (shelf-mark Muzyka 15) are two sheets of a nineteenth-century music manuscript containing Uniate (Eastern Catholic) songs. The source probably originates from the collection belonging to the house of the Congregation of the Mission at the Church of the Holy Cross in Warsaw, which was sent from the capital to the Kraków missionaries’ archive most likely following the dissolution of this congregation in the Kingdom of Poland, which took place in 1864. Inscribed anonymously in this source are the melodies and Polish-language texts of the first stanzas of seven religious songs (Marian songs, songs to the cult of saints, and przygodne songs for the Ordinary Time in the liturgical year) composed by the Basilian missionary Father Tymoteusz Szczurowski (1740–1812). Thanks to inscriptions preserved in the source, we know that Szczurowski’s songs were performed in the late 1830s and early 1840s by Warsaw’s Basilian monks as well as by the Uniate clergyman Father Paweł Szymański (1782–1852), when he was a professor of the Imperial Roman Catholic Theological Academy in Warsaw (1837–41). The melodic lines of Szczurowski’s seven songs from the handwritten sheets of Muzyka 15 are the same as those printed by Father Michał Marcin Mioduszewski, CM (1787–1868) in Dodatek do Śpiewnika kościelnego [Supplement to the church songbook] (Kraków 1842) and Dodatek III do Śpiewnika kościelnego [Third supplement to the church songbook] (Leipzig 1853). The manuscript discussed in this paper, containing the music and words of Polish-language songs from the Uniate repertoire, is very likely to have been compiled in the environment of the Warsaw Congregation of the Mission. The surviving missionary manuscript Muzyka 15 enables us to confirm the reception of the Uniate Father Szczurowski’s output in the Roman Catholic environments of nineteenth-century Warsaw. It also provides us with new information concerning the performers of Szczurowski’s songs in the then capital of the (Congress) Kingdom of Poland.

PL

W zasobach Archiwum Zgromadzenia Księży Misjonarzy na Stradomiu w Krakowie pod sygnaturą Muzyka 15 dostępne są dwa arkusze rękopisu nutowego z XIX w. zawierającego unicki repertuar pieśniowy. Źródło to pochodzi prawdopodobnie ze zbiorów domu Zgromadzenia Księży Misjonarzy przy Kościele św. Krzyża w Warszawie, przekazanych ze stolicy do krakowskich misjonarskich archiwaliów zapewne po kasacji tej wspólnoty zakonnej w Królestwie Polskim, która nastąpiła w roku 1864. W omawianym rękopisie nutowym zachowały się wpisane anonimowo przekazy melodii oraz teksty w języku polskim pierwszych zwrotek 7 pieśni religijnych (utwory maryjne, ku czci świętych, przygodne) bazyliańskiego misjonarza o. Tymoteusza Szczurowskiego (1740–1812). Dzięki zachowanym w źródle inskrypcjom wiadomo, że pieśni Szczurowskiego były wykonywane na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XIX w. przez warszawskich bazylianów, a także przez unickiego duchownego o. Pawła Szymańskiego (1782–1852), gdy w latach 1837–41 był profesorem Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej w Warszawie. Linie melodyczne siedmiu pieśni Szczurowskiego pochodzące z rękopiśmiennych nutowych arkuszy Muzyka 15 pokrywają się z melodiami ich drukowanych przekazów opublikowanymi przez ks. Michała Marcina Mioduszewskiego CM (1787–1868) w Dodatku do Śpiewnika kościelnego (Kraków 1842) i Dodatku III do Śpiewnika kościelnego (Lipsk 1853). Omawiany w artykule rękopis zawierający nutowe przekazy polskojęzycznych pieśni z repertuaru unickiego z dużym prawdopodobieństwem mógł być sporządzony w środowisku warszawskich misjonarzy. Ocalały misjonarski rękopis Muzyka 15 umożliwia obecnie stwierdzenie faktu recepcji utworów unickiego autora, o. Szczurowskiego w środowiskach rzymskokatolickich dziewiętnastowiecznej Warszawy, a także przynosi nowe informacje na temat ówczesnych wykonawców jego pieśni w stolicy Królestwa Polskiego.

5

Muzyka w dawnym Żywcu. Unikatowa wartość „Chronografii” Andrzeja Komonieckiego

67%

Rajman J.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 1

19-37

EN

The author’s main research aim was to analyse a work by Andrzej Komoniecki, alderman of the town of Żywiec, in Lesser Poland, entitled Chronografia albo Dziejopis Żywiecki [Chronography, or Żywiec chronicle]. This chronicle, covering the period up to 1728, is an extremely valuable source for the study of the urban culture of Żywiec during the Old Poland period. Detailed analysis has revealed very numerous and valuable information concerning music, in most cases entered under specific year dates, which provides a point of departure for the study of music in old Żywiec. All the music-related information from Chronography is presented under three headings: folk, church and court music. The first of these groups is relatively small, but there are notable mentions of dancing and music-making in an inn, a song sung by a convict, and, most interestingly, a relatively detailed description of highlander dances and music from the year 1716. The lively development of sacred music is evidenced by numerous mentions of altarists, cantors, parish school teachers (some of whom were instrumentalists) and organists. Especially detailed is the information concerning the organ in the parish church. Another extremely valuable item is the description of a fresco from 1542, no longer existing, which depicted figures playing various instruments. This description proves that the town’s owners enjoyed very close links to the parish church. As for court music, an ensemble probably existed at Żywiec Castle as early as the sixteenth century. Collected in this article is all the available information concerning court music in Żywiec. Of special interest are the mentions of concerts held in the church during which family members of the town’s owners performed. There are also multiple mentions of music played from the church tower by the court trumpeters.

PL

Głównym celem badawczym, jaki postawił autor, była analiza dzieła Andrzeja Komonieckiego, wójta miasta Żywiec w Małopolsce zatytułowanego Chronografia albo Dziejopis Żywiecki. Kronika ta została doprowadzona do 1728 r. i stanowi niezwykle cenne źródło do badań nad kulturą miejską Żywca w okresie staropolskim. Dokładna analiza dzieła ujawniła bardzo liczne i cenne informacje, opatrzone zazwyczaj konkretnymi datami rocznymi, dotyczące muzyki. Stanowią one uzasadnienie dla podjęcia tematu muzyki w dawnym Żywcu. W artykule zebrano wszystkie informacje o muzyce, prezentując je w trzech grupach – muzyka ludowa, kościelna i dworska. W pierwszej grupie informacji jest relatywnie mało, ale na podkreślenie zasługują wzmianki o tańcach i muzyce w karczmie, o pieśni śpiewanej przez skazańca, zaś najcenniejszy jest stosunkowo dokładny opis tańca i muzyki góralskiej z 1716 roku. O żywo się rozwijającej muzyce kościelnej świadczą liczne wzmianki o altarystach, kantorach, nauczycielach szkoły parafialnej (niekiedy bywali oni instrumentalistami) i organistach. Dzieło Komonieckiego dostarcza niezwykle szczegółowych wiadomości na temat organów w kościele parafialnym. Do bardzo cennych należy także opis nieistniejącego już fresku z 1542 r. przedstawiającego postacie grające na różnych instrumentach. Fresk ten dowodzi ścisłych związków właścicieli miasta z kościołem parafialnym. Prawdopodobnie już w XVI w. istniała kapela dworska na zamku żywieckim. W artykule zebrano wszystkie informacje na temat muzyki dworskiej w Żywcu. Na szczególne podkreślenie zasługują wzmianki o koncertach w kościele, w których muzykami byli członkowie rodziny właścicieli miasta, jak również wielokrotnie odnotowywana muzyka grana przez trębaczy dworskich z wieży kościoła.

Refine search results

2 Muzyka

1 Aspekty Muzyki

1 Forum Lingwistyczne

1 Polonia Sacra

1 Cygan S.

1 Kałamarz W.

1 Nawrocka-Wysocka A.

1 Rajman J.

1 Shkurgan O.

1 2023

2 2020

1 2017

1 2014

Pomerania non cantat? Uwagi o ewangelikach z Pomorza Zachodniego, ich repertuarze religijnym i sposobie śpiewania

Wokół zagadnień języka religijnego. Refleksja po lekturze książki Kazimierza Ożoga „Polskie pieśni religijne. Aspekty językowe i kulturowe" (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022, 345 s.)

Śpiewy podczas mszy świętej z udziałem dzieci

Recepcja pieśni o. Tymoteusza Szczurowskiego w środowiskach katolickich dziewiętnastowiecznej Warszawy

Muzyka w dawnym Żywcu. Unikatowa wartość „Chronografii” Andrzeja Komonieckiego