Search results

1

Wielka Wojna Ojczyźniana – bilans wykluczenia

100%

Wojtkowiak J.

Przegląd Zachodni

|

2015

|

issue 2(355)

207-216

EN

The article deals with the problem of exclusion and repression of whole social groups by the Stalinist regime during the so called Great Patriotic War. It purports to show that Stalin and his milieu tried to consolidate a majority of the society by means of excluding and subjecting to repressions arbitrarily chosen social groups, seeking in this way to reduce the threat posed by instant successes of the German army in the war against the USSR. The first such group comprised Red Army soldiers who surrendered to the Germans and were prisoners of war – they were declared traitors and so their families were to suffer repressions. Another group consisted of the national minorities residing in the Soviet Union - in 1941 those were Germans and later during the liberation of the country from German occupation it meant whole nations whose representatives collaborated with the German occupants. The author argues that contrary to the claims of the Russian propaganda, victory in the war was not treated by Stalin as the victory of all the Soviet Union citizens.

2

Ślubowanie duchowieństwa w województwie wrocławskim na wierność Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej i Jej Rządowi w kwietniu 1953 r. oczami aparatu represji

100%

Klementowski R.

Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka

|

2021

|

vol. 76

|

issue 4

35-93

EN

The Decree of February 9, 1953 on appointments of clergy to church positions was a legal act crowning a broad array of actions aiming at subjugation of the Catholic Church to the communist authorities by forcing the clergy to make a pledge of allegiance to the state, and by gaining influence on filling church positions. This problem is presented through a reconstruction of the realization of the act of making the pledge – on the example of Lower Silesia and from the point of view of the political police. The pledge action was for the security apparatus not only another task within the scope of its responsibilities, but also an opportunity to build up its own position in the power structures of a totalitarian state. In the current study, lists of priests allowed and not allowed to make the pledge were reconstructed; the author describes the selection process of the clergy members, how did the involved priests react and – in the end – what meaning the whole operation had for the security apparatus. The conclusions are presented in the context of a stereotypical view that repressions against the Catholic Church were unusually harsh.

3

Access to Archives in Post-Communist Countries: The Victim’s Perspective

100%

Gruodytė E., Gervienė S.

Baltic Journal of European Studies

|

2015

|

vol. 5

|

issue 2

147-170

EN

The collapse of the communist regime at the end of the twentieth century resulted in a wave of democratization in Central and Eastern Europe. While trying to establish democracy, many states in this region had to demonstrate their ability to protect human rights and to deal with the past of the repressive regime. As these states decided to join various human rights instruments they also became subject to certain obligations towards their people. One of these obligations is the requirement to provide remedies in case of human rights abuses, and the right to know the truth is recognized as part of it. Therefore the goal of this article is to identify the abilities of the victim of the communist regime to access the files of former secret services in post-communist countries in the light of the right to know the truth. The answer is provided using an analysis of international documents, historic, comparative and systemic methods, providing and evaluating the practice of different states dealing with the files of former secret services or government files of the repressive past and academic literature.

4

Sowietyzacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce 1944-1950

86%

Lityński A.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2020

|

vol. 3

|

issue XX

101-121

EN

The “Big Three’s” (Roosevelt, Churchill, Stalin) Jalta, Crimea (February, 1945) Agreement, gave away Central and Eastern Europe to Stalin. Stalin promised free elections. For appearances’ sake, the law from 1939 was used. However, new standards form USSR were brought. Communists were supposed to implement them in Poland. Slowly, courts were dependent on the governing communist party. This process can be considered as completed in 1950. It was perpetuated in Constitution of the Polish People’s Republic from 1952. The courts’ main goal was to use repression, not to mete out justice. The Author shows it in the article.

PL

Umowa Wielkiej Trójki (Roosevelt, Churchill, Stalin) w Jałcie na Krymie (luty 1945) oddawała Europę Środkowo-Wschodnią Stalinowi. Stalin obiecał wolne wybory. Dla pozoru początkowo obowiązywało prawo polskie sprzed 1939 roku. Z komunistycznego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich przywieziono jednak zupełnie nowe wzorce. Komuniści musieli je wprowadzić w Polsce. Stopniowo sądy uzależniono od panującej partii komunistycznej. Proces ten można uznać za zakończony w 1950 r. Utrwalony został w konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r. Zadaniem sądów było stosowanie represji, a nie wymierzanie sprawiedliwości. Autor pokazuje to w artykule.

5

Siostry Benedyktynki misjonarki wobec przemocy systemów totalitarnych. Szkice do historiografii dramatycznych dziejów Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek (1917–1989)

86%

Kalinowska J. A.

Forum Teologiczne

|

2012

|

vol. 13

171-185

EN

The article presents the genesis (1917) and difficult fates of the Congregation of Benedictine Nuns Missionaries and their charges with changing political totalitarian systems. The Congregation shared the history of our country in the East. The way, that a young Benedictine Community paced indefatigably ahead to worship God and serve their neighbours, is presented briefly. In 1920–1939 our monastic family after being thrown out of Biała Cerkiew near Kijów rooted in Wołyń. During the World War II Hitler’s occupation and the Soviet aggression on Wołyń Province brought enormous material losses, deprived the nuns of having a roof over their heads, withdrew the possibility of fulfilling statutory tasks, but there was still hope which the nuns made use of. They had to leave Eastern borderland of II RP occupied by Bolsheviks and they were looking together with their orphans for shelter in the central part of Poland. German defeat did not mean triumph of victory in our country, after the war the Soviet Union started strengthening people’s authority in Poland. It began the struggle with Church by employing as secret workers to cooperate with people belonging to Church and Polish nation. It continued until 1989. After each disaster the Congregation had the strength of spirit and revived again.

6

The role of provocative-deceptive actions in neutralizing the Belarusian opposition

86%

Świerczek M.

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego

|

2022

|

vol. 14

|

issue 26

301-336

EN

The author analyzes the actions of the Belarusian authorities in the situation of the social rebellion triggered by the rigged elections in 2020. He puts forward a hypothesis that a significant role in extinguishing the protest potential was played by agent deception games conducted by the Belarusian KGB, as well as parallel repressive actions and the regime’s information offensive, which resulted in a synergy of propaganda and disinformation-agent activities.

7

Hungarian Dissent in Romania during the Ceauşescu Era

86%

Šisler F.

West Bohemian Historical Review

|

2016

|

vol. 6

|

issue 2

323-338

EN

The article aims to show a little-known chapter in the history of the Romanian communism, the anti-regime activities of dissidents from the Hungarian minority in Transylvania. It argues that the growing repressions of the Romanian authorities against ethnic Hungarians caused the protest activities of their representatives not only within the RCP structures, but also from the intellectual environment. The particular dissidents from the Hungarian community performed their opposition attitude in the beginning mainly at the domestic level. After they did not meet any constructive reaction from the Romanian state, they tried to draw attention on their situation abroad. However, none of these activities met any real success, especially because it was almost impossible to develop any form of organized and coordinated dissent in such a harsh political environment, like the one existing in Ceauşescu’s Romania.

8

Technology of Soviet Myth Creation about Famine as a Result of Crop Failure in Ukraine of the 1932–1933s

86%

Sokolova S.

Journal of Modern Science

|

2019

|

issue 3(42)

37-56

EN

According to the Ptoukha Institute for Demography and Social Studies of the National Academy of Sciences of Ukraine, over 3, 9 million people died during the famine of the 1932–1933s However, it’s impossible to define the exact number of the dead due to liquidation of the 1937 census data by the soviet authorities who deliberately aimed at violating complete record of the deaths and stated in the documentation other death reasons instead of the ones caused by the famine. To disguise this criminal offence the soviet government directed all its efforts to creation of a myth pointing to that year crop failure as the reason of famine. Purpose. The aim of the following article is to reveal practical techniques of alternative reality creation in the soviet society based on the example of the 1932–1933s famine’s mythologization in Ukraine. Materials and methods. Analyses and generalization of scientific archive sources and international documents, overview of soviet mass media related to the topic have been performed. Research results. The soviet myth creation technology applied to the famine happening in Ukraine of 1932–1933 as a result of crop failure shows a wide spectrum of alternative reality creation means (mythologization), which was exploited by the whole history of the soviet government: liquidation of documents and evidence, intimidation and physical extermination of witnesses, blockage of access to sources of reliable information, formation of alternative “truth” and its expansion in mass media. Results. The purpose of creation and expansion of the famine myth based on the belief about crop failure in Ukraine of the 19362–1933s was to form and infix “ideologically correct” interpretation of history in the mass consciousness. It was supposed to disguise reasons of the famine, which was artificially organized by the soviet government in Ukraine, aiming at liquidation of Ukrainian rural population, resisting collectivization, i.e. dissimulating of criminal offences and masking them under ecological myth.

9

Criminal proceedings against colonel Feliks Michałowski (1952-1953)

72%

Romanowska E.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2017

|

vol. 17/1

83-101

EN

In May 1943, the 1st Polish Infantry Division named after Tadeusz Kosciuszko was created in the USSR. It was the nucleus of the future Polish Armed Forces created in the territory of the USSR. With the formation of the 1st Infantry Division, the Military Information was created otherwise called Military Counterintelligence. Military Information was one of the most criminal institutions in the Stalinist Poland. From 1949 to 1953, the bodies of this institution arrested 2665 people, including 518 officers, 713 non-commissioned officers, 1139 privates and 295 civilians. As a result of these actions, mock trials and judicial murders on innocent people were performed on a large scale, including 20 senior officers of the Polish Army. One of the victims of this criminal institution was Col. Feliks Michałowski, an officer of the Polish Army, a secret informer of the Military Information from 1949 to 1951.

PL

W maju 1943 r. w ZSRR powstała 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Stanowiła ona zalążek przyszłych Polskich Sił Zbrojnych tworzonych na terytorium ZSRR. Wraz z formowaniem 1. Dywizji Piechoty utworzono Informację Wojskową, czyli kontrwywiad wojskowy. Informacja Wojskowa była jedną z najbardziej zbrodniczych instytucji w stalinowskiej Polsce. W latach 1949-1953 organy tej instytucji aresztowały 2665 osób w tym 518 oficerów, 713 podoficerów, 1139 szeregowych i 295 osób cywilnych. Efektem tych działań były najczęściej sfingowane procesy i mordy sądowe na bardzo wielu niewinnych ludziach, w tym na 20 wyższych oficerach Wojska Polskiego. Jedną z ofiar tej instytucji był płk Feliks Michałowski, oficer Wojska Polskiego, w latach 1949-1951 tajny informator Informacji Wojskowej.

10

Kwestia unieważniania prawomocnych orzeczeń sądowych wydawanych wobec księży w Polsce w latach 1944–1989

72%

Sobański P.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2020

|

issue 27

571-589

PL

Tematem artykułu jest zagadnienie możliwości unieważniania prawomocnych orzeczeń sądowych wydawanych wobec księży w Polsce w latach 1944–1989. Po II wojnie światowej Kościół Rzymskokatolicki był obiektem prześladowań, które trwały do końca lat 80. Księża byli aresztowani oraz prowadzono przeciwko nim postępowania karne, które kończyły się wydaniem wyroków skazujących. Często represje następowały nie tylko z przyczyn religijnych, lecz także ze względu na działalność opozycyjną wobec ówczesnego ustroju. Rehabilitację księży represjonowanych w latach 1944–1989 umożliwiły regulacje ustawy z 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy uznaje się za nieważne orzeczenia rozstrzygające o odpowiedzialności karnoprawnej za czyny związane z działalnością na rzecz niepodległości Polski oraz orzeczenia wydane z powodu takiej działalności. Z uwagi na skalę represji wobec księży w latach 1944–1989, pamięć o prześladowanych księżach oraz przewidzianą w ustawie możliwość uzyskania pośmiertnej rehabilitacji zalecane jest podjęcie kroków mających na celu stwierdzenie nieważności wszystkich orzeczeń, które były przejawem represjonowania księży związanego z działalnością na rzecz niepodległości.

EN

The paper focuses on the invalidation of unappeasable judgments delivered against priests in Poland before 1989. The Catholic Church was repressed during the communist period and the priests were persecuted. The communist campaign against religion attempted to abolish religion in Poland. The Catholic Church provided resistance against the totalitarian regime after World War II. The point of the paper’s deliberations is an analysis of the Act of 23 February 1991 on the annulment of convictions of persons persecuted for activities aimed at achieving independence for Poland. Regulations of the Act of 1991 are important elements of transitional justice. Pursuant to article 1 of the Act of 1991 convictions and other decisions rendered by the Polish judicial and prosecuting authorities between 1944 and 1989 could be invalidated. The invalidation concerns the convictions which were sentenced because of politically-motivated activity for the independence of Poland. The situation that the priests were persecuted not only because of religion but also because of political activities for the sovereign existence of Poland, allows annulment of verdicts issued against them by Polish organs. After the invalidation of conviction, the convicted individuals could bring compensation claims according to article 8 of the Act of 1991.

11

Likwidacja Kościoła greckokatolickiego w latach 1939-1946 na Ukrainie

72%

Kordonski R.

Studia Warmińskie

|

2015

|

issue 52

281-290

PL

Wiek XX wiąże się ze szczególnie trudnym okresem dla Kościoła greckokatolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego – prześladowaniami duchowieństwa oraz wiernych. Wroga polityka Związku Radzieckiego spowodowała, że zmuszony był on do działania w ukryciu, co przyczyniło się do rozwoju ukraińskiego patriotyzmu oraz samoidentyfikacji narodowej i religijnej znacznej liczby wiernych, zwłaszcza zamieszkujących terytorium Ukrainy Zachodniej.

EN

The twentieth century for the Greek Catholic Church of the Byzantine-Ukrainian rite is associated with a particularly difficult period: the persecution of the clergy and the faithful people. Through the hostile policy of the Soviet Union the Church was forced to act in secret. That became the basis for the Ukrainian patriotism, national and religion self-identification for a large number of faithful living particularly in the territory of Western Ukraine.

DE

Das zwanzigste Jahrhundert wird mit einer besonders schweren Periode für die griechisch-katholische Kirche des byzantinisch-ukrainischen Ritus, d.h. mit der Verfolgung der Geistlichen und Laien, verbunden. Die feindliche Politik der Sowjetunion hat bewirkt, dass die Kirche zur Untergrundaktivität gezwungen war, was zur Entwicklung des ukrainischen Vaterlandsliebe sowie der nationalen und religiösen Selbstidentifikation einer ansehnlichen Anzahl von Gläubigen (besonders unter der in der westlichen Ukraine wohnenden Bevölkerung) beigetragen hat.

12

Ostrołęczanie na listach ofiar „Operacji polskiej NKWD” w Mińsku białoruskim w latach 1937–1938

72%

Biały A.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2020

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXIV

87-98

PL

Artykuł ukazuje los pięciu ostrołęczan, którzy na skutek zdarzeń losowych związanych z I wojną światową i rewolucją październikową ulegli agresywnej propagandzie, uwierzywszy w hasła głoszone przez bolszewików, zostali na Białorusi Sowieckiej. Pod koniec lat trzydziestych w czasie eksterminacji ludności narodowości polskiej w ZSRR zostali uznani za wrogów narodu a następnie zamordowani w Mińsku Białoruskim podczas Operacji Polskiej NKWD w latach 1937–1938.

EN

The article describes the fate of 5 people from Ostroleka, who, due to circumstances connected to 1st World War and Russian Revolution, were submitted to aggressive propaganda and eventually started to believe in Bolshevik’s point of view, after they stayed in Soviet Belarusia. At the end of the thirties during extermination of Polish people in USSR, they were considered as national enemies, then they were murdered in Belarusian Minsk during Operation Poland NKWD during 1937– 38.

13

Martin Previšić, Povijest Golog Otoka, Fraktura, Zagreb 2019, 634 s.

72%

Sokulski M.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2023

|

issue 21

777-786

EN

Martin Previšić’s book is the first historical publication to address the functioning of the Goli Otok [Naked Island] camp in Yugoslavia and the repression against supporters of Stalinism in this country during the era of conflict with the Soviet Union in the late 1940s and the first half of the 1950s. The author used security service materials, party documentation, and also interviewed those imprisoned in “Tito’s Gulag”. Previšić has successfully portrayed the activities of the repressive apparatus and party leadership circles, and has also attempted to present a collective portrait of the opponents of Tito’s policies in Yugoslavia. On the plus side, there is also a rich description of the daily life of those imprisoned as well as a meticulously drawn up calculation of the number of victims of repression.

PL

Książka Martina Previšicia jest pierwszą publikacją historyczną, podejmującą problematykę funkcjonowania obozu na Nagiej Wyspie (Goli Otok) w Jugosławii i represji wobec zwolenników stalinizmu w tym kraju w dobie konfliktu ze Związkiem Sowieckim pod koniec lat czterdziestych oraz w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych. Autor wykorzystał materiały służby bezpieczeństwa, dokumentację partyjną, a także przeprowadził rozmowy z uwięzionymi w „Gułagu Tity”. Previšić udanie zobrazował działania aparatu represji i kierowniczych kręgów partyjnych, podjął się również próby przedstawienia portretu zbiorowego przeciwników polityki Tity w Jugosławii. In plus należy ocenić także bogaty opis życia codziennego uwięzionych czy skrupulatnie sporządzone wyliczenia dotyczące liczby ofiar represji.

14

Rola działań prowokatorsko-decepcyjnych w neutralizacji białoruskiej opozycji

58%

Świerczek M.

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego

|

2022

|

vol. 14

|

issue 26

50-85

EN

The author analyzes the actions of the Belarusian authorities in the situation of the social rebellion triggered by the rigged elections in 2020. He puts forward a hypothesis that a significant role in extinguishing the protest potential was played by agent deception games conducted by the Belarusian KGB, as well as parallel repressive actions and the regime’s information offensive, which resulted in a synergy of propaganda and disinformation-agent activities.

PL

Autor analizuje działania białoruskich władz w sytuacji społecznego buntu wywołanego sfałszowanymi wyborami w 2020 r. Wysuwa hipotezę, że istotną rolę w wygaszaniu potencjału protestacyjnego odegrały agenturalne gry decepcyjne prowadzone przez białoruskie KGB oraz realizowane równolegle działania represyjne i ofensywa informacyjna reżimu, w której doszło do synergii działań propagandowych i dezinformacyjno-agenturalnych.

15

Polska diaspora w Kazachstanie: główne etapy formowania się, znane postaci i obecna sytuacja

58%

Kabuldinov Z. E.

Biuletyn Historii Pogranicza

|

2023

|

issue 23

5-21

EN

In the history of the formation of the Polish minority in Kazakhstan four main periods can be distinguished, the first of which falls on the end of the 18th century. National liberation struggles undertaken by Poles in the 19th century, their participation in the Napoleonic Wars, deportations during World War II (only as a result of the second mass deportation, in April 1940, about 60,000 people ended up in Kazakhstan). The basis of today's Polish diaspora in Kazakhstan are Poles deported there in 1936 from western Ukraine and Belarus. Among the victims of mass political repressions of the USSR, Poles were one of the largest national groups. Thanks to the creative activity of both the local population and the deported and evacuated citizens, new cities appeared, natural resources were used, and dozens of factories were launched. A network of educational, scientific and cultural institutions developed. In particular, North Kazakhstan has become a place where cultures and civilizations intersected, a territory of constructive dialogue and the deported and local population of the republic, a region of fruitful cooperation between different nations. According to statistics, there are currently about 50,000 Poles living in Kazakhstan.

PL

W historii formowania się polskiej mniejszości w Kazachstanie można wyróżnić cztery główne okresy, a pierwszy z nich przypada na koniec XVIII w. Polacy trafiali do tej części świata pod przymusem, jako zesłańcy i deportowani, w wyniku m.in. walk narodowowyzwoleńczych podejmowanych przez Polaków w XIX w., ich udziału w wojnach napoleońskich, wywózek w latach II wojny światowej (tylko w wyniku drugiej masowej wywózki, z kwietnia 1940 r., do Kazachstanu trafiło ok. 60 tys. osób). Podstawę dzisiejszej diaspory polskiej w Kazachstanie stanowią Polacy wywiezieni tam w 1936 r. z zachodniej Ukrainy i Białorusi. Wśród ofiar masowych represji politycznych ZSRS Polacy stanowili jedną z najliczniejszych grup narodowościowych. Dzięki twórczej działalności zarówno miejscowej ludności, jak i deportowanych oraz ewakuowanych obywateli pojawiły się nowe miasta, wykorzystywano bogactwa naturalne, uruchomiono dziesiątki fabryk. Rozwijała się sieć instytucji edukacyjnych, naukowych, kulturalnych. W szczególności Północny Kazachstan stał się miejscem, w którym przecinały się kultury i cywilizacje, terytorium konstruktywnego dialogu i deportowanej, i miejscowej ludności republiki, regionem owocnej współpracy różnych narodów. Według statystyk, obecnie w Kazachstanie mieszka około 50 tysięcy Polaków.

16

Metody działań organów bezpieczeństwa wobec duchowieństwa i wiernych Kościoła rzymskokatolickiego w województwie koszalińskim w latach 1950-1975

58%

Konkol K.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 1

79-123

EN

The end of the II WW brought Poland into the USSR’s influence zone. The 1940s was a decade which institutionalised the communist power imposed on every area of people’s lives. One of the most difficult task to implement was the secularization of polish society. Catholic world-view was one of the major factors that influenced their behaviour and way of thinking and meaningfully contrasted with atheism ‘recommended’ by the communists. That is why one of the Security Service priorities was clergy surveillance and repressions referred to undermine clergy’s authority as well as pulling back the believers away from the Roman Catholic Church learning. Those operations were equal in action in the whole country, including Koszalin Province, which was constituted in the summer of 1950.

PL

Koniec II wojny światowej to czas, w którym Polska znalazła się pod wpływem Związku Radzieckiego. W latach czterdziestych XX wieku zinstytucjonalizowana władza komunistyczna dotykała i sprawowała kontrolę nad każdym aspektem życia codziennego obywateli. Jednym z najtrudniejszych do wprowadzenia w życie działań była sekularyzacja polskiego społeczeństwa. Katolicki światopogląd był wówczas jednym z najistotniejszych czynników, które wpływały na zachowanie oraz sposób myślenia społeczności polskiej, jednocześnie wyraźnie kontrastując z głoszonym przez komunistów ateizmem. Z tego powodu ówczesne organy bezpieczeństwa ustanowiły sprawę nadzoru kleru jako priorytet. W związku z tym postanowieniem, władze wprowadziły represje mające na celu podważenie autorytetu duchownych, a także odciągnięcie wierzących od nauk Kościoła rzymskokatolickiego. Działania w tym zakresie były prowadzone z równym natężeniem na obszarze całego kraju, włącznie z województwem koszalińskim, które zostało ustanowione latem 1950 roku.

17

Represje o charakterze personalnym wymierzone w duchownych Kościoła rzymskokatolickiego w Rzeszowskiem w latach 1944-1968

58%

Rak A.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2016

|

issue 23

247-273

EN

This article presents the array of methods which was used by communists in order to break the power and decrease the rank and role of Catholic Church in Rzeszów voivodship. Communists did it in special way like attacking directly into individuals-priests (there were personal repressions against them) who shaped the Catholic Church. This is an outline which includes selected forms of repressions, for example: legal case and imprisonment caused by priestly activity, attempt of discrediting as well as the fol-lowing cases: battery, intimidations and blackmail. An outline is based on records which are held in archive of Institute of National Remembrance in Rzeszow (reports, infor-mation, some notes, some studies, dispatches and reports which come from substructures of security apparatus and others materials which are developed by security service (pro-ceedings, investigative dossiers, and different kinds of characteristics etc.) The inquiry carried out in archive of Institute of National Remembrance in Rzeszow complement ma-terials which are held in State Archive in Rzeszow (documents developed by different Religious Departments).

18

Udział duchowieństwa z Królestwa Polskiego w powstaniu styczniowym oraz represje popowstaniowe w źródłach z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych – zarys zagadnienia

58%

Lewandowska D.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2021

|

vol. 28

221-236

EN

Polish Catholic clergy played a significant role in shaping social attitudes in the period before and during the January Uprising (including direct participation in the uprising). The national movement was supported by the majority of lower Polish clergy, who identified participation in the uprising with the defence of faith. This is reflected both in the records of the Polish National Organization preserved at the Central Archives of Historical Records (AGAD), and in the legacy of the repressive offices of Russian corps operating under the so-called War and Police Board, set up in the Kingdom of Poland to fight the revolutionary movement after martial law was declared in the country on the 14th October 1861. The post-Uprising repressions particularly affected priests and monks, who were regarded as the spiritual leaders of the insurgents. Several dozen of them lost their lives in executions (by shooting or hanging), and several hundred were sentenced to hard labour and exile deep into Russia.

PL

Katolickie duchowieństwo polskie odegrało znaczącą w rolę w kształtowaniu postaw społecznych w okresie przed wybuchem powstania styczniowego oraz podczas trwania tego zbrojnego zrywu narodu polskiego (także bezpośrednio w nim uczestnicząc). Ruch narodowy wsparła większość polskiego duchowieństwa niższego, które udział w powstaniu utożsamiało z obroną wiary. Znajduje to odzwierciedlenie zarówno w zachowanych w AGAD aktach polskiej Organizacji Narodowej, jak i spuściźnie kancelarii represyjnych urzędów rosyjskich działających w ramach tzw. Zarządu Wojenno-Policyjnego, powołanego w Królestwie Polskim do zwalczania ruchu rewolucyjnego, po ogłoszeniu w kraju 14 X 1861 r. stanu wojennego. Represje popowstaniowe szczególnie dotknęły księży i zakonników, uważanych za duchowych przywódców powstańców. Kilkudziesięciu z nich straciło życie w egzekucjach (przez rozstrzelanie lub powieszenie), a kilkuset skazano na katorgę albo zesłanie w głąb Rosji.

19

Культурные практики, литературные свидетельства и личные документы преследованных Свидетелей Иеговы

58%

Bugaj T.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze

|

2022

|

vol. 32

1-32

EN

The article deals with memoir texts written by the members of a religious minority group repressed by the Soviet Union authorities. The author of the article pays significant attention to the specifics of the texts, the motives for recording the stories, and the subject of the memoirs themselves. Most often, the authors of the memoir texts reported on the course of exile to Siberia, difficult living conditions and constant overwork. They talked about being in labour camps, beatings, surveillance and other forms of repression. In addition to the analysis of selected issues, the author of the article discussed also the texts under analysis role. These written texts are not only crucial historic documents that tell about past events. They are the testimonies of those events victims. They are an element of cultural practice and, among other things, are aimed to create a sense of community, reveal the values which dominate within the group and to promote certain behaviour codes which include maintaining loyalty to beliefs and totalitarianism.

PL

W opracowaniu dokonano przeglądu tekstów memuarystycznych powstałych wśród mniejszościowej wspólnoty religijnej represjonowanej przez władze Związku Radzieckiego. Zwrócono uwagę na ich specyfikę, motywy spisywania swej historii, a także tematykę wspomnień. Autorzy najczęściej relacjonowali przebieg deportacji na Syberię, surowe warunki życia i katorżniczą pracę. Opowiadali o pobytach w łagrach, pobiciach, inwigilacji oraz innych formach represji. Poza analizą wybranej problematyki omówiono rolę, jaką dziś pełnią badane teksty. Tworzą one nie tylko barwny dokument minionych zdarzeń, ale również są świadectwem składanym przez ofiary. Stanowią element praktyki kulturowej i służą między innymi budowaniu poczucia wspólnotowości, eksponowaniu wartości obowiązujących w obrębie grupy, a także promowaniu określonych wzorców zachowania, polegających na pozostawaniu wiernym swym przekonaniom i stawianiu oporu wobec totalitaryzmu.

RU

В статье рассматриваются мемуарные тексты, написанные членами религиозного меньшинства, репрессированного властями Советского Союза. Обращается внимание на специфику текстов, мотивации записи своей истории, а также на сам предмет воспоминаний. Авторы чаще всего упоминали о ходе высылки в Сибирь, тяжелых условиях жизни и непосильном труде. Рассказывали о пребывании в трудовых лагерях, избиениях, слежке и других формах репрессий. Помимо анализа избранных вопросов, обсуждается роль, какую выполняют анализируемые тексты. Они воспринимаются не только как впечатляющий документ о прошедших событиях, но также как свидетельство жертв советских репрессий. Мемуары являются элементом культурной практики и служат, среди прочего, формированию чувства единства, раскрытию ценностей, действующих внутри группы, а также примером определенных моделей поведения, заключающихся в сохранении верности своим убеждениям и сопротивлении тоталитаризму.

20

Powojenna sytuacja Kościoła katolickiego na terenach byłego województwa lwowskiego na przykładzie losów kolegiaty żółkiewskiej

58%

Joniec Ł.

Studia Gdańskie

|

2014

|

issue 35

207-224

PL

Kolegiata żółkiewska podzieliła los setek innych parafii, które po zakończeniu II wojny światowej znalazły się na terytorium państwa sowieckiego. Władze komunistyczne, dążąc do zatarcia wszelkich śladów świadczących o polskości Kresów Wschodnich, nie mogły tolerować swobodnej działalności wspólnot rzymskokatolickich, stanowiących ostoję polskości. Dlatego też w 1946 roku jej działalność została przerwana. Z chwilą przejęcia świątyni pod zarząd państwa rozpoczął się proces jej stopniowej dewastacji. Po odpowiedniej adaptacji budynek kościelny zamieniono na magazyn. W latach 80-tych pojawił się pomysł, aby wewnątrz zniszczonej już świątyni zlokalizować mające powstać w Żółkwi muzeum ateizmu. Jednakże dojście do władzy Gorbaczowa i zapoczątkowane przez niego reformy umożliwiły stopniową odbudowę struktury parafii katolickich w państwie sowieckim. Na fali odroczenia religijnego w 1989 roku polska mniejszość narodowa w Żółkwi zdołała formalnie odzyskać budynek kościelny. Lata następne to czas wytężonej pracy mającej na celu odrestaurowanie doprowadzonego niemal do ruiny zabytku. Na dzień dzisiejszy niemal wszystkie prace zostały ukończone, a kolegiata znów pełni funkcję powierzoną jej przed wiekami przez samego hetmana Żółkiewskiego.

EN

The Collegiate Church in Zhovkva shared the fate of other parishes which, when the Second World War was over, were at the territory of the Soviet state. The communist authorities, aiming at covering up all traces proving Polishness of the Eastern Frontier, could not tolerate free activity of Roman - Catholic communions constituting the anchorage of Polishness. That is why, in 1946, its activity was stopped. When the collegiate church went under the state governance, its gradual devastation process started. After suitable adaptation, the church building was changed into a storage house. In the 80’s there was an idea to locate a museum of atheism - planned in Zhovkva - inside the destroyed church. However, when Gorbatschov rose to power and started his reforms, this made gradual reconstruction of catholic parishes in the Soviet state impossible. In the wake of religious reprieve in 1989 the Polish national minority in Zhovkva formally managed to get the church building back. Consecutive years were a period of hard work meant to restore the almost totally ruined monument. Currently almost all works have been completed and the collegiate church perform its intended function given centuries ago by Zhovkva Great Crown Hetman.

Refine search results

Wielka Wojna Ojczyźniana – bilans wykluczenia

Ślubowanie duchowieństwa w województwie wrocławskim na wierność Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej i Jej Rządowi w kwietniu 1953 r. oczami aparatu represji

Access to Archives in Post-Communist Countries: The Victim’s Perspective

Sowietyzacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce 1944-1950

Siostry Benedyktynki misjonarki wobec przemocy systemów totalitarnych. Szkice do historiografii dramatycznych dziejów Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek (1917–1989)

The role of provocative-deceptive actions in neutralizing the Belarusian opposition

Hungarian Dissent in Romania during the Ceauşescu Era

Technology of Soviet Myth Creation about Famine as a Result of Crop Failure in Ukraine of the 1932–1933s

Criminal proceedings against colonel Feliks Michałowski (1952-1953)

Kwestia unieważniania prawomocnych orzeczeń sądowych wydawanych wobec księży w Polsce w latach 1944–1989

Likwidacja Kościoła greckokatolickiego w latach 1939-1946 na Ukrainie

Ostrołęczanie na listach ofiar „Operacji polskiej NKWD” w Mińsku białoruskim w latach 1937–1938

Martin Previšić, Povijest Golog Otoka, Fraktura, Zagreb 2019, 634 s.

Rola działań prowokatorsko-decepcyjnych w neutralizacji białoruskiej opozycji

Polska diaspora w Kazachstanie: główne etapy formowania się, znane postaci i obecna sytuacja

Metody działań organów bezpieczeństwa wobec duchowieństwa i wiernych Kościoła rzymskokatolickiego w województwie koszalińskim w latach 1950-1975

Represje o charakterze personalnym wymierzone w duchownych Kościoła rzymskokatolickiego w Rzeszowskiem w latach 1944-1968

Udział duchowieństwa z Królestwa Polskiego w powstaniu styczniowym oraz represje popowstaniowe w źródłach z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych – zarys zagadnienia

Культурные практики, литературные свидетельства и личные документы преследованных Свидетелей Иеговы

Powojenna sytuacja Kościoła katolickiego na terenach byłego województwa lwowskiego na przykładzie losów kolegiaty żółkiewskiej