Search results

1

Szlachectwo w republice i jego funkcje. przypadek San Marino

100%

Wiszowaty M. M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue 1 (1)

83-92

PL

On February 13, 1980, the Great and General Council of San Marino adopted a law which finally abolished the titles of nobility. The mere fact of granting nobility by the government of republican state deserves attention. Granting nobility was from the very beginning related to the acquisition of San Marino citizenship. It was granted mainly to gain support among the rural gentry. Later, a honorary citizenship of San Marino became a prestigious award – an expression of gratitude for contribution made to the republic or recognition of outstanding achievements in the arts and culture. It was granted for life or hereditarily. Adopting the Nobility Law of 1931 was probably an attempt to use the institution of nobility to legitimate the new Fascist regime. In 1946 that law was repealed. In 1980 granting of nobility titles was finally prohibited. The article describes the 500 year history of the nobility in San Marino and its regulation, as well as tries to answer the question about the functions of nobility in the republic.

EN

13 lutego 1980 r. Wielka Rada Generalna San Marino przyjęła ustawę, która ostatecznie zniosła możliwość nadawania przez to państwo szlachectwa. Już sam fakt nadawania szlachectwa przez państwo republikańskie zasługuje na uwagę. Szlachectwo San Marino było od samego początku związane z nabyciem obywatelstwa Republiki. Nadawano je w celu zjednywania sojuszników spośród drobnej szlachty wiejskiej. W późniejszym okresie obywatelstwo honorowe miało już jedynie prestiżową funkcję. Przyznawano je jako wyraz wdzięczności za zasługi oddane republice lub uznania dla wybitnych osobistości świata kultury i sztuki. Mogło mieć charakter dożywotni lub dziedziczny. Ustawa „szlachecka” z 1931 r. była prawdopodobnie próbą wykorzystania instytucji szlachectwa dla legitymizacji nowych, faszystowskich porządków. W 1946 uchylono tę ustawę, a w 1980 ostatecznie zniesiono szlachectwo. Artykuł opisuje 500 letnią historię regulacji szlachectwa w San Marino i jego regulacji prawnej, a także próbuje odpowiedzieć na pytanie o funkcje szlachectwa w republice.

2

Państwowość Republiki San Marino – geneza i ewolucja

88%

Czornyj M. D.

Historia i Polityka

|

2016

|

issue 15(22)

101-110

EN

The paper presents the history and the political status of the oldest surviving sovereign state and constitutional republic in the word. The authorvproves that independence depends on foreign relations policy, multilateral treaties and pacts.

3

Przestępstwo korupcji wyborczej w republikańskim Rzymie

75%

Sobczyk M.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 2

11-30

PL

W niniejszej pracy Autor zajął się jednym z największych problemów rzymskiej demokracji republikańskiej, jakim było korumpowanie wyborców w celu skłonienia ich do głosowania na określonego kandydata. Przedmiotem rozważań uczynił: znaczenie terminu ambitus odnoszonego do korupcji wyborczej, opisane w ustawach zakazane formy kampanii wyborczej i sankcje karne za naruszenia istniejących zakazów, wybrane proceduralne aspekty procesów o ambitus oraz poświadczone źródłowo informacje o procesach.

4

Vznik, charakter a konec první Československé republiky : (Několik úvah k aktuálním diskusím)

75%

Pešek J.

Český časopis historický (The Czech Historical Review)

|

2018

|

vol. 116

|

issue 3

659-692

EN

The author has used the 100th anniversary of the foundation of Czechoslovakia to review its history and historiography. He confronts traditional (positive) myths with the current, intentionally extreme and historical facts disregarding critiques of "Masaryk‘s Republic". To this end, the author puts the Czechoslovak narrative, usually presented in isolation, into Central European and pan-European contexts and comparisons. For it is only those contexts that, indeed, provide the framework for assessing this democratic experiment. Therefore, the author sketches the foundation of the Czechoslovak republic within the context of the collapse of the Central European monarchies transformed into military dictatorships during World War I. Further, he portrays the entrenchment of Czechoslovak democracy within the framework of the efforts of the Allied powers to base the post-war peace in Europe upon a system of democratic republics and the principle of collective security. Nazi Germany’s de facto annexation of democratic Czechoslovakia is then depicted as a result of the collapse of this European system once the great Western powers effectively abandoned it and the power of the main European dictatorships grew rapidly.

5

Władza i racja stanu w czasach Renesansu włoskiego i hiszpańskiego

71%

Buchner W.

Horyzonty Polityki

|

2020

|

vol. 11

|

issue 35

89-103

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The goal of this article is to present a specific character of the Renaissance political thinking in Italy and its influence on the Spanish political thought at XVIth century. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The article presents two – in the opinion of author – principal components of the Renaissance politi‑ cal thought in Italy: the ideas of the reason of State and the balance of powers. It reveals theirs influence on the minds of the Florentine humanists of Quattrocento and Cinquecento, and analyses also theirs effect on the Spanish Habsburgs aspiration to the hegemony. The method applied is the history of ideas. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article consists of the two parts: the first is dedicated to the political thought of the Italian Renaissance, the second one – to the an analysis of its impact on the political strategies of Spain at the time of its hegemony in Europe as the main power, which defended the catholic reason of State. RESEARCH RESULTS: The principal result of analyses is to take notice of the substantial Renaissance concept of the reason of State, which was taking shape in Italy at the epoch before the Council of Trent, and which was focused mainly on the politics limited to the political strategies of the Appenine Peninsula States. In the second part appears a thesis that there were attempts to implant this concept to the Iberic Peninsula, but – owing to the new geopolitical situation and after Italian wars and revival of Thomism – this concept could not be either understood or applicable. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The intention of the article is to show an important moment of the epoch of the late Renaissance, when – owing to the change of geopolitical situation in Europe and to the evangelization of the New World – the Italian ideas of reason of State and of balance of powers have to make room for reasons resulting from the necessity of defending the catholic world against the Protestantism.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest prezentacja specyfiki myśli politycznej Renesansu w Italii i jej oddziaływania na myśl polityczną w Hiszpanii XVI stulecia. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł prezentuje dwie zasadnicze zdaniem autora komponenty myśli politycznej Renesansu włoskiego: idee racji stanu oraz równowagi sił. Ukazuje ich oddziaływanie na umysły zwłaszcza florenckich humanistów Quattrocento i Cinquecento, a także analizuje wpływ na dążenia do hegemonii hiszpańskich Habsburgów. Metodą w nim zastosowaną jest historia idei. PROCES WYWODU: Artykuł składa się z dwóch części – pierwsza poświęcona jest myśli politycznej Renesansu włoskiego, druga – analizie jej wpływu na strategie polityczne przyjęte w Hiszpanii w okresie jej hegemonii w Europie jako głównej potęgi broniącej katolickiej racji stanu. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zasadniczą konkluzją płynącą z analizy jest zwrócenie uwagi na istotny dla Renesansu koncept racji stanu, który krystalizuje się w Italii w epoce przedtrydenckiej, ogniskując się głównie na polityce ograniczonej do strategii politycznych państw Półwyspu Apenińskiego. W części drugiej pojawia się teza o próbach przeszczepienia tego konceptu na Półwysep Iberyjski, gdzie jednak – w obliczu nowej sytuacji geopolitycznej po wojnach włoskich oraz odrodzenia się tomizmu – nie znajduje on ani zrozumienia, ani zastosowania. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W zamyśle artykułu leży podkreślenie ważnego momentu epoki późnego Renesansu, w którym – wskutek zmiany sytuacji geopolitycznej w Europie i ewangelizacji Nowego Świata – włoskie idee racji stanu oraz równowagi sił muszą ustąpić miejsca racjom wynikającym z konieczności obrony świata katolickiego przed protestantyzmem.

6

Tradycja republikańska, respublica, republikanizm

71%

Pietrzyk-Reeves D.

Horyzonty Polityki

|

2013

|

vol. 4

|

issue 7

47-66

EN

This article has two aims; first it provides a conceptual analysis of the main terms related to the contemporary revival of interest in the republican tradition such as respublica, classical republican tradition and modern republicanism. This conceptual framework can be used in the research on republicanism in the Polish-Lithuanian Commonwealth (Rzeczpospolita) and neorepublicanism. The second aim of the article is to discuss in an introductory manner the sources and the foundation of the Polish republican tradition which goes back to the sixteenth century and brings exceptionally rich theoreticaldiscourse inspired by the ideas of the classical republican tradition that were present in the political thought until the partition period.

PL

Artykuł składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej z nich przedstawiam krótką analizę głównych pojęć związanych ze współczesnym odrodzeniem zainteresowania tradycją republikańską, takich jak respublica, klasyczna tradycja republikańska oraz nowożytny republikanizm. Może ona posłużyć w badaniach poświęconych zarówno republikanizmowi w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, jak i neorepublikanizmowi. Celem drugiej części artykułu jest wprowadzenie do dyskusji nad źródłami i podstawami polskiej tradycji republikańskiej, która bierze początek w XVI wieku i przynosi niezwykle bogaty dyskurs teoretyczny inspirowany ideami klasycznej tradycji republikańskiej obecny w polskiej myśli politycznej aż do czasów rozbiorów.

7

Republika czy kryptomonarchia? Pozycja ustrojowa głowy państwa w systemie rządów Samoa

63%

Eska-Mikołajewska J.

Prawo i Polityka

|

2019

|

issue 9

63-86

EN

The author analyses the political position of the head of state of Samoa. Referring the Samoan system of government to the other eleven sovereign states of the South Pacific, it should be considered as an exception as the one which has not been clearly defined yet. Samoa has a mixed system of government that combines elements derived from the Westminster tradition with the native system of political and social organisation serving as the foundation for a local government. The presentation of the head of state in Samoa was done in the light of constitutional provisions along with an indication of the mechanisms determining the position of this office in political practice. The presentation of the above issues required an institutional and legal analysis as well as a critical analysis and a descriptive method. This analysis allowed to indicate that in the evolutionary process of constitutional development, some elements that may have so far moved towards recognising this microstate as a constitutional monarchy have been redefined. The introduction of republican methods of exercising executive authority supports calling the head of state of Samoa president.

8

Apologia sroki albo August i dziedzictwo optymatów [Rec. The Alternative Augustan Age, eds. Kit Morrell, Josiah Osgood, Kathryn Welch, New York 2019]

63%

Jurkowski M.

Wieki Stare i Nowe

|

2021

|

vol. 16

|

issue 21

191-204

EN

This article presents the basic assumptions and theses of the collection of essays The Alternative Augustan Age (ed. K. Morrell, J. Osgood, K. Welch, New York 2019). This book is a post-conference publication; the conference papers, according to the intention of the organisers, are concerning the so-called the Age of Augustus and not the princeps directly. Moving away from the narrative focus on Augustus’s actions in literary sources is the most characteristic feature of the book. When discussing its content, Paul Hay’s and Kit Morrell’s articles have been discussed most copiously. These scholars draw attention to the analogies between some of Augustus’s initiatives and the ideas and reforms with which the three politicians associated with the faction of the optimates, Lucius Cornelius Sulla, Gnaeus Pompeius the Great and Marcus Porcius Cato came up towards the end of the republic. According to the author of this article, not all the similarities identified by those researchers find equally robust support in the sources. Nevertheless, their research sheds new light on the problem of Augustus’s relationship to the traditions of the republic.

PL

Przedmiotem artykułu recenzyjnego jest praca zbiorowa The Alternative Augustan Age. Jej autorzy intencjonalnie nie koncentrują narracji na samym Auguście, zwracając uwagę m.in. na republikańską metrykę części inicjatyw cesarza. Te, w których zdawał się on podążać śladami wytyczonymi przez Sullę, Pompejusza i Katona Utyceńskiego, omówili K. Morrell i P. Hay. Choć nie wszystkie przywołane przez badaczy analogie znajdują równie solidne oparcie w źródłach, en masse rzucają interesujące światło na kwestię stosunku Augusta do tradycji republiki.

9

Późnośredniowieczne próby uzasadniania niezależności prawodawczej

63%

Szlachta B.

Horyzonty Polityki

|

2016

|

vol. 7

|

issue 19

135-150

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji hierokratyzmu wypracowanej przez kanonistów w XII‑XIII w. Stanowiła ona kontynuację projektu uzasadniającego nie tylko niezależność prawodawczą Kościoła rzymskiego, ale i pretensje do uniwersalnego prymatu prawodawczego papieża. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Koncepcja hierokratyzmu została zaatakowana zarówno przez zwolenników uniwersalistycznych pretensji cesarza, jak i przez obrońców niezależności partykularnych bytów politycznych. Choć część autorów przełomu XIII/XIV w. (Jan z Paryża) wciąż odwoływała się do koncepcji dualistycznej, wykluczającej podobne pretensje, większość opowiadała się już za hierokratyzmem (Idzi Rzymianin) lub za niezależnością od papiestwa i cesarstwa partykularnych „monarchii narodowych” lub „republik”. PROCES WYWODU: Poszukiwania tzw. postglosatorów (Baldus de Ubaldis), zmierzające do uzasadnienia niezależności prawodawczej republik północnowłoskich, miały przygotowywać popularny w czasach nowożytnych koncept „suwerenności zewnętrznej”. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Jakkolwiek poszukiwania postglosatorów zmierzały w innym kierunku niż analizy kanonistów, niemniej złożenie ich ustaleń zdaje się istotnym elementem procesu zmierzającego do ukształtowania typowej dopiero dla nowożytności koncepcji suwerenności. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Niezwykle ważna koncepcja prawna i polityczna wypracowana w XIV w. była doniosła nie tylko z punktu widzenia Kościoła, lecz również innych bytów politycznych w okresie późnego średniowiecza i w początkach ery nowożytnej, zwłaszcza w epoce renesansu.

10

How reborn Poland became a republic

63%

Balicki R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

15-24

EN

The article presents the genesis of the republican Head of State in Poland after the First World War. It was a particularly important moment when the election of the form of government of the Polish State being rebuilt took place. The Author draws attention to the significant relationship between historical events taking place during the First World War, including especially political changes happening in the partitioning states influencing the decision for choosing the republican path.

PL

W artykule przedstawiona została genezę republikańskiej głowy państwa w Polsce po I wojnie światowej. Był to szczególnie istotny moment, w którym dokonał się wybór formy ustrojowej odbudowywanego państwa polskiego. Autor zwraca uwagę na istotny związek dziejących się w czasie I wojny światowej wydarzeń historycznych, w tym zwłaszcza zmian ustrojowych zachodzących w państwach zaborczych na decyzję o wyborze republikańskiej drogi ustrojowej.

11

The symbolic significance of the position of the Hungarian president in a central European context

63%

Halász I.

The Lawyer Quarterly

|

2017

|

vol. 7

|

issue 2

127-135

EN

Since the birth of modern republics, the post of the president of the republic has had important symbolic content. It is a powerful symbol of republicanism. The presidents of most republics have inherited many characteristics of previous dynastic rulers, as their partly similar functions - representing the state in and outside the country, symbolising the unity of the nation and in periods of crisis, guaranteeing the continuity of state power. The paper is concerning on the Hungarian constitutional development in the 20th century and especially after 2011. Symbolism of the new Fundamental Law of Hungary is very strong and the position of president is central in this process.

12

Trzy szesnastowieczne spojrzenia na wolność w perspektywie katolickiej

63%

Bernacki W.

Horyzonty Polityki

|

2022

|

vol. 13

|

issue 45

219-229

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The research objective of this article is to present the different ways in which the sixteenth-century representatives of the Polish intellectual and political elites, who supported republicanism, defined and understood freedom. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem centres around the description of a model of liberty within the framework defined by the legal order. The key issue was to capture the relationship between, on the one hand, the scope of civil liberty and, on the other hand, the way in which state legal norms were defined and created. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: After highlighting the importance of freedom as a key category and concept for political thought, the views on freedom and a republic of three sixteenth-century Polish political writers – Stanisław Orzechowski, Wawrzyniec Goślicki, and Piotr Skarga – are discussed. In their political considerations, they paid attention to different aspects, as each of them represented one of the three key “political subjects” ingrained in: democracy (local parliaments called sejmik), aristocracy (senate), and monarchy (king). RESEARCH RESULTS: The analysis conducted in the article allows the following conclusion to be formulated: a characteristic feature of Polish political thought in the sixteenth century, which stemmed from the concept of natural law ingrained in Catholicism, was the definition of freedom as human actions fully compatible with both natural and positive law and the conviction that the most appropriate system to guarantee it was a republic. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The main recommendation stemming from the analysis is to present the views of Polish political writers on the same topics from three perspectives: those typical of Protestants, Arians, and supporters of absolute monarchy.

PL

CEL NAUKOWY: Celem naukowym jest przedstawienie sposobu definiowania oraz rozumienia wolności przez przedstawicieli polskich elit intelektualnych i politycznych, orędowników idei republikanizmu – szesnastowiecznych pisarzy politycznych spoglądających na republikę z nieco odmiennych punktów widzenia. PROBLEM i METODY BADAWCZE: Problem badawczy koncentruje się wokół ukazania modelu wolności w ramach określanych przez porządek prawny. Kwestią kluczową dla badanej materii było uchwycenie relacji pomiędzy z jednej strony zakresem wolności obywatelskiej, a sposobem definiowania i zarazem tworzenia norm prawa państwowego z drugiej. PROCES WYWODU: Po podkreśleniu znaczenia wolności jako kategorii i pojęcia dla myśli politycznej, omówione zostały poglądy na wolność oraz republikę trzech polskich pisarzy politycznych XVI wieku: Stanisława Orzechowskiego, Wawrzyńca Goślickiego oraz Piotra Skargi. W swych rozważaniach politycznych odmiennie rozkładali akcenty, bowiem związani byli z trzema kluczowymi „podmiotami politycznymi” właściwymi dla demokracji (sejmiki), arystokracji (senat) i monarchii (król). WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Na podstawie przeprowadzonej analizy można przyjąć za prawdziwą następującą tezę: cechą polskiej myśli politycznej XVI wieku – wyrastającej na gruncie klasycznej dla katolicyzmu koncepcji prawa naturalnego – było definiowanie wolności jako działań ludzkich w pełni zgodnych tak z prawem naturalnym, jak i pozytywnym oraz przekonanie, że najwłaściwszym dla jej zagwarantowania jest ustrój republiki (respubliki). WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Za główną rekomendację należy uznać potrzebę prezentacji poglądów polskich pisarzy politycznych na tę samą materię z perspektywy protestanckiej, ariańskiej, ale i tej właściwej dla zwolenników monarchii absolutnej.

13

Konceptualizacja „powinnego” ładu socjo-politycznego w państwach zachodnich w dobie XIX-wiecznych przemian w myśli krakowskiego konserwatysty Henryka Lisickiego

63%

Nowak M.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2022

|

vol. 23

|

issue 2

21-37

EN

The article presents the views of the representative of Krakow conservative – Henryk Lisicki on the subject of nineteenth-century socio-political changes in Western Europe. His reflections focused on the search for stability of the internal order of those countries, conducted from a moderately conservative position. This meant criticizing the extreme models of socio-political orders that he believed the experience of personal monarchs, an egalitarian republic or authoritarian military dictatorships had brought. In the context of his reflections, the "should" political model was the constitutional monarchy, ensuring the balance of society (even within a strongly diversified one, under the influence of contemporary economic changes), guarantees of civil rights as well as centers of power: the monarch and the representation of the general public, i.e. parliament.

PL

Artykuł prezentuje poglądy przedstawiciela krakowskich konserwatystów – Henryka Lisickiego na kwestię XIX-wiecznych przemian społeczno-politycznych w Europie Zachodniej. Jego rozważania, prowadzone z pozycji umiarkowanie zachowawczych, koncentrowały się wokół poszukiwania stabilizacji ładu wewnętrznego tamtejszych państw. Oznaczało to krytykę skrajnych modeli porządków socjo - politycznych, jakie jego zdaniem przyniosły doświadczenia rządów osobistych monarchów, egalitarnej republiki czy autorytarnych dyktatur wojskowych. W refleksji Lisickiego pożądanym modelem ustrojowym była monarchia konstytucyjna, gwarantująca równowagę społeczeństwa w warunkach ówczesnych XIX-wiecznych przemian ekonomicznych i politycznych.

14

Republika i monarchia jako podstawowy podział ustrojów w myśli polityczno-prawnej Andrzeja Maksymiliana Fredry

51%

Tracz-Tryniecki M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 1

EN

The article presents the concept of Andrzej Maximilian Fredro’s division of political regimes which is based on the antonym of a republic and a monarchy. The first part is focused on the doctrinal sources of the concept. The influence of Aristotle and Polybius is especially stressed here. In the second part, there is the description of Fredro’s vision of the republic in the historic context of the Polish-Lithuanian Commonwealth. A special interest is given to point the main advantages which Fredro finds in this political regime. Another part presents Fredro’s vision of monarchy by pointing differences in relation to its classical concept. The attitude toward freedom is treated as the critical feature that distinguishes republic between monarchy. The next part deals with the position of the king in the mixed form of government by describing Fredro’s model of rector. The final conclusion points that Fredro’s antonym of a republic and a monarchy adjusts the classical model of the division of forms of governments to the experience of Polish-Lithuanian Commonwealth and expresses a strong preference for freedom. Due to Fredro’s defense of republican regime is close to Montesquieu’s explanation of the division of power.

PL

W artykule opisano kluczowy dla myśli Andrzeja Maksymiliana Fredry podział ustrojowy zbudowany na zasadzie przeciwstawienia republiki i monarchii. W pierwszej części skupiono się na kwestii doktrynalnych źródeł omawianego podziału. Wskazano przede wszystkim na wpływ, jaki na Fredrę wywarły koncepcje Arystotelesa i Polibiusza. W drugiej części omówiono Fredrowską wizję republiki ze wskazaniem jej odniesienia do realiów Rzeczypospolitej. Podano tu również zasadnicze racje, które Fredro przedstawił na rzecz ustroju mieszanego. Następnie zaprezentowano Fredrowską wizję monarchii, wskazując na różnice w stosunku do ujęć klasycznych, jak również ustalono krytyczny punkt odróżniający ją od republiki, którym jest wolność. W kolejnej części poddano analizie sytuację i zadania króla w ustroju republikańskim, którą Fredro określił terminem rector. W konkluzjach wskazano, że Fredrowska konfrontacja republiki z monarchią stanowi dostosowanie klasycznej klasyfikacji ustrojów do doświadczenia siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej i zasadniczej preferencji wolności. Dzięki temu Fredrowskie uzasadnienie republiki zbliża się już do Monteskiuszowskiego.

15

Geneza konstrukcji nadzoru nad samorządem terytorialnym w departamencie we Francji

51%

Jeżewski J.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2018

|

vol. 114

303-310

EN

The aim of the article is to discuss the close relationship between the centralization of the state system and the maintenance of power — based on the research presented in the excellent work of Alexis de Tocqueville, The Old Regime and the Revolution. Tocqueville skilfully combined two aspects perceived in the discussion about the genesis of supervision over territorial self-government: the aspect of protection of human and civil rights and the aspect of the Revolution, that took over most of the changes that strengthened the centralism with which the monarchy built up the structure of maintaining power. The aim of the considerations discussed here is to recall the relatively rarely mentioned passages of the texts, that justify the decisive assessments with which Tocqueville closed the analysis of the systemic practice of the monarchy in various fields, showing the timeless role of centralization in strengthening absolute power. Among the several described situations, the importance of independent courts in the protection of individual rights should be emphasized. The article is closed with the summary of the phases of systemic transformation of supervision over the department’s self-government in France.

16

U genezy Estado Novo. Przemiany polityczne i ustrojowe Portugalii w pierwszej połowie XX wieku

51%

Skórzyński J.

Dzieje Najnowsze

|

2022

|

vol. 54

|

issue 2

27-47

EN

Between 1910 and 1933, the political system in Portugal changed three times. The monarchy, overthrown by the 5 October 1910 Revolution, gave way to a republic which in 1926 was ended by a military coup that introduced a dictatorship. The political system of the new regime was determined by the 1933 constitution, which established the New State – Estado Novo – designed by António Salazar. At the origin of the authoritarian New State lay the memory of the political chaos and social unrest of the First Republic. The radical Republican faction that ruled it most of the time did not build a stable democratic system and did not provide the country with internal security or economic development.

PL

W ciągu 23 lat XX w. w Portugalii trzy razy zmieniał się system polityczny. Monarchia obalona przez rewolucję 1910 r. ustąpiła miejsca republice, a ta z kolei uległa w 1926 r. wojskowemu zamachowi stanu, który wprowadził dyktaturę. Kształt ustrojowy nowego reżimu określiła konstytucja z 1933 r., ustanawiając Estado Novo według projektu Antónia Salazara. U genezy autorytarnego Nowego Państwa leżała pamięć o politycznym chaosie i niepokojach społecznych I Republiki. Rządzący nią przez większość czasu radykalny odłam republikanów nie zbudował stabilnego systemu demokratycznego, nie zapewnił krajowi bezpieczeństwa wewnętrznego ani rozwoju ekonomicznego.

17

Geneza republikańskiej głowy państwa w Polsce

51%

Balicki R.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2016

|

issue 5 (33)

11-22

PL

Artykuł przedstawia genezę republikańskiej głowy państwa w Polsce po I wojnie światowej (do uchwalenia Konstytucji marcowej). Był to szczególnie istotny moment, w którym dokonał się wybór formy ustrojowej odbudowywanego państwa polskiego. Autor zwraca uwagę na istotny związek dziejących się w czasie I wojny światowej wydarzeń historycznych, w tym zwłaszcza zmian ustrojowych zachodzących w państwach zaborczych na decyzję o wyborze republikańskiej drogi ustrojowej.

EN

The article presents the genesis of the republican Head of State in Poland after the First World War (until the adoption of the March Constitution). It was a particularly im- portant moment when the election of the form of government of the Polish State being rebuilt took place. The Author draws attention to the significant relationship between historical events taking place during the First World War, including especially political changes happening in the partitioning states influencing the decision for choosing the republican path.

18

The Proclamation of the Hungarian Republic in 1946

51%

Schweitzer G.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 6 (40)

115-125

EN

The paper is dealing with the constitutional and historical importance of Act I. of 1946. In 1946 Hungary has changed its form of government. The passage of Act I of 1946 has defined Hungary’s form of government as a republic. In addition to the creation of a republic, the legislation provided powers for the president of the Hungarian Republic. Moreover, the Preamble of Act I. of 1946 was the first document in the Hungarian constitutional history which summarized and declared the most important natural and inalienable rights of the citizens.

PL

Artykuł dotyczy konstytucyjnego i historycznego znaczenia Ustawy no. I z 1946 r. W 1946 r. Węgry dokonały zmiany formy rządu. Przepisy ustawy no. I z 1946 r. określiły węgierską formę rządu jako republikę. Oprócz utworzenia republiki ustawa przyznała władzę prezydentowi Republiki Węgierskiej. Ponadto preambuła ustawy no. I z 1946 r. była pierwszym dokumentem w węgierskiej historii konstytucyjnej, podsumowującym i deklarującym najważniejsze naturalne i niezbywalne prawa obywateli.

19

Perspektywy Kanady i Australii w kontekście ich przynależności do Commonwealth

51%

Woźniak M.

Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM

|

2019

|

issue 19-20

201-219

EN

The number of states with the monarchy system is decreasing today. Currently, there are about 50 of them in the world, including the 16 Commonwealth Realms. Canada and Australia are the countries with the longest Commonwealth Realm status and belong to the Commonwealth of Nations, an international organization associating 53 member states. Currently, Queen Elizabeth II is the sovereign of both countries and she will probably be succeeded by her eldest son, Prince Charles. Due to the fact that the monarch lives in the UK on a daily basis, her duties are performed by the governor general. The purpose of this article is a comparative analysis of Canada and Australia, aiming at presenting the moods prevailing in these countries in the context of a possible change of the state system from a monarchy to a republic.

PL

Kanada i Australia są państwami wspólnotowymi Wielkiej Brytanii, a co za tym idzie, łączy je osoba monarchy, która sprawuje władzę w państwie. W artykule ukazane zostały opinie panujące wśród społeczeństwa Kanady i Australii na temat monarchii, rodziny królewskiej oraz zmiany głowy rządzącej. Przedstawiono konkretne argumenty republikanów z obydwóch państw, jak również sympatie obywateli do poszczególnych członków brytyjskiej rodziny królewskiej. W obydwóch państwach występuje spory ruch antymonarchistyczny, który może się pogłębić po śmierci królowej Elżbiety II i objęciu tronu przez księcia Karola.

20

Commonwealth Realms jako relikt przeszłości. Zmiana formy rządów na Barbadosie

51%

Woźniak M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

issue 4(68)

99-111

PL

Celem artykułu jest próba wyjaśnienia przebiegu zmiany formy rządów, która nastąpiła 30 listopada 2021 r. na Barbadosie. Królestw Wspólnotowych po 70 latach panowania królowej Elżbiety II pozostało już jedynie 15 państw, licząc Wielką Brytanię. Główna metoda badawcza wykorzystana przez autorkę, to analiza źródłowa, a punktem odniesienia jest Ustawa zmieniająca Konstytucję Barbadosu z 28 września 2021 r. (Constitution, Amendment, No. 2, Bill, 2021) na mocy, której od 30 listopada 2021 r. Barbados stał się republiką, a wszelkie obowiązki sprawowane wcześniej przez gubernatora generalnego, od tego dnia sprawuje prezydent. Niniejszy artykuł powstał, ponieważ temat zmiany formy rządów jest bardzo aktualny oraz ważny ze względu na toczące się debaty w większości Commonwealth Realms, dotyczące idei zniesienia monarchii, jak również brak opracowań, zarówno w polskiej i zagranicznej literaturze naukowej. Najważniejszym postawionym pytaniem jest: jak zmieniła się forma rządów po uchwaleniu powyższej ustawy na Barbadosie?

EN

After 70 years of Queen Elizabeth II’s Commonwealth Realms reign, only 15 countries remain, counting the United Kingdom. Barbados gained complete autonomy, becoming a republic after 55 years of independence. The purpose of this paper is to provide an outline of the process that took place in Barbados, from the time the British decided to settle on the Island, until it became a republic. The main research method used by the author, is source analysis and the point of reference is the Barbados Constitution Amendment Act of 28.09.2021, whereby from 30.11.2021, Barbados becomes a republic and all duties previously exercised by the Governor-General are exercised by the President.

Refine search results

Szlachectwo w republice i jego funkcje. przypadek San Marino

Państwowość Republiki San Marino – geneza i ewolucja

Przestępstwo korupcji wyborczej w republikańskim Rzymie

Vznik, charakter a konec první Československé republiky : (Několik úvah k aktuálním diskusím)

Władza i racja stanu w czasach Renesansu włoskiego i hiszpańskiego

Tradycja republikańska, respublica, republikanizm

Republika czy kryptomonarchia? Pozycja ustrojowa głowy państwa w systemie rządów Samoa

Apologia sroki albo August i dziedzictwo optymatów [Rec. The Alternative Augustan Age, eds. Kit Morrell, Josiah Osgood, Kathryn Welch, New York 2019]

Późnośredniowieczne próby uzasadniania niezależności prawodawczej

How reborn Poland became a republic

The symbolic significance of the position of the Hungarian president in a central European context

Trzy szesnastowieczne spojrzenia na wolność w perspektywie katolickiej

Konceptualizacja „powinnego” ładu socjo-politycznego w państwach zachodnich w dobie XIX-wiecznych przemian w myśli krakowskiego konserwatysty Henryka Lisickiego

Republika i monarchia jako podstawowy podział ustrojów w myśli polityczno-prawnej Andrzeja Maksymiliana Fredry

Geneza konstrukcji nadzoru nad samorządem terytorialnym w departamencie we Francji

U genezy Estado Novo. Przemiany polityczne i ustrojowe Portugalii w pierwszej połowie XX wieku

Geneza republikańskiej głowy państwa w Polsce

The Proclamation of the Hungarian Republic in 1946

Perspektywy Kanady i Australii w kontekście ich przynależności do Commonwealth

Commonwealth Realms jako relikt przeszłości. Zmiana formy rządów na Barbadosie