Search results

1

Form and Power On the Disciplinary Coding of National Identity in “Pamiętnik Stefana Czarnieckiego” by Witold Gombrowicz

100%

Jativa T.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2020

|

issue 9

253-267

EN

The aim of this article is to analyse Witold Gombrowicz’s short story entitled “Pamiętnik Stefana Czarnieckiego” in the context of the convergence between the writer’s worldview and the philosophy of Michel Foucault. Nietzschean motifs inspired both authors to formulate a similar constructivist anthropology and a similar criticism of the concept of discipline. The themes of form and creating a human being by a human being – central to Gombrowicz’s writing – correspond to Foucault’s notion of the production of the subject. In such a perspective, “Pamiętnik Stefana Czarnieckiego” can be read as a record of the experience of an individual subjected to social practices of disciplinary embarrassment, aimed at producing a subject defined by nationality and heteronormativity, as well as the experience of rebellion against an imposed identity. Such a reading reveals the political stakes of the literary output by the author of Ferdydurke: expressed in the deconstruction of authoritarian forms of empowerment and in the pursuit to replace them with forms of subjectification based on irony, fluidity and distance.

2

Obsesja wstrętu. Wizje rozkładu a kategoria obrzydzenia w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera

72%

Kamińska L.

Pamiętnik Literacki

|

2023

|

vol. 114

|

issue 3

5-23

PL

Artykuł jest poświęcony nader częstym w twórczości poetyckiej Kazimierza Przerwy-Tetmajera wizjom rozkładu, których katalizatorem jest doświadczany przez podmiot wstręt, zwłaszcza opisywany przez Julię Kristevą „wstręt do siebie”. Rozkładowi, mającemu charakter destruktywnej siły, w imaginarium Tetmajera podlegają ciało i dusza, życie i śmierć, natura i poezja, podmiot i jego wspomnienia czy uczucia. Za najbardziej reprezentatywne przykłady szczególnego nagromadzenia wspomnianych motywów uznać należy dwa najwcześniejsze tomy – pierwszą (1891) oraz drugą (1894) serię „Poezji”. Do interpretacji poezji Tetmajera wykorzystane zostały założenia studiów afektywnych. W tekście zaprezentowano też następujące problemy: wstręt do życia, pejzaże rozkładu, figury wstrętu, rozkład „ja”, wstręt do cielesności, rozkład pamięci i wspomnień.

EN

The paper is devoted to common in Kazimierz Przerwa-Tetmajer’s poetic work visions of decay, the catalytic agent in which is repulsion experienced by the subject, in particular the one described by Julia Kristeva as „fear of the self.” The body and soul, life and death, nature and poetry, subject and its memories and feelings in Tetmajer’s imaginarium are subordinated to decay—a destructive force in its nature. Most representative examples of uncommon accumulation of the motifs in question are two earliest volumes: the first (1891) and the second (1894) series of “Poezje” (“Poetry”). Assumptions of affective studies are employed to interpret Tetmajer’s poetry. The article also touches the following issues: repulsion to life, landscapes of decay, repulsion figures, decay of the self, repulsion of the bodily, decay of memory and memories.

3

Abiekt i trauma historyczna w Wichrowych wzgórzach Andrei Arnold

58%

Korczarowska N.

Kwartalnik Filmowy

|

2021

|

issue 114 Zanieczyszczenie, brud, skaza

6-30

PL

Według Thomasa Elsaessera teoretyczna koncepcja abiektu Julii Kristevej przekroczyła granice psychoanalizy, zyskując krytyczne wsparcie w naukach społecznych i kulturowych jako tryb oporu wykraczający poza problem bycia ofiarą. Aby przetestować aplikowalność koncepcji Kristevej do celów analizy filmu, autorka wybrała adaptację Wichrowych wzgórz (2011) Andrei Arnold. Tekst filmowy autorka pozycjonuje w szerszym kontekście tradycji kina dziedzictwa (dark heritage), w paradygmacie kina abiektalnego Elsaessera (nawiedzenie przez traumatyczną historię) oraz w teorii intertekstualności Kristevej (zakłócenie porządku politycznego/społecznego/kulturowego). Zrealizowana przez Arnold wersja klasycznej powieści gotyckiej akcentuje abiektalny charakter „monstrualnego Innego” za pośrednictwem ciała, rasy i etniczności. Autorka bada, do jakiego stopnia film może skonfrontować nas z trzema zasadniczymi trybami abiekcji: abiektalną przemocą, abiektalnym językiem i abiektalnym ja.

EN

According to Thomas Elsaesser, Julia Kristeva’s theoretical concept of abjection has extended beyond the psychoanalytical realm, receiving critical support in social and cultural studies, as a mode of defiance beyond victimhood. The author of the article chose Andrea Arnold’s adaptation of Wuthering Heights (2011) to probe the applicability of Kristeva’s concept for the purpose of film analysis. The film text is positioned in the wider context of the heritage film tradition (dark heritage), in the paradigm of Elsaesser’s cinema of abjection (haunted by traumatic history) and in Kristeva’s theory of intertextuality (disturbance of the political/social/cultural order). Arnold’s version of the classical Gothic novel accentuates the abjection of the “monstrous Other” through the issues of body, race and ethnicity. The article examines to what extent film can confront us with three fundamental modes of abjection: abject terror, abject language and the abject self.

4

Nuda jako wola

58%

Karpiński M.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2017

|

vol. 38

109-129

EN

The will, widely understood, is a lack of indifference – a turn to (a wanting-desire) or from (a negative wanting, hate) some thing: an attraction or a repulsion – both in the literal meaning (a physical force) and any metaphoric meaning. As the relation between a subject and an object, the will is a specific case of the existence, that is to say a relation of the structure: A exists for B, where A, in some way, acts for B. In the case of the will, the existence-influence depends on an attraction (A exists for B as wanted-desired) or a repulsion (A exists for B as wanted in negative way, hated). The categorical will is a wanting (desire or hate) focused on some thing due to it. The instrumental will is a wanting (desire or hate) focused on some thing as an instrument for the satisfaction of the other will; it (instrumental will) occurs always together with some categorical will, which is the cause of that instrumental will. The willpower is the sum of values of advantages (with the plus sign) and disadvantages (with the minus sign) of the object on which the will is focused. The satisfaction of the will leads to the vanishing of the relation between a subject and an object, and – consequently – to the vanishing of members of that relation (by their unification, in the case when a wanting-desire is satisfied, or isolation, in the case of the satisfaction of a negative wanting, hate). The free will is a type of an accidental will, being a creative act (decision) of a subject. The unfree will may be necessary, when it must exist, or accidental, when it can, but does not has to exist. The Meaning of a concrete subject is its axiological justification, essence (proper identity), vocation and fulfillment (final aim). The boredom is a necessary and a categorical wanting-desire of the Meaning. The factors of the boredom are the power of a wanting-desire of the Meaning and the interval of time, when a wantingdesire is unsatisfied. The overcoming of the boredom is a satisfied wanting-desire of the Meaning.

5

Tu i teraz: literatura. Używaj, przeżywaj, doświadczaj

51%

Marzec L.

Forum Poetyki

|

2017

|

issue 8-9

184-195

EN

The article discusses arguments in favour of the importance (or irrelevance) of literature in social life and that appears with a psychological dimension in the work of J. H. Miller, Pierre Bayard, Michał Paweł Markowski, Ryszard Koziołek and, above all, Rita Felski (in her book Uses of Literature), dealing with the most important currents and trends in theoretical reflection on literature in the last quarter century. The author of the article finds the affective turn and the study of relations between life and literature within the context of the domination of discourse by other (new) media not based on writing to be a particularly important encounter in the re-evaluation of literature’s meaning. The author’s close and critical reading of Felski’s Uses of Literature involves a) discussion of the theoretical inclinations and problems that generate individual aesthetic categories; b) application of the American scholar’s proposed aesthetic categories to the interpretation of particular prose, poetic and essayistic works by Zofia Nałkowska, Inga Iwasiów, Justyna Bargielska, Dorota Masłowska, Szczepan Twardoch and Andrzej Leder.

PL

Artykuł omawia argumenty na rzecz znaczenia (albo jego braku) literatury w życiu społecznym i w wymiarze psychologicznym, które pojawiają się w publikacjach J.H. Millera, Pierre’a Bayarda, Michała Pawła Markowskiego, Ryszarda Koziołka i przede wszystkim Rity Felski (Użycia literatury), wskazując na najważniejsze prądy oraz trendy w teoretycznym namyśle nad literaturą w ostatnim ćwierćwieczu. Za szczególnie istotny kontakt przewartościowywania znaczeń literatury autorka artykułu uważa zwrot afektywny oraz namysł nad relacjami życia i literatury w kontekście dominacji innych, niż oparte na piśmie, (nowych) mediów. Bliska i krytyczna lektura Użyć literatury Rity Felski oparta jest na a) omówieniu teoretycznych inklinacji i problemów, które generują poszczególne kategorie estetyczne; b) przymierzaniu zaproponowanych przez amerykańską badaczkę kategorii estetycznych do interpretacji konkretnych utworów prozatorskich, lirycznych i eseistycznych Zofii Nałkowskiej, Ingi Iwasiów, Justyny Bargielskiej, Doroty Masłowskiej, Szczepana Twardocha, Andrzeja Ledera.

Refine search results

1 Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

1 Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

1 Forum Poetyki

1 Kwartalnik Filmowy

1 Pamiętnik Literacki

1 Jativa T.

1 Kamińska L.

1 Karpiński M.

1 Korczarowska N.

1 Marzec L.

1 2023

1 2021

1 2020

2 2017

Form and Power On the Disciplinary Coding of National Identity in “Pamiętnik Stefana Czarnieckiego” by Witold Gombrowicz

Obsesja wstrętu. Wizje rozkładu a kategoria obrzydzenia w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera

Abiekt i trauma historyczna w Wichrowych wzgórzach Andrei Arnold

Nuda jako wola

Tu i teraz: literatura. Używaj, przeżywaj, doświadczaj