Search results

1

Antynomie miłości - słabość i moc. Personalne konteksty miłości agape i jej antropologiczne konsekwencje.

100%

Kozłowski R.

Filozofia Chrześcijańska

|

2014

|

vol. 11

27-41

PL

The issue of love: eros and agape, enriched by its praxeological dimension of caritas, is engaging as it concerns life, development, and above all the personal identity of each person. This topic was clearly highlighted by Plato in his teaching and also presented today by Benedict XVI in his encyclical Deus Caritas Est. In this study Antinomies of Love – Weakness and Power, I show personal contexts in which love is present, and at the end I focus on anthropological and cultural consequences of using such model of interpretation. Most important, however, is that love is understood in the personal area of human existence. This makes it possible to get out of love new contents and meanings.

2

Szlacheckie sentymenty i resentymenty we współczesnej kulturze polskiej

100%

Świderska-Włodarczyk U.

Res Historica

|

2022

|

issue 54

627-643

EN

This article describes the reception of noble culture in contemporary Poland. This occurs on three levels: the material, the behavioral and the symbolic. The reception results not so much from historical knowledge as from cultural memory of long duration. The memory involves interpretations, overinterpretations and omissions, therefore, it always remains secondary to its archetype. Hence, it is expressed through individual and collective sentiments and resentments, conscious and unconscious.

PL

Artykuł dotyczy recepcji kultury szlacheckiej we współczesnej Polsce. Dokonuje się ona na trzech płaszczyznach: materialnej, behawioralnej i symbolicznej. Recepcja wynika nie tyle z wiedzy historycznej, ile z pamięci kulturowej opartej na długim trwaniu. Na tę pamięć składają się interpretacje, nadinterpretacje i przemilczenia, przez co zawsze pozostaje ona wtórna do pierwowzoru. Stąd też wyraża się poprzez jednostkowe i zbiorowe sentymenty i resentymenty, uświadamiane i nieuświadamiane.

3

Morfostaza. Resentymentalne uwarunkowania sprawstwa w polskiej sferze publicznej

84%

Weryński P.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2017

|

vol. 19

|

issue 2

27-37

EN

According to the author, the reasons for the contemporary state of the Polish public sphere should be sought in a historically shaped system of emergent structural and cultural properties. Causal analysis of that research area can be done with the help of Margaret S. Archer’s theory of morphogenetic structure and agency. The sustained interest of the intelligentsia, (and to a lesser extent the post- transformational middle class) dominates in the sphere of structural properties. On the other hand the resentments co-create, in addition to ideas and values, emergent cultural properties. They are factors supporting the socio-cultural morphostasis. Resentments of major social strata in Poland can be diagnosed by reference to their effects. Inconsistent structure, specific thought systems and their related types of interaction (Max Scheler) result in resentment that limits actions leading to structural and cultural morphogenesis. Impact of social structure and culture on social categories subjected to resentment result in: passive citizenship, lack of participation in the public sphere.

PL

Według autora tekstu przyczyn współczesnego stanu polskiej sfery publicznej należy szukać w historycznie ukształtowanym systemie emergentnych właściwości strukturalnych i kulturowych. Analizy przyczynowej wspomnianego obszaru badań można dokonać przy pomocy teorii morfogenetycznej struktury i sprawstwa Margaret S. Archer. W sferze własności strukturalnych dominuje trwały interes inteligenckiego metauniwersum oraz w mniejszym zakresie potransformacyjnej klasy średniej. Natomiast resentymenty współtworzą, obok idei i wartości, emergentne własności kulturowe. Są czynnikami podtrzymującymi morfostazę społeczno-kulturową. Resentymenty głównych polskich warstw społecznych można diagnozować poprzez odwołanie się do ich efektów. Występowanie niespójnej struktury społecznej, specyficznych systemów myślowych i pochodnych im typów interakcji (Max Scheler) skutkuje tym, że wywołany przez nie resentyment ogranicza działania prowadzące do morfogenezy strukturalnej i kulturowej. Efektem działania struktury społecznej oraz kultury na poddane resentymentom kategorie społeczne jest bierność obywatelska, brak partycypacji w sferze publicznej.

4

Antysemityzm spiskowy. Charakterystyka pojęcia, nowa metoda pomiaru i uwarunkowania psychospołeczne

67%

Korzeniowski K.

Studia Socjologiczne

|

2015

|

issue 3(218)

127-148

PL

Artykuł przedstawia nową metodę pomiaru antysemityzmu spiskowego oraz charakterystykę natury tego zjawiska. Pomysł metody zasadza się na ważeniu poszczególnych charakterystyk aktywności Żydów nasileniem przekonania, że podejmowane są one skrycie. Badanie przeprowadzono na próbie reprezentatywnej dorosłych Polaków (N=800). Badano charakterystyki (i) położenia jednostki w strukturze społecznej oraz (ii) mentalności społeczno-politycznej. Przeprowadzona analiza wykazała, że narzędzie było wysoce rzetelne (współczynnik α Cronbacha wyniósł 0,94). Kolejne analizy wykazały, że metoda spełnia zakładane kryteria trafności teoretycznej. Analiza czynnikowa dała wysoce satysfakcjonujące rozwiązanie jednoczynnikowe. Stwierdzono, że antysemityzm spiskowy w zasadzie nie był bezpośrednio związany z charakterystykami położenia jednostki w strukturze społecznej. Okazało się natomiast, że antysemityzm spiskowy korelował z negatywnym afektem (depresją, deprywacją relatywną, resentymentem i negatywną oceną sytuacji w kraju), anomią społeczną i alienacją polityczną. Stwierdzono także, że antysemityzmowi spiskowemu towarzyszy autorytaryzm, ksenofobia oraz paranoja polityczna. Analiza ścieżkowa ukazała że antysemityzm spiskowy pośrednio zależał od małego kapitału kulturowego oraz autorytaryzmu i alienacji politycznej. Jego bezpośrednimi i jednocześnie najsilniejszymi predyktorami okazały się resentyment i paranoja polityczna. Można powiedzieć, że antysemityzm spiskowy jawi się jako konsekwencja przede wszystkim „zgorzkniałej polskiej duszy” oraz zgeneralizowanego myślenia spiskowego.

EN

The article presents new research tool for measurement of conspiratorial anti-Semitism and characteristics of the phenomenon nature. The idea of the method was based on weighing separate aspects of Jews’ activity by the conviction of their secretiveness. The study was carried out on the national sample of adult Poles (N=800). Two groups of explanatory variables were measured: (i) characteristics of the individual social position, and (ii) features of socio-political mentality. The analysis revealed that the research tool was highly reliable (Cronbach’s α coefficient was .91). The subsequent analyses show the method to meet the requirements of theoretical validity. Factor analysis gave highly satisfactory onefactor solution. It was established that conspiratorial anti-Semitism was not directly related to social position. It turned out however that conspiratorial anti-Semitism correlated with negative affect (depression, relative deprivation, resentment, and negative assessment of situation in Poland), social anomie, political alienation. It was also found out that conspiratorial anti-Semitism was accompanied by authoritarianism, xenophobia, and political paranoia. Path analysis showed that conspiratorial anti-Semitism indirectly depended on cultural capital, authoritarianism and political alienation. However its direct and the strongest predictors turned out to be resentment and political paranoia. One can say that conspiratorial anti-Semitism appears as a consequence mainly of “embittered Polish soul” and generalized conspiratorial thinking.

5

Rzeczpospolita Wzniosła. Zarys ekonomii resentymentalnej (o pisarstwie Jarosława Marka Rymkiewicza, Wojciecha Wencla i Przemysława Dakowicza)

67%

Czardybon M.

Ruch Literacki

|

2018

|

issue 2

6

Nietzsche i teologia

67%

Paluch M.

Warszawskie Studia Teologiczne

|

2017

|

vol. 30

|

issue 2

142-160

EN

The paper attempts to propose a Christian reaction to the philosophy of Friedrich Nietzsche. The first part is a concise reconstruction of his anthropological project, undertaken on the basis of his later works. The second part presents the main reasons for the attractiveness of his work and the context in which it was written. In the last part, partly with some reference to Max Scheler’s Ressentiment and Christian Morality, the author sketches the framework of the Christian answer. (1) Placing of the idea of the fullness of new life in the center of Christian soteriology, (2) recognizing the merciful love of God to human beings as an expression of the divine perfection and power and (3) looking for new convincing descriptions of the ways to the divine transcendence against a background of the experiences of self-transcendence (eros and thanatos) are the main elements of the adequate Christian reaction to the proposal of the German philosopher.

7

„Polityka krzywdy” PiS

67%

Rakusa-Suszczewski M.

Przegląd Socjologiczny

|

2018

|

vol. LXVII (67)

|

issue 2

119-138

EN

Answering the question of why the ruling party in Poland (PiS) maintains such strong support, we refer to various arguments and disciplines, from sociology, discourse analysis, and social psychology to cultural philosophy. We maintain that PiS consistently conducts populist politics, building on strong collective antagonisms and fuelling the social sense of harm. The concept of “harm” has a unique and exceptional power that affects the feelings and the imagination of people. This means that evoking this feeling of harm recalling it proves to be a particularly convenient tool to manage people’s consciences and beliefs. In this spirit, we consider how “harm” and its related concepts (resentment) are bound with populist politics, and how the “discourse of harm” is actually present in the recent memory of politics in Poland, and how it can give some social groups “perverse” satisfaction. However, what we see in this semi-conscious tactic, which we describe as the “policy of harm”, is long-term destructive consequences.

8

Kryzys debaty publicznej w polskiej demokracji a pop-polityka

67%

Bartoszek A.

Przegląd Socjologiczny

|

2018

|

vol. LXVII (67)

|

issue 2

65-91

PL

W artykule jest dyskutowany problem kryzysu debaty publicznej w Polsce, który przejawia się w agresywnej konfrontacji liberalnych i konserwatywnych elit władzy. Językowe praktyki piętnowania i wykluczania przeciwników ilustrują zmianę reguł komunikacji politycznej w następstwie wykorzystania cyfrowego obrazowania i replikowania nowych form przekazu. Autor przyjmuje definicję pop-polityki jako sieciowego „profilowania orientacji politycznych” w dyskursie publicznym prowadzonym za pomocą cyberkomunikacji i mediów społecznościowych. Pop-politykę można opisać jako rywalizacyjny spektakl medialny nakierowany na: neutralizację wizerunków politycznych, dyskredytację społecznego oporu, zniechęcanie do udziału w protestach wobec władzy. W niniejszym artykule analizowana jest natomiast jako zestaw praktyk komunikacyjnych wyrastających ze sprzeczności procesów globalizacji, neoliberalnej ekonomii i strukturalnej dekompozycji obywatelskiej opinii publicznej. Pop-polityka łączy reguły rytualizacji dyskursów, uwiedzenia publiczności z siłą resentymentów społecznych oraz imitacyjną rywalizacją i poszukiwaniem „kozłów ofiarnych”. Rywale polityczni budują domeny symboliczne w celu identyfikowania uczestników kulturowej wspólnoty. Polski konserwatyzm zdominował dyskursy pop-polityki kodami etnicznego patriotyzmu, afirmacji narodowych tradycji i paternalizmu władzy organizującej wspólnotę i udzielającej schronienia przed multikulturowymi zagrożeniami.

EN

This article discusses the symptoms of the crisis in public debate in Poland as an aggressive confrontation of liberal and conservative power elites. The language practices of stigmatising and excluding opponents express the change in the rules of political communication as a result of digital imaging and the replication of new forms of communication. The author expresses the hypothesis of pop politics as a network “profiling of political orientations” in the public discourse through cyber communication and social media. It defines its features as a competitive media spectacle aimed at neutralising political images; discrediting social resistance; and discouraging participation in protests against the authorities. He analyses pop politics as a set of communication practices arising from the contradictions of globalisation processes, neo-liberal economics and the structural decomposition of civic public opinion. It combines the rules of ritualising discourses, seducing the audience with the strength of social resentments, and imitative rivalry and the search for “scapegoats”. Political rivals build symbolic domains to identify participants of a cultural community. Polish conservatism has dominated the discourses of pop politics with codes of ethnic patriotism, the affirmation of national traditions and the paternalism of power, which organises the community and provides shelter against multicultural threats.

9

Nationalism as a Manipulation of Collective Imaginaries (Stereotypes) of One’s Own and Strangers in Jan Stanisław Bystroń’s “National Megalomania”

67%

Baranowska M.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2024

|

vol. 33

|

issue 1

29-44

PL

Celem badawczym artykułu jest analiza badań Jana Stanisława Bystronia nad zbiorowymi wyobrażeniami o swoich i obcych, na podstawie których sformułował oryginalną perspektywę postrzegania nacjonalizmu. Pytanie badawcze jest następujące: Czym jest nacjonalizm w poglądach Bystronia? Jako jeden z pierwszych naukowców zwrócił on uwagę na to, że nacjonalizm sprowadza się do manipulacji zbiorowymi wyobrażeniami. Megalomanię narodową (1924) jego autorstwa można uznać za prekursorską pracę w badaniach nad stereotypami. Ponadto celem badawczym jest wskazanie, że uwagi Bystronia na temat megalomanii narodowej wyprzedziły teorie o kolektywnym narcyzmie sformułowane w latach 70. XX w. przez Ericha Fromma i Theodora W. Adorno. Są one do dziś analizowane w literaturze naukowej, także w kontekście badań nad nacjonalizmami. W analizach tych wskazuje się, że źródłem narcyzmu jest resentyment. Ta koncepcja Friedricha Nietzschego jest wykorzystywana również w teoriach dotyczących nacjonalizmów, dlatego została włączona do analizy nacjonalizmu w niniejszym artykule. Badania Bystronia miały charakter interdyscyplinarny, dzięki czemu wskazał nową i w wielu punktach prekursorką perspektywę postrzegania nacjonalizmu. Badania nad jego twórczością też wymagają interdyscyplinarnego podejścia. Z tego względu w opracowaniu wykorzystano efekty badań naukowych z szerokiego spektrum nauk społecznych i humanistycznych. Dzięki temu udało się z szerszej perspektywy zinterpretować wkład Bystronia w badania nad nacjonalizmem.

EN

The research purpose of the article is to analyse Jan Stanisław Bystroń’s research on collective imaginaries of one’s own people and strangers, on the basis of which he formulated an original perspective on the perception of nationalism. The research question is as follows: What is nationalism in the views of Bystroń? He was one of the first scholars to point out that nationalism boils down to the manipulation of collective imaginaries that are the source of prejudice. His National Megalomania (1924) can be considered a forerunner of research on stereotypes. The research purpose of the article is also to point out that his comments on national megalomania preceded the theories on collective narcissism formulated in the 1970s by Erich Fromm and Theodor W. Adorno. They are to this day analysed in scholarly literature, also in the context of research on nationalism. These analyses indicate that the source of narcissism is ressentiment. This concept of Friedrich Nietzsche is also used in theories about nationalism, so it was also included in the analysis of nationalism in this article. Bystroń’s research was interdisciplinary in nature, which allowed him to point out a new and, in many points, pioneering perspective on the perception of nationalism. Research on his work also requires an interdisciplinary approach. For this reason, the study uses references to theories from a wide spectrum of social and humanistic research. As a result, it was possible to interpret Bystroń’s contribution to the study of nationalisms from a broader perspective.

10

Zachowania patologiczne z perspektywy przeżyć i doświadczeń sprawcy

51%

Kudlak G.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2016

|

vol. 37

|

issue 2

73-85

EN

The effects and social determinants of pathological behaviors seem to have been widely described and constitute the primary motivation for penal and social rehabilitation interventions aimed mainly at protecting the social interest and welfare from threatening individuals or groups. The question of harm and suffering experienced by the perpetrator (perpetrators) seems rather controversial. This paper is an attempt at analyzing selected aspects of social pathology from the perspective of an individual, who is its subject - the perpetrator but also, to some extent, the main victim of his/her own actions. These dimensions comprise a psychosociological, ethical and transcendental perspective of the discussed phenomenon, respectively corresponding to the role of mental and social mechanisms, values, and spirituality of the offender.

PL

Skutki i uwarunkowania społeczne zachowań dewiacyjnych wydają się dość szeroko opisane i są podstawową motywacją do interwencji karnych i resocjalizacyjnych, mających na celu głównie ochronę interesów i dóbr społecznych przed zagrażającą im jednostką lub grupą. Zagadnieniem kontrowersyjnym wydaje się kwestia cierpienia i szkód dotyczących samego sprawcy (sprawców) tych działań. W niniejszym opracowaniu podjęto próbę analizy wybranych aspektów patologii społecznej z perspektywy jednostki, która jest jej podmiotem, sprawcą lecz jednocześnie w pewnym stopniu główną ofiarą własnych zachowań. Omawiane wymiary to perspektywa psychospołeczna, etyczna i transcendentalna omawianego zjawiska, odpowiadająca odpowiednio roli mechanizmów psychologicznych i społecznych oraz przestrzeni wartości i duchowości sprawcy.

11

1956, 1968, 1981: The Faces of Central-European Memory: A Postcolonial Perspective

43%

Bakuła B.

Porównania

|

2020

|

vol. 27

|

issue 2

25-46

PL

Artykuł dotyczy dwóch zagadnień. Pierwsze to problem zbiorowej pamięci przeszłości, w której obrębie autor wyodrębnia pamięć wspólną, pamięć odrębną i nie-pamięć. Pamięć wspólna odgrywa w Europie Środkowej mniejszą rolę niż pamięć odrębna, stanowiąca rdzeń tożsamości narodowej i społecznej. Pamięć wspólna jest raczej nieosiągalnym ideałem zgłaszanym przez niektórych polityków i badaczy kultury. Ważną funkcję pełni nie-pamięć, czyli przestrzeń czasowego unicestwiania trudnych spraw związanych z przeszłością. Historia i zbiorowa pamięć są w Europie Środkowej konkurencyjnymi drogami utrwalania przeszłości. Wynika to z faktu wielowiekowych konfliktów, zmieniających się form ustrojowych, zmiany granic i przede wszystkim odebrania wielu narodom suwerenności. Ta sytuacja spowodowała, że problem dominacji i podległości stał się zasadniczym problemem historii i pamięci zbiorowej. Druga część artykułu jest poświęcona postkolonialnym aspektom zbiorowej pamięci, w jej ramach zwłaszcza podejściu do wydarzeń i dat 1956, 1968, 1981, związanych z militarną reakcją komunistycznego systemu na próby jego zreformowania. Wydarzenia te, przy wszystkich różnicach, są spowodowane przez przemoc zewnętrzną (1956, 1968) lub przemoc wewnętrzną wywołaną naciskiem z zewnątrz (1981). Poprzez stosunek do wybranych elementów przeszłości społeczeństwa Europy Środkowej kształtują też wzajemne relacje. Autor ukazuje problem nieoczywistości wspólnej pamięci wewnętrznej i międzynarodowej przez analizę czterech aspektów: resentymentu, odpamiętywania, polityki historycznej i estetyzacji. Prezentacja wydarzeń lat 1956, 1968, 1981 w perspektywie wskazanych czterech aspektów postkolonialnej pamięci pokazuje słabe istnienie wspólnych obszarów, nad którymi przeważają pamięć odrębna, deformująca realia historyczne, oraz nie-pamięć. Dowodzi to, że wyjście poza hasła i ogólne deklaracje jest dla społeczeństw Europy Środkowej trudne. Prawdziwa wspólna pamięć to zadanie przyszłości.

EN

This article deals with two issues. The first concerns the problem of collective memory of the past, which is divided here into shared memory, separate memory and non-memory. Shared memory plays a lesser role in Central Europe than separate memory, the latter being the core of national and social identity. Shared memory is an unattainable ideal proposed by some politicians and cultural researchers. A significant role is played by non-memory, which temporarily annihilates difficult matters related to the past. History vies with collective memory in Central Europe as a means of preserving the past. This is the result of centuries-old conflicts, changing political systems, shifting borders and, above all, many nations losing their sovereignty. This situation made the problem of domination and subordination a fundamental problem of history and collective memory. For this reason, the second part of the article focuses on the postcolonial aspects of collective memory, and in particular on its relation to the events of 1956, 1968, and 1981 connected with the military reaction of the communist system to attempts at reform. These events, with all their historical differences, are caused by external violence (1956, 1968) or by internal violence caused by external pressure (1981). Central European societies also shape mutual relations through their attitudes to selected elements of the past. The author of the article depicts the inconspicuous aspects of shared internal and international memory by means of an analysis of four aspects: ressentiment, unremembering, historical politics and aesthetisation.An analysis of the events that took place in 1956, 1968, and 1981 in the context of these four aspects of postcolonial memory reveals the fragile (moderately strong) existence of common areas. These areas are dominated by non-memory and separate memory, which deform historical realities. This proves that it is difficult for Central European societies to move beyond slogans and general declarations. True shared memory is the task for the future.

Refine search results

Antynomie miłości - słabość i moc. Personalne konteksty miłości agape i jej antropologiczne konsekwencje.

Szlacheckie sentymenty i resentymenty we współczesnej kulturze polskiej

Morfostaza. Resentymentalne uwarunkowania sprawstwa w polskiej sferze publicznej

Antysemityzm spiskowy. Charakterystyka pojęcia, nowa metoda pomiaru i uwarunkowania psychospołeczne

Rzeczpospolita Wzniosła. Zarys ekonomii resentymentalnej (o pisarstwie Jarosława Marka Rymkiewicza, Wojciecha Wencla i Przemysława Dakowicza)

Nietzsche i teologia

„Polityka krzywdy” PiS

Kryzys debaty publicznej w polskiej demokracji a pop-polityka

Nationalism as a Manipulation of Collective Imaginaries (Stereotypes) of One’s Own and Strangers in Jan Stanisław Bystroń’s “National Megalomania”

Zachowania patologiczne z perspektywy przeżyć i doświadczeń sprawcy

1956, 1968, 1981: The Faces of Central-European Memory: A Postcolonial Perspective