Search results

1

Rewindykacja mienia Kościoła Ewangelicko-Unijnego na przykładzie województwa wielkopolskiego

100%

Rozczyński B.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2019

|

vol. 81

|

issue 1

101-114

EN

The article discusses issues related to the revendication of the property of the Evangelical-Union Church. The regulatory proceedings initiated in connection with the real property located in the territory of the Wielkopolska Province serve as an example. To this end, the author analyzes the issue related to the succession of the powers of the Evangelical-Union Church for the benefit of the Evangelical-Augsburg Church, and the possibility of asserting claims against the State Treasury and local governments. In addition, the article presents an analysis of the existing practice and case-law designated for conducting the regulatory proceedings of the Regulatory Commission, as well as of common courts and administrative costs. The author also draws attention to the consequences of provisions that regulate this issue not being precisely formulated by the legislator, thereby posing significant problems in their interpretation and application.

PL

W artykule omówiono problematykę dotyczącą rewindykacji mienia Kościoła Ewangelicko-Unijnego. Jako przykłady posłużyły postępowania regulacyjne wszczęte w stosunku do nieruchomości znajdujących się na terenach województwa wielkopolskiego. W tym celu autor przeanalizował zagadnienie związane z sukcesją uprawnień Kościoła Ewangelicko-Unijnego na rzecz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz możliwością występowania z roszczeniami w stosunku do Skarbu Państwa i samorządów. Ponadto zaprezentowano analizę dotychczasowej praktyki i orzecznictwa wyznaczonej do prowadzenia postępowania regulacyjnego Komisji Regulacyjnej, a także sądów powszechnych i administracyjnych. Autor zwrócił również uwagę na konsekwencje nieprecyzyjnie uregulowanych przez ustawodawcę przepisów, które regulują przedmiotową materię i stwarzają istotny problem w ich interpretacji oraz stosowaniu.

2

Словацьке питання в зовнішньополітичній візії владних кіл І Речі Посполитої (1938 – березень 1939 р.)

89%

Borovets I.

Міжнародні зв’язки України: наукові пошуки і знахідки

|

2021

|

issue 30

284-303

EN

The Polish authorities had a negative attitude towards the central government of the Czechoslovak Republic at that time. Therefore, the Polish reprezentatives were in active contact with the opposition Glinka Slovak People’s Party. They had a number of common ideological values such as Slavic reciprocity, Catholicism, Anti-Bolshevism, and positive assessment of authoritarianism. The Polish politics assured that Warsaw supports state-building plans of the Slovak leaders and solemnly welcomed their delegation to Poland in May 1938. Polish-Slovak relations were marked by contradictions during and shortly after the Munich crisis. The Slovaks suggested state association and submitted a declaration on the Polish-Slovak union. But they did not receive an answer, so they agreed with the Prague government about granting Slovakia autonomy. The Polish authorities expected more pronounced separatism from the Slovaks. Warsaw made territorial claims for Slovak lands in the area of Spis and Orava because Poles wanted to push indecisive oppositionists. The ultimate form of the demands and the forceful nature of Polish actions demonstrated the real content of Warsaw’s policy towards Slovakia. These events resulted to the improvement of Czech-Slovak relations within the framework of Post Munich Czechoslovakia and also led to the appeal of Slovak politicians to Germany. Both sides tried to improve the atmosphere of bilateral relations during the winter of 1938-1939. Meetings of delegations were organized for discuss different ways to intensify positive cooperation. An influence of Nazi Germany was increasing in the region at that time. So, the realization of the danger, posed by Germans, was the main factor to Polish-Slovak rapprochement. In early March, Berlin organized a campaign to put pressure on Slovak politicians and persuaded them to secession. They tried in vain to put forward a Polish counterweight. The declaration of independence of Slovakia according to the German scenario marked the strategic failure of Polish foreign policy, because the southern border of the state became a zone of potential danger

UK

Тогочасна польська влада негативно ставилася до центрального уряду Чехословацької республіки. Тому вона активно контактувала з опозиційною Глінковою словацькою народною партією, з якою мала низку спільних ідеологічних цінностей: слов’янська взаємність, католицизм, антибільшовизм, позитивне ставлення до авторитаризму. Польські діячі запевняли, що Варшава підтримує державотворчі плани словацьких лідерів, урочисто вітали їх делегацію в Польщі у травні 1938 р. Під час та відразу після мюнхенської кризи польсько-словацькі взаємини відзначалися суперечністю. Словаки запропонували державне об’єднання і представили декларацію про польсько-словацьку унію. Проте, не отримавши відповіді, домовилися з празьким урядом про надання Словаччині автономії. Польська сторона очікувала від словаків більш вираженого сепаратизму. Аби підштовхнути нерішучих опозиціонерів Варшава висунула територіальні претензії на словацькі землі в районі Спіша та Орави. Ультимативний характер вимог та силові дії польської влади продемонстрували дійсний характер її політики щодо Словаччини. Це мало наслідком покращення чесько-словацьких відносин у рамках помюнхенської Чехо-Словаччини, а також зумовило звернення поглядів словацьких політиків до Німеччини. Взимку 1938-1939 рр. обидві сторони намагалися поліпшити атмосферу двосторонніх взаємин. Відбувалися зустрічі делегацій, на яких обговорювалися шляхи активізації позитивної співпраці. Головним чинником польсько-словацького зближення в цей час було усвідомлення небезпеки з боку Німеччини, яка збільшувала свій вплив у регіоні. На початку березня Берлін організував кампанію тиску на словацьких діячів, схиляючи їх до сецесії, водночас вони марно намагалися висунути цьому польську противагу. Проголошення незалежності Словаччини за німецьким сценарієм ознаменувало стратегічну невдачу польської зовнішньої політики, адже південний кордон держави ставав зоною потенційної небезпеки.

3

Revindication of religious organizations’ properties in Poland: Thirty years’ experience of building a democratic state ruled by law

89%

Walencik D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2022

|

vol. 25

5-41

PL

Celem tego artykułu jest analiza przepisów, na mocy których odbywa się w Polsce po 1989 r. rewindykacja nieruchomości osób prawnych związków wyznaniowych upaństwowionych w okresie Polski Ludowej. Omówiono w nim zarówno tryby, jak i sposoby regulacji spraw majątkowych wyznaniowych osób prawnych, uwzględniając liczne zmiany stanu prawnego wprowadzane kolejnymi nowelizacjami przepisów oraz ewolucję ich wykładni dokonywanej przez judykaturę i doktrynę. Zwrócono szczególną uwagę na dyskusyjne kwestie prawne, w tym na nieuprawnione zróżnicowanie sytuacji prawnej poszczególnych związków wyznaniowych. Przeprowadzone w artykule analizy prowadzą do wniosku, że ustawodawca konsekwentnie uwłaszczył wszystkie wyznaniowe osoby prawne, stosując zasadę status quo. Zastrzeżenia budzą jedynie przepisy art. 60 ust. 6 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego i art. 35 ust. 3 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego, zgodnie z którymi skarga na niewydanie przez wojewodę decyzji jest dopuszczalna po upływie 2 lat od daty wszczęcia postępowania administracyjnego. Wprowadzone do polskiego systemu prawnego przepisami ustawy z 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego postępowanie regulacyjne, powielone następnie w przepisach ustaw o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz gmin wyznaniowych żydowskich, a także w ustawie o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, było pod wieloma względami oryginalne i nowatorskie. Stwarzało bowiem możliwość pozasądowego dochodzenia roszczeń z udziałem zainteresowanych – wyznaniowych osób prawnych i państwa. Z perspektywy czasu postępowanie regulacyjne można postrzegać jako instrument sprawiedliwości tranzycyjnej. Z upływem lat w wyniku zaniedbań ustawodawcy instrument ten stawał się jednak coraz bardziej niespójny z obowiązującą Konstytucją RP i wyznaczonymi przez nią standardami. Odnośnie do możliwości przekazania nieruchomości rolnych osobom prawnym związków wyznaniowych na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski nie ustanowiono terminu ad quem dla składania wniosków w przypadku osób prawnych Kościoła Katolickiego, ale równocześnie wprowadzono dodatkowe kryteria obostrzające oraz zawężono krąg podmiotów uprawnionych do przekazania nieruchomości. Negatywnie należy ocenić stworzenie w 2004 r. możliwości składania nowych wniosków rewindykacyjnych przez osoby prawne Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Kościoła Ewangelicko-Reformowanego oraz Kościoła Chrześcijan Baptystów w trakcie przekształcenia postępowania administracyjnego w postępowanie regulacyjne. Zasygnalizowane zastrzeżenia są w głównej mierze efektem braku po przemianach ustrojowych systemowego rozwiązania problemu rewindykacji nie tylko mienia związków wyznaniowych, ale przede wszystkim pozostałych podmiotów. Uporządkowanie stosunków własnościowych w Polsce, w tym również zrekompensowanie strat będących wynikiem działalności władz komunistycznych, mimo upływu 30 lat od zmiany systemu politycznego, pozostaje sprawą ostatecznie nierozwiązaną.

EN

This article analyzes the provisions under which the property of legal entities of religious organizations in Poland nationalized during the Polish People’s Republic is revindicated after the year 1989. The paper discusses models and methods of regulating the property matters of church legal entities, taking into account numerous changes in the legal status due to subsequent amendments to the provisions as well as the evolution of their interpretation by the judicature and doctrine. Special attention is paid to debatable legal issues, including the unauthorized differentiation of the legal situations of individual religious organizations. It can be concluded that the legislator has consistently enfranchised all church legal entities by applying the status quo principle. The only provisions that raise objections are those of Art. 60 para. 6 of the Act on the relationship between the State and the Catholic Church and Art. 35 para. 3 of the Act on the relationship between the State and the Evangelical Methodist Church, according to which a complaint to a voivode on the failure to issue a decision can be submitted after a period of two years from the date of initiation of administrative proceedings. The regulatory proceedings introduced into the Polish legal system by the provisions of the Act of 1989 on the relationship between the State and the Catholic Church, duplicated in the provisions of the Acts on the relationship between the State and the Polish Autocephalous Orthodox Church, Evangelical Church of the Augsburg Confession, and Jewish Religious Communities, as well as in the Act on guarantees of freedom of conscience and religion were original and innovative in many respects. Based on the proceedings, it was possible to pursue claims out-of-court with the participation of the interested parties, that is, church legal entities and the State. In retrospect, the regulatory proceedings can be considered an instrument of transitional justice. Over the years, however, as a result of the negligence of the legislator, that instrument has become increasingly inconsistent with the 1997 Constitution of the Republic of Poland and the standards set by it. With regard to the possibility of transferring agricultural property located in the Western and Northern Territories of Poland to legal entities of religious organizations, no ad quem deadline to submit applications has been established for legal entities of the Catholic Church. Meanwhile, additional restrictive criteria have been introduced and the list of entities authorized to transfer the property narrowed down. Allowing legal entities of the Polish Autocephalous Orthodox Church, Evangelical Reformed Church, and Baptist Church to file new revindication requests in 2004 in the course of transforming the administrative proceedings into regulatory proceedings should be assessed negatively. The objections raised are mainly the result of the lack of a post-transition systemic solution to the issue of revindication not only of the property of religious organizations but, most of all, other entities. Even though 30 years have passed since the change in the political system in Poland, regulating property relations, including compensation for losses resulting from the activities of the communist authorities, remains an unsolved issue.

4

Losy polskiego dziedzictwa kultury na radzieckiej Ukrainie (1922–1991) Część II: 1945–1991

89%

Matelski D.

Nowa Polityka Wschodnia

|

2015

|

vol. 2(9)

105-130

EN

The end of war in Europe on 8 May 1945 allowed to seek restitution of cultural property lost by Poland between 1939-1945. This task was undertaken by the Provisional Government of National Unity, which was created on 28 June 1945. The demarcation of new eastern borders of Poland along the so-called eastern Curzon line resulted in leaving outside the country two cultural centers important to national interest of Poles – Vilnius and Lviv. In March 1945 The Committee of Experts for Restitution and Compensation in Culture and Arts was created within The Ministry of Culture and the Arts, and the Ministry of Education established the Commission for Reparations and Restitution for Science and Schools. Their main task was to prevent looting by the so called “cultural battalions of the NKVD,” who treated the encountered cultural goods as “spoils of war”. On the basis of the resolution of the Council of People’s Commissars of the Ukrainian SSR of 18 October 1945, 577 exhibits and 50 thousand books and manuscripts were transferred to Poland (as a gift!). The Catholic clergy could carry their fortune from the eastern borderlands of Second Polish Republic to Poland on the basis of an additional protocol to the repatriation agreement of 20 September 1945. With the resolution of 5 July 1946, The Council of Ministers of The Provisional Government of National Unity appointed a committee for the recovery of Polish cultural property from the former eastern provinces of the Republic of Poland, which were included in the Ukrainian SSR after the change of borders. Despite the recovery of many Polonicas, the loss of the greater part of Lviv museum collections remained a fact. Changes in the USSR began on 11 March 1985. In May 1987, 2450 Polish books from the Ossolineum collections in Lviv were given to the Polish side. At the end of November 1989, although the Soviets agreed to return Poland the Ossolineum collections in Lviv, the promise was not fulfilled. The disintegration of the Soviet Union in 1991 and regaining the independence by the former republics made it necessary to conduct negotiations on the Polish cultural heritage with each of the successors of the USSR separately - including Ukraine.

RU

Конец войны в Европе 8 мая 1945 года дал возможность искать реституции утраченных Польшей культурных ценностей в 1939-1945 гг. Этим занялось созданное 28 июня 1945 года Временное правительство национального единства. В результате создания новых границ Польши вдоль так называемой восточной Линии Керзона за пределами страны нашлись два важные для национального интереса поляков культурные центра – Вильнюс и Львов. В марте 1945 года Министерство культуры и искусств создало Комитет экспертов по реституции и компенсации в области культуры и искусств, а в Министерстве образования была создана Комиссия по репарациям и реституции для науки и школ. Их главной задачей было предотвратить мародерство так называемых «Культурных батальонов НКВД», которые встреченные культурные ценности считали как «военные трофеи». На основании решения Совета Народных Комиссаров УССР от 18 октября 1945 года было передано в Польшу (как подарок!) 577 экспонатов и 50 тыс. книг и рукописей. Католическое духовенство могло перевозить свое имущество из восточных окраин Второй республики в Польшу на основе дополнительного протокола к репатриации от 20 сентября 1945 года. Разрешение от 5 июля 1946 года Совета Министров Временного правительства национального единства назначило комитет для восстановления польского культурного имущества из бывших восточных провинций Республики Польша, которые после изменения границы попали в Украинскую ССР. Несмотря на восстановление в это время многих полоников, потерял большой части львовских музейных коллекций остается фактом. Изменения в СССР началась 11 марта 1985 года. В мае 1987 года польской стороне было передано 2450 польских книг из коллекций Оссолинеум во Львове. В конце ноября 1989 года советская сторона согласилась вернуть Польше коллекции Оссолинеум во Львове, но это никогда не произошло. Распад Советского Союза в 1991 году и восстановление независимости быв- шими республиками привело к необходимости вести переговоры по польскому культурному наследию с каждым наследником СССР отдельно в том числе с Украиной.

5

Losy polskiego dziedzictwa kultury na radzieckiej Ukrainie (1922–1991)

89%

Matelski D.

Nowa Polityka Wschodnia

|

2015

|

vol. 1(8)

99-138

EN

The article deals with the fate of Polish cultural heritages in Eastern Borderlands from the establishment of Ukrainian Soviet Socialist Republic in December 1922, to its collapse in December 1991. The first part of the article ends at 1945 (end ofSecond World War). Under international law in relation to Soviet Russia and Ukraine the issues of repatriation and revindication – after the war in 1920 – was normalized by 11 Article of the Treaty of Riga (18 March 1921) with executive instructions. Lithuanian Metrica, however, did not return to Warsaw, but remained in Moscow, while the Polish side received a summary of the Metrics Lithuania (made in the years 1747–1750 in the royal Office) held by the former Chief of Staff Library in Leningrad. On September 17, 1939 Soviet invasion completely surprised Polish authorities, evacuation plans did not provide for such an eventuality. Ukrainian SSR authorities took control not only of museums, archives and libraries in the areas occupied by the Red Army, but also have taken over the Polish heritage evacuated to the area before and during the war with the Third Reich. Quite often Polonica were destroyed or put to scrap paper. The German occupation in the Eastern Borderlands of the Second Republic lasted from 22 June 1941 until the summer of 1944. At that time – in fear of the approaching Red Army – the German occupation authorities started the evacuation of Polish cultural goods to Krakow and Silesia. Along with the Red Army returned the Soviet authorities. In Lvov organizational state of archives, libraries and museums of 1941 was restored. Many Poles were released from positions in these institutions, and the newly appointed directors were reluctant to refer to anything associated with Poland. In the years 1944–1945 all cultural goods in areas beyond the Bug River – after numerous robberies carried out by the Red Army – went to the central or regional USSR archives or museums. Polish preparations for the restitution of cultural property continued throughout the war. Office of Cultural Losses Revindication was formed in the Ministry of Congress Works of Polish government in exile. It was directed by Charles Estreicher Jr. (1906–1984), who managed to get to France and, at the beginning of 1940, formed the nucleus of the Office of Cultural Losses Revindication under the Ministry of Information and Documentation. It gathered information from archivists, museum curators and librarians from the occupied country and transferred them to the Central Institute of Art and Design at the National Gallery in London – formed by Polish initiative in 1941. In the spring of 1944 Poland was the only country that had prepared the materials and developed methods in the field of revindication. In 1945 in Warsaw Office of War Revindication and Compensation was established in the Ministries of Education and of Culture and the Arts, with Karol Estreicher Jr. as their expert.

RU

С включением Украины в 1569 в Корону Королевства Польского, можно го ворить о общим наследии поляков и украинцев в Восточных кресах Польши. Межэтнические отношения формировались по-разному: с братства в Хотинской битве (1621), по братоубийственные борьбы и анти-польские восстания (1592–1648). Общее наследие было захвачено или уничтожено. Молчание источников не позволяют их широко представить. Описываемые периоды включают события польских культурных наследи от создания в декабре 1922 года Украинской Советской Социалистической Республики, и к ее падения в декабре 1991 года, при чем первая часть заканчивается на 1945 (конец Второй мировой войны 8 мая). Согласно международному праву по отношению к Советской России и Украине вопросы репатриации и ревиндикации – после победы в войне в 1920 г. – нормализовала ст. XI Рижского договора от 18 марта 1921 года вме- сте с исполнительной инструкцией. Украинская сторона решительно отказалась в праве обладания Польшей Литовской метрикой (хранится в Архиве Министерства юстиции в Москве), а также так называемой Волынской метрикой и городскими книгами, касающимися польской Волыни (хранится в Архиве иностранных дел в Москве), официально заявив, что содержание относится к областям, которые после Рижского договор, не были включены в состав Польского государства. Литовская метрика в итоге не вернула ни в Варшаву, ни в Вильнюс, но остался в Москве. Польская сторона получила резюме Литовкой метрики (сделанные в годы 1747 по 1750 в кабинете короля) храненные бывший библиотекаршей Генхтаба в Ленинграде Следующий польско-украинский спор появился в 1937–1938 годы, когда польские власти начали уничтожать православные церкви на польско-украинской этнической границе. Согласно данным Воеводского учреждения в Люблине, в то время были разрушены 127 храма, в том числе 91 православных церквей, 10 часовен и 26 молитвенных домов, а одна из церквей осталась в руинах; четыре церкви и четыре часовни были переданы Католической Церкви. 17 сентября 1939 года СССР воткнул Польше нож в спину, когда польская армия героически сражалась с немецким нашествием. Вторжение в СССР полностью удивило польские власти, планы которой не предусматривали такой возможности. Власти Украинской ССР взяли под свой кон- троль не только музея, архива и библиотеки в районах, занятых Красной Армией, но и заняли Польское культурное наследие эвакуированное перед и во время войны с Третьим Рейхом. Тем не менее, довольно часто случилось разрушение полоников или передача их на макулатуру. С 22 июня 1941 года Восточные кресы Второй польской республики были в течение трех лет оккупированных немцами, которые создали архив в Каменец-Подольском, во главе с доктором Генрихом Герингом. В 1944 году в страхе перед приближающимся Красной Армией из Восточной Германии власть начали эвакуацию польских культурных ценностей в Краков и Силезию. Наряду с Красной Армией Львов был включен в Украинскую ССР. Восстановлена была организация государственных архивов, библиотек и музеев из 1941. Многие поляки были удалены из роботы, а вновь назначенные директора неохотно относились к всему связанному с Польшей. Усиливалась деполонизация бывших Юго-Восточных кресов Второй польской республики. В годы 1944–1945 все культурные ценности в районах за пределами реки Буг отправился в центральные или региональные архивов или музеев СССР. Польские подготовки к реституции культурных ценностей продолжалась в течение войны. Польское правительство в изгнании создало Бюро ревиндикации культурных ущербов, которым управлял Карол Эстрайхер, мл. Он собрал информацию от архивистов, кураторов и библиотекарей из оккупированной страны, и перенесли их в Центральный институт искусства и дизайна в Национальной галерее в Лондоне. В 1945 году было создано в Варшаве Бюро военных реституции и компенсации в Министерстве образования, а также в Министерстве культуры и искусства, экспертом которого стал прибывший из Лондона Кароль Эстрейхер, мл.

6

Zabytkowe wyposażenie śląskich rezydencji w latach 1945-1949 w świetle polskich materiałów archiwalnych

71%

Merta-Staszczak A.

Ochrona Zabytków

|

2018

|

issue 2

133-155

PL

Pierwsze lata powojenne były okresem kluczowym w odzyskiwaniu wywożonych podczas okupacji i rozproszonych po całym regionie dóbr kultury z kolekcji prywatnych, muzealnych oraz kościelnych. W warunkach odbudowy państwa i ustanawiania nowych, polskich struktur administracyjnych w sprawy kultury oraz dziedzictwa narodowego zaangażowane było niewielkie środowisko złożone m.in. z historyków, muzealników i konserwatorów zabytków, ale również zwykłych urzędników. Grupie tej brakowało zarówno środków finansowych, jak i zasobów ludzkich, dlatego jej działania miały bardzo ograniczone rozmiary. Skupiały się przeważnie wokół miast powiatowych, muzeów regionalnych oraz zabytków uważanych za najcenniejsze i najważniejsze. Chociaż wkład uczestników tych poszukiwań w zabezpieczenie zabytków ruchomych był niezwykle ważny, często nie docierali oni do zlokalizowanych daleko od ośrodków miejskich zespołów zamkowych, dworskich i pałacowych lub przybywali zbyt późno, aby ocalić czasowo zmagazynowane tam zbiory. Przez kolejne lata po 1945 roku w wielu majątkach stacjonowały wojska radzieckie, które prowadziły regularny wywóz rezydencjonalnego wyposażenia lub niszczyły go przed swoim wyjazdem. Dopóki jednak te miejsca znajdowały się w administracji sowieckiej, polscy urzędnicy nie mogli oszacować skali tych zniszczeń. Opuszczone przez dawnych właścicieli i niepilnowane rezydencje były też przeszukiwane i rabowane przez szabrowników i wandali, a znajdujące się w nich mienie najczęściej bezpowrotnie ginęło.

EN

The first post-war years were a key period in the recovery of private, museum and church cultural property collections that were taken away during the occupation and scattered throughout the region. In the context of the state reconstruction and building new Polish administrative structures, a small group of people was involved in issues of culture and national heritage, including historians, museum workers, and conservators, as well as ordinary officials. The group lacked both financial and human resources, so its activities were very limited in scale. They mainly focused on district towns, regional museums and monuments considered as the most valuable and most important. Although the contribution of people engaged in this search to the protection of movable monuments was extremely important, they often did not reach castles, palaces and manors located far from the urban centres or arrived too late to save collections stored there temporarily. After 1945, in many estates, Soviet troops were stationed, which systematically carried the residential equipment away or destroyed it before leaving. However, until these sites were under the Soviet administration, Polish officials could not estimate the scale of damages. Abandoned by former owners and unmanaged residences were also searched and robbed by looters and vandals, and the property located there was usually lost forever.

7

Niezwykłe losy ścinawskiego retabulum. Z dziejów sztuki sakralnej w powojennej Polsce

54%

Maj B.

Perspektywy Kultury

|

2020

|

vol. 29

|

issue 2

225-250

EN

The article shows the extraordinary story of a retable from the town of Steinau an der Oder (today’s Ścinawa). This unique monument could have been destroyed several times in its history, and yet, in spite of the circumstances, it survived and is still a feast to the eyes of visitors to the beautiful basilica of the Cistercian fathers in Mogiła. The example of the Ścinawa retable lets us trace the actions of the post-War revindicators who, on the one hand, saved and secured many valuable monuments, especially from Lower Silesia, from looting or devastation, and on the other, due to their hasty and chaotic actions, many individual fragments thereof were separated during transports lost their provenance for many years.

PL

Artykuł ukazuje niezwykłe losy retabulum pochodzącego z miasta Steinau an der Oder – dzisiejszej Ścinawy. Ten wyjątkowy zabytek kilkakrotnie w swojej historii mógł ulec zniszczeniu, a jednak, jakby na przekór okolicznościom, przetrwał i cieszy oczy odwiedzających przepiękną bazylikę ojców cystersów w Mogile. Na przykładzie ścinawskiego retabulum można prześledzić działania powojennych rewindykatorów, którzy z jednej strony uratowali i zabezpieczyli przed grabieżą lub dewastacją wiele cennych zabytków, szczególnie z Dolnego Śląska, a z drugiej strony, wskutek zbyt szybkich i chaotycznych działań doprowadzali do tego, że poszczególne fragmenty rozdzielone podczas transportów na wiele lat traciły swoją proweniencję.

Refine search results

2 Nowa Polityka Wschodnia

1 Ochrona Zabytków

1 Perspektywy Kultury

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Studia z Prawa Wyznaniowego

1 Міжнародні зв’язки України: наукові пошуки і знахідки

2 Matelski D.

1 Borovets I.

1 Maj B.

1 Merta-Staszczak A.

1 Rozczyński B.

1 Walencik D.

1 2022

1 2021

1 2020

1 2019

1 2018