Search results

1

The “Legiony” (Legions) Project. On Henryk Sienkiewicz’s final novel

100%

Kuniczuk-Trzcinowicz A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 55

|

issue 4

53-64

PL

Brulion Legionów, ostatniej powieści Henryka Sienkiewicza, zawiera 139 oddzielnych stron, w tym zarówno rzuty odmian tekstowych, kolejne warianty, jak i wersję drukowaną. Zróżnicowany materiał i pozostałe notatki pisarza pozwalają badaczowi przedstawić metody pisania autora i jego dylematy. Bogata kolekcja listów jest źródłem dodatkowej wiedzy na temat procesu pisania. Podobnie jak w innych sytuacjach twórczych, Henryk Sienkiewicz w swoisty sposób pracował nad koncepcją kluczowych fragmentów, a także sposobu narracji.

EN

The archived rough draft of Legiony, the last novel by Henryk Sienkiewicz, contains 139 separate pages, including drafts of textual varieties, subsequent variants, and the printed version. The diverse material and the remaining writer’s notes enabled the researcher to present the author’s writing methods and his dilemmas. The rich collection of letters was the source of additional facts on his writing process. Similarly to other creative situations, Henryk Sienkiewicz worked in his characteristic way on the concept of the crucial fragments as well as on the mode of narration.

2

Przekreślone, a następnie starte gumą. Wokół brulionów „Anki” Władysława Broniewskiego

100%

Tramer M.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 4

221-240

PL

W roku 1956 Władysław Broniewski opublikował zbiór „Anka”, w którym znalazły się wiersze poświęcone zmarłej córce. Zbieżność tej daty z czasem przełomu politycznego sprawiła, że osobisty ton elegii potraktowano jak złożoną przez „sztandarowego poetę Polski Ludowej” deklarację odejścia od poezji zaangażowanej. Recenzenci i czytelnicy dostrzegali jednak w niektórych wierszach nawiązania do socrealistycznej twórczości autora „Mostu Poniatowskiego”. Feliksa Lichodziejewska, główna edytorka pism Broniewskiego, zauważyła ślady świadczące o tym, że poeta usuwał lub zmieniał fragmenty pierwotnych wersji tekstów, które złożyły się później w cykl elegii. W działaniu Broniewskiego redaktorka – podobnie jak inni krytycy – ujrzała chęć ukrycia emocji i zamiar zachowania wizerunku niezłomnego poety-rewolucjonisty. Przedstawiając „Ankę” jako dowód rezygnacji z „urzędowego optymizmu”, charakterystycznego dla literatury socrealistycznej, starała się zatrzeć czy unieważnić świadectwa zaangażowania w skompromitowaną politycznie i historycznie rzeczywistość. Odczytanie cyklu elegii jako próby odcięcia się od dawnej twórczości spowodowało jednak zlekceważenie wcześniejszego dorobku poety i pozbawiło języka tytułową bohaterkę tomu, młodą reżyserkę-dokumentalistkę Joannę Broniewską-Kozicką. Fragmenty uznane przez edytorkę za wyraz niemożności całkowitego zerwania z konwencją socrealistyczną były w rzeczywistości aluzją do wcześniejszych wierszy lub rozmów z córką. Przedwczesna śmierć Kozickiej na chwilę przed przełomem październikowym spowodowała bowiem, że niejako „utknęła” ona w czasie.

EN

In 1965 Władysław Broniewski published a collection “Anka” (“Annie”) that includes poems devoted to his deceased daughter. Linking the date with the time of political breakthrough led to believe that the elegy’s personal overtone is a declaration made by “the Polish People’s Republic leading poet” to depart from committed poetry. However, critics and reviewers discerned in some poems references to his socialist realist creativity. Feliksa Lichodziejewska, the main editor of Broniewski’s pieces, discerned in the poems traces supporting the view that the poet eliminated or changed fragments of the initial version of the poems that later shaped this elegiac cycle. In such actions undertaken by Broniewski, the editor and also other critics disclosed the will to hide emotions and a plan to preserve the image of an unshaken poet-revolutionist. Presenting “Anka” (“Annie”) as a token of resigning from “formal optimism” characteristic of socialist realist literature, Lichodziejewska attempted to eradicate or to invalidate the proofs of Broniewski’s involvement into politically and historically compromised reality. Reading the elegiac cycle as an attempt to cut off from the past creativity effected in disregarding the poet’s past achievements and deprived the title character—a young director and documentary filmmaker Joanna Broniewska-Kozicka—of her voice. The fragments that the editor regarded as an expression of complete breaking up with the socialist realist convention were indeed allusions to the previous poems or conversations with the daughter. Kozicka’s premature death a while before the Polish October 1956 resulted in her “getting stuck” in time.

3

Problem ustalenia podstawy krytycznego wydania „Vade-mecum”

100%

Chlebowski P.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 3

179-209

PL

W artykule przywołano dotychczasową, wieloletnią praktykę edytorską i badawczą w zakresie edycji „Vade-mecum” Cypriana Norwida. Zwrócono też uwagę na nowe rozwiązania tekstologiczne. Dotąd przyjmowano wyłącznie warstwę czystopisową manuskryptu lub wyłącznie brulionową za podstawę wydania – obie możliwości odnosiły się do całego zbioru. Nowa propozycja ogranicza te rozstrzygnięcia do każdego z wierszy, postulując tekstologiczną analizę (jako wiążącą) w stosunku do wszystkich tekstów cyklu z osobna. Wybór podstawy nie dotyczyłby zbioru, lecz (z uwagi na niekompletność i brulionowość cyklu) poszczególnych jego ogniw. W rozprawie zaprezentowano także możliwość cyfrowej edycji „Vade-mecum” – edycji otwartej (zwłaszcza w warstwie materiałowej i komentarza), choć zarazem nie unikającej edytorskiego domknięcia.

EN

The article recollects a long-standing so far editorial and research practice of editing Cyprian Norwid’s “Vade-mecum”, and also gives attention to the new textological solutions. To this day, only the manuscript’s clean copy or only rough draft was made the editorial basis, and both possibilities referred to the entire collection. The new proposal limits the solutions to each poem, postulating a separate textological analysis (as binding one) to each piece of the cycle. The choice would not pertain to the collection but (due to its incompleteness and roughness) to its individual items. The study also suggests a digital edition of “Vade-mecum”, an open edition—especially in its material and commentary matter—though also unavoiding editorial completion.

Refine search results

2 Pamiętnik Literacki

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

1 Chlebowski P.

1 Kuniczuk-Trzcinowicz A.

1 Tramer M.

1 2021

1 2020

1 2019

The “Legiony” (Legions) Project. On Henryk Sienkiewicz’s final novel

Przekreślone, a następnie starte gumą. Wokół brulionów „Anki” Władysława Broniewskiego

Problem ustalenia podstawy krytycznego wydania „Vade-mecum”