Search results

1

Wokół teologicznego sensu liturgii: przełamywanie stereotypów

100%

Brzeziński D.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2015

|

issue XII/12

267-280

PL

Przywołany wkład pionierów ruchu liturgicznego, w tym Piusa XII i Odona Casela, wniesiony we właściwe rozumienie liturgii chrześcijańskiej oraz w przezwyciężenie trudności w przyjęciu nowej teologicznej perspektywy liturgii, to jeden z przykładów, choć nie jedyny, ewolucyjnego przełamywania stereotypowego pojmowania istoty świętej liturgii Kościoła. Ta odnowiona świadomość liturgiczna winna na stałe zadomowić się zarówno u duchownych, jak i wiernych świeckich Chrystusowego Kościoła. Wychodzi ona poza pojmowanie i umieszczanie liturgii wyłącznie w ramach duchowo-psychologicznych, ceremonialno-estetycznych, czy kultyczno-laudatywnych. Dotyka najgłębszego sensu liturgii, którym od kilku dziesięcioleci z niemałym powodzeniem, także w ośrodkach teologicznych w Polsce, zajmują się teologia liturgii i teologia liturgiczna. Wskazana w opracowaniu, choć tylko fragmentarycznie, teologia misteryjna Casela spowodowała zdecydowany przełom w pojmowaniu sakramentów, ale i w pojmowaniu całej liturgii chrześcijańskiej. Casel na trwałe przełamał pewien liturgiczno-teologiczny stereotyp, zrozumiały w kontekście historycznym, na pewnym etapie rozwoju myśli teologicznej Ko-ścioła, prowokując ożywioną dyskusję, która wycisnęła trwałe znamię na teologii katolickiej już przed Soborem Watykańskim II. Znalazła swoje implikacje w soborowym i posoborowym nauczaniu Kościoła. Teoria zaproponowana przez Casela stała się centralnym problemem teologii liturgii . Zwrot ku misteriom był udanym poszukiwaniem odpowiedzi na fundamentalne pytania dotyczące nie tylko istoty liturgii z całym jej dynamizmem zbawczym, lecz także pytania dotyczące chrześcijaństwa w kontekście historiozbawczym. Teologia Casela to poszukiwanie istoty chrześcijaństwa; to próba odnalezienia samego centrum egzystencji chrześcijańskiej. Osoba Chrystusa jako Boga-Człowieka oraz Jego zbawcze dzieło zajmują w tych poszukiwaniach czołowe miejsce . Dlatego już w roku 1966 przyszły papież Benedykt XVI określił Mysterientheologie jako najbardziej owocną w myśli teologicznej całego ubiegłego stulecia, a może nawet i od czasów patrystycznych .

EN

A reduced or even wrong perception and understanding of the sacred liturgy of the Mystical Body of Christ belongs to the most frequent stereotypes referring to the reality of the Church. A stereotypical perception of liturgy – almost exclusively in spiritual and psychological, ceremonial and aesthetic or at most cultural and laudative categories has numerous reasons. One of them, in case of the lay faithful, is undoubtedly a lack of deeper teaching and appropriate homiletic and catechetic presentation by theologians and priests. Unfortunately, some theologians who are not liturgists yield to the reduced understanding of liturgy. It appears that they do not see the fact that the aim and essence of Christian liturgy, apart from its cult dimension, is the real presence hic et nunc of the Mystery of Christ and the whole history of salvation in mysterio. The article demonstrates the contribution of the pioneers of the liturgical movement, such as Pius XII and Odo Casel, to the proper understanding of Christian liturgy and the process of evolutionary overcoming this stereotypical understanding of the essence of the Church’s liturgy.

2

Główne kierunki soborowej odnowy liturgicznej w świetle Konstytucji o liturgii świętej z perspektywy 60. lat jej realizacji

84%

Bartocha W.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2023

|

issue Teologiczne Studia Siedleckie XX

55-76

PL

Celem artykułu było przedstawienie genezy soborowej odnowy liturgicznej i istotnych postanowień Vaticanum II w tej kwestii. Ważna jest świadomość, że uchwalenie przez II Sobór Watykański Konstytucji o liturgii świętej było poprzedzone wieloma działaniami wewnątrz Kościoła. Trudno bowiem wyobrazić powstanie tego dokumentu bez uwzględnienie dokonań pionierów ruchu biblijnego i liturgicznego oraz oficjalnej aprobaty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła dla postulatów przez nich wysuwanych. Naszkicowanie kontekstu historycznego, w jakim kształtowało się dzieło odnowy soborowej pozwala zrozumieć i docenić teologiczne założenia, które sformułowano w Konstytucji Sacrosanctum Concilium. Zanim Sobór podał konkretne wytyczne dotyczące procesu odnowy soborowej skoncentrował się na przedstawieniu teologicznej natury liturgii i na ukazaniu jej roli w życiu Kościoła. Z perspektywy 60 lat, jakie upłynęły od przyjęcia przez II Sobór Watykański Konstytucji Sacrosanctum Concilium, biorąc pod uwagę blaski i cienie dzieła soborowej odnowy, można sformułować konkluzję, że odnowa obrzędów, nowe księgi liturgiczne oraz formacja liturgiczna pomogły wielu ludziom zrozumieć liturgię jako miejsce ich uświęcenia i uwielbienia Boga. Pozostaje obowiązek troski o dobro duchowe, które się z soborowej odnowy liturgicznej zrodziło.

EN

The purpose of this article was to present the genesis of the conciliar liturgical renewal and the important provisions of the Second Vatican Council in this regard. It is important to know that the Second Vatican Council’s enactment of the Constitution on the Sacred Liturgy was preceded by many activities within the Church. Indeed, it would be difficult to imagine the creation of this document without taking into account the achievements of the pioneers of the biblical and liturgical movement, as well as the official approval of the Church’s Teaching Office for the demands made by them. Sketching the historical context in which the work of the Council’s renewal took shape makes it possible to understand and appreciate the theological assumptions formulated in the Constitution Sacrosanctum Concilium. Before the Council gave specific guidelines for the process of conciliar renewal, it had focused on presenting the theological nature of the liturgy and on demonstrating its role in the life of the Church. From the perspective of the 60 years that have passed since the Second Vatican Council adopted the Constitution Sacrosanctum Concilium, taking into account the glories and shadows of the work of conciliar renewal, it is possible to form the conclusion that the renewal of the rites, the new liturgical books and liturgical formation have helped many people to understand the liturgy as the place of their sanctification and glorification of God. What remains is the obligation to care for the spiritual good that was born out of the conciliar liturgical renewal.

3

Błogosławiony abp Antoni Julian Nowowiejski — pionier ruchu liturgicznego w Polsce. W 75. rocznicę męczeńskiej śmierci

84%

Brzeziński D.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2016

|

vol. 22

|

issue 48

455-473

PL

Przed 75 laty, w maju lub w czerwcu 1941 r., w obozie koncentracyjnym Soldau umierał śmiercią męczeńską senior Episkopatu Polski, pasterz prastarej diecezji płockiej, arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski. 13 czerwca 1999 r. Antoni Julian Nowowiejski został w Warszawie ogłoszony błogosławionym przez św. Jana Pawła II, otwierając poczet 108 błogosławionych męczenników II wojny światowej. Śmierć w Działdowie poprzedziło niezwykle cenne życie arcybiskupa jako kapłana, uczonego, profesora, wychowawcy, mecenasa kultury i sztuki, działacza na polu oświatowym, społecznym i misyjnym, i — wreszcie — biskupa Kościoła katolickiego. W liczącej ponad 940 lat historii diecezji płockiej 33-letni okres rządów pasterskich Antoniego Juliana Nowowiejskiego (1908–1941) stanowi niewątpliwie osobną epokę. Jego osoba wpisała się również na trwałe w dzieje Kościoła, państwa i narodu polskiego. W artykule przedstawiono bł. Antoniego Juliana Nowowiejskiego jako wybitnego liturgistę swojej epoki i pioniera ruchu liturgicznego na ziemiach polskich przełomu XIX i XX stulecia, ale także uczonego, którego dzieła — pomimo upływu lat — przeżywają w naszych czasach swoisty renesans.

EN

Seventy-five years ago, in May or June 1941, Archbishop Antoni Julian Nowowiejski, a senior of Polish Episcopal Conference, a bishop of an ancient Diocese of Płock was dying as a martyr in the Soldau concentration camp. On June 13, 1999, in Warsaw, St. John Paul II beatified him along with the 108 Martyrs of World War II. The death of the Archbishop in Działdowo was preceded by an exceptionally valuable life as a clergyman, scholar, professor, educator, great patron of art and culture, activist in the field of education, social and missionary life and, last but not least, a bishop of the Catholic Church. In 940 years of the history of the Diocese of Płock, 33 years of his service (1908– 1941) constitute a separate epoch. The life of Antoni Julian Nowowiejski is firmly inscribed in the history of the Church, state and the Polish nation. The article presents Blessed Antoni Julian Nowowiejski as an eminent liturgist of his times, the pioneer of the liturgical movement in Poland at the turn of the 19th and 20th centuries and as a scholar whose works, despite the passage of time, are currently enjoying a renaissance.

4

Ildefons Herwegen i Romano Guardini - prekursorzy Ruchu Liturgicznego w Niemczech

84%

Janicki J. J.

Folia Historica Cracoviensia

|

2002

|

vol. 8

EN

The article discusses the profiles of Ildefons Herwegen and Romano Guardini – precursors of the Liturgical Movement in Germany.

PL

Artykuł omawia postacie Ildefonsa Herwegena i Romano Guardiniego - prekursorów Ruchu Liturgicznego na terenie Niemiec.

5

Cipriano Vagaggini et Salvatore Marsili Au siècle des grands liturgistes entre le IIe et le IIIe millénaire

84%

Sodi M.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2015

|

vol. 36

|

issue 1

91-104

PL

Przełom drugiego i trzeciego tysiąclecia był okresem bezcennym z punktu widzenia oceny życia i żywotności liturgii, dlatego warto pamiętać o pewnych osobach, które przyczyniły się znacznie do faktu, że Sobór Watykański II został wcielony w życie i następnie rozwinął ruch liturgicznej odnowy w Kościele. Stąd pomysł przedstawienia myśli i dzieła Cypriana Vagaggini i Salvatore Marsili, dwóch mnichów benedyktyńskich, którzy przyczynili się w sposób decydujący do przywrócenia liturgii ludowi i uczynienia jej bardziej zrozumiałą. Wspomnienie tej pracy jest zaproszeniem do zwiększonego wysiłku teraz i w przyszłości zgodnie z perspektywami, które przyczyniają się do rozwoju teologii liturgii.

EN

The turn of the second and the third millennium was an invaluable period to serve for an evaluation of the life and vitality of the liturgy. It is, therefore, important to remember those people who made a significant contribution to the enactment of the Second Vatican Council and subsequent development of the liturgical renewal movement within the Church. Hence, the idea to present the thought and works of Cyprian Vagaggini and Salvatore Marsili, two Benedictine monks who played a crucial role in the restoration of the liturgy to people, and in making it more understandable. The remembrance of their work is a call for increased efforts, now and in the future, in accordance with those perspectives which contribute to the development of liturgical theology.

6

Wokół sporu o Paschę w teologii misteriów

84%

Pałęcki W.

Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne

|

2010

|

vol. 1

185-204

DE

Das Paschamysterium als die Anamnese der Passion, des Todes und der Auferstehung Christi befindet sich vom Anfang des Christentums im Zentrum des Lebens, des theologischen Nachdenkens und der liturgischen Zelebration. In der Zeit der Liturgischen Bewegung vor dem Zweiten Vatikanischen Konzil lenkten die Theologen die Aufmerksamkeit auf die Bedeutung dieser Mysterien. Viele Jahre vor der Erscheinung der Enzyklika vom Papst Pius XII. Mediator Dei war die theologische Reflexion von Odo Casel (1886-1948) bedeutsam. Er wurde der Mystagoge des Paschamysteriums der Westkirche genannt. In allen seinen Publikationen über das Paschamysterium hat er auf die organische Einheit aller irdischen Ereignisse Jesu hingewiesen, die im Erlösungswerk des Herrn, das heißt in seinem Tod und in seiner Auferstehung gipfeln. Vor allem, sein Artikel: Art und Sinn der ältesten christlichen Osterfeier, der im Jahre 1938 im Jahrbuch für Liturgiewissenschaft veröffentlicht wurde, ist die Schatzkammer des theologischen Nachdenkens. Es wird dort hingewiesen auf die Paschagedanken der ersten drei Jahrhunderte des Christentums. Die Vorbereitung dieser Publikation für die Druckerei hat eine kritische Antwort ergeben, als er um die Imprimatur gebeten hat. Dank der unbekannten Korrespondenz von Odo Casel wurde dieses wissenschaftliche Problem von verschiedenen Seiten erläutert und so kann man die Grundkonzeption des christlichen Paschamysteriums kennen lernen. Die Lektüre der Werke von Odo Casel zeigen, dass das Paschamysterium sich im Mittelpunkt der Mysterientheologie befindet. Sehr erfolgreich war der Streit um die Imprimatur, denn dieser Theologe musste noch exakter seine Gedanke präzisieren. Die Notwendigkeit der Beisätze der Formulierungen von Odo Casel forderten genauen Ausdruck des theologischen Denkens über das Paschamysterium. Bemerkenswert ist seine wissenschaftliche Werkstatt. Die ausgedehnten und tiefschürfenden Vorlegungen der Zeugnisse der nachapostolischen Kirche aus den ersten drei Jahrhunderten, zeichnet das klare Bild der Paschafeiern am Anfang des Christentums. Es war nicht nur die Akzentuierung des Leidens oder der Auferstehung des Herrn, sondern eine Gesamtschau aller Ereignisse, die man durch das Prisma des Mysteriums sehen konnte. Die Neuheit und der charakteristische Riss in den Theologischen Ansichten von Odo Casel – betreffend des Paschamysteriums – war, dass er die analogischen Elemente zwischen dem Christentum und der heidnischen Mysterien zu finden versuchte. Er wollte aber nicht zeigen, dass das Christentum die Erfüllung der heidnischen Ideen ist, sondern, es steht im Mittelpunkt der ganzen Weltgeschichte.

7

Biskup Kazimierz Józef Kowalski (1896-1972) jako prekursor odnowy liturgicznej w Diecezji Chełmińskiej, w świetle „Orędownika diecezji chełmińskiej”

67%

Megger A.

Studia Pelplińskie

|

2021

|

vol. 55

175-188

EN

The Most Rev. Kazimierz Jozef Kowalski was the first diocesan bishop of Chelmno to participate in an ecumenical council. As a consultant of the conciliar liturgical commission he took an active part in the preparation of the reforms. The bishop was presenting his ideas and opinions in the official diocesan review known as „Oredownik Diecezji Chelminskiej”. A common theme of his articles was the active participation of the faithful in the liturgy, its purpose and normative requirements for clergy and laity. Bishop Kowalski was both a guardian of the liturgical tradition of the Church and a worship moderator of his diocesan flock who was systematically introducing the new celebratory forms.

PL

Biskup Kazimierz Józef Kowalski był pierwszym w historii diecezji chełmińskiej ordynariuszem uczestniczącym w pracach soboru powszechnego. Jako konsultor Komisji Liturgicznej Drugiego Soboru Watykańskiego brał czynny udział w przygotowaniu reformy liturgii i rozumiał jej istotę i cele. Swoje stanowisko prezentował przede wszystkim w różnych formach w „Orędowniku Diecezji Chełmińskiej”, jako urzędowym piśmie Kościoła partykularnego. Biskup Kowalski nauczał o fundamentalnym znaczeniu zasady actuosa participatio dla liturgii, poprzez którą wierni tworzą żywy Kościół, Mistyczne Ciało Chrystusa, oddając chwałę Bogu i uczestnicząc w misterium paschalnym. Realizacją zasady „aktywnego uczestnictwa” były konkretne zarządzenia wprowadzające duchowieństwo i wiernych w życie Kościoła po soborze. Ordynariusz chełmiński był zarówno strażnikiem Tradycji Kościoła wyrażającej się w lex orandi, jak i mistagogiem, który konsekwentnie wprowadzał powierzoną mu wspólnotę diecezjalną w posoborową rzeczywistość Kościoła objawiającego się w liturgii.

8

Architektura przedsoborowa kościoła pw. św. Józefa w Zabrzu autorstwa Dominikusa Böhma a posoborowa odnowa liturgiczna

67%

Bogdan M.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2023

|

vol. 62

|

issue 2

195-223

EN

Describing the synthesis of liturgy and architecture, the article proves that the Church of St. Józefa in Zabrze has always served and continues to serve well in the area of the Holy Liturgy. Its creator, Dominikus Böhm, tried to make an architectural synthesis of two images of a sacred object, the one representing the church as the House of God and the one representing the church as the house of the community of believers. The article presents the symbiosis of Böhm's pre-conciliar and post-conciliar creative intuition where respect for tradition and conservatism coexist with the spirit of 20th century modernism. When describing the original facade of the church in Zabrze and its plan, it refers to historical style inspirations and symbolic language used in the church of St. Joseph when all this serves the good of architecture and liturgy. At the same time, other sacred realizations of Dominikus Böhm and other architects active at that time are taken into account. This applies to the analysis of church interiors with a central, longitudinal liturgical arrangement and everything that brings us closer to each other in sacred architecture, the common path of history, present and future.

PL

Artykuł opisując syntezę liturgii i architektury udowadnia, że budowany w zgodzie z międzynarodowym Ruchem Liturgicznym z pierwszej połowy XX wieku kościół św. Józefa w Zabrzu zawsze służył i dalej dobrze służy obszarowi Liturgii Świętej. Jego twórca Dominikus Böhm starał się dokonać architektonicznej syntezy dwóch obrazów obiektu sakralnego, tego wyobrażającego kościół jako Dom Boży oraz tego wyobrażającego kościół jako dom wspólnoty wierzących. Artykuł prezentuje symbiozę przedsoborowej i posoborowej twórczej intuicji Böhma gdzie uszanowanie tradycji i konserwatyzm współegzystuje z duchem modernizmu XX wieku. Gdy opisuje się oryginalną fasadę kościoła w Zabrzu oraz jego plan odwołuje się do historycznych stylowych inspiracji oraz języka symbolicznego zastosowanego w kościele św. Józefa gdy wszystko to służy dobru architektury i liturgii. Uwzględnia się jednocześnie inne realizacje sakralne Dominikusa Böhma oraz innych działających w owym czasie architektów. Dotyczy to analizy wnętrz kościelnych o układzie liturgicznym centralnych, podłużnych i tego wszystkiego co przybliża ku sobie w architekturze sakralnej, wspólną drogę historii, teraźniejszości i przyszłości.

9

Die liturgische Bewegung zwischen dem Ersten und dem Zweiten Vatikanischen Konzil

67%

Heinz A.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 8: Liturgika

5-18

EN

Three great movements marked the life of the Catholic Church in the first half of the 20th century: the Biblical movement, the ecumenical movement, and the liturgical movement. The period between the First Vatican Council (1869/1870) and the Second Vatican Council (1962-1965) was the most eventful period in the liturgical whole, now almost 2000 years, of Church history. The liturgical movement did not include the whole Catholic Church before the last Council. The liturgical movement had their pioneers and followers, especially in Central and Western Europe, increasingly there were sympathizers in North and South America and in mission lands. The path from the liturgical movement to liturgical renewal through the Second Vatican Council is not rectilinear. There were impatient pressing forward and gently waiting, there was reform thrusts and resistances; there were detours and wrong turns. While the liturgical movement is judged today almost unanimously as a success story, but there are also voices from traditionalist circles who mourn this movement as loss history and blame her for the decline of Church life in much of the Western world. But the root from which the liturgical reform of the Council has grown was healthy and blessed.

PL

Trzy wielkie ruchy znaczą życia Kościoła katolickiego w pierwszej połowie XX wieku: ruch biblijny, ruch ekumeniczny i ruch liturgiczny. Okres między Soborem Watykańskim I (1869- 1870) i Soborem Watykańskim II (1962-1965) to najbardziej urozmaicony okres w całej liturgicznej, dziś już prawie dwutysiącletniej, historii Kościoła. Ruch liturgiczny przed ostatnim Soborem nie objął całego Kościoła katolickiego. Swoich pionierów i zwolenników ruch ten miał zwłaszcza w Europie Środkowej i Zachodniej, acz w coraz większym stopniu zyskiwał sympatyków w Ameryce Północnej i Południowej oraz w krajach misyjnych. Droga od ruchu liturgicznego do odnowy liturgicznej Soboru Watykańskiego II nie jest prosta. Choć dziś ruch liturgiczny jest niemal jednogłośnie oceniany jako sukces, wszelako z kręgów tradycjonalistycznych słyszy się też głosy uznające go za historię strat i winiące za upadek życia kościelnego w wielu częściach zachodniego świata. Korzeń jednak, z którego wyrosła reforma liturgiczna Soboru, był zdrowy i błogosławiony.

DE

Drei große Bewegungen haben das Leben der katholischen Kirche in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts geprägt: die Biblische Bewegung, die Ökumenische Bewegung und die Liturgische Bewegung. Die Zeit zwischen dem Ersten Vatikanischen Konzil (1869/1870) und dem Zweiten Vatikanischen Konzil (1962-1965) war die liturgisch wohl bewegteste Epoche in der ganzen, nunmehr fast 2000-jährigen Kirchengeschichte. Die Liturgische Bewegung war vor dem letzten Konzil keine Sache der gesamten katholischen Weltkirche. Sie hatte ihre Pioniere und Anhänger vor allem in Mittel- und Westeuropa; zunehmend gab es Sympathisanten in Teilen Nord- und Südamerikas und in den Missionsländern. Der Weg von der Liturgischen Bewegung zur liturgischen Erneuerung durch das Zweite Vatikanische Konzil ist auch nicht geradlinig verlaufen. Es gab ungeduldiges Vorwärtsdrängen und vorsichtiges Abwarten, es gab Reformvorstöße und Widerstände; es gab Umwege und Irrwege. Zwar wird die Liturgische Bewegung heute fast einhellig als Erfolgsgeschichte beurteilt. Doch es gibt auch Stimmen aus traditionalistischen Kreisen, die diese Bewegung als Verlustgeschichte beklagen und ihr die Schuld geben für den Rückgang des kirchlichen Lebens in weiten Teilen der westlichen Welt. Doch der Wurzelboden, aus dem die Liturgiereform des Konzil erwachsen ist, war gesund und gesegnet.

10

Rola XIX-wiecznych zmartwychwstańców w rodzącym się ruchu liturgicznym

67%

Skóra Z.

Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne

|

2013

|

vol. 4

173-184

EN

Brothers of the newly emerged Congregation of the Resurrection played a significant role in the development of the 19th century Liturgical Movement. Of great importance to its progression was the contribution of father Piotr Semenenko, Józef Hube, Wincenty Barzyński and Franciszek Gordon. They were far from being merely theorists of the new concepts of bringing the liturgy closer to the faithful, but they put their ideas into practice. They propagated the habit of frequent Eucharist celebration, were eager confessors, provided guidance for catechumens, and encouraged the laity to enter various religious associations. They spread care for the beauty of churches, and regular mystagogical sermons and catecheses became their distinctive characteristic. The notions of the Resurrectionists were recorded in their canon, which was unusual for other 19th century orders. Brothers of the newly emerged Congregation of the Resurrection played a significant role in the development of the 19th century Liturgical Movement. Of great importance to its progression was the contribution of father Piotr Semenenko, Józef Hube, Wincenty Barzyński and Franciszek Gordon. They were far from being merely theorists of the new concepts of bringing the liturgy closer to the faithful, but they put their ideas into practice. They propagated the habit of frequent Eucharist celebration, were eager confessors, provided guidance for catechumens, and encouraged the laity to enter various religious associations. They spread care for the beauty of churches, and regular mystagogical sermons and catecheses became their distinctive characteristic. The notions of the Resurrectionists were recorded in their canon, which was unusual for other 19th century orders.

11

Participatio actuosa fidelium we Mszy św. od Piusa X do Konstytucji Sacrosanctum Concilium

59%

Krakowiak C.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2022

|

vol. 60

|

issue 2

149-161

PL

Już w XIX wieku ruch liturgiczny, najpierw na Zachodzie (Francja, Belgia, Niemcy) a następnie w innych krajach miał wielki wpływ na bardziej świadome i czynne uczestnictwo wiernych w liturgii Mszy św. Dużą rolę w tym procesie włączania wiernych w liturgię Mszy św. pełniły mszaliki zawierające tłumaczenie tekstów Ordo Missae. Następnie papieże Pius X, Pius XI a zwłaszcza Pius XII w wydawanych dokumentach kierowanych do całego Kościoła podawali teologicznie uzasadnienie czynnego uczestnictwa w liturgii Mszy (kapłaństwo chrzcielne). Powinno to być najpierw uczestnictwo wewnętrzne (ofiarowanie siebie przez ręce kapłana) a następnie uczestnictwo zewnętrzne, głównie przez śpiew gregoriański, gesty i postawy ciała. Różne stopnie participatio actuosa, w różnych formach celebracji Mszy określiła Kongregacja Obrzędów w instrukcji De musica sacra et liturgia. Dopiero jednak soborowa Konstytucja Sacrosanctum Concilium stwierdziła, że sama natura liturgii wymaga actuosa participatio w niej wiernych i Kościół bardzo pragnie takiego „pełnego, świadomego i czynnego udziału wiernych w obrzędach liturgicznych” (KL 14). Autor na podstawie analizy dokumentów Kościoła od Piusa X do Piusa XII przedstawił rozwój rozumienia czynnego udziału wiernych w liturgii Mszy św. oraz jego różne formy (stopnie).

12

Odnowione pojmowanie roli chórów w liturgii

43%

Linnenborn M., Karcz B., Tyrała R., Zając A., Delimat W., Janicki J. J., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W., Karcz B., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W.

Pro Musica Sacra

|

2018

|

vol. 16

EN

The author indicates a few crucially significant issues arisen after the Second Vatican Council, namely the revival of music and singing in liturgy, particularly the role of a choir, and the questions of a repertoire, choir composition and voice arrangement during liturgy entailing the problem of women’s inclusion into the choir. Through his most exhaustive, against the paper limitations, historical analysis, the author demonstrates how the role of the choir in liturgy was understood at the beginning and how this understanding has evolved over the years.According to the reformatory movement of sacred music and liturgy, the so called cecilianism, it is singing itself which is part of liturgy and not merely the music decoration of the latter, that is why “choir dignity” derives from the unity with a celebrant occurring while singing the antiphony through which the choir represents the faithful. The advocates of the cecilian movement claimed that the choir could consist solely of boys and men, which was later confirmed by the decisions of diocesan synods. Motu proprio Tra le sollecitudini issued by Pope Pius X in 1903, the 1928 Apostolic Constitution Divini cultus of Pope Pius XI or the encyclical Musicae sacrae disciplina of Pius XII from 1955, all addressing the issue of liturgical singing, even proposed the exclusive men’s choir composition. The Instruction on Sacred Music and Sacred Liturgy published in 1958 by the Congregation for Rites provided as well a precise definition of a singing choir: although the baptized laity take an active part in liturgy: “the direct, albeit symbolic service” may be delivered only by the laity of the male sex – boys, young men or adults. In its Constitution on Sacred Liturgy Sacrosanctum concilium of 4 December 1963, in the chapter devoted to church music, Vatican Council II postulated, on the one hand the promotion of boy’s choirs (“particularly in cathedral churches”), on the other hand it imposed upon the bishops and other ecclesiastical executives the obligation of guaranteeing that „whenever the sacred action is to be celebrated with song, the whole body of the faithful may be able to contribute that active participation which is rightly theirs“. The Instruction Musicam sacram of 5 March 1967 specified the role of a choir naming it capella musica or schola cantorum which is “to ensure the proper performance of the parts which belong to it, according to the different kinds of music sung, and to encourage the active participation of the faithful in the singing”. Although article 22 stipulates that a choir should consist of men, yet there is no quality differentiation with regard to liturgical service between boy’s and men-women’s or even solely women’s choirs. In this way the process of clericalisation of a singing choir finally reached its end.The author emphasizes as well a vital role of children choirs in liturgy, advocated by the liturgical movement which originally assumed children’s singing in a schola or a choir as a “pioneering function for singing of the faithful”. One of the main propagator of the above pioneering function of children’s singing was Pius Parsch, founder of the Volksliturgiche Bewegung. Pope Paul VI used beautiful words to describe the role of singing children when addressing Pueri Cantores: “We trust that you will become co-participants or even the pioneers of a concrete and practical liturgy revival of our liturgical assembly. Wherever children sing, the faithful pray and wherever children are silent, the faithful reluctantly open their mouths to sing”. Just like sacred music plays a servicing role in liturgy (cf. CL 112) “the primary and the most essential function of a choir or of a cantor is to serve the faithful in their singing during liturgy, not to replace them. The secondary function is to perform by the choir the singing parts which the faithful are not capable of performing on their own and on a high artistic level” (the Austrian liturgist Philipp Harnoncourt). In his letter celebrating the 100th anniversary of publishing motu proprio by Pius X on 22 November 1903, Pope John Paul II highlighted the double role of a choir: “The task of the schola has not decreased: it indeed develops in the assembly the role of guide and support and, at certain moments of the Liturgy, has its own specific role“. Pope Benedict XVI defied the exclusive singing of the faithful and of liturgical music, ascribing to the choir singing an equivalent value: „there are a good number of people who can sing better «with their heart» than «with their mouths», but their hearts are really stimulated to sing through the singing of those who have the gift of singing «with their mouths». It is as if they themsleves actually sing in the others; thankful listening is united with the voices oft he singers in the one worship of God”.To conclude his study the author ensures that the responsibilities of the choir were not, despite the concerns voiced by some of church musicians, limited after the Second Vatican Council, rather they have become more ambitious. The role of a choir is not only to sing on behalf of a congregation, but also to sing together with it as part of a celebrating unity – and this involves, functionally and substantively, the choir in liturgy.

PL

Autor artykułu stwierdza, że od czasu Soboru Watykańskiego II w życiu Kościoła bardzo ważne miejsce zajmuje sprawa odnowy muzyki i śpiewu w liturgii, zwłaszcza rola chóru i kwestia jego repertuaru, skład chóru śpiewającego podczas liturgii, w tym problem, czy kobiety mogą współtworzyć chór kościelny. Autor, dokonując wyczerpującej jak na ramy tego studium, analizy historycznej, pokazuje, jak pojmowano rolę chóru w liturgii i jakim przemianom owo pojmowanie podlegało.Reformatorski ruch muzyki sakralnej i liturgii, tzw. cecylianizm, uważał, że śpiew sam w sobie jest częścią liturgii, a nie tylko muzyczną ozdobą, i dlatego „godność chóru” bierze się z jedności z celebransem w śpiewaniu antyfony, przez co chór reprezentuje Lud. W pojęciu przedstawicieli cecylianizmu chór mógł się składać wyłącznie z chłopców i mężczyzn, co znalazło swoje potwierdzenie w postanowieniach synodów diecezjalnych. Motu proprio Tra le sollecitudini papieża Piusa X z roku 1903, konstytucja apostolska Divini cultus papieża Piusa XI z roku 1928 czy encyklika Musicae sacrae disciplina Piusa XII z roku 1955, poruszając kwestię śpiewu liturgicznego, zakładały jeszcze wyłącznie męski skład chóru. Wydana w roku 1958 przez Kongregację Kultu Bożego Instrukcja o muzyce sakralnej i liturgii Musicam sacram po raz kolejny precyzuje rozumienie chóru śpiewaczego: wprawdzie świeccy, będąc ochrzczonymi, biorą czynny udział w liturgii, ale „bezpośrednią, choć symboliczną służbę” mogą pełnić jedynie świeccy płci męskiej – a więc chłopcy, młodzieńcy i mężczyźni. Sobór Watykański II w konstytucji liturgicznej Sacrosanctum concilium z 4 grudnia 1963 roku w rozdziale poświęconym muzyce kościelnej postuluje z jednej strony propagowanie chórów męskich („zwłaszcza przy kościołach katedralnych”), z drugiej zaś nakłada na biskupów i pozostałych włodarzy kościelnych zadanie, aby „gorliwie dbali o to, żeby w każdej śpiewanej czynności liturgicznej wszyscy wierni umieli czynnie uczestniczyć w sposób im właściwy”. Instrukcja Musicam sacram z 5 marca 1967 roku określa rolę chóru, nazywanego capella musica, schola cantorum, która polega na „poprawnym, zgodnym z różnymi rodzajami śpiewu, wykonywaniu właściwych im części liturgii, oraz wspomaganiu wiernych, gdy ci śpiewem uczestniczą w liturgii”. W artykule 22. wprawdzie mówi się na pierwszym miejscu o męskim składzie chóru, ale nie ma już jakościowej różnicy w pełnieniu służby liturgicznej między chórami męskimi a żeńsko-męskimi czy wręcz tylko żeńskimi. W ten sposób zakończył się proces klerykalizacji chóru śpiewaczego.Autor zwraca w swym artykule uwagę także na ważną rolę w liturgii, jaką spełniają chóry dziecięce, promowane w sposób szczególny już przez ruch liturgiczny, który widział śpiew dzieci w scholi czy w chórze w aspekcie „pionierskiej funkcji dla śpiewu wiernych”. Ważnym propagatorem owej funkcji pionierskiej śpiewu dzieci był Pius Parsch, założyciel Ruchu Liturgii Ludu Bożego. Papież Paweł VI określił pięknie rolę śpiewających dzieci, zwracając się do chórów Pueri Cantores: „Ufamy, że staniecie się współuczestnikami, a może nawet pionierami konkretnej i praktycznej liturgicznej odnowy naszego zgromadzenia liturgicznego. Tam, gdzie śpiewają dzieci, modli się Lud, a kiedy dzieci milczą, Lud niechętnie otwiera swoje usta do śpiewu”. Tak jak muzyka sakralna spełnia w liturgii zadanie służebne (zob. KL 112), tak „pierwsza i najważniejsza funkcja chóru czy też kantora to służba w śpiewie wiernych podczas liturgii, a nie zastępowanie śpiewu Ludu. Wtórnym zadaniem zaś jest wykonywanie przez chór pewnych śpiewów, których Lud nie może wykonać, w pełni samodzielnie i na wysokim poziomie artystycznym (austriacki liturgista Philipp Harnoncourt)”. Papież Jan Paweł II w swoim liście napisanym z okazji setnej rocznicy opublikowania motu proprio Piusa X z 22 listopada 1903 roku opisuje bardzo wyraźnie tę podwójną rolę chóru: „Zadanie scholi niewiele zmniejszyło się: schola przewodzi i wspiera (w śpiewie) i przejmuje w określonych momentach liturgii swoją własną rolę”. Papież Benedykt XVI przeciwstawił się wyłączności śpiewu Ludu i muzyki liturgicznej i przypisuje śpiewowi chóru równoważną wartość: „Niemało jest ludzi, którzy lepiej potrafią śpiewać sercem niż ustami, ale którym śpiew tych, którzy umieją śpiewać ustami, zaprawdę pozwoli rozśpiewać serce, tak iż niejako w nich sami będą śpiewać, a wdzięczne słuchanie i śpiew śpiewaków stopią się w jedno nabożeństwo”.Autor na zakończenie swojego studium zapewnia, że zadania chóru nie zostały, wbrew obawom żywionym przez niektórych muzyków kościelnych po Soborze Watykańskim II, ograniczone, lecz stały się raczej jeszcze ambitniejsze. Chór ma już nie tylko za zadanie śpiewać w imieniu wspólnoty, lecz śpiewać wraz z nią jako część celebrującej wspólnoty – a to włącza go funkcjonalnie i merytorycznie w liturgię.

Refine search results

Wokół teologicznego sensu liturgii: przełamywanie stereotypów

Główne kierunki soborowej odnowy liturgicznej w świetle Konstytucji o liturgii świętej z perspektywy 60. lat jej realizacji

Błogosławiony abp Antoni Julian Nowowiejski — pionier ruchu liturgicznego w Polsce. W 75. rocznicę męczeńskiej śmierci

Ildefons Herwegen i Romano Guardini - prekursorzy Ruchu Liturgicznego w Niemczech

Cipriano Vagaggini et Salvatore Marsili Au siècle des grands liturgistes entre le IIe et le IIIe millénaire

Wokół sporu o Paschę w teologii misteriów

Biskup Kazimierz Józef Kowalski (1896-1972) jako prekursor odnowy liturgicznej w Diecezji Chełmińskiej, w świetle „Orędownika diecezji chełmińskiej”

Architektura przedsoborowa kościoła pw. św. Józefa w Zabrzu autorstwa Dominikusa Böhma a posoborowa odnowa liturgiczna

Die liturgische Bewegung zwischen dem Ersten und dem Zweiten Vatikanischen Konzil

Rola XIX-wiecznych zmartwychwstańców w rodzącym się ruchu liturgicznym

Participatio actuosa fidelium we Mszy św. od Piusa X do Konstytucji Sacrosanctum Concilium

Odnowione pojmowanie roli chórów w liturgii