Search results

1

Historyczna ewolucja systemu sądownictwa administracyjnego Tajwanu

100%

Kaneko H.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2015

|

vol. 7

|

issue 1

177-193

PL

Artykuł przedstawia tajwańską percepcję prawa kultury zachodniej, historyczne pochodzenie procedury administracyjnej Tajwanu oraz jej rozwój od końca XIX wieku do czasu reformy w 1998 roku. Przedmiotem analizy jest rosnący zakres ochrony praw jednostki wprowadzany w drodze kolejnych reform – w kontekście tajwańskiej demokracji. Przedstawiono porównanie tajwańskiej i japońskiej drogi westernizacji systemów prawa administracyjnego ze szczególnym uwzględnieniem przyjęcia rozwiązań prawa niemieckiego. Dyskusja prowadzona jest na tle prawa międzynarodowego i poparta została danymi statystycznymi. W artykule wskazano, że Tajwan uniknął losu krajów, w których westernizacja prawa doprowadziła jedynie do tworzenia „martwych przepisów”. porównanie danych statystycznych prowadzi do wniosku, że obywatele Tajwanu wykorzystują możliwości prowadzenia sporów na gruncie prawa administracyjnego częściej niż w Japonii. System sądownictwa administracyjnego dobrze funkcjonuje i cieszy się rosnącym zaufaniem obywateli.

2

Nadzór ogólny wojewody. Studium przypadku

88%

Sęk A.

Studia Politologiczne

|

2009

|

vol. 13

48-65

EN

Public administration reform in 1998 reduced the number of voivodships from 49 to 16. As a result Ostrołęka lost its status of voivod city and was incorporated into mazowieckie voivodship. Analysis of local government legislative activity shows that 11 borough councils produced 1084 resolutions altogether. As a consequence a number of control resolutions is small too. Only in 12 cases voivod stated that the council resolution was invalid. Analysis of available data showed a certain tendency. In boroughs dominated by rightist parties (with exception of: Kadzidło, Czarnia, Łyse and Rzekuń) or by social election committees of such orientation, voivod executed his control competencies. The smallest number of control resolutions was present in boroughs dominated by representatives of Polish People’s Party and Democratic Left Alliance.

3

Sądownictwo administracyjne w europejskiej doktrynie prawa administracyjnego na przełomie XIX i XX w.

75%

Smyk G.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2018

|

vol. 65

|

issue 1

EN

One of the fundamental assumptions of a constitutional and lawful state was recognizing the existence of an inviolable sphere of rights and freedom of individuals that restricted the freedom of administrative action. The guarantee for the protection of the sphere was seen in the statutory defining of the boundaries of the workings of the state apparatus and in the possibility of the external audit of the legality of the public administration. The duty was supposed to be fulfilled mainly by administrative judiciary which was considered to be one of the most significant institutions of administrative law in the 19th-century theory and practice. The term “administrative judiciary” was understood as the settlement of complaints against unlawful administrative decisions implemented by way of contentious proceeding before the authorities of the Member State. Such understanding of administrative judiciary did not decide upon the necessity for separating individual authorities, independent of Common Courts, that were established for administrative disputes resolution. It also did not define the material scope of its characteristics. Those issues were of special interest to the European Administrative Sciences, especially in the second half of the 19th century.

PL

Jednym z podstawowych założeń konstytucyjnego państwa prawnego było uznanie istnienia nienaruszalnej sfery praw i wolności jednostki, ograniczającej swobodę działania administracji. Gwarancji ochrony tej sfery upatrywano w ustawowym określeniu granic funkcjonowania aparatu państwowego oraz w możliwości zewnętrznej kontroli legalizmu działania administracji publicznej. Zadania te miało spełniać przede wszystkim sądownictwo administracyjne, które w dziewiętnastowiecznej teorii i praktyce uznawano za jedną z najistotniejszych instytucji prawa administracyjnego. Pod pojęciem sądownictwa administracyjnego powszechnie rozumiano rozstrzyganie skarg na niezgodne z prawem decyzje administracyjne realizowane w drodze postępowania spornego przed organami państwa niezależnymi od administracji. Takie pojmowanie sądownictwa administracyjnego nie przesądzało jeszcze o konieczności wyodrębnienia szczególnych organów powołanych do rozstrzygania sporów administracyjnych, niezależnych od sądów powszechnych oraz nie określało zakresu przedmiotowego jego właściwości. Zagadnienia te stały się przedmiotem szczególnego zainteresowania europejskich nauk administracyjnych, zwłaszcza w drugiej połowie XIX w.

4

Próby restytucji ogólnego sądownictwa administracyjnego w Polsce w latach 1945–1948

75%

Graczyk K., Sobotko P.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2023

|

vol. 22

|

issue 1

303-360

EN

The article discusses the work on subsequent draft normative acts aimed at restoring the administrative judiciary in Poland in the first years after the end of World War II. These documents are in the Archives of New Records in Warsaw today. Considerations regarding specific projects were preceded by a description of the legal status and concepts of administrative judiciary considered in Poland in the interwar period. The solutions of that time and the experiences related to their application constituted an important point of reference for both project promoters and opinion makers. The study also addresses the course of the discussion on the issue of the administrative judiciary in Poland shortly after the end of World War II. In its course, in the pages of professional literature, representatives of the doctrine and practice presented various positions regarding the legitimacy of restoring the administrative judiciary, its formula and structure, the participation of the social factor, and the number of instances. Subsequently, draft normative acts from the years 1945–1948 were presented. They include both short projects, consisting of only two articles, as well as extensive projects concerning the location of the administrative judiciary in the Supreme Court. Attention was paid to the course of design works, legal opinions collected in their course, and the shape of the proposed restitution of administrative judiciary. Apart from an analysis of the projects, the authors tried to answer the question why none of the projects, despite the declared support and successive progress in works, entered into force. Analysis of the preserved documents made it possible to create specific and plausible hypotheses about the participant in the design work who sabotaged them. The study uses historical and formal-dogmatic methods.

PL

W artykule omówiono prace nad kolejnymi projektami aktów normatywnych zmierzających do przywrócenia sądownictwa administracyjnego w Polsce w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej. Dokumenty te dziś są przechowywane w Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Rozważania dotyczące konkretnych projektów poprzedzono opisaniem stanu prawnego i koncepcji sądownictwa administracyjnego rozważanych w Polsce w okresie międzywojennym. Ówczesne rozwiązania oraz doświadczenia związane z ich stosowaniem stanowiły istotny punkt odniesienia zarówno dla projektodawców, jak też opiniodawców. W opracowaniu omówiono również przebieg dyskusji nad kwestią sądownictwa administracyjnego w Polsce tuż po zakończeniu II wojny światowej. W jej toku, na łamach fachowej literatury, przedstawiciele doktryny i praktyki prezentowali różnorodne stanowiska co do zasadności przywrócenia sądownictwa administracyjnego, jego formuły i ustroju, udziału czynnika społecznego oraz liczby instancji. W dalszej kolejności zaprezentowano projekty aktów normatywnych pochodzące z lat 1945–1948. Znalazły się wśród nich zarówno projekty krótkie, składające się jedynie z dwóch artykułów, jak też rozbudowane, dotyczące usytuowania sądownictwa administracyjnego w Sądzie Najwyższym. Zwrócono uwagę na przebieg prac projektowych, gromadzone w ich trakcie opinie prawne oraz kształt proponowanej restytucji sądownictwa administracyjnego. Poza analizą projektów autorzy starali się udzielić odpowiedzi na pytanie, dlaczego żaden z projektów, mimo deklarowanego poparcia i sukcesywnych postępów w pracach, nie wszedł w życie. Analiza zachowanych dokumentów pozwoliła na poczynienie konkretnych i uprawdopodobnionych hipotez dotyczących uczestnika prac projektowych, który je sabotował. W opracowaniu wykorzystano metodę historyczną oraz formalno-dogmatyczną.

5

Wybrane aspekty ochrony środowiska w orzecznictwie sądów administracyjnych

75%

Podolak M., Strus D.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 5(75)

313-325

PL

Przedmiotem opracowania jest analiza wybranych orzeczeń sądów administracyjnych w ochronie środowiska. Analiza wybranych orzeczeń sądów administracyjnych uzasadnia niedoskonałości w procesie stosowania przepisów prawa środowiskowego przez uprawnione organy administracji publicznej z uwagi na brak pożądanej specjalistycznej wiedzy dotyczącej złożonych procesów zachodzących w środowisku. Problematyka ochrony środowiska ciągle jest ważna i aktualna zarówno z pozycji państwa, jak poszczególnych jednostek. Możemy zaobserwować, że zagadnienia ochrony środowiska jest przedmiotem badań różnych dyscyplin naukowych, m.in. nauk przyrodniczych, ekonomicznych a także społecznych. Celem prowadzonych rozważań jest ukazanie wybranych problemów związanych z ochroną środowiska w perspektywie działalności orzeczniczej sądów administracyjnych w Polsce.

EN

The subject of the study is the analysis of selected rulings of administrative courts in environmental protection. The analysis of selected rulings of administrative courts justifies the inadequacies in the process of the application of environmental law by authorised public administration bodies due to the lack of the desired specialist knowledge of complex environmental processes. The issue of environmental protection is still important and topical both from the point of view of the state and individual entities. We can observe that the issues of environmental protection are the subject of research of various scientific disciplines, including natural, economic and social sciences. The aim of the conducted considerations is to show selected problems related to environmental protection in the perspective of the judicial activity of administrative courts in Poland.

6

Dostęp do informacji publicznej w orzecznictwie sądów administracyjnych - zarys problematyki

75%

Matusiak J.

Studia Prawa Publicznego

|

2013

|

issue 2

41-64

EN

In Poland, the right to obtain information on the activities of public authorities and public officers is guaranteed, in particular, in article 61 of the Constitution. Access to public information in Poland is regulated by the Act on Access to Public Information of 6 September 2001. Apart from the procedure for granting access to public information, the law regulates other important issues, such as e.g. the scope of public information, and identifies the parties responsible for granting access to public information as well as the limitations of the scope within which public information may be made available. From the citizen’s point of view, it is significant which information can be obtained, especially when the law is based on unclear, vague definitions and open catalogues. Such a situation raises practical problems that are subsequently put before administrative courts that are the proper courts to deal with such matters. The courts must clarify the meaning of notions such as public information, processed information, or the obliged party, whether a given matter is within the scope of public interest or when/if the proceedings are too lengthy. All this means that administrative courts settle issues that are rather fundamental when it comes to the access to public information. In view of the above, the critical opinions of the Act seem to be justified. It is claimed that the Act contains rules of poor quality that deviate from accepted legislative standards in Poland, and that the Act itself tends to limit its own scope. Moreover, it is also claimed that under the Act confidentiality is still more important than access to information and the Act has not been well thought over and lacks clarity, is full of internal misunderstandings, unclear terminology, provides for very long procedures related to obtaining public information, contains ambiguous principles of charging for the access to information and poor provisions regarding the Public Information Bulletin. An analysis of the above complaints has shown that they are, at least partly, true. Such a shape of one of the most important issues in the legal system, in which one need to support the Act with legislature to such extend, should be considered incorrect and changes need to be made in this area.

PL

W Polsce prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne zagwarantowane zostało m.in. w art. 61 Konstytucji. Tryb uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej reguluje ustawa z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej. Poza trybem udzielania informacji publicznej ustawa reguluje tak istotne kwestie jak zakres udzielanych informacji, określa podmioty zobowiązane do jej udzielenia oraz obszar ograniczeń tych udostępnień. Z punktu widzenia obywatela istotnego znaczenia nabiera w szczególności zakres udzielanych informacji, zwłaszcza w kontekście posłużenia się przez prawodawcę pojęciami niedookreślonymi, nieostrymi czy katalogami otwartymi. Taka sytuacja rodzi problemy natury praktycznej. Problemy te starają się rozwikłać sądy administracyjne. Są one właściwe, na mocy ustawy, w tego rodzaju sprawach. One to właśnie uściślają, co należy rozumieć pod pojęciem informacji publicznej, informacji przetworzonej, podmiotu zobowiązanego, kiedy mamy do czynienia z interesem publicznym czy przewlekłością postępowania. Tym samym należy stwierdzić, że sądy administracyjne rozstrzygają w kwestiach zupełnie podstawowych dla zagadnień związanych z dostępem do informacji publicznej. Niska ocena, jaką doktryna wystawia ustawie, w świetle przeanalizowanego orzecznictwa, wydaje się słuszna. Ustawie o dostępie do informacji publicznej zarzuca się niską, odbiegającą od przyjętego w Polsce standardu techniki legislacyjnej, jakość przepisów oraz tendencję do ograniczania zakresu jej stosowania. Ustawie o dostępie do informacji publicznej zarzuca się m.in., iż skonstruowano ją tak, że w dalszym ciągu tajemnice wydają się najważniejsze, a dostęp do informacji mniej istotny, że nie jest ona aktem kompleksowym i odpowiednio przemyślanym, jest aktem pełnym wewnętrznych niedomówień, posiadającym niejasności terminologiczne, postępowanie związane z udzieleniem informacji publicznej charakteryzuje się przewlekłością, niejednoznacznymi zasadami pobierania opłat za udostępnienie informacji oraz zbyt niską jakość przepisów w zakresie Biuletynu Informacji Publicznej. W świetle przeprowadzonej analizy uwagi tego rodzaju są, przynajmniej częściowo, prawdziwe. Takie ukształtowanie jednej z najważniejszych kwestii w porządku prawnym, polegające na konieczności wspomagania się orzecznictwem celem odczytania woli prawodawcy, należy uznać za błędne i postulować konieczne w tym zakresie zmiany.

7

Obiekty infrastruktury usługowej w teorii i praktyce prawa gospodarczego publicznego

75%

Ciszak P., Kraśniewski M.

internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny

|

2020

|

vol. 9

|

issue 8

7-21

PL

Artykuł poświęcony jest analizie prawa unijnego i prawa krajowego w zakresie dostępu do obiektów infrastruktury usługowej. Celem artykułu jest wykazanie – po pierwsze, że w przypadku dostępu do obiektów infrastruktury usługowej stanowiącego nowy instrument regulacji gospodarczej mamy do czynienia z instrumentem tej regulacji, który nakierowany jest na wypracowanie innych celów aniżeli zapewnienie konkurencji w sektorze kolejowym. Po drugie – że w przypadku relacji pomiędzy przewoźnikiem kolejowym a operatorem obiektów infrastruktury usługowej nie występuje unbundling. Po trzecie – że dostęp do obiektów infrastruktury usługowej jest instrumentem prawnym chroniącym także operatorów obiektów infrastruktury usługowej. Po czwarte wreszcie, celem niniejszego opracowania jest przedstawienie dostępu do obiektów infrastruktury usługowej w kształtującej się praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych w Polsce.

8

Konstytucyjne uwarunkowania sądowej kontroli administracji publicznej w Austrii, Niemczech i Polsce

63%

Cheba S.

Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM

|

2017

|

issue 7

87-101

PL

Rozważania zawarte w artykule dotyczą konstytucyjnych uwarunkowań sądowej kontroli administracji publicznej. Zostały opisane konstytucyjne rozwiązania przyjęte przez takie kraje jak Austria, Niemcy i Polska. W artykule przedstawione są kwestie związane z rozwojem i funkcjonowaniem sądownictwa administracyjnego we wspomnianych krajach. Szczególna uwaga poświęcona jest nowelizacji Konstytucji Austrii, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2014 roku, w ramach której stworzono dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne i wyposażono austriackie sądy w szerokie kompetencje do merytorycznego orzekania. W artykule omówiono także kwestię zgodności rozwiązań przyjętych w Ustawie o zmianie ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z dnia 9 kwietnia 2015 roku z Konstytucją RP. Zmiany te w swoich założeniach wpisują się w trend rozszerzania merytorycznych uprawnień orzeczniczych sądów administracyjnych. W treści artykułu zwrócono także uwagę na problem związany ze skutecznością sądowoadministracyjnej kontroli działań administracji publicznej.

EN

The subject matter of the article is the constitutional conditions of judicial review of public administration. Constitutional solutions chosen by countries like Austria, Germany and Poland are discussed. The article presents issues related to the development and functioning of the administrative judiciary in these countries. Particular attention is paid to the amendment of the Constitution of Austria which entered into force on 1st January 2014, and which introduced two-instance administrative judiciary and provided Austrian courts with broad competences for substantive adjudication. Also discussed in the article is the issue of the compatibility of the solutions adopted in the amendment to the Law on Proceedings before Administrative Courts of April 9, 2015, with the Constitution of the Republic of Poland. These changes follow the trend of broadening the authorization of the administrative courts for substantive judgment. Finally, attention is devoted to the problem of the effectiveness of the judicial control of the operation of the public administration authorities.

9

Zagadnienie reformacji decyzji przez sąd administracyjny w przedmiocie udzielenia ochrony międzynarodowej w świetle pytania prejudycjalnego słowackiego Sądu Najwyższego

63%

Kryska D.

Prawo

|

2019

|

issue 327

243-260

EN

The aim of this article is to discuss the principle of cassation decision-making as one of the foundations of administrative judiciary in the Czech Republic, Poland and Slovakia. This work describes the historical grounds of this arrangement. It focuses on the cassation principle in the light of an actual request for a preliminary ruling of the Supreme Court of the Slovak Republic in a matter of international protection. The article also describes the possible consequences of the judgment of the Court of Justice of the European Union in these preliminary proceedings for administrative judiciary in the three mentioned countries and also expresses the author’s opinion in the scope of scientific discussion.

10

The Position and Role of So-called “Mixed Offices” in the Governorate Administration of the Kingdom of Poland after the January Uprising

63%

Smyk G.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2019

|

vol. 28

|

issue 1

EN

The Russian model of supervision and control of administration was introduced in the Kingdom of Poland concurrently with the reorganisation of the governorate and district administration after the January Uprising. The supervisory functions were taken over by the newly established bodies of the governorate and district administration of individual sectors of ministerial administration, for which the ministers residing in St. Petersburg were the final decisive body. On the other hand, the abolition of the Council of State of the Kingdom of Poland in 1867 entailed the final liquidation of the administrative justice system based on the French model, which had operated on these lands since the times of the Duchy of Warsaw. Its tasks were taken over by so-called “mixed offices” which filled the resulting gap only partially. Unlike administrative courts, these offices formed an integral part of the governorate administration, and their clerical staff as well as the bureaucratic method of operation compromised their judicial independence. Moreover, the procedure for dispute resolution in these offices had the character of an intra-administrative procedure which did not employ the concept of a party, and its discretionary course excluded the possibility of applying the principles of adversarial process, openness to the public or dispositiveness. The peculiarity of “mixed offices” in the Kingdom of Poland, resulting solely from political reasons, was the reduction of their staffing only to the bureaucratic element and full subordination of their substantive and formal side of the proceedings to the governorate authorities. As a result, the judicial activity of “mixed offices” in administrative matters in the Kingdom of Poland was much more dependent on the current policies of the tsarist authorities represented and supervised directly by the governors than in the interior governorates of the Empire. The combination of these factors with the discretionary rules of intra-ministerial proceedings applied in these offices deprived inhabitants of the Kingdom of Poland of a guarantee of impartial defence of their rights and interests in disputes with the administration that was foreign and distrustful to them.

PL

Rosyjski model nadzoru i kontroli administracji został wprowadzony w Królestwie Polskim równocześnie z reorganizacją zarządu gubernialnego i powiatowego po powstaniu styczniowym. Funkcje nadzorcze przejęły nowo utworzone organy administracji gubernialnej i powiatowej poszczególnych pionów resortowych, dla których ostateczną instancją decydującą byli ministrowie rezydujący w Petersburgu. Natomiast zniesienie Rady Stanu Królestwa Polskiego w 1867 r. oznaczało ostateczną likwidację sądownictwa administracyjnego opartego na modelu francuskim, istniejącego na tych ziemiach od czasów Księstwa Warszawskiego. Jego zadania przejęły tzw. urzędy mieszane, wypełniając jedynie częściowo powstałą lukę. W odróżnieniu od sądów administracyjnych urzędy te stanowiły integralną część administracji gubernialnej, a ich urzędniczy skład osobowy oraz biurokratyczny sposób funkcjonowania wykluczał ich niezależność orzeczniczą. Ponadto tryb postępowania w przypadku rozstrzygania kwestii spornych w tych urzędach miał charakter postępowania wewnątrzadministracyjnego, które nie znało pojęcia strony, a jego dyskrecjonalny przebieg wykluczał możliwość stosowania zasady kontradyktoryjności, jawności czy dyspozytywności. Specyfiką „urzędów mieszanych” w Królestwie Polskim, wynikającą wyłącznie z powodów politycznych, było ograniczenie ich składu personalnego jedynie do elementu biurokratycznego oraz pełne podporządkowanie merytorycznej i formalnej strony postępowania ich kolegiów decyzyjnych kontroli władz gubernialnych. W rezultacie działalność orzecznicza „urzędów mieszanych” w sprawach administracyjnych w Królestwie Polskim była zależna w zdecydowanie większym stopniu od aktualnych kierunków polityki władz carskich reprezentowanych i nadzorowanych bezpośrednio przez gubernatorów niż w wewnętrznych guberniach Cesarstwa. Połączenie tych czynników z dyskrecjonalnymi regułami postępowania wewnątrzadministracyjnego, stosowanymi w tych urzędach, pozbawiało mieszkańców Królestwa Polskiego gwarancji bezstronnej obrony ich praw i interesów w sporach z obcą i z założenia nieufną wobec nich administracją.

11

Projekty reform sądownictwa administracyjnego w Polsce

63%

Chmielarz-Grochal A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2022

|

vol. 98

193-208

EN

The aim of the article is to present the basic assumptions of the reforms of the Polish administrative judiciary. The planned and implemented reforms concerned both the model of administrative judiciary system, as well as the model of adjudication and rules of procedure before administrative courts. The analysis of the implemented solutions, starting from the period of the Second Polish Republic, made it possible to formulate a thesis that the administrative judiciary was subject to evolutionary (developmental) reforms. The article mainly concerns systemic issues, as the creation of a separate, independent, two-instance administrative judiciary was a priority postulate for reforms initiated after Poland regained independence, which appeared in later reform proposals. As the analysis shows, this postulate was fully implemented after the entry into force of the Constitution of the Republic of Poland of 1997.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych założeń reform polskiego sądownictwa administracyjnego. Projektowane i realizowane reformy dotyczyły zarówno modelu ustrojowego sądownictwa administracyjnego, jak również modelu orzekania i reguł postępowania przed sądami administracyjnymi. Analiza wdrażanych rozwiązań, począwszy od okresu II Rzeczypospolitej, pozwoliła postawić tezę, że sądownictwo administracyjne podlegało reformom o charakterze ewolucyjnym (rozwojowym). Artykuł w głównej mierze dotyczy kwestii ustrojowych, jako że stworzenie odrębnego od władzy wykonawczej, niezależnego, dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego było priorytetowym postulatem reform zapoczątkowanych po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, który pojawiał się w późniejszych projektach reform. Jak wynika z przeprowadzonej analizy, postulat ten został zrealizowany w najpełniejszym zakresie po wejściu w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.

12

Reformy sądownictwa administracyjnego w Polsce

63%

Kamiński M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2022

|

vol. 98

171-192

EN

The study concerns the factors influencing the shape of the Polish administrative judiciary, ranging from their conceptual patterns in the interwar period to the present day. Therefore, the article presents the history of administrative judiciary reforms as well as the constitutional and statutory foundations of the Polish administrative judiciary and their most important changes. The following parts of the study discuss issues related to the structure and internal organization of administrative courts, their jurisdiction and the concept of “administrative court case” as the subject of proceedings before an administrative court. The basic principles of administrative court proceedings as well as the types and nature of court decisions, including their appealability, validity and enforceability, were also discussed. The last part highlights the challenges faced by the Polish administrative judiciary and the prospects for its further reforms.

PL

Opracowanie dotyczy czynników mających wpływ na kształt polskiego sądownictwa administracyjnego, począwszy od ich koncepcyjnych wzorców w okresie międzywojennym, po czasy współczesne. W związku z tym w artykule przedstawiono historię reform sądownictwa administracyjnego oraz konstytucyjne i ustawowe podstawy polskiego sądownictwa administracyjnego i ich najważniejsze zmiany. W kolejnych częściach opracowania omówiono zagadnienia dotyczące struktury i organizacji wewnętrznej sądów administracyjnych, ich właściwość oraz pojęcie „sprawy sądowoadministracyjnej” jako przedmiotu postępowania przed sądem administracyjnym. Przybliżono też podstawowe zasady postępowania sądowoadministracyjnego oraz rodzaje i charakter rozstrzygnięć sądowych, w tym ich zaskarżalność, prawomocność i wykonalność. W ostatniej części zwrócono uwagę na wyzwania stojące przed polskim sądownictwem administracyjnym oraz perspektywy jego dalszych reform.

13

Zmiany w polskim sądownictwie administracyjnym (zagadnienia wybrane)

63%

Dębski M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2022

|

vol. 98

253-272

EN

The study presents an overview of the history of administrative judiciary in Poland and the current directions of its changes. In particular, the evolution of the scope of cognition of administrative courts, the progressing computerization process and the discussion on the model of adjudication were indicated. At the same time, the challenges related to the presented directions of changes were noticed and potential solutions were indicated that would help to face them. In conclusion, it was assumed that the development of administrative judiciary ensures respect for the individual’s subjective rights in relations with administrative bodies.

PL

Opracowanie przedstawia zarys historii sądownictwa administracyjnego w Polsce oraz aktualne kierunki zmian, którym podlega. Wskazano, w szczególności, na ewolucję zakresu kognicji sądów administracyjnych, postępujący proces informatyzacji i dyskusję nad modelem orzekania. Zauważono przy tym wyzwania, jakie wiążą się z przedstawionymi kierunkami zmian i wskazano na potencjalne rozwiązania, które pomogą zmierzyć się z nimi. W konkluzji przyjęto, że rozwój sądownictwa administracyjnego zapewnia poszanowanie praw podmiotowych jednostki w jej relacjach z organami administracji.

14

Reformy sądownictwa administracyjnego w Czechach

63%

Kandalec P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2022

|

vol. 98

73-84

EN

The present shape of the administrative judiciary in the Czech Republic is the result of events before January 1, 2003, when the present Supreme Administrative Court was established. This date is crucial, and everything that happened before it should be seen as elements of historical development of the administrative judiciary. Therefore, the study distinguishes two periods in the history of the development of the Czech administrative judiciary: 1) the activity of the Czechoslovak Supreme Administrative Court in 1918−1952 and 2) the activity of the administrative judiciary in 1992−2002. The next part of the study presents the current state of the Czech administrative judiciary, highlighting the importance of the judicial activity of the Supreme Administrative Court and the actions of the legislator aimed at eliminating the problem of overloading this court. The result of these actions by the legislator was the reform carried out in 2021, consisting in limiting access to the court of second instance in certain cases.

PL

Obecny kształt sądownictwa administracyjnego w Czechach jest wynikiem zdarzeń sprzed 1 stycznia 2003 r., kiedy powstał obecny Naczelny Sąd Administracyjny. Data ta jest kluczowa, a wszystko, co wydarzyło się przed nią, należy postrzegać jako elementy historycznego rozwoju tego sądownictwa. W związku z tym w opracowaniu wyróżniono dwa okresy w historii rozwoju czeskiego sądownictwa administracyjnego: 1) działalność czechosłowackiego Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1918−1952 oraz 2) działalność sądownictwa administracyjnego w latach 1992−2002. W kolejnej części opracowania przedstawiono obecny stan czeskiego sądownictwa administracyjnego, eksponując znaczenie działalności orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz poczynań ustawodawcy zmierzających do likwidacji problemu przeciążenia tego sądu. Wynikiem tych działań ustawodawcy była reforma przeprowadzona w 2021 r., polegająca na ograniczeniu dostępu do sądu drugiej instancji w niektórych sprawach.

15

Reformy sądownictwa administracyjnego w państwach młodej demokracji (analiza prawnoporównawcza)

63%

Krawczyk A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2022

|

vol. 98

5-19

EN

The study is the result of a legal comparative analysis of the directions of reforms in the administrative judiciary in the countries of young democracy: Poland, the Czech Republic, Lithuania, Croatia, Serbia, Hungary, Ukraine, Georgia and Kazakhstan. The analysis was carried out with reference to the patterns developed in old European democracies, mainly in Austria and Germany. Papers on reforms of the administrative judiciary in each of these countries were delivered at the international scientific conference: Reforms of administrative judiciary in the countries of young democracy (10–11.06.2021, Faculty of Law and Administration, University of Lodz). They focused on three issues: 1) contemporary challenges of the rule of law and administrative judiciary, 2) directions of changes in the national systems of administrative judiciary, 3) the future of administrative judiciary. The content of the study refers to this system of issues, which reflects the stages of development of administrative judiciary in the countries of young democracy. The conclusions drawn from the analysis show the results of reforms at each of these stages – from the constitutionalization of the rule of law, through the independence of the court-administrative procedure, to the stage of the present, extremely difficult challenges, not only of a procedural nature.

PL

Opracowanie stanowi wynik prawnoporównaczej analizy kierunków reform sądownictwa administracyjnego w państwach młodej demokracji: Polski, Czech, Litwy, Chorwacji, Serbii, Węgier, Ukrainy, Gruzji i Kazachstanu, w nawiązaniu do wzorów wypracowanych w starych demokracjach europejskich, głównie w Austrii i Niemczech. Wygłoszone na międzynarodowej konferencji naukowej: Reformy sądownictwa administracyjnego w państwach młodej demokracji (10–11.06.2021 r. WPiA UŁ) referaty na temat reform sądownictwa administracyjnego w każdym z tych państw koncentrowały się na trzech zagadnieniach: 1) współczesne wyzwania praworządności a sądownictwo administracyjne, 2) kierunki przemian w krajowych systemach sądownictwa administracyjnego, 3) przyszłość sądownictwa administracyjnego. Treść opracowania nawiązuje do tego układu zagadnień, który odzwierciedla etapy rozwoju sądownictwa administracyjnego w państwach młodej demokracji. Płynące z przeprowadzonej analizy wnioski pokazują wyniki reform na każdym z tych etapów – od konstytucjonalizacji zasady praworządności, przez usamodzielnienie się procedury sądowoadministracyjnej, aż po etap obecnych, niezwykle trudnych wyzwań nie tylko procesowej natury.

16

Reformy sądownictwa administracyjnego w Chorwacji

63%

Banić S.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2022

|

vol. 98

85-105

EN

The purpose of this study is to show that the 2010 Croatian administrative judiciary reform did not bring the expected results. As a result of the reform, the characteristic feature of judicial control of administration has changed − instead of resolving legal disputes as to the legality of an administrative act, unlimited judicial competence of administrative courts has been introduced. As a result of the reform, new institutions were introduced, such as: control of the legality of general acts, administrative contracts, judicial protection against actions and inactivity of the administration, etc. Moreover, the administrative judiciary was organized for the first time as two-instance. However, the Croatian administrative judiciary, despite introducing its full jurisprudence (unlimited jurisdiction), is still content with controlling the legality of administrative acts, and the way the courts interpret the provisions in the new legal status largely follows the patterns of the former socialist system – it is narrow, formalistic and purely literal, without taking into account the context or the specific circumstances of a given case. The main reason for this is the inadequate education and training of judges, the lack of their specialization and the reluctance of the Supreme Administrative Court itself to change the established patterns and practices valid in the old system conditions, to accept its new position and interpret the powers granted to it under the new, changed legal status.

PL

Celem opracowania jest wykazanie, że reforma chorwackiego sądownictwa administracyjnego z 2010 r. nie przyniosła oczekiwanych rezultatów. Nastąpiła wówczas zmiana charakterystycznej cechy sądowej kontroli administracji – w miejsce rozstrzygania sporów prawnych co do legalności aktu administracyjnego wprowadzono nieograniczoną kompetencję orzeczniczą sądów administracyjnych. W wyniku reformy wprowadzono też nowe instytucje, takie jak: kontrola legalności aktów ogólnych, umów administracyjnych, ochrona sądowa przed czynnościami i bezczynnością administracji itp. Ponadto, sądownictwo administracyjne zorganizowano po raz pierwszy jako dwuinstancyjne. Jednakże, pomimo wprowadzenia pełnych kompetencji orzeczniczych (jurysdykcji nieograniczonej), chorwackie sądownictwo administracyjne pozostało w okowach sporu o legalność, a sposób interpretacji przepisów przez sądy w nowym stanie prawnym w dużej mierze nawiązuje do wzorców wcześniejszego ustroju socjalistycznego – jest on wąski, formalistyczny i czysto literalny, bez uwzględnienia kontekstu czy szczególnych okoliczności danego przypadku. Główną tego przyczyną jest nieodpowiednie wykształcenie i dokształcanie sędziów, brak ich specjalizacji oraz niechęć samego Naczelnego Sądu Administracyjnego do zmiany ustalonych, aktualnych w dawnych warunkach ustrojowych wzorców i praktyk, do zaakceptowania swojej nowej pozycji i interpretacji przyznanych mu uprawnień w ramach nowego, zmienionego stanu prawnego.

17

Social insurance courts in the Polish People’s Republic

63%

Nowakowski M.

Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka

|

2020

|

issue 2/2020

85-114

PL

The article introduces basic issues relating to the genesis, circumstances surrounding the creation, activity and finally the liquidation of the social insurance judiciary as it existed in Poland in the years 1945–1975. This institution was comprised of regional social insurance courts operating in selected voivodeship cities – as the court of first instance with the Social Insurance Tribunal in Warsaw [Trybunał Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie] – as the court of second instance. The text discusses key issues related to the system, organization, and scope of material property as well as the judicial competence of the social security judiciary determining its character. Author also demonstrates that social insurance courts were the only administrative courts in existence in the Polish People's Republic before the creation of the Supreme Administrative Court [Naczelny Sąd Administracyjny].

18

Koncepcje postępowania sądowoadministracyjnego w okresie funkcjonowania Rządu Tymczasowego Rosji

63%

Sadłowski M. P.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2017

|

issue 20

205-216

EN

This article presents the tradition and process of shaping the administrative judiciary before 1917 in the Imperial Russia and the reform of the Provisional Government of 30 May 1917, which introduced independent administrative courts in that country. According to this regulation, the administrative judiciary in democratic Russia was to be tri-state, which meant that it would be performed by administrative judges in the ujezd, the departments of the administrative courts of the district courts in the provinces or vicissitudes and finally by the Ruling Senate. The speed with which new courts were introduced was motivated by the fact that the reforms of local self-government bodies and the elections to them were legally protected by new courts. However, the breakup of the state and the Bolshevik revolution made it impossible to apply the new regulations in practice.

PL

Artykuł przedstawia tradycję i proces kształtowania się sądownictwa administracyjnego przed 1917 r. w Rosji oraz reformę Rządu Tymczasowego z dnia 30 maja 1917 r., która wprowadzić miała w tym państwie niezależne sądy administracyjne. Zgodnie z omawianą w artykule regulacją, sądownictwo administracyjne w demokratycznej Rosji miało być trójinstancyjne, co oznaczało, że wykonywane będzie przez sędziów administracyjnych w powiecie, wydziałach sądów administracyjnych sądów okręgowych w guberniach lub obwodach i wreszcie przez Senat Rządzący. Szybkość wprowadzania nowych sądów motywowana była planem przeprowadzenia reformy organów samorządu terytorialnego i wyborów do nich – legalność tych wyborów chronić miały nowe sądy. Rozpad państwa i przewrót bolszewicki sprawiły jednak, że nowych regulacji nie zastosowano w praktyce.

19

Judicial Review of Statutory Public Bodies’ Regulations in the Light of the Hungarian Code of Administrative Court Procedure

63%

Kárász M., Hoffman I.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2022

|

vol. 31

|

issue 4

175-192

PL

Wprowadzenie do węgierskiego systemu prawnego kontroli sądowej aktów normatywnych wydawanych przez podmioty publiczne („ustawowe organy publiczne”) nie mogło przez długi czas dojść do skutku. Przed 2018 r. nie dopuszczano podmiotowej ani przedmiotowej ochrony prawnej przed takimi aktami, co skutkowało szeregiem nieprawidłowości, zwłaszcza w przypadku organizacji samorządu zawodowego (izb) o obowiązkowym członkostwie. Kwestia ta została dostrzeżona również przez ustawodawcę, który starał się wypełnić tę lukę przy okazji uchwalania Kodeksu postępowania sądowoadministracyjnego. Jednak nowe przepisy Kodeksu dotyczące kontroli sądowej aktów normatywnych organizacji zawodowych nigdy nie zostały wprowadzone w życie, ponieważ zaledwie dwa lata później zostały znowelizowane w sposób odzwierciedlający powrót do ram regulacyjnych sprzed uchwalenia Kodeksu. Celem artykułu jest zbadanie pierwotnych ram regulacyjnych, a także nowych zmienionych przepisów Kodeksu z perspektywy dwojakiej funkcji sądownictwa administracyjnego: ochrony praw jednostki przy jednoczesnej kontroli legalności działań administracji. Głównym celem badań była ocena jakościowa przepisów Kodeksu, niemniej tam, gdzie było to możliwe, omówiliśmy również praktykę orzeczniczą.

EN

The introduction of judicial review of statutory public bodies’ normative administrative acts was long overdue in the Hungarian legal system. Prior to 2018, no subjective or objective legal protection was allowed against these acts, which resulted in a number of anomalies, especially in case of professional bodies (chambers) with compulsory membership. This issue was recognised by the legislature as well, which endeavoured to rectify this hiatus by adopting the Code of Administrative Court Procedure. However, the progressive rules of the Code regarding the judicial review of normative acts of professional bodies have never been put into practice, as a mere two years later it was altered in a way that reflected a reversion to the regulatory framework prior to the adoption of the Code. The aim of this paper is to examine the original regulatory framework as well as the new amended rules of the Code from the perspective of the twofold function of administrative justice: protecting individual rights, while also controlling the legality of administration. Our primary focus of research was on the qualitative examination of the rules of the Code, however we also touch upon judicial practice, where available.

20

Prezydium Rady Sądownictwa Administracyjnego jako organ samorządu sądownictwa administracyjnego we Włoszech

51%

Haczkowska M.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2019

|

vol. 119

227-239

EN

In the legal system of the Italian Republic, there are two judicial self-government organs, which guarantee the independence of the courts and the independence of judges. The Supreme Judicial Council safeguards the independence of the common judiciary and the Presidium of the Administrative Judiciary Council — administrative judiciary. Despite the different composition of those organs, each of them ensures proper representation of judges of common and administrative courts. The election of judges by judges is the basic principle for the selection of the new council members. In addition, the competences of the Supreme Judicial Council and the Presidium of the Administrative Judiciary Council, are fundamental for guaranteeing the independence of the judiciary from the other public organs.

Refine search results

Historyczna ewolucja systemu sądownictwa administracyjnego Tajwanu

Nadzór ogólny wojewody. Studium przypadku

Sądownictwo administracyjne w europejskiej doktrynie prawa administracyjnego na przełomie XIX i XX w.

Próby restytucji ogólnego sądownictwa administracyjnego w Polsce w latach 1945–1948

Wybrane aspekty ochrony środowiska w orzecznictwie sądów administracyjnych

Dostęp do informacji publicznej w orzecznictwie sądów administracyjnych - zarys problematyki

Obiekty infrastruktury usługowej w teorii i praktyce prawa gospodarczego publicznego

Konstytucyjne uwarunkowania sądowej kontroli administracji publicznej w Austrii, Niemczech i Polsce

Zagadnienie reformacji decyzji przez sąd administracyjny w przedmiocie udzielenia ochrony międzynarodowej w świetle pytania prejudycjalnego słowackiego Sądu Najwyższego

The Position and Role of So-called “Mixed Offices” in the Governorate Administration of the Kingdom of Poland after the January Uprising

Projekty reform sądownictwa administracyjnego w Polsce

Reformy sądownictwa administracyjnego w Polsce

Zmiany w polskim sądownictwie administracyjnym (zagadnienia wybrane)

Reformy sądownictwa administracyjnego w Czechach

Reformy sądownictwa administracyjnego w państwach młodej demokracji (analiza prawnoporównawcza)

Reformy sądownictwa administracyjnego w Chorwacji

Social insurance courts in the Polish People’s Republic

Koncepcje postępowania sądowoadministracyjnego w okresie funkcjonowania Rządu Tymczasowego Rosji

Judicial Review of Statutory Public Bodies’ Regulations in the Light of the Hungarian Code of Administrative Court Procedure

Prezydium Rady Sądownictwa Administracyjnego jako organ samorządu sądownictwa administracyjnego we Włoszech