Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  sądownictwo konstytucyjne
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Sądownictwo konstytucyjne w częściach składowych państw federalnych (na wybranych przykładach)

100%
Czarny P.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2011
|
issue 2 (6)
43-64
PL
W artykule przedstawiono (w syntetycznej formie) sądownictwo konstytucyjne w częściach składowych (podmiotach) wybranych państw federalnych, a konkretnie w: Stanach Zjednoczonych Ameryki, Republice Federalnej Niemiec, Federacji Rosyjskiej oraz Konfederacji Szwajcarskiej. Rozważania dotyczą w szczególności jego genezy i rozwoju, omówiona jest także krótko organizacja i kompetencje trybunałów (sądów) konstytucyjnych, jak również wskazanie najważniejszych obszarów ich działalności oraz kierunków orzecznictwa. Podsumowaniem jest stwierdzenie, że istnienie sądownictwa konstytucyjnego na poziomie części składowych państw federalnych jest ważnym potwierdzeniem ich niezależność i istotną gwarancją normatywnego charakteru ich konstytucji. Podkreślono też, że jest to instytucja będąca w stadium rozwoju, a sądy konstytucyjne części składowych działają również w wielu innych niż omówione w artykule państwach federalnych.
EN
This article presents in summary form the constitutional courts in units of selected federal states. Four examples are discussed in more detail: the United States of America, the Federal Republic of Germany, the Russian Federation and the Swiss Confederation. This article draws attention to the origin and development of constitutional adjudication in the federal units, then briefly discusses the organization and powers of constitutional courts, as well as identifies key areas of activity and grounds of the decisions/trends in the decisions. The article ends with the conclusion that the existence of constitutional judiciary at the level of the federal units is an important confirmation of their independence and a substantial guarantee of the normative character of their constitutions. Subnational constitutional courts operate too in many others federal countries.
2
Publication available in full text mode
Content available

Konstytucyjne spory kompetencyjne (wybrane zagadnienia teoretyczne)

80%
Czarny P.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2014
|
issue 2 (18)
73-85
PL
Artykuł dotyczy kilku wybranych problemów teoretycznych związanych z pojęciem sporów kompetencyjnych między najwyższymi organami państwa, których rozstrzyganie Konstytucja RP powierza Trybunałowi Konstytucyjnemu. W początkowej części przedstawione są różne znane z historii metody rozstrzygania tego rodzaju konfliktów. Następnie autor stara się przedstawić różne definicje sporów kompetencyjnych dotyczących wykładni i stosowania konstytucji (konstytucyjnych sporów kompetencyjnych) oraz niektóre ich typologie, jak również polityczne aspekty oraz przyczyny powstawania. W końcowej części artykułu zawarto krótkie refleksje dotyczące oceny z teoretycznego punktu widzenia obowiązującej regulacji w Polsce (konstytucyjnej i ustawowej), jak również propozycji zawartych w zgłoszonym przez prezydenta RP projekcie nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.
EN
This article applies to a few selected theoretical problems associated with the concept of conflict of jurisdiction between the highest authorities of the state. Polish Constitution entrusts the settlement of such conflicts to the Constitutional Court. In the initial section describes the author the various methods known in the history of the settlement of such conflicts. Next, the author tries to present different definitions of competence disputes concerning the interpretation and application of the Constitution (constitutional conflict of jurisdiction) and some of their typologies, as well as the political aspects and causes. The final part of the article contains a brief reflection on the assessment from a theoretical point of view, the applicable regulation in Poland (constitutional and statutory), as well as the proposals contained in the draft of the new law on the Constitutional Court.
3
Publication available in full text mode
Content available

Ustrój sądownictwa konstytucyjnego w państwach autorytarnych. Analiza porównawcza przypadku republik Azji Środkowej

61%
Czachor R.
Studia Prawnicze: rozprawy i materiały
|
2024
|
vol. 34
|
issue 1
131-159
EN
The following paper attempts to discuss the specific features of the Constitutional Courts in Central Asian countries: Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, and Uzbekistan. The aim of the paper is to discuss their compliance or non-compliance with the Kelsenian model, widespread in European countries. The study asserts that the model of the Constitutional Courts in the abovementioned nations does not differ significantly from the Western European model. This is an important conclusion since the Central Asian countries are permanently classified as non-democratic. Thus, this raises a question about the sense of the existence of the Constitutional Courts in countries that do not respect the principle of the democratic rule of law. The answer to this question goes beyond the scope of the following study, but the indisputable conclusion of this article is that authoritarian states pay much attention to the normative aspect of the functioning of regimes and ensure the existence of façade institutions typical of democratic states.
PL
Poniższy artykuł stanowi próbę omówienia ustroju sądownictwa konstytucyjnego w państwach Azji Środkowej – Kazachstanie, Kirgistanie, Tadżykistanie i Uzbekistanie. Celem badania było ujawnienie ich zgodności lub niezgodności z modelem kelsenowowskim. Stwierdzono, że model ustroju sądów konstytucyjnych w omawianych państwach nie odbiega od wzorca zachodnioeuropejskiego. To ważna konkluzja, bowiem państwa regionu Azji Środkowej klasyfikowane są jako niedemokratyczne. Zachodzi zatem pytanie o sens działania organów sądownictwa konstytucyjnego w państwach, które nie przestrzegają zasady demokratycznych rządów prawa. Odpowiedź na nie wykracza poza ramy poniższego badania, natomiast bezspornym wnioskiem płynącym z artykułu jest stwierdzenie, że państwa autorytarne przywiązują wagę do normatywnego aspektu funkcjonowania reżimów i dbają o istnienie fasadowych instytucji właściwych państwom demokratycznym.
4
Publication available in full text mode
Content available

Sądy konstytucyjne w państwach Kaukazu Południowego (Armenia, Azerbejdżan, Gruzja)

51%
Czachor R.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2023
|
issue 1(71)
77-88
PL
Funkcjonowanie wyodrębnionych organów sądownictwa konstytucyjnego jest w Europie obecnie powszechnym standardem, również w państwach postradzieckich. Poniższy artykuł jest próbą ogólnego spojrzenia na ustrój sądów konstytucyjnych w Armenii, Azerbejdżanie i Gruzji. O ile Armenia i Gruzja podejmują demokratyczne reformy, Azerbejdżan pozostaje skonsolidowaną autokracją, co uzasadnia podjęcie porównania istniejących tam rozwiązań. Wskazano, że ich rozwiązania są zgodne z europejską praktyką, aczkolwiek nie ma tam jednolitego modelu. Różnice dotyczą sposobu wyboru sędziów, zakresu kompetencji sądów i podmiotów uprawnionych do składania skarg. Nie znalazła potwierdzenia hipoteza, że model azerbejdżański, jako funkcjonujący w państwie autorytarnym, będzie znacząco różnić się od rozwiązań obowiązujących w Armenii i Gruzji.
EN
The functioning of the constitutional courts is a European standard, widely accepted also in post-Soviet countries. The following paper looks at the basic legal provisions of the constitutional courts in Armenia, Azerbaijan, and Georgia from a comparative perspective. While Armenia and Georgia undertake some democratic reforms, Azerbaijan remains a consolidated autocracy, what justifies such comparisons. It argues that despite being in line with European practice, there is no one model of a South Caucasus of the constitutional judiciary. The most important differences affect the nomination of judges, the scope of competencies, and the subjects eligible to submit the complaints. The study did not confirm the hypothesis that the model of the constitutional judiciary in Azerbaijan, as an authoritarian state, differs significantly from the more democratic models of Armenia and Georgia.
5
Publication available in full text mode
Content available

Sądownictwo konstytucyjne na Białorusi, Ukrainie i Mołdawii. Studium ustrojowo-porównawcze

51%
Czachor R.
Zeszyty Naukowe Uczelni Jana Wyżykowskiego. Studia z Nauk Społecznych
|
2018
|
issue 11
rb.ujw.pl/social
EN
The aim of the article is to present the comparative view of the political position of the constitutional courts in three states of the Eastern Europe: Belarus, Ukraine and Moldova. The author discussed the circumstances of creating the model of the constitutional judiciary within the period of Soviet Union and then the characteristics of modern constitutional courts in the said countries was presented. The following aspects were compared: constitutional basis of constitutional judiciary functioning, the legal definitions of the constitutional courts, the entitled bodies to appear in court, the presence of the constitutional complaint institution, the scope of courts competence, criteria and the mode of selecting the judges. The major differences as to functioning of these bodies were indicated, including its limited role in the political system in Belarus and its increasing role in Ukraine which ought to be related to ongoing democratic reforms.
PL
Celem artykułu jest zaprezentowanie w ujęciu porównawczym pozycji ustrojowej sądów konstytucyjnych w trzech państwach Europy Wschodniej: Białorusi, Ukrainie i Mołdawii. Autor omawia okoliczności kształtowania się modelu sądownictwa konstytucyjnego w okresie Związku Radzieckiego, następnie zaś cechy współczesnych sądów konstytucyjnych w wymienionych państwach. Porównano następujące kwestie: konstytucyjne podstawy funkcjonowania sądownictwa konstytucyjnego, definicje legalne sądów konstytucyjnych, podmioty uprawnione do występowania przed sądem, obecność instytucji skargi konstytucyjnej, zakres kompetencji sądów, kryteria i tryb wyboru sędziów. Wskazano na istotne różnice w funkcjonowaniu tych organów, w tym jego ograniczoną rolę w systemie ustrojowym Białorusi oraz rosnącą rolę na Ukrainie, co należy wiązać z toczącymi się demokratycznymi reformami.
6
Publication available in full text mode
Content available

Recenzja: Aleksandra Kustra-Rogatka, Iwona Wróblewska, Wojciech Wołoch, Osobliwy Sąd. Idea sądownictwa konstytucyjnego w kontekstach rządów prawa, demokracji i praw jednostki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2021, ss. 242.

51%
Kiełpiński K.
Miscellanea Historico-Iuridica
|
2023
|
vol. 22
|
issue 2
625-633
EN
Constitutional judicature is a subject of dispute in the field of legal science, mainly at the level of philosophy of law and legal theory. In this connection, a book has been reviewed which deals with an interesting topic. In the individual chapters of the book, the authors provide answers to many questions, in the field of constitutional justice. Many of the problems indicated by the authors can be encountered in social, political and scientific life. The aim of the published review is to present the thoughts of the authors who, by means of analysis, reconstruction and critical reflection, have linked constitutional justice to three ideas: the rule of law, democracy and individual rights. It is worth emphasizing that the three ideas cited do not form a harmonious triad, nor an a priori reality. The creation of this type of monograph was possible thanks to the use of various research methods, dogmatic-legal, philosophical, historical, philological. The singularity of the court (judicial review) is not a point of reference, to create groups of supporters and opponents of constitutional justice. A comprehensive examination of the idea of constitutional justice creates a new catalogue of arguments for the use of, inter alia, the development of scientific research, the conduct of public debate and the broad education of the public.
PL
Sądownictwo konstytucyjne stanowi przedmiot sporów w obszarze nauk prawnych, głównie na poziomie filozofii prawa i teorii prawa. W związku z tym została poddana recenzji monografia, która porusza obecnie interesującą tematykę w obszarze zasad konstytucjonalizmu. Autorzy w poszczególnych rozdziałach udzielają odpowiedzi na wiele pytań z zakresu sądownictwa konstytucyjnego. Z wieloma zasygnalizowanymi problemami można spotkać się w życiu społecznym, politycznym i naukowym. Celem opublikowanej recenzji jest zaprezentowanie myśli autorów, którzy za pomocą analizy, rekonstrukcji i krytycznej refleksji połączyli sądownictwo konstytucyjne z trzema ideami: rządów prawa, demokracji i praw jednostki. Warto podkreślić, że przywołane trzy idee nie tworzą harmonijnej triady, ani apriorycznej rzeczywistości. Stworzenie tego typu monografii było możliwe dzięki wykorzystaniu różnych metod badawczych: dogmatycznoprawnej, filozoficznej, historycznej, filologicznej. Osobliwość sądu (judical review) nie stanowi punktu odniesienia, do tego, aby stworzyć grupy zwolenników oraz przeciwników sądownictwa konstytucyjnego. Zbadanie wszechstronne idei sądownictwa konstytucyjnego tworzy nowy katalog argumentów do wykorzystywania m.in. w rozwoju badań naukowych, prowadzenia debaty publicznej oraz szeroko pojętej edukacji społeczeństwa.
7
Publication available in full text mode
Content available

Ostateczność orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w regulacjach obowiązujących przed 1997 r. oraz koncepcje ostateczności orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w trakcie prac Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego i w projektach Konstytucji

51%
Katarzyna Orzechowska K.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2015
|
issue 1(23)
49-69
PL
Celem publikacji jest omówienie zagadnienia ostateczności orzeczeń Trybunału Kon-stytucyjnego. Dostrzegalną datą w historii tego zagadnienia jest 1997 r., co związane jest z uchwaleniem Konstytucji. W okresie od początku sądownictwa konstytucyjnego (czy-li od 1982 r.) aż do uchwalenia Konstytucji RP dominował, uwarunkowany systemem politycznym, pogląd o braku potrzeby ustanowienia wszelkich pozaparlamentarnych (a tym bardziej niezależnych od parlamentu) form kontroli konstytucyjności stanowio-nego prawa. Skutkowało to tym, że orzeczenia Trybunału o niezgodności ustaw z prze-pisami konstytucyjnymi poddane zostały kontroli władzy ustawodawczej. W wyniku zasadniczych zmian ustrojowych po 1989 r. rozpoczęły się prace zmierzające do uchwa-lenia nowej konstytucji. Formalny początek prac datowany jest na dzień 7 grudnia 1989 r., kiedy to powołane zostały do życia Komisje Konstytucyjne każdej z izb Par-lamentu, a później Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego. To właśniepodczas prac KKZN dyskutowano nad zagadnieniem ostateczności orzeczeń. W pracy omówię właśnie tę dyskusję i przedstawię koncepcje ostateczności orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w projektach konstytucji, by w końcu przedstawić model ostateczno-ści orzeczeń przyjęty w Konstytucji RP z 1997 r.
EN
The aim of this publication is to discuss issues of finality of judgments of the Constitu-tional Court. Noticeable date in the history of this matter is year 1997, which is asso-ciated with the enactment of the Constitution. From beginning of the constitutional ju-diciary (since 1982) until the enactment of the Constitution of the Republic of Poland, a view of lack of need for any extra-parliamentary (and even more independent of par-liament) forms of the constitutionality of legislation dominated the scene. And it was conditioned by the political system. This meant that the Constitutional Tribunal’s ru-ling of non-compliance with the provisions of the constitutional laws have been subjec-ted to the control of the legislature. Work towards adoption of the new Constitution be-gan as a result of a major political changes after 1989. Actual beginning of the work is dated on 7 December 1989, when Constitutional Commissions of each of the houses of the Parliament were appointed, and later on the Constitutional Commission of the Na-tional Assembly. It was during the work of the Constitutional Commission of the Na-tional Assembly when issue of finality of judgments was discussed. In this article I will discuss that discussion and introduce concepts of finality of judgments of the Constitu-tional Court in the drafts of Constitution, to finally present a model of finality of judge-ments adopted in the Constitution of 1997.
8
Publication available in full text mode
Content available

Stanowisko Komisji Weneckiej dotyczące pozycji ustrojowej sądownictwa konstytucyjnego w demokratycznym państwie prawa

41%
Suchocka H.
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
|
2016
|
vol. 78
|
issue 1
5-18
EN
The debate on the Constitutional Tribunal in Poland that has been going on in recent months concerns one of the principal foundations of a state governed by the rule of law: the place of the constitution in the system of sources of law and the related role of the constitutional judiciary in a political regime founded on the separation of powers. Throughout recurrent discussions in Poland since 1989 the axiom of the role of the constitution and the autonomy of the court adjudicating on the compliance of laws with the constitution, which is an element of the European and democratic constitutional tradition, has always remained intact. The current political debate would appear to undermine this axiom today. The constitutional judiciary is an important foundation of democracy; consequently the concern of European institutions about changes implemented in this area in any European state is not surprising. The European Union Commission, commonly referred to as the Venice Commission, plays a special role here. This role may be described as that of a specific body giving legal advice on matters of public law. The Commission acts at the request of an interested state or other European body. In its opinions it indicates certain substantive issues that are essential for ensuring the autonomy and impartiality of constitutional courts. Although the opinions of the Venice Commission are not binding, the soft law that the Commission makes is relevant not only for its member states but also for other states which work with it and which wish to be perceived as members of a community of states sharing ideals of human rights, democracy and the rule of law as set out by the Venice Commission. As a reputation-enhancing community, the Venice Commission provides an opportunity for states to participate in the preparation of these standards, at the same time treat the recommendations of the Commission as part of their sovereign responsibility for the shape of their legal system.
PL
Debata, jaka toczy się od kilku miesiącu wokół Trybunału Konstytucyjnego, dotyczy jednego z zasadniczych fundamentów państwa prawa, jakim jest miejsce konstytucji w systemie źródeł prawa i związana z tym rola sądownictwa konstytucyjnego w systemie ustrojowym opartym na podziale władz. W toku wielu dyskusji ustrojowych, jakie toczyły się w naszym państwie od 1989 r., aksjomat dotyczący roli konstytucji i autonomii sądu oceniającego zgodność prawa z konstytucją, jako należący do europejskiej i demokratycznej tradycji konstytucyjnej, był nietknięty. Trwająca debata polityczna wydaje się ten aksjomat podważać. Skoro mamy do czynienia z tak ważnym fundamentem demokracji, jakim jest sądownictwo konstytucyjne, trudno się dziwić zainteresowaniu instytucji europejskich zmianami dokonywanymi w tym obszarze w jakimkolwiek państwie europejskim. Szczególną rolę w tym obszarze pełni Komisja Rady Europy nazywana potocznie Komisją Wenecką. Można ją określić jako swoisty organ udzielający doradztwa prawnego państwom z zakresu prawa publicznego. Działa na wniosek danego państwa albo organów europejskich. Komisja wskazuje w swoich opiniach na cały szereg merytorycznych kwestii istotnych dla zapewnienie autonomii i bezstronności sądów konstytucyjnych. Opinie Komisji nie mają charakteru wiążącego. Mimo niewiążącego charakteru, tworzone przez Komisję wenecką soft law jest istotne nie tylko dla państw będących jej członkami, ale także dla państw współpracujących z Komisją. Państwa te bowiem chcą być postrzegane jako należące do wspólnoty państw przywiązanej do idei praw człowieka, demokracji i rule of law w granicach nakreślonych przez Komisję Wenecką. Jako reputation-enhancing community, Komisja Wenecka stwarza państwom możliwość współudziału w przygotowywaniu tych standardów, a zarazem traktowania rekomendacji Komisji jako części swojej suwerennej odpowiedzialności za kształt system prawnego.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.