Search results

1

Produktywne typy słowotwórcze nazw żeńskich we współczesnej polszczyźnie

100%

Grochowska M., Wierzbicka A., Uniwersytet Łódzki K. W. J. P., marta1803@op.pl, awierzbicka@uni.lodz.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2015

|

vol. 049

EN

The problem of introduction and use of feminine names is still current and arouses many controversies. One can find a lot of information concerning reasonableness of the use of feminine names and their social reception though there are only a few papers referring to their grammar and word-formation. Thus it is right to complete the discussion on the use of feminine names by a solid word-formation analysis, which also aims to show productive and non-productive word-formation types and the difficulties one can encounter while creating feminine names. The research used in this paper consists of 265 feminine names found in an annual 2014 of daily newspapers (‘Dziennik Łódzki’, ‘Gazeta Wyborcza’) and feminine magazines (‘Wysokie Obcasy’, ‘Zwierciadło’), used with reference to females.

2

Tematyczna i słowotwórcza analiza grupy leksykalnej polityka zewnętrzna (na materiale języka rosyjskiego)

100%

Michaluk M.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2015

|

vol. 15

359-374

EN

Political lexis may be divided into two vast divisions: internal policy and external policy. A distinctive quality of foreign policy is the fact that in the international arena exists no one center and the whole policy in point is constituted by relations between states. Therefore the central place is in this case occupied by linguistic elements denominating just political relations and actions. The article is an attempt at a thematic and formative characteristics of the lexical group EXTERNAL POLICY. The first part of the article is thematic classification. On its basis three groups of lexemes have been distinguished. The first one contains general and basic terms which are indispensable to describe the international arena and its entities (e.g. внешняя политика, сверхполитика). The second group consists of expressions for international relations connected with the activity of representations of various states (e.g. дипломат, консул, полпред). The third group includes names of international relations connected with activities of states (integration/separation,signing/cancelling agreements, conflicts between states). The second part of the article is an analysis of selected formative processes within the group EXTERNAL POLICY. It discusses the process of prefixation and the analysis demonstrated inconsiderable variety in this field, since the lexemes noted had only a few prefixes (про-, нео-, меж-, де-, сверх-, супер-). No expressions with the prefixes анти-, контр-, лже-, псевдо-, после, пост-, ультра-, пред- and до- have not been noted.

3

Polskie habitatywa na -anin, -an i -ak (przyczynek)

89%

Kurdyła T.

Onomastica

|

2015

|

vol. 59

181-195

EN

This article presents formally the functional and geographical diversity of the linguistic categories of Polish inhabitants’ names, focusing on the top three suffixes: -ak, -an and -anin. The first part discusses the criteria of suffix distribution, their functional diversity, origin, as well as their formal and semantic development in Polish. The second part is devoted to the old-fashioned and modern formal diversity of inhabitants’ names in Polish dialects. There is also a division of Polish language areas into the northern, central and western part with the suffix -ak, and the southern and eastern part (nowadays only southern and eastern borderland) with the suffix -anin. The last part describes locally conditioned pragmatic characteristics of the suffix -ak, and the attitude in Polish local dialects of the linguistic category of inhabitants’ names to collective neighbors’ nicknames.

4

Акцентные изменения в современном русском языке (на материале анкетных данных)

75%

Woch J.

Przegląd Rusycystyczny

|

2020

|

vol. 172

|

issue 4

PL

Celem niniejszego artykułu jest ustalenie stopnia aktywności wybranych tendencji akcentowych w mowie rodzimych użytkowników języka. W pracy wykorzystana została metoda ankietowania. Uczestnikami badania byli studenci wydziału filologicznego oraz matematyczno-fizycznego Smoleńskiego oraz Brzeskiego Uniwersytetu Państwowego. Analiza danych wykazała, iż badane tendencje akcentowe są aktywne we wszystkich grupach ankietowanych, przy czym w różnym stopniu. Najmniejszy stopień aktywności tendencje akcentowe wykazują w grupie rosyjskich studentów wydziału filologicznego, najwyższy – w grupie białoruskich studentów wydziału matematyczno-fizycznego. Nie zaobserwowano podobieństw w akcentuacji między ankietowanymi filologami z Rosji i Białorusi.

EN

The main aim of this paper is to reveal the activeness of the most common accentual tendencies in the Russian spoken language used by two groups of respondents (Russian students of Smolensk State University and Belorussian students from Brest State University). The study revealed that the degree of the use of new accentual variants is different in each of the two groups of respondents. In most cases, the group of the Russian philology faculty student did not choose the wrong accentual variants. In contrast, the group of Russian mathematics students more actively chose the non-normative word stress variants. Belorussian respondents would use the wrong variants more often than the Russian students, which supports the hypothesis of the universality of accent evolution tendencies throughout the regions represented by the speakers who participated in the research.

RU

Цель настоящей статьи – представить в общем плане итоги двухэтапного письменного анкетирования, которое было проведено в 2014 и 2016 годах среди студентов двух университетов: Смоленского государственного университета (г. Смоленск, Российская Федерация) и Брестского государственного университета (г. Брест, Республика Беларусь). Исследование было направлено на получение информации об реальном состоянии акцентной подсистемы русского языка. На основе анкетных данных можно прийти к выводу, что изменения в акцентной системе русского языка реализуются в каждой из групп опрошенных с разной степенью интенсивности. Подавляющее большинство ответов белорусских студентов не отличалось от ответов российских студентов, т.е. акцентные тенденции, наблюдаемые в речи российских опрошенных не отличаются от тенденций, наблюдаемых в речи белорусских студентов.

5

O konstrukcjach typu anoreksja, anorektyk, anorektyczka we współczesnej polszczyźnie

75%

Seniów A.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2018

|

vol. 17

291-302

PL

W artykule omówiłam korelację między rzeczywistością pozajęzykową a językiem na przykładzie dwunastu obecnych w najnowszej polszczyźnie rzeczowników: alkoreksja, anoreksja, bigoreksja, brideoreksja, ciążoreksja, drunkoreksja, manoreksja, ortoreksja, permareksja, pregoreksja, tanoreksja, vigoreksja oraz powstałych od nich derywatów. Wymienione leksemy nazywają różnego typu zaburzenia psychiczne i wiążą się z dominującym współcześnie modelem życia, na który składa się m.in. dążenie człowieka do doskonałości w wielu obszarach społecznego funkcjonowania, nadmierną samokontrolą własnych zachowań, co z kolei staje się jedną z przyczyn występowania różnego typu chorób. Odzwierciedleniem tych zjawisk w języku jest szereg nowych, obecnych w polszczyźnie od niedawna, nazw zaburzeń określających te zjawiska oraz nazw osób nimi dotkniętych. Z przeprowadzonej analizy wynika, że można mówić o występowaniu serii nazw zaburzeń z członem -reksja (tanoreksja), utworzonych od nich derywatów mutacyjnych z formantem -yk (tanorektyk), od których powstają derywaty modyfikacyjne z sufiksem -ka (tanorektyczka). Mechanizm ten jest produktywny i możne w przyszłości prowadzić do pojawienia się w polszczyźnie kolejnych, nowych leksemów realizujących ten schemat.

EN

The article presents a correlation between the extra-linguistic reality and the language exemplified with twelve nouns functioning in the present-day Polish language: alkoreksja, anoreksja, bigoreksja, brideoreksja, ciążoreksja, drunkoreksja, manoreksja, ortoreksja, permareksja, pregoreksja, tanoreksja and vigoreksja and their derivatives. The above mentioned lexemes refer to various psychological disorders and are connected with the model of life, dominant at the moment, in which the human being strives after perfection in many spheres of social functioning and after excessive self-control over their own behaviour, which – in turn – leads to many ailments. Those phenomena are reflected in a series of new nouns depicting such disorders and the people suffering from them. According to the analysis that has been carried out it may be claimed that there are names for psychological disorders with the suffixes -reksja (tanoreksja), created from the mutational derivatives with the formant -yk (tanoretyk), which are the basis for modificational derivatives with the suffix -ka (tanorektyczka). This mechanism is productive and in the future may lead to other new lexemes based on the same pattern.

6

Zusammensetzung und Zusammenbildung. Ähnlichkeiten und Unterschiede

75%

Brzostek A.

Prace Językoznawcze

|

2010

|

issue 12

39-47

EN

The aim of the following publication is to compare two word-building phrases: Zusammensetzung and Zusammenbildung. These phrases constitute the permanent element of the German word formation. This article reveals the analysis and algorithms of creating new words that are combined in the presented processes. In the publication it is also presented how the combinations are classified according to the historical, formal or semantic dimension. The processes of creating particular words are an example of different ways of building new vocabulary in the German language. This plays a pivotal role in creating words for technology, science, medicine, or daily usage.

7

„Twixnijmy to razem…” O derywatach czasownikowych w tekstach reklam

75%

Rogowska-Cybulska E.

Język Polski

|

2019

|

vol. 99

|

issue 2

103-117

PL

Artykuł dotyczy funkcjonowania czasownikowych derywatów słowotwórczych w tekstach reklam. Autorka dostrzega, że wartość perswazyjną mają w nich następujące zastosowania czasowników podzielnych słowotwórczo: neologizmy słowotwórcze afiksalne i paradygmatyczne (np. twixnąć), kontaminacje słowotwórcze (np. GGadać), reinterpretacje słowotwórcze (np. REALizuj – rzekomo od nazwy sieci sklepów Real), tekstowe uwypuklenia rzeczywistej budowy słowotwórczej (np. STOPujemy, nawadnia – woda), tekstowe sąsiedztwo derywatów czasownikowych i innych niż wyrazy dla nich podstawowe słów należących do tego samego gniazda słowotwórczego (np. przyjeżdżasz – wyjeżdżasz), stosowanie czasowników o jednakowych formantach (np. zrealizuj – zbuduj). Okazuje się, że tekstowa aktywność perswazyjna derywatów czasownikowych jest znaczna, ale środkiem perswazji słowotwórczej charakterystycznym wyłącznie dla czasowników jest tylko zestawianie w tekście czasowników dokonanych i niedokonanych.

EN

The article concerns functioning formative verbal derivatives in the texts of advertisements. The author notices that a persuasive value is placed in the following usages of formatively divided verbs in the texts of advertisements: formative neologisms (e.g. twixnąć), formative contamination (e.g. GGadać), formative reinterpretations (e.g. REALizuj – allegedly created from the name of the chainshop Real), text emphasis of real formative structure (e.g. STOPujemy, nawadnia – woda), text vicinity of verbal derivatives and differentthan their basic words belonging to the same formative family (e.g. przyjeżdżasz – wyjeżdżasz), using verbs with identical formants (e.g. zrealizuj – zbuduj). It occurs that persuasive text activity of verbal derivatives is significant, but the means of formative persuasion, which is characteristic only of verbs, is only a juxtaposition of perfective and imperfective verbs in the same text.

8

Zagadnienia słowotwórcze w wybranych podręcznikach do nauczania języków słoweńskiego i polskiego jako obcych

75%

Kern B., Katedra Języka Polskiego i Literarury I. S., boris.kern@gmail.com

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2014

|

vol. 21

PL

Tematem niniejszego artykułu jest przedstawienie zagadnień słowotwórczych w wybranych podręcznikach do nauczania języka słoweńskiego i polskiego jako obcego – zarówno pod względem sposobów, jak i frekwencji poruszania tej problematyki. Na egzaminach certyfikatowych z języka słoweńskiego i polskiego jako obcego od kandydatów oczekuje się m.in. rozpoznawania mechanizmów słowotwórczych danego języka w praktyce, dlatego celem artykułu jest też sprawdzenie, czy sposób prezentowania tych zagadnień w podręcznikach pozostaje we właściwej relacji z wymaganiami egzaminacyjnymi.

EN

This paper analyses the word formation chapters in selected course books for learning Slovenian and Polish as foreign languages on the basis of the different modes in which this problem is presented and by its frequency. At the exams in Slovenian or Polish as a foreign language, it is expected from the candidates to have practical knowledge of the word formation mechanisms in a given language, therefore the aim of this paper is also to verify if the presentation modes of the word formation chapters in the selected course books demonstrate a sufficient level of correlation with the requirements of the exams in Slovenian/Polish as a foreign language.

9

Zarobić czy dorobić? Czasowniki prefiksalne na zajęciach języka polskiego jako obcego. Słowotwórczo-gniazdowe podejście do prezentacji materiału

75%

Żejmo J.

Kwartalnik Polonicum

|

2019

|

issue 33

5-13

EN

The article aims to present an alternative “nest approach” in teaching Polish word-formation processes while introducing prefixal verbs in lessons of Polish as a foreign language at an advanced level. This ap-proach has some advantages in comparison with a traditional ap-proach which consists in assigning certain meanings to particular prefixes in their combination with selected verbs. Some shortcomings and restrictions which can be avoided while adopting the nest word-formation approach are also mentioned and analysed in the article.

10

O niektórych właściwościach nowych derywatów czasownikowych

75%

Kudra B.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2016

|

vol. LXII

49-57

PL

Analizie poddano nowe derywaty czasownikowe, tworzone od podstaw polskich i obcych, które funkcjonują głównie w odmianie potocznej i środowiskowej. O ich tworzeniu decydują aktualne potrzeby nazewnicze nadawcy, cel i funkcje w tekście. Są one wynikiem kreatywności językowej nadawcy, potrzeby ekonomiczności, kondensacji treści i kompresji formy wypowiedzi.

EN

The subject of analysis are verbal derivatives created from Polish and foreign parent words functioning mainly in everyday life and in the community. Their creation is determined by the current onomastic needs of the speaker, the purpose and functions of the text. They are a result of language creativity of the speaker, the needs for economy, condensation of text and compression of the form of expression.

11

Kompetencje słowotwórcze dzieci w normie intelektualnej na przykładzie kategorii nazw narzędzi

75%

Marciniak-Firadza R.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

vol. 65

101-117

PL

Słowotwórstwo odgrywa istotną rolę w rozwoju językowym i poznawczym dziecka, ponieważ umiejętność interpretacji formacji słowotwórczych, a także aktywne wykorzystanie znajomości reguł tworzenia derywatów to najważniejsze przejawy kompetencji językowej na poziomie leksykalnym. Celem artykułu jest interpretacja lingwistyczna wybranych nazw narzędzi uzyskanych od dzieci w wieku 7–9 lat. Uwaga została w nim zwrócona przede wszystkim na sposób istnienia konstrukcji słowotwórczych w świadomości językowej dzieci w omawianym wieku oraz na to, czy nowo powstałe wyrazy utworzone są zgodnie z istniejącymi w języku polskim wzorcami słowotwórczymi, czy też od tych wzorców odbiegają.

EN

Word formation plays an important role in the linguistic and cognitive development of children because the ability to interpret derivational patterns and active use of the rules of creating derivatives are the most important display of linguistic competence at lexical level. The purpose of the article is to present linguistic interpretation of selected names of tools from the vocabulary of 7–9 year old children. I will pay attention mainly to the existence of word formative structures in the linguistic awareness of children of these ages. I will also examine the question of whether the newly created words are formed according to word formative patterns of the Polish language.

12

Strukturalno-semantyczna analiza słownictwa z komponentem nazwy barwy złotej w lirykach Leopolda Staffa (część trzecia)

75%

Białoskórska M.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2016

|

vol. 15

19–37

PL

Z analizy badanego materiału wynika, że poeta wykorzystał takie techniki tworzenia derywatów przymiotnikowych, rzeczownikowych i czasownikowych z komponentem barwy złotej, które pozwoliły wyrazić: a) stopień osłabienia lub natężenia barwy (przymiotniki gradacyjne: złotawy, bladozłoty); b) istotę jakości barwy w relacji z określanym rzeczownikiem (np. przymiotniki jakościowe: złocisty, przezłocisty); c) zjawisko występowania stanu barwy (wykorzystanie czasowników stanowych, np.: złocić, złocić się, ozłacać, rozzłocić; rzeczowników dewerbalnych, np. złocenie); d) stopień metaforyzacji syntetycznych form przymiotnikowo-rzeczownikowych w miejsce grup nominalnych (np.: złotowłosy, złocistokłosy, złotobramny) oraz e) przymiotników dwubarwnych (np.: zielonozłoty, modro-złoty, krwawozłoty, złotopłowy), co wpłynęło na ekonomię wypowiedzi poetyckiej. Dzięki temu stworzył barwne językowe kreacje przyrody ożywionej i nieożywionej, ukazał waloryzowane dodatnio opisy złotych włosów wybranych postaci i piękno artefaktów tworzących kulturę materialną ludzi.

EN

An analysis of the material shows that the poet used such techniques of creating adjectival, substantive and verbal derivatives with a component of a golden colour that made it possible to express: a) a degree of subduing or intensifying the colour (gradual adjectives: goldish (Polish: złotawy), pale gold (Polish: bladozłoty); b) the essence of the colour in relation to an accompanying noun (for example, qualitative adjectives: golden/amber (Polish: złocisty), super golden/amber (Polish: przezłocisty); c) the phenomenon of a colour state (using verbs that describe a state: to gild, to shine like gold, to take on a golden colour [złocić, złocić się, ozłacać, rozzłocić]; verbal nouns: złocenie); d) a degree of metaphorising of synthetic adjectival-substantive forms instead of nominal groups (for example, złotowłosy ‘with golden hair (golden-haired)’, złocistokłosy ‘of golden spikes (ears of grain)’, złotobramny ‘of/with (a) golden gate(s)’; e) adjectives containing two colours (for example, zielonozłoty golden green, modro-złoty ‘golden (dark) blue’, krwawozłoty ‘golden blood-red’, złotopłowy ‘golden tawny’); which affected the economy of his poetic expression. Thanks to the above-mentioned techniques the poet created a colourful language to describe animated and inanimate nature; he provided positively valorised descriptions of golden hair of some characters and the beauty of the artefacts that create material culture of the people.

13

Semantische Funktionen der Präfixe am Beispiel der polnischen Bewegungsverben*

75%

Borowski Z.

Prace Językoznawcze

|

2014

|

issue 16/3

85-96

EN

The semantic analysis shows that derivatives coming from verbs of determinative or unidirectional movement, e.g. odjechać vs. jechać generally express spatial meaning whereas those coming from verbs of non-determinative or multidirectional movement – temporal meaning, e.g. pojeździć sobie vs. jeździć. Pairs of verbs movement have an imperfective aspect (non – completion), e.g. jechać : jeździć, etc. Prefixes in the Polish language always indicate the meaning of perfective aspect (completion) and at the same time they modify the meaning of verbs depending on their formation possibilities and lexical meaning of verbs.

14

Starzy piloci na moście, czyli dyskretny urok alternacji

71%

Madelska L.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2020

|

vol. 27

155-176

EN

Polish is wrongly regarded as a particularly difficult language. Morphonological alternations that occur in verbs, nouns, adjectives, numerals, pronouns and participles, in gradation, as well as in word-formation, seem to be difficult, indeed. This article demonstrates that a few simple rules suffice to organise the seemingly chaotic world of Polish alterations. When teaching Polish as a foreign language, it is worth introducing these rules step by step from the initial stage of learning. Furthermore, properly presented examples can be more instructive than lengthy metalinguistic comments. With this approach, numerous grammatical forms do not appear to be an ocean of exceptions, but a network of waterways that can be navigated safely.

PL

Język polski niesłusznie uchodzi za trudny, skomplikowane natomiast wydawać się mogą alternacje morfonologiczne, które występują w odmianie czasowników, rzeczowników, przymiotników, liczebników, zaimków i imiesłowów, w stopniowaniu, a także w słowotwórstwie. Artykuł pokazuje, iż do uporządkowania z pozoru chaotycznego świata polskich alternacji wystarczy kilka prostych reguł. Ucząc języka polskiego jako obcego, warto wprowadzać te reguły krok po kroku już na początkowym etapie nauki. Warto pamiętać, że odpowiednio zaprezentowane przykłady mówią czasem więcej niż długie komentarze metajęzykowe. Przy takim podejściu liczne formy gramatyczne nie jawią się jako ocean wyjątków, lecz jako sieci powiązań, które da się opanować.

15

Na marginesie słowotwórstwa przymiotników od nazw miejscowości w języku polskim

71%

Kowalik K.

Onomastica

|

2017

|

vol. 61

|

issue 2

105-116

EN

This paper is devoted to the formation of adjectives from the names of Polish towns. The object of interest is mainly peripheral phenomena, such as the scope of the use of the suffix -ski as a basic formant (Kraków - krakowski), secondary suffixes (-owski, -ański, -eński, -iński/-yński: Kutno - kutnowski, Pajęczno - pajęczański, Gniezno - gnieźnieński, Chełmno - chełmiński, Opoczno - opoczyński, and rarely: Iłża - iłżecki, Jaworzno – jaworznicki), as well as numerous adaptation phenomena of a morphological base in the process of derivation (consonant and vowel alterations, disintegration and stem simplification), and hence the functioning of doublets, or even triplets in adjective formation. The basis of analysis was the material included in “Słownik nazw miejscowości i mieszkańców z odmianą i poradami językowymi” by Marek Łaziński (2007), compared with the data from “Słownik nazw własnych” by Jan Grzenia (1998, 2002), “Słownik nazw osobowych i miejscowych” by Daniela Podlawska and Magdalena Świątek-Brzezińska (2008), “Słownik etymologiczny miast i gmin PRL ” by Stanisław Rospond (1984) and “Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN” by Andrzej Markowski (2004). Due to nonsubstantive limitations, there are only infrequent references to the data included in “Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany” (1999–2016). Despite straightforward rules concerning the formation of adjectives from place names, ensuring the distinction of this category, quite broad peripheries can be observed, where the shape of the derivative is determined by a range of nonlinguistic factors, such as: geographical conditions (and thus potential dialect influence), chronological factors, the frequency of names, and even arbitrary decisions of linguists.

16

Procesos de la creatividad léxica durante la pandemia de COVID-19 – un estudio contrastivo

71%

Klekot N.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 6

101-114

UK

La pandemia de COVID-19 ha generado cambios en muchos de los ámbitos de la actividad humana, también los lingüísticos. La crisis sanitaria nos ha obligado a adaptarnos, a darle nombre a nuevos conceptos y a satisfacer unas necesidades expresivas frente a una situación sin precedentes. Los neologismos recogidos en el presente trabajo muestran la creatividad de los usuarios del idioma español, polaco, francés e inglés. El uso de prefijos covi- y corona- destaca entre los procesos de creación de palabras más productivos y dominantes en los cuatro idiomas. Además, estos ejemplos evidencian la tendencia creciente de la internacionalización del vocabulario. Algunos de los neologismos surgidos durante unas circunstancias extraordinarias de la pandemia, ya han sido incorporados en los diccionarios y forman parte importante del léxico actual, sin embargo, la cuestión de la estabilidad del resto queda precario.

EN

The COVID-19 pandemic has caused changes in many areas of human activity, including language. The health crisis has forced us to adapt and name new concepts and meet the needs of self-expression in an unprecedented situation. The new words that are presented in this work prove the creativity of Spanish, Polish, French and English speakers. The use of prefixes, such as covi- and corona-, shows an increasing tendency towards lexical internationalisation. Some of the new words which have emerged during the pandemic have already been incorporated into dictionaries and form part of the current vocabulary; however, the issue of the stability of the rest of them remains uncertain.

PL

Procesy kreatywności leksykalnej w czasie pandemii COVID-19 – studium kontrastywne Pandemia COVID-19 powoduje zmiany w wielu obszarach aktywności człowieka, także w języku. Kryzys sanitarny zmusza nas do dostosowania się do nich, nazwania nowo powstałych desygnatów oraz zaspokojenia potrzeby ekspresji wobec tej bezprecedensowej sytuacji. Zebrane w pracy neologizmy dowodzą kreatywności użytkowników języka hiszpańskiego, polskiego, francuskiego i angielskiego. Dominującym i cechującym się wysoką produktywnością procesem słowotwórczym, do którego się odwołują, jest wykorzystanie w złożeniach cząstki covi- i korona-. Ponadto, zebrane przykłady pokazują rosnącą tendencję leksyki do internacjonalizacji. Niektóre z neologizmów, powstałych w wyjątkowych okolicznościach pandemii, zostały już włączone do słowników i stanowią ważną część aktualnie używanego słownictwa, natomiast kwestia stabilizacji pozostałych jest nadal niepewna. Procesos de la creatividad léxica durante la pandemia de COVID-19- un estudio contrastivo La pandemia de COVID-19 ha generado cambios en muchos de los ámbitos de la actividad humana, también los lingüísticos. La crisis sanitaria nos ha obligado a adaptarnos, a darle nombre a nuevos conceptos y a satisfacer unas necesidades expresivas frente a una situación sin precedentes. Los neologismos recogidos en el presente trabajo muestran la creatividad de los usuarios del idioma español, polaco, francés e inglés. El uso de prefijos covi- y corona- destaca entre los procesos de creación de palabras más productivos y dominantes en los cuatro idiomas. Además, estos ejemplos evidencian la tendencia creciente de la internacionalización del vocabulario. Algunos de los neologismos surgidos durante unas circunstancias extraordinarias de la pandemia, ya han sido incorporados en los diccionarios y forman parte importante del léxico actual, sin embargo, la cuestión de la estabilidad del resto queda precario.

17

Nazwy wykonawców czynności – teoria a umiejętności dzieci w wieku przedszkolnym

63%

Lica A., Walencik-Topiłko A., Lica Z.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

issue XX/3

123-146

PL

Artykuł poświęcony jest analizie kompetencji dzieci w wieku od 4 do 6 lat w zakresie tworzenia neologizmów słowotwórczych. Autorzy skupili się na kategorii nazw wykonawców czynności, badając, jakie techniki derywacyjne i typy słowotwórcze były najczęstsze, co wykorzystywano najchętniej jako podstawę słowotwórczą i jakie jest odniesienie zebranego materiału do form normatywnych. Przedmiotem zainteresowania autorów było również sprawdzenie gotowości dzieci w określonym wieku do samodzielnego tworzenia nazw działaczy. Przeprowadzone badania mogą być wykorzystane do tworzenia narzędzi diagnostycznych i programów terapeutycznych w logopedii.

EN

The article presents an analysis of the competences of the 4-6-year-olds in creating pattern-forming neologisms. The authors concentrate on the category of names of agents performing an action, researching the most popular derivational techniques and word-formation types, as well as the most frequent derivational bases and the relation of the gathered material to the normative forms. The authors are also interested in the readiness of children of a certain age to independently create names of agents. The conducted research can be used for creating diagnostic tools and therapeutic programmes in logopedics.

18

Różne oblicza tautologii słowotwórczej w polskich gwarach

63%

Jaros I.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

87-101

EN

The author examined the issue of a derivational tautology of nouns and adjectives on examples from the dialects of Central Poland. Various causes of this phenomenon of a grammatical (derivational and flectional) character were indicated. Some of them were connected with shaping of semantic function of individual formants (e.g. those forming names of places and activity instruments), other with their productivity (e.g. adjective suffix -ny) and also with their influence on more distinct categorial function of derivatives (cf. bornik, gonciarka, kopydło). Some changes were observed in recognizing originally tautological derivatives that are connected with the modification of meaning of words formed with their help (e.g. gąsiątko – gąsię).

PL

W oparciu o materiał językowy, pochodzący z gwar Polski centralnej, zostało omówione zagadnienie tautologii słowotwórczej występujące wśród rzeczowników i przymiotników. Wskazano różne przyczyny tego zjawiska o charakterze gramatycznym (słowotwórcze i fleksyjne), związane z kształtowaniem się funkcji semantycznej poszczególnych formantów (np. tworzących nazwy miejsc i środków czynności), ich produktywnością (np. przymiotnikowy sufiks -ny), oraz wpływem na bardziej wyraźną funkcję kategorialną derywatów (por. bornik, gonciarka, kopydło). Zauważono zmiany w zakresie pojmowania prymarnie tautologicznych derywatów, które wiążą się z modyfikacją znaczenia tworzonych za jego pomocą formacji (np. gąsiątko – gąsię).

19

Schetynówką do jaroszewiczówki na Palikotówkę za kuroniówkę. Rzeczowniki z sufiksem -ówka motywowane nazwiskami polityków

63%

Dawidziak-Kładoczna M.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2021

|

vol. 7

95-111

EN

In this article, I deal with derivatives created with the suffix -ówka, motivated by the name of a politician. In total, I collected 53 such units. They were confirmed in 86 meanings. They represent various categories, including names of the roads (gierkówka, schetynówka), villas (cyrankiewiczówka, jaroszewiczówka), financial amounts (wałęsówka, religówka), alcoholic beverages (Palikotówka, Misiewiczówka) and names of weapons (batorówka, kościuszkówka). The most meaningful formations are: tuskówka, korfantówka and kuroniówka. The popularity of this confluence is the result of the rich connotations possessed by word-formation bases. Therefore, the meanings of derivatives depend on knowledge and the broadly understood context.

PL

W artykule podejmuję problemy derywatów utworzonych za pomocą sufiksu -ówka motywowanych nazwiskiem polityka. Łącznie zgromadziłam 53 takie jednostki, które zostały poświadczone w 86 znaczeniach. Reprezentują one różne kategorie, między innymi nazwy dróg (gierkówka, schetynówka), willi (cyrankiewiczówka, jaroszewiczówka), kwot finansowych (wałęsówka, religówka), alkoholi (Palikotówka, Misiewiczówka) i nazwy broni (batorówka, kościuszkówka). Najwięcej znaczeń mają takie formacje, jak: tuskówka, korfantówka i kuroniówka. Popularność tego zabiegu jest rezultatem bogatych konotacji, jakie mają podstawy słowotwórcze. Znaczenia derywatów są zatem zależne od wiedzy oraz od szeroko pojętego kontekstu.

20

Polisemia werbalna w gwarach

63%

Ejsmunt-Wieczorek I.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

43-57

EN

The subject presented in the article is consistent with a discussion that has been taking place among linguists for years to define the phenomenon of polysemy in the language and setting bondaries between polysemy and monosemy. Thoise issues have been discussed multiple times in relation to general and historical, whereas, the subject of polysemantic words in dialects, in particular, verbal derivates, has not been widely described so far. The reason for this condition seems to be fragremantirity of lexico-graphic data and relatively little progress of works related to dialect wordformation. The purpose of this article is to present verbal polysemy origin mechanisms in dialects based on the available dialect sources and to compare his state with historical Polish language.

PL

Podjęty w artykule temat wpisuje się w trwającą od lat dyskusję językoznawców dotyczącą problemu definiowania zjawiska wieloznaczności w języku oraz stawiania granic między polisemią a monosemią. Zagadnienia te były kilkakrotnie poruszane w odniesieniu do polszczyzny ogólnej oraz historycznej, natomiast problem wyrazów polisemantycznych w gwarach, w szczególności derywatów czasownikowych, nie był jak dotąd szeroko opisywany. Za przyczynę takiego stanu rzeczy uznaje się fragmentaryczność danych leksykograficznych oraz stosunkowo niewielkie zaawansowanie prac nad słowotwórstwem gwarowym. Celem artykułu jest pokazanie mechanizmów powstawania polisemii werbalnej w gwarach na podstawie dostępnych źródeł gwarowych oraz porównanie tego stanu z polszczyzną historyczną.

Refine search results

Produktywne typy słowotwórcze nazw żeńskich we współczesnej polszczyźnie

Tematyczna i słowotwórcza analiza grupy leksykalnej polityka zewnętrzna (na materiale języka rosyjskiego)

Polskie habitatywa na -anin, -an i -ak (przyczynek)