Search results

1

Społeczne problemy opieki zdrowotnej nad pracującymi.

100%

Boczkowski A., Łódzki U.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2013

|

vol. 45

PL

Znaczna część problemów zdrowotnych ‒ w skali jednostkowej i w skali populacji ‒ ma ważne uwarunkowania społeczne, w tym ekonomiczne. Ich uwzględnianie w istotnej mierze wpływa na skuteczność działań służby medycyny pracy (smp). W szczególności relacje między trzema zbiorowymi podmiotami społecznymi ‒ lekarzami smp, pracownikami i pracodawcami są przestrzenią, w której rodzą się sytuacje problemowe, mające swoje źródła w rozdźwięku między ideowymi założeniami i formalnymi uregulowaniami funkcjonowania smp a rzeczywistymi warunkami jej funkcjonowania. Dostrzeganie przez lekarzy smp określonych zjawisk, traktowanie ich (bądź nie) w kontekście pozamedycznym jako problemów o społecznej i psychologicznej charakterystyce; sposób ich oceny, postrzeganie przyczyn, konsekwencji ich występowania oraz perspektyw ich rozwiązania lub złagodzenia ‒ stanowią istotne elementy diagnozy smp, funkcjonującej w warunkach polskich na marginesie zarówno systemu medycznego, jak i systemu zdrowia publicznego, regulowanej sformalizowanymi i wysoce nieskutecznymi przepisami prawnymi. Kwestie te, odniesione do kilku sfer społecznego warunkowania smp, były przedmiotem badania socjologicznego wśród lekarzy prowadzących działalność w tym zakresie. Umożliwiło to sporządzenie charakterystyki głównych sytuacji problemowych w funkcjonowaniu tej instytucji zdrowia publicznego, faktycznie utrudniających bądź uniemożliwiających realizację jej statutowych zadań i celów.

2

Sztuczna inteligencja a zdrowie pracownika – nowe wyzwania

51%

Walusiak-Skorupa J., Kaczmarek P., Wiszniewska M.

Medycyna Pracy

|

2023

|

vol. 74

|

issue 1

227-233

EN

Background The presence of artificial intelligence (AI) in many areas of social life is becoming widespread. The advantages of AI are being observed in medicine, commerce, automobiles, customer service, agriculture and production in factory settings, among others. Workers first encountered robots in the work environment in the 1960s. Since then, intelligent systems have become much more advanced. The expansion of AI functionality in the work environment exacerbates human health risks. These can be physical (lack of adequate machine control, accidents) or psychological (technostress, fear, automation leading to job exclusion, changes in the labour market, widening social differences). Material and Methods The purpose of this article is to identify, based on selected literature, possible applications of AI and the potential benefits and risks for humans. Results The main area of interest was the contemporary work environment and the health consequences associated with access to smart technologies. A key research area for us was the relationship between AI and increased worker control. Conclusions In the article, the authors emphasize the importance of relevant EU legislation that guarantees respect for the rights of the employed. The authors put forward the thesis that the new reality with the widespread use of AI, requires an analysis of its impact on the human psycho-social and health situation. Thus, a legal framework defining the scope of monitoring and collection of sensitive data is necessary.

PL

Wstęp Obecność sztucznej inteligencji (artificial intelligence – AI) w wielu dziedzinach życia społecznego staje się powszechna. Wykorzystuje się ją m.in. w medycynie, handlu, motoryzacji, obsłudze klienta, rolnictwie i produkcji w warunkach fabrycznych. Roboty pojawiły się w środowisku pracy po raz pierwszy w latach 60. XX w. – od tego czasu inteligentne systemy stały się dużo bardziej zaawansowane. Rozszerzanie funkcjonalności AI w środowisku pracy pogłębia ryzyko zagrożeń dla zdrowia człowieka. Mogą mieć one charakter fizyczny (brak odpowiedniej kontroli nad maszyną, wypadki) lub psychiczny (technostres, automatyzacja prowadząca do wykluczenia zawodowego, zmiany na rynku pracy, pogłębiające się różnice społeczne). Materiał i metody Celem artykułu jest wskazanie, na podstawie wybranej literatury, możliwych zastosowań AI oraz potencjalnych korzyści i zagrożeń dla człowieka w kontekście współczesnego środowiska pracy. W artykule podkreślono wagę odpowiednich przepisów unijnych gwarantujących poszanowanie praw zatrudnionych. Wyniki Głównym obszarem zainteresowań autorek było współczesne środowisko pracy oraz konsekwencje zdrowotne związane z dostępem do inteligentnych technologii wynikające np. ze zwiększonej kontroli pracownika. Wnioski Autorki uważają, że nowa rzeczywistość z powszechnym wykorzystaniem AI wymaga analizy jej wpływu na sytuację psychospołeczną i zdrowotną człowieka. Tym samym konieczne są ramy prawne określające zakres monitoringu i zbierania wrażliwych danych.

3

Wpływ pandemii COVID-19 na zasoby i działalność jednostek podstawowych służby medycyny pracy w Polsce

51%

Marcinkiewicz A.

Medycyna Pracy

|

2022

|

vol. 73

|

issue 1

19-24

EN

Background: In 2020, the first year of the COVID-19 pandemic, there were a number of factors affecting employees, employers, and consequently, both directly and indirectly, the occupational health service (OHS). The purpose of this publication is to analyze the activity of physicians and OHS units in this period in Poland. Material and Methods: The analysis of the number of physicians, OHS units and their activities was performed on the basis of the MZ-35 and MZ-35A statistical forms, which represent obligatory medical reporting. Results: There were 6349 occupational medicine physicians in Poland, who are entitled to conduct prophylactic examinations of employees and provide preventive health care, necessary due to working conditions (less by 248 [3.8%] compared to 2019). At the same time, the number of OHS basic units decreased to 5784 (by 3.2%). In 2020, occupational health physicians reported 4 314 520 prophylactic examinations of employees and job applicants, what is over 1 million 231 thousand (22.2%) less than in the year preceding the pandemic. In addition, they reported the performance of 255 887 prophylactic examinations related to the practical vocational training of pupils, students, participants in qualification vocational training and Ph.D. candidates (less by 157 220 [38.1%]). In 2020, they performed 1 933 355 preliminary examinations (23.9% less), 1 924 929 periodic examinations (25.1% less) and 456 236 follow-up examinations (5.1% more). In 2020, there was also a significant decrease in the number of visits to entire workplaces (from 6437 to 3625) and individual positions (from 46 197 to 26 389) carried out by OHS units. Also in 2020, an almost threefold increase (to 2183) in the number of suspected occupational diseases was reported by OHS physicians. In 2019, the duty to submit an annual report regarding prophylactic activities on the MZ-35A form has been obeyed by only 3607 (56.8%) obliged physicians. Conclusions: The COVID-19 pandemic has significantly affected preventive activities carried out by occupational physicians.

PL

Wstęp: W roku 2020 – pierwszym trwania pandemii COVID-19 – doszło do wielu zjawisk wpływających na pracowników oraz pracodawców, a w konsekwencji zarówno pośrednio, jak i bezpośrednio, na służbę medycyny pracy (SMP). Celem artykułu była analiza działalności lekarzy i jednostek SMP w Polsce w tym okresie. Materiał i metody: Analizę liczby lekarzy i jednostek SMP oraz realizowanej przez nich działalności profilaktyczno-orzeczniczej wykonano na podstawie formularzy statystycznych MZ-35 i MZ-35A stanowiących obowiązkową sprawozdawczość medyczną. Wyniki: W 2020 r. w Polsce było zarejestrowanych 6349 lekarzy uprawnionych do wykonywania badań profilaktycznych pracowników i sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej niezbędnej z uwagi na warunki pracy [mniej o 248 (3,8%) w porównaniu z 2019 r.]. Jednocześnie do 5784 (o 3,2%) zmniejszyła się liczba jednostek podstawowych SMP. W 2020 r. lekarze medycyny pracy zgłosili wykonanie 4 314 520 badań profilaktycznych pracowników i kandydatów do pracy, to jest o ponad 1 mln 231 tys. (22,2%) mniej niż w roku poprzedzającym pandemię. Ponadto sprawozdali wykonanie 255 887 badań profilaktycznych w związku z praktyczną nauką zawodu uczniów, studentów, słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych oraz uczestników studiów doktoranckich [mniej o 157 220 (38,1%) niż w 2019 r.]. W 2020 r. przeprowadzili 1 933 355 badań wstępnych (mniej o 23,9% niż w 2019 r.), 1 924 929 badań okresowych (mniej o 25,1%) oraz 456 236 badań kontrolnych (więcej o 5,1%). Odnotowano także znaczny spadek realizowanych przez jednostki SMP liczby wizytacji zarówno całych zakładów pracy (z 6437 do 3625), jak i pojedynczych stanowisk (z 46 197 do 26 389). W pierwszym roku trwania pandemii COVID-19 lekarze SMP zgłosili natomiast niemal trzykrotnie więcej (2183) podejrzeń chorób zawodowych. W 2019 r. corocznego obowiązku sporządzania sprawozdań z działalności profilaktycznej na druku MZ-35A dopełniło zaledwie 3607 (56,8%) zobligowanych do tego lekarzy. Wnioski: Pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na działalność profilaktyczną sprawowaną przez lekarzy medycyny pracy.

4

Health literacy jako element polskiego systemu opieki profilaktycznej nad pracownikami

51%

Dobras M.

Medycyna Pracy

|

2016

|

vol. 67

|

issue 5

681-689

EN

Nowadays it is believed that a comprehensive approach towards one’s health requires the development and subsequent mastering of health literacy. Although this term has no Polish equivalent, it applies to the ability of individuals to access, analyze and understand information necessary to make informed health decisions. In this publication it is suggested that ‘biegłość zdrowotna’ can be used as a corresponding Polish term. This publication is based on the review of the available literature (in Polish and in English) on health literacy. To illustrate the hypothetical level of health literacy among Polish employers and employees reports of the Chief Labour Inspectorate and individual items from the Second European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks (ESENER-2) were used. The analysis proves that health literacy is a multidimensional concept which has been studied and investigated so far only in relation to chosen nosological units, but practically it does not appear in relation to occupational health. There are reasons to believe that in Poland the low level of health literacy among both employers and employees, lies at the forefront of a passive approach towards the safeguarding of workers health. The concept of health literacy needs further dissemination in Poland, whereas the main area of future research should be the design of the Polish tool for assessing health literacy. The national system of occupational health seems to offer a possible ground for implementing such a concept, especially bearing in mind that within the current system there are several entities and services, which have the legal mandate to undertake informative and advisory duties – exactly those, which help build and master health literacy skills. Med Pr 2016;67(5):681–689

PL

Współcześnie uznaje się, że kompleksowe podejście do dbałości o zdrowie wymaga nieustannego kształtowania i doskonalenia health literacy. Pojęcie to, choć nie ma jeszcze dosłownego polskiego odpowiednika, odnosi się do szeroko pojętej świadomości zdrowotnej jednostek, czyli ich zdolności do wyszukiwania, przetwarzania i rozumienia informacji niezbędnych do podejmowania właściwych decyzji zdrowotnych, także w sferze aktywności zawodowej. W niniejszej pracy zaproponowano wprowadzenie terminu ‘biegłość zdrowotna’ jako polskiego odpowiednika ‘health literacy’. Materiały źródłowe do przygotowania publikacji uzyskano w wyniku przeglądu polsko- i anglojęzycznego piśmiennictwa dotyczącego health literacy. Do zobrazowania prawdopodobnego poziomu health literacy wśród polskich pracodawców i pracowników wykorzystano raporty Głównego Inspektoratu Pracy oraz wybrane wyniki drugiego „Europejskiego badania przedsiębiorstw na temat nowych i pojawiających się zagrożeń” (Second European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks – ESENER-2). Przeprowadzona analiza wskazuje, że health literacy jest zagadnieniem wielopłaszczyznowym i dotychczas zbadanym w odniesieniu do kilku jednostek chorobowych, natomiast praktycznie niepojawiającym się w systemach profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami. Istnieją przesłanki, żeby sądzić, że u podstaw pasywnego (najczęściej pozostającego w zgodzie jedynie z minimalnymi wymaganiami prawnymi) podejścia do kwestii umacniania zdrowia polskich pracowników leży m.in. niski poziom biegłości zdrowotnej zarówno wśród pracodawców, jak i pracowników. Koncepcja health literacy wymaga w Polsce upowszechnienia, natomiast przedmiotem dalszych badań i rozważań dotyczących wykorzystania tej koncepcji w poszczególnych dziedzinach ochrony zdrowia powinno być przede wszystkim zbudowanie odpowiedniego na polskim gruncie narzędzia badawczego do oceny poziomu biegłości zdrowotnej. Istnieje również potencjał do zastosowania tej koncepcji w ochronie zdrowia pracujących, tym bardziej że funkcjonują w Polsce służby i podmioty właściwe do podejmowana działań o charakterze informacyjno- doradczym, a więc takich, które pozwalają budować i doskonalić health literacy. Med. Pr. 2016;67(5):681–689

5

Analiza zadań służby medycyny pracy realizowanych w Polsce w latach 1997–2014. Czy w pełni wykorzystujemy potencjał badań profilaktycznych?

51%

Marcinkiewicz A., Wojda M., Walusiak-Skorupa J., Hanke W., Rydzyński K.

Medycyna Pracy

|

2017

|

vol. 68

|

issue 1

EN

Background Mandatory medical reports can be used to evaluate the scope of activity of occupational health services (OHS), including the number and kind of services. Material and Methods The analysis comprised data for the period 1997–2014, derived from mandatory reports MZ-35A submitted by OHS units. Results During the analyzed period the number of occupational medicine physicians decreased from 8507 to 6741, while the number of OHS units – responsible for prophylactic care – increased from 4967 to 6261. In the years under report 3,961 million mandatory health check-ups were performed, of which 99.3% resulted in issuing fitness for work certificates. Pre-employment examinations made 38.8%, while periodical ones – 52.8% and control ones – 6.7% of all check-ups. Moreover, 336 700 examinations of apprentices, students, vocational courses attendants and Ph.D. students were performed to evaluate any contradictions for vocational training. In 2014, there were 1871 workers provided with preventive care per 1 occupational physician. It was estimated that despite legal obligation, only 22.2% of employers had signed agreements with OHS units. Conclusions The analysis of the number and kind of services provided by OHS units revealed high but not fully exploited potential for efficient prophylaxis of both directly occupational work-related and indirectly work-exacerbated diseases. Med Pr 2017;68(1):105–119

PL

Wstęp Na podstawie danych pochodzących z obowiązkowej sprawozdawczości oceniono zakres opieki profilaktycznej sprawowanej przez lekarzy służby medycyny pracy (SMP) w Polsce, w tym liczbę i rodzaje realizowanych świadczeń. Materiał i metody Analizą objęto dane z lat 1997–2014, zawarte w wypełnianym corocznie przez lekarzy SMP formularzu statystycznym MZ-35A – „Sprawozdanie lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracujących”. Wyniki W analizowanym okresie liczba lekarzy SMP zmniejszyła się z 8507 do 6741, natomiast z 4967 do 6261 wzrosła liczba podstawowych jednostek SMP, które są podmiotami właściwymi do sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi. W latach 1997–2014 w Polsce rocznie wykonywano średnio 3,961 mln obowiązkowych dla pracowników badań profilaktycznych. W 99,3% przypadków kończyły się one wydaniem orzeczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Badania wstępne przed podjęciem pracy stanowiły średnio 38,8% wszystkich badań profilaktycznych, okresowe – 52,8%, a wykonywane po przekraczającej 30 dni absencji chorobowej badania kontrolne – 6,7%. Dla potrzeb oceny predyspozycji zdrowotnych w związku z praktyczną nauką zawodu lekarze SMP rocznie przeprowadzali średnio 336,7 tys. badań profilaktycznych uczniów, studentów, słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych i uczestników studiów doktoranckich. W 2014 r. na 1 lekarza SMP przypadało średnio 1871 pracowników podlegających opiece profilaktycznej. Szacuje się, że mimo obowiązku ustawowego podstawowe jednostki SMP mają umowy zawarte jedynie z 22,2% wszystkich pracodawców. Wnioski Liczba i rodzaj świadczeń wykonywanych corocznie w Polsce przez SMP wskazuje na wysoki, ale nie w pełni wykorzystany potencjał prowadzonej skutecznie profilaktyki chorób zarówno bezpośrednio związanych z pracą zawodową, jak i pośrednio wpływających na możliwość wykonywania pracy. Med. Pr. 2017;68(1):105–119

6

Wyzwania medycyny pracy wobec problemu chorób związanych z pracą oraz starzenia się populacji osób pracujących. Dalszy kierunek rozwoju i celowe zmiany w opiece profilaktycznej nad pracującymi w Polsce

51%

Marcinkiewicz A., Walusiak-Skorupa J., Wiszniewska M., Rybacki M., Hanke W., Rydzyński K.

Medycyna Pracy

|

2016

|

vol. 67

|

issue 5

691-700

EN

The system of occupational health care in Poland, based on occupational medicine service, takes care of almost 12.5 million employees subjected to over 4.5 million obligatory periodic medical check ups. This form of providing prophylactic care comes down to examinations dictated by legal regulations, whose scope is not oriented towards a comprehensive workers’ health assessment, but to the examination of the systems and organs critical to work-related dangers. Simultaneously, epidemiological data indicate a large number of chronic diseases, which may influence the professional activity, like hypertension or diabetes and a high percentage of patients not aware of their illness. Since patients participating in obligatory examinations usually feel healthy and do not use health care services on a daily basis, an occupational medicine physician has a unique opportunity to detect health disorders at an early stage, which can prevent the development of health complications affecting the condition of the patient, limiting their professional activity, but also causing additional costs of the health care system. The authors have proven the need to involve occupational medicine services in the prevention of chronic diseases and the need to introduce additional sources of financing for procedures enabling early detection of diseases the patient may not be aware of or control of the effectiveness of already diagnosed illnesses. They addressed the need to change the current legal form of establishing and announcing the range of examinations and directives for certifying the lack or presence of health contraindications to work to the specified and updated standards prepared by scientific research institutes and occupational medicine societies. Med Pr 2016;67(5):691–700

PL

System ochrony zdrowia pracujących w Polsce, oparty na świadczeniach realizowanych przez służbę medycyny pracy, obejmuje opieką niemal 12,5 mln pracowników. Rocznie wykonuje się u nich ponad 4,5 mln obowiązkowych badań okresowych. Tak sprawowana opieka profilaktyczna sprowadza się jednak najczęściej tylko do wykonywania badań określonych przepisami Kodeksu pracy. Ich zakres nie jest ukierunkowany na kompleksową ocenę stanu zdrowia pracujących, lecz na ocenę tych układów i narządów człowieka, które są krytyczne dla zagrożeń występujących na stanowisku pracy. Tymczasem dane epidemiologiczne wskazują na wysoką chorobowość z powodu chorób przewlekłych, które wpływają na utrzymywanie aktywności zawodowej (takich jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca), oraz na znaczny odsetek chorych nieświadomych swojej choroby lub nieuzyskujących odpowiednich efektów terapeutycznych. Na obligatoryjne badania lekarskie zgłaszają się osoby przekonane o swoim zdrowiu, niekorzystające na co dzień z opieki zdrowotnej, dlatego lekarz medycyny pracy ma unikalną możliwość wykrycia zaburzeń w stanie zdrowia pracownika na ich wczesnym etapie. Dzięki temu może zapobiegać rozwojowi powikłań z jednej strony obciążających zdrowie samego pracownika, a z drugiej powodujących dodatkowe obciążenie finansowe dla całego systemu ochrony zdrowia. Konkludując, w artykule wskazano potrzebę zaangażowania służby medycyny pracy w profilaktykę chorób przewlekłych i związaną z tym konieczność wprowadzenia dodatkowych (oprócz pracodawców) źródeł finansowania działań profilaktycznych, umożliwiających wczesne wykrywanie stanów chorobowych, których pacjent nie jest świadomy, lub kontrolę skuteczności leczenia chorób już zdiagnozowanych. Podniesiono także potrzebę zmiany ustanawiania i publikowania zakresu badań oraz wytycznych do orzekania o braku lub istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do pracy z dotychczasowej formy prawnej na rzecz standardów określanych i na bieżąco publikowanych przez instytuty badawcze i towarzystwa naukowe działające w obszarze medycyny pracy. Med. Pr. 2016;67(5):691–700

7

Czy cukrzycę można traktować jako chorobę pośrednio związaną z pracą?

51%

Marcinkiewicz A., Radomska A., Hanke W., Walusiak-Skorupa J.

Medycyna Pracy

|

2017

|

vol. 68

|

issue 5

667-675

EN

In this article the authors attempted to analyze the arguments for considering diabetes as a work-related disease. An overview of literature has been done out of articles published in the years 1980–2016, with the use of combination of key words referring to employment, workplace, and diabetes. The PubMed database was the source of data. The authors indicate that the following arguments are in favor of diabetes being recognized as a work-related disease: diabetes is not an occupational disease, it is not directly related to the work environment or the way the work is performed, but there are observed adverse effects of occupational work-related nuisances, such as night shift work, long work hours, job strain or workplace standing time, which influence its development and course. The number of publications on diabetes, including the problem of occupational work is comparable to the number of analogous publications concerning work-related diseases such as hypertension or ischemic heart disease. Moreover, some aspects of professional activity and diabetes were also included in clinical recommendations for the workplace, which is uncommon in the case of other diseases, even those generally recognized as work-related. Data from medical references, indicating the effectiveness of workplace interventions aimed at preventing diabetes development and/or worsening of its course should be considered as an argument for the inclusion of diabetes into the group of work-related diseases. This should also support the need for further research and practical actions aimed at preventing diabetes at the workplace. Med Pr 2017;68(5):667–675

PL

W artykule autorzy podjęli próbę analizy argumentów przemawiających za włączeniem cukrzycy do grupy chorób pośrednio związanych z pracą. Przeprowadzono przegląd literatury spośród artykułów opublikowanych w latach 1980–2016 w języku angielskim, w którym wykorzystano kombinacje słów kluczowych związanych z pracą zawodową i cukrzycą. Źródłem danych była baza PubMed. Autorzy wskazują, że za uznaniem cukrzycy za chorobę pośrednio związaną z pracą przemawia spełnienie warunków jej definicji: cukrzyca nie należy do chorób zawodowych, nie jest bezpośrednio związana ze środowiskiem pracy lub sposobem jej wykonywania, ale obserwowany jest niekorzystny wpływ na jej rozwój lub przebieg określonych uciążliwości zawodowych (w tym przypadku zmianowej pracy nocnej, wydłużonego czasu pracy, stresu zawodowego czy długotrwałej pracy siedzącej). Liczba publikacji poświęconych cukrzycy, w których uwzględniono problem pracy zawodowej, jest porównywalna z liczbą analogicznych publikacji dotyczących chorób uznanych za związane z pracą, jak nadciśnienie tętnicze czy choroba niedokrwienna serca. Aspekty aktywności zawodowej zostały uwzględnione ponadto w zaleceniach klinicznych dotyczących postępowania wobec chorych na cukrzycę, co jest niespotykane w innych tego typu standardach, nawet w przypadku chorób powszechnie uznanych za związane z pracą. Argumentem przemawiającym za włączeniem cukrzycy do grupy chorób pośrednio związanych z pracą, potwierdzającym jednocześnie potrzebę dalszych badań i praktycznych działań ukierunkowanych na prewencję cukrzycy w miejscu pracy, są także dane z piśmiennictwa, które wskazują na skuteczność interwencji w miejscu pracy ukierunkowanej na zapobieganie cukrzycy lub pogorszenia jej przebiegu. Med. Pr. 2017;68(5):667–675

8

Dobre praktyki w opiece profilaktycznej nad kobietą ciężarną w miejscu pracy – wpływ czynników szkodliwych i uciążliwości występujących w środowisku pracy i domowym na przebieg oraz wynik ciąży

51%

Marcinkiewicz A., Wężyk A., Muszyński P., Polańska K., Makowiec-Dąbrowska T., Wiszniewska M., Walusiak-Skorupa J., Hanke W.

Medycyna Pracy

|

2015

|

vol. 66

|

issue 5

713-724

EN

The key activity in good practice of occupational medicine is to control, on a regular basis, the workers’ health and how it is affected by the work environment and – consequently – to provide the employers and employees with advice regarding the organization, ergonomics, physiology and psychology of work. Occupational medicine practitioners should remember that certain duties are performed both at work and at home. This issue is particularly important in preventive healthcare of pregnant working women. Taking the above into consideration, we reviewed the literature with respect to nuisance and occupational risk factors, which might be associated with professional and household duties. The research indicates the need to reduce activities that require frequent bending or lifting, put a women at risk of falling or cause excess occupational stress for pregnant women. We would like to draw the doctors’ attention to the possibility of exceeding a 4-hour limit of work at video display terminals and negative effects of low physical exercise and sitting for a long time both at work and at home. Since long working hours (over 40 h/week) affect the course of pregnancy negatively, total working time at work (including any additional jobs) and at home must be taken into account in the occupational risk assessment. To sum up, we emphasize that preventive healthcare of pregnant working women should mainly include education programmes. Women need to know how to perform their work safely and pay attention to the scope and frequency of household tasks (duties). Med Pr 2015;66(5):713–724

PL

Kluczowym działaniem w ramach dobrych praktyk w opiece profilaktycznej jest systematyczna kontrola stanu zdrowia pracujących, ocena jego związku przyczynowego z warunkami pracy oraz w efekcie – udzielanie pracownikom i pracodawcom porad w zakresie organizacji pracy, ergonomii, fizjologii i psychologii pracy. Lekarz medycyny pracy powinien przy tym pamiętać, że niektóre czynności wykonywane przez pracowników nie tylko wchodzą w zakres obowiązków zawodowych, ale są wykonywane przez nich również w domu. Taka świadomość jest szczególnie ważna w opiece profilaktycznej nad pracującą ciężarną. Biorąc powyższe pod uwagę, autorzy niniejszej publikacji dokonali przeglądu piśmiennictwa pod kątem uciążliwości i czynników szkodliwych, na które kobiety w ciąży mogą być narażone w trakcie wykonywania pracy zawodowej i w warunkach domowych. Przedstawione wyniki badań wskazują konieczność minimalizowania u ciężarnych czynności wymuszających częste pochylanie się, grożących upadkiem, wymagających dźwigania oraz związanych z nadmiernym stresem. Zwrócono uwagę na możliwość przekraczania łącznie w pracy i w domu obecnie obowiązującego w polskim prawie limitu 4 godzin pracy przy komputerze – głównie ze względu na wiążący się z tym niekorzystny wpływ niskiej aktywności fizycznej i długotrwale utrzymywanej pozycji siedzącej. Ze względu na niekorzystny wpływ pracy powyżej 40 godz. tygodniowo na przebieg ciąży w ocenie ryzyka zawodowego wskazana jest analiza łącznego czasu pracy ciężarnej z uwzględnieniem dodatkowych prac zarobkowych i zajęć domowych. W podsumowaniu autorzy podkreślają, że opieka profilaktyczna nad pracującą ciężarną wymaga edukowania ciężarnych w zakresie sposobu wykonywania obowiązków służbowych, ze zwróceniem uwagi na zakres i częstość czynności domowych analogicznych do zawodowych. Med. Pr. 2015;66(5):713–724

9

Badania psychologiczne w służbie medycyny pracy – regulacje prawne: część II

51%

Waszkowska M., Wężyk A.

Medycyna Pracy

|

2018

|

vol. 69

|

issue 6

673-684

EN

This paper constitutes a continuation of the critical analysis of legal aspects of psychological examinations in some group of workers. In this part the appeal procedure, documentation, costs of examinations and supervision are discussed. The analysis has shown many deficiencies in regulations related to all aspects of psychological examinations. They arise from incoherence of legal regulations and the lack of regulations of some questions. This legal standing is restricted to occupational work and adversely affects the quality of supplied services. Therefore acts of law and regulations relevant to psychological examinations for the purpose of fitness-to-work certification need necessary adjustments. According to authors it is desirable to end the legal procedure amending the act of law on a profession of psychology and the self-government of psychologists, as well as to develop and implement executive regulations. Med Pr 2018;69(6):673–684

PL

Artykuł kontynuuje krytyczną analizę prawnych aspektów badań psychologicznych różnych grup pracowników. W tej części omówiono kwestie dotyczące procedury odwoławczej, dokumentowania, kosztów oraz nadzoru nad badaniami. Obserwacje ukazały ich liczne niedoskonałości związane ze wszystkimi aspektami badań. Wynikają one z niespójności przepisów aktów prawnych oraz braku regulacji niektórych zagadnień. Taki stan prawny utrudnia psychologom prowadzenie czynności zawodowych i niekorzystnie wpływa na jakość wykonywanych świadczeń. Dlatego wprowadzenie zmian w ustawie i rozporządzeniach regulujących zagadnienia związane z wykonywaniem badań psychologicznych o zdolności do pracy jest konieczne. Pożądanym rozwiązaniem, zdaniem autorek, byłoby zakończenie prac nad ewentualnymi zmianami w ustawie o zawodzie psychologa i samorządzie psychologów oraz przygotowanie i wprowadzenie w życie odpowiednich aktów wykonawczych. Med. Pr. 2018;69(6):673–684

10

Potrzeba działań prewencyjnych dotyczących chorób cywilizacyjnych w opiece profilaktycznej sprawowanej przez służbę medycyny pracy – opinia pracujących

51%

Lipińska-Ojrzanowska A., Magnuska J., Świerczyńska-Machura D., Walusiak-Skorupa J., Marcinkiewicz A., Wiszniewska M.

Medycyna Pracy

|

2019

|

vol. 70

|

issue 4

425-433

EN

Background Every year in Poland almost 5 million prophylactic examinations (PEs) are carried out by occupational medicine specialists (OMPs) among workers, for the purposes envisaged in the Polish Labour Code. The aim of this study was to collect workers’ opinions on the possible extension of these check-ups in the field of prophylaxis and prevention of civilization diseases (CivDs), focusing also on the “healthy lifestyle” recommendations. Material and Methods The study group comprised 325 employees who filled out an anonymous questionnaire containing questions about the possible extension of the PE scope for CivD and cancer prophylaxis. During medical check-ups, evaluation of the incidental glucose (IG) and total cholesterol (TCh) levels, waist circumference measurement and electrocardiography (ECG) were proposed. The respondents were asked about the most interesting issues for discussing with OMPs. Results Screening tests for some cancers (69.5%) and risk factors for CivDs (61.5%) were indicated as the most interesting topics to discuss with OMPs. The possibility for evaluating the levels of IG and TCh during PEs was approved by approx. 94.8% and 95.3% of the respondents, respectively. Almost 96% accepted having ECG and 80% agreed to waist circumference measurement. As many as 89.5% of the respondents supported the idea of organizing physical activities at their workplaces, and 77.8% were eager to learn about “healthy lifestyles” during training sessions conducted at their workplaces. Conclusions Restricting the aim of PEs just to certifying the ability to work, or identifying certain medical contraindications, means losing a chance for implementing the prophylaxis and prevention of diseases’ development among active working subjects. The kinds of activities proposed by the authors of this publication have been approved by the employees. Med Pr. 2019;70(4):425–33

PL

Wstęp Każdego roku w Polsce wykonuje się w celach przewidzianych w Kodeksie pracy prawie 5 mln badań profilaktycznych osób pracujących. Celem badania przeprowadzonego przez autorów artykułu było uzyskanie opinii pracowników na temat celowości poszerzenia zakresu tych badań o profilaktykę chorób cywilizacyjnych (m.in. działania edukacyjne dotyczące zdrowego stylu życia). Materiał i metody Anonimową ankietę na temat rozszerzenia opieki o działania profilaktyczne dotyczące chorób cywilizacyjnych i nowotworowych wypełniło 325 pracowników. Zaproponowano uzupełnienie badań przeprowadzanych w celach przewidzianych w Kodeksie pracy o oznaczenie we krwi pobranej z opuszki palca glikemii przygodnej i cholesterolu całkowitego oraz wykonanie pomiaru obwodu brzucha i zapisu elektrokardiograficznego (EKG). Zapytano o najbardziej interesujące tematy, które powinien omówić lekarz służby medycyny pracy (SMP). Wyniki Jako interesujące tematy najczęściej wskazywano badania przesiewowe w kierunku chorób nowotworowych (69,5%) oraz czynniki ryzyka chorób cywilizacyjnych (61,5%). Rozszerzenie zakresu badania profilaktycznego o EKG zaakceptowało 95,7% osób, pomiar stężenia cholesterolu całkowitego − 95,3%, oznaczenie glikemii przygodnej − 94,8%, pomiar obwodu brzucha − 80%. Aż 89,5% ankietowanych poparło organizację zajęć sportowych w miejscu pracy i/lub dofinansowanie przez pracodawcę dostępu do obiektów sportowych, a 77,8% badanych wyraziło chęć uczestniczenia w szkoleniach nt. zdrowego stylu życia w miejscu pracy. Wnioski Ograniczenie badań lekarskich wskazanych w Kodeksie pracy do certyfikowania zdolności lub istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania określonej pracy skutkuje utratą szansy na wdrożenie profilaktyki schorzeń u osób aktywnych zawodowo, które mają poczucie pełnego zdrowia. Zaproponowane przez autorów publikacji rodzaje działań spotkały się z aprobatą pracowników. Med. Pr. 2019;70(4):425–433

11

Realia profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami w Polsce

51%

Kopias J. A.

Medycyna Pracy

|

2015

|

vol. 66

|

issue 6

815-825

EN

Background The Polish occupational health system (OHS), existing over the past 17 years, has recently been contested as never before. Critical voices pertain to both legislative and executive aspects of the system, in which key roles are played by employers and occupational medicine service. There are some reasons for making a hypothesis that relevant norms are not always respected by the main actors. Material and Methods The data on the observance of norms by entities responsible for providing workers with prophylactic health care were analyzed. They were obtained from the existing external resources and materials collected during the implementation of tasks assigned by the Ministry of Health. Results Legal norms, which constitute OHS in Poland are generally neither respected by the employers, nor by the representatives of occupational medicine service. Nearly half (45–47%) of employers infringe provisions relating to medical examinations of workers. Such a degree of non-observance of respective laws would have not been the case if it was not for the attitudes and “silent approval” of many (but not all) occupational physicians. Laws defining the responsibilities of occupational medicine service units on one hand, and of employers on the other, are for many reasons infringed by both groups. Conclusions The data analyses indicate that the Polish OHS is, to a large extent, not acceptable and should be replaced with another one founded on other assumptions and responsive to contemporary occupational health challenges. New provisions should be formulated on the basis of merit and guided by socially accepted norms. Med Pr 2015;66(6):815–825

PL

Wstęp Funkcjonujący w Polsce od 17 lat system profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami jest ostatnio, jak nigdy wcześniej, kontestowany. Dotyczy to zarówno rozwiązań zawartych w warstwie legislacyjnej systemu, jak i sfery wykonawczej, w której podstawową rolę odgrywają pracodawcy i służba medycyny pracy (SMP). Istnieją przesłanki pozwalające postawić hipotezę, że normy zawarte w ustawach i rozporządzeniach dotyczących profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami nie są respektowane przez znaczną część głównych graczy. Materiał i metody Analizie poddano dane o zakresie przestrzegania norm przez podmioty odpowiedzialne za realizację zadań z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami. Dane pochodzą zarówno z dostępnych źródeł zewnętrznych, jak i materiałów uzyskanych w trakcie realizacji zadań zleconych przez Ministerstwo Zdrowia. Wyniki Normy prawne konstytuujące polski system profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami nie są respektowane przez pracodawców ani przedstawicieli służby medycyny pracy. Co najmniej połowa pracodawców (45–47%) dopuszcza się wielu naruszeń przepisów dotyczących wstępnych i okresowych badań lekarskich pracowników. Tak znaczny stopień naruszeń norm nie byłby możliwy bez sprzyjających temu postaw części lekarzy SMP. Zarówno jednostki organizacyjne SMP, jak i pracodawcy z różnych powodów dopuszczają się wielu uchybień wobec norm określających sposób ich funkcjonowania. Wnioski Dokonane analizy wskazują, że obowiązujący system opieki zdrowotnej nad pracownikami, jako w dużej mierze nieakceptowany, powinien być zastąpiony nowym, opartym na innych założeniach i zasadach lepiej dostosowanych do współczesnych wyzwań. U podstaw przepisów prawnych konstytuujących nowy system powinny lec normy nie tylko merytorycznie zasadne, ale także społecznie akceptowane. Med. Pr. 2015;66(6):815–825

12

Badania psychologiczne w służbie medycyny pracy – regulacje prawne: część I

51%

Waszkowska M., Wężyk A.

Medycyna Pracy

|

2018

|

vol. 69

|

issue 5

561-572

EN

In Poland psychological assessment for the purpose of fitness-to-work certification is regulated by the law. In the majority of cases, only psychologists registered with the occupational health services are authorized to conduct the assessment procedures. In this study 32 legal documents (17 acts and 15 directives) have been analyzed to identify the most problematic issues pertaining to psychological examination and to suggest certain changes in the regulations, as well as to raise the psychologists’ awareness of the legal aspects of their work. Due to the number of the topics explored, the results of the study will be published as two separate, yet related articles. The first one concentrates on the qualifications of psychologists, the examination reference process, the aim and scope of the psychological assessment, and the validity of the assessment results. In part II other issues, not directly related to the diagnostic process, will be discussed. Med Pr 2018;69(5):561–572

PL

Zagadnienia związane z badaniami psychologicznymi w orzecznictwie o zdolności do pracy są regulowane przepisami prawa. W wielu przypadkach badania te mogą być wykonywane wyłącznie przez psychologów służby medycyny pracy. Dokonano analizy 32 aktów prawnych (17 ustaw i 15 rozporządzeń). Jej celem było m.in. wskazanie problematycznych kwestii związanych z badaniami i sformułowanie propozycji zmian przepisów oraz przybliżenie psychologom prawnych aspektów ich pracy. Ze względu na obszerność materiału (19 ustaw i 13 rozporządzeń) zostanie on opublikowany w dwóch częściach. Niniejsza część I dotyczy kwalifikacji psychologów, kierowania na badania, celu i zakresu badań oraz terminów ich przeprowadzania. W części II omówione zostaną zagadnienia niezwiązane bezpośrednio z diagnostyką. Med. Pr. 2018;69(5):561–572

13

Zasoby i działalność jednostek służby medycyny pracy w Polsce: analiza obligatoryjnej sprawozdawczości za lata 2014–2018

51%

Marcinkiewicz A.

Medycyna Pracy

|

2020

|

vol. 71

|

issue 4

429-440

EN

BackgroundThe number and activities of occupational medicine physicians and occupational health service (OHS) units can be determined on the basis of obligatory medical reporting.Material and MethodsThe paper covers an analysis of the MZ-35 and MZ-35A statistical forms dated 2014–2018. In order to assess the scope of medical reporting, an online questionnaire survey among occupational medicine experts was performed.Resultsthe scope of medical reporting, an online questionnaire survey among occupational medicine experts was performed. Results: There were 6685 occupational medicine physicians, 6005 basic OHS units and 20 regional occupational health centers (ROHC) registered in Poland in 2018. Certain regional differences in access to OHS can be noticed. On average, there were 3481 persons of productive age per 1 occupational medicine physician. On average, in 2014–2018, 5 223 000 prophylactic examinations of workers were performed annually, along with 322 000 examinations (also annually) related to the practical vocational training of pupils, students, participants in qualification vocational training and Ph.D. candidates. For the first time in history, in 2018 more preliminary than periodic examinations were performed. Every year, approximately 0.03% of the medical certificates regarding the existence or lack of medical contraindications to perform work, which are issued by basic OHS units, are being questioned by either employees or employers. In 58% of such cases, the initial decision was changed as a result of an appeal procedure in ROHC. The duty to submit an annual report regarding prophylactic praactivities has been obeyed by <60% of the obliged physicians in the recent 2 years. Among the most important reasons for such a situation, the implementation of online reporting, a lack of real consequences for not submitting the report, and a poor knowledge of said reporting among physicians were mentioned.ConclusionsIt is necessary to monitor, on the regional level, the availability of prophylactic care provided by OHS physicians, both for all employers obliged to provide such care and for all employees obliged to undergo medical examinations. The scope of obligatory public statistics reporting regarding OHS activities needs updates. Due to a relatively stable situation in relation to the types of issued certificates, it should be less detailed.

PL

WstępLiczbę lekarzy i jednostek służby medycyny pracy (SMP) w Polsce, a także realizowaną przez nich działalność profilaktyczno- orzeczniczą można ocenić na podstawie obowiązkowej sprawozdawczości medycznej.Materiał i metodyAnalizą objęto dane z lat 2014–2018 zawarte w formularzach statystycznych MZ-35 i MZ-35A. Dla potrzeb oceny zakresu sprawozdawczości z dziedziny medycyny pracy przeprowadzono online kwestionariuszowe badanie opinii ekspertów.WynikiW 2018 r. w Polsce było zarejestrowanych 6685 lekarzy SMP, 6005 jednostek podstawowych SMP oraz 20 wojewódzkich ośrodków medycyny pracy (WOMP). Widoczne jest zróżnicowanie terytorialne pod względem dostępu do świadczeń medycyny pracy. W Polsce na 1 lekarza SMP przypada średnio 3481 osób w wieku produkcyjnym (najmniej w województwie śląskim – 1566 osób, najwięcej w podlaskim – 7142). W latach 2014–2018 wykonywano rocznie średnio 5 223 000 badań profilaktycznych pracowników oraz 322 000 badań w związku z praktyczną nauką zawodu wśród uczniów, studentów, słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych i uczestników studiów doktoranckich. W 2018 r. po raz pierwszy wykonano więcej badań wstępnych niż okresowych. Rocznie ok. 0,03% orzeczeń lekarskich o braku lub istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do pracy wydawanych w jednostkach podstawowych SMP jest kwestionowana pod względem formalnym przez pracowników lub pracodawców. W wyniku postępowania odwoławczego prowadzonego w WOMP-ach w 58% takich przypadków zmieniono pierwotną decyzję orzeczniczą. W ostatnich latach <60% lekarzy zobligowanych do sporządzania sprawozdań z działalności profilaktycznej spełniało ten coroczny obowiązek. Za główne przyczyny takiej sytuacji ankietowani eksperci uznali wprowadzenie sprawozdawczości elektronicznej, brak realnych konsekwencji za nieprzesłanie sprawozdania oraz niedostateczną wiedzę lekarzy.WnioskiNależy monitorować terytorialną dostępność badań profilaktycznych wykonywanych przez lekarzy SMP dla wszystkich zobligowanych do ich zapewnienia pracodawców oraz dla wszystkich pracowników, którzy mają obowiązek poddać się badaniom. Zakres przedmiotowy obligatoryjnej statystyki publicznej dotyczący działalności orzeczniczej medycyny pracy wymaga aktualizacji. Z uwagi na dużą stabilność rodzajów wydawanych orzeczeń powinien mieć zawężony zakres szczegółowości.

Refine search results

Społeczne problemy opieki zdrowotnej nad pracującymi.

Sztuczna inteligencja a zdrowie pracownika – nowe wyzwania

Wpływ pandemii COVID-19 na zasoby i działalność jednostek podstawowych służby medycyny pracy w Polsce

Health literacy jako element polskiego systemu opieki profilaktycznej nad pracownikami

Analiza zadań służby medycyny pracy realizowanych w Polsce w latach 1997–2014. Czy w pełni wykorzystujemy potencjał badań profilaktycznych?

Wyzwania medycyny pracy wobec problemu chorób związanych z pracą oraz starzenia się populacji osób pracujących. Dalszy kierunek rozwoju i celowe zmiany w opiece profilaktycznej nad pracującymi w Polsce

Czy cukrzycę można traktować jako chorobę pośrednio związaną z pracą?

Dobre praktyki w opiece profilaktycznej nad kobietą ciężarną w miejscu pracy – wpływ czynników szkodliwych i uciążliwości występujących w środowisku pracy i domowym na przebieg oraz wynik ciąży

Badania psychologiczne w służbie medycyny pracy – regulacje prawne: część II

Potrzeba działań prewencyjnych dotyczących chorób cywilizacyjnych w opiece profilaktycznej sprawowanej przez służbę medycyny pracy – opinia pracujących

Realia profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami w Polsce

Badania psychologiczne w służbie medycyny pracy – regulacje prawne: część I

Zasoby i działalność jednostek służby medycyny pracy w Polsce: analiza obligatoryjnej sprawozdawczości za lata 2014–2018