Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Authors help
Years help

Results found: 462

first rewind previous Page / 24 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  samorząd terytorialny
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 24 next fast forward last
PL
Territorial self-government is one of the fundamental institutions of a modern democratic state of law. There are numerous European traditions of self-government that have produced different concepts and, consequently, different theories of territorial self-government. The most important ones include the naturalist, state, and political theories. Each of them shows a different picture of the origin, essence and the scope of legal personality a territorial self-government has, of local communities, the position of the administrative unit of the commune and higher units. Depending on the concept one chooses, political and organizational solutions are differentiated, as are the tasks of territorial self-government units, the competences of its organs and the authority of state organs to exercise control and supervision. On the basis of the solutions adopted in every country, and at a given level of development of the state, the degree of decentralization of power, the degree of autonomy, self-reliance and independence of territorial self-government is determined.
EN
W artykule zaprezentowano rozważania nawiązujące do prowadzonych badań naukowych, które zwracają uwagę na potrzebę wypracowania określonych standardów nadzoru w spółkach komunalnych. Pierwsza część pracy koncentruje się na wyjaśnieniu istoty ładu korporacyjnego, a następnie zostały omówione najważniejsze spostrzeżenia i wnioski sformułowane w wyniku przeprowadzonej analizy stosownych dokumentów, odnoszących się do zasad sprawowania nadzoru właścicielskiego w spółkach komunalnych. Omawiane regulacje mające na celu podwyższenie standardów nadzoru właścicielskiego i wypracowanie dobrych praktyk, w szczególności zwracają uwagę na kwestie wymagań formalnych, jakie obowiązują w procesie wyboru kandydatów na członków rad nadzorczych, a także uwypuklają zadania w ramach nadzoru nad spółkami z uwzględnieniem aspektów ekonomiczno-finansowych. Autor podkreśla, że istotną rolę dla skuteczności tych działań odgrywa proces właściwego obiegu pomiędzy organami spółki informacji, dotyczących bieżącego ich funkcjonowania, co może w istotny sposób wzmocnić wewnętrzną kontrolę i ułatwić zarządzanie ryzykiem.
EN
Nowadays, functioning of local governments is mostly affected by two phenomena: globalization and locality. Globalizations processes, and among them, tendency to increase the freedom and speed of movement of capital, people, goods and services; give businesses and citizens particular opportunities. These opportunities among others are related with the freedom to choose their place of business, residence, place of work or a place of rest. The above create a specific outlook for the places of reception of investments, businesses or individuals, and so for territorial units managed by local governments. In order to meet the global market requirements, local governments must demonstrate flexibility, innovation and market-based approach, adapting to the needs of interested groups of customers: businesses, tourists, residents, investors. Counterweight to what entails the processes of globalization is observable tendency to expose what is local by communities to emphasize their own identity and affiliation to the region. Local governments in Poland since the late 90’s have gained greater powers and greater freedom of action, which enabled them to implement their role as “managers” of territorial units, which manage, and thus have influence on the directions of development of their “small homelands”. To take advantage of emerging, therefore, opportunities, local authorities - as mentioned above - have to demonstrate entrepreneurial and innovative approach. The use of the concept of territorial marketing can be regarded without a doubt as an entrepreneurship attitude of local governments in the conditions of globalization. Market-based approach founded on the marketing concept allows one to increase the efficiency of activities related to resource management of individual territorial units, thus being a useful tool to enhance their competitiveness. This paper contains reflections on application of the concepts of territorial marketing by public authorities to manage their own development.
EN
Territorial government, especially at the level of commune, is a specific organisation of local society in which inhabitants according to the law make up a civic community. This community has the right to independently decide about many issues concerning it and, by virtue of the occupied territory, also has the right to a say in the direction of the development of their local area. The author discusses issues connected with the concepts of territorial government, civic society and subsidiarity, and indicates the links between them.
PL
Samorząd terytorialny, a w szczególności jego gminny poziom, jest specyficzną organizacją społeczności lokalnej, w której mieszkańcy z definicji prawa składają się na wspólnotę obywatelską. Wspólnota taka posiada prawo do samodzielnego decydowania o wielu sprawach jej dotyczących oraz z racji zajmowanego terytorium, prawo do wypowiadania się o kierunkach rozwoju swojej lokalnej przestrzeni. Autor omawia zagadnienia związane z pojęciami samorządu terytorialnego, społeczeństwa obywatelskiego oraz subsydiarności i wskazuje na ich powiązanie.
PL
Kryzys gospodarczy, który rozpoczął się pod koniec pierwszej dekady XXI wieku spowodował uszczuplenie dochodów budżetowych jednostek samorządowych w Polsce. Mimo to samorządy, a szczególnie miasta na prawach powiatu kontynuują na szeroką skalę działalność inwestycyjną współfinansowaną z UE. Artykuł przedstawia opis zadań inwestycyjnych realizowanych przy współudziale środków z UE przez miasta Bydgoszcz oraz Toruń. Analizie poddano także wpływ tych przedsięwzięć na stan miejskich finansów.
EN
The economic crisis that began at the end of the first decade of 2000 caused a reduction of budget revenue of local government units in Poland. Despite this, local governments, especially cities continue on a large scale investment activities co-financed by the EU. The article presents a description of investment projects implemented in cooperation with the EU funds by the city of Bydgoszcz and Torun as well as the impact of these projects on municipal finances.
PL
The reinstatement of local government at the level of the district in Poland in 1990 has resulted in the actual empowerment of local communities, while the local governments have become able to define the goals of local policy that are in line with the expectations of local communities. The local government of Kalisz has taken advantage of the new opportunities to improve the living conditions and standard of living of its citizens since it was instituted. Over the years, due to changes in the political system, related to the establishment of counties, the local government of Kalisz has received new operating opportunities, implementing projects at the level of both districts and counties. The political transformation was complemented by the changes in the election principles of the executive, which has significantly improved the efficiency and effectiveness of the President of Kalisz. The activities of local government have been concentrated on the increasing of social integration by means of taking maximum advantage of local assets and potential. In order to achieve these goals promotional instruments have been employed to encourage foreign investors to investment in Kalisz. A significant part of the local government’s activities concern its longstanding international cooperation with towns in Western, as well as Central and Eastern Europe.
PL
Przedmiotem rozważań autora są najważniejsze problemy wiążące się z ustawą z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim, która weszła w życie 7 kwietnia 2017 r. Uchwalenie jej było nieodzowne, albowiem na podstawie poprzedniej ustawy z dnia 9 października 2015 r. o związkach metropolitalnych nie utworzono żadnego związku. Tymczasem aglomeracja górnośląska to region, który zamieszkuje około 2 mln ludzi, składający się z miast charakteryzujących się zaawansowanymi procesami urbanizacyjnymi, powiązanych ze sobą funkcjonalnie. Analizowanej tutaj tematyki nie sposób zatem przecenić. Autor niniejszego opracowania koncentruje się wokół zasadniczych kwestii prawnych, aczkolwiek nawiązuje także do dorobku innych dziedzin nauki, m.in. do koncepcji wypracowanych przez prakseologię. Konstatacje autora prowadzą do konkluzji, wedle której związek metropolitalny wyraźnie różni się od związków komunalnych uregulowanych przepisami ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o samorządzie powiatowym. Zauważyć nadto należy, że interesy poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego wchodzących w skład związku metropolitalnego często bywają rozbieżne. Czas pokaże, czy dalsza działalność związku metropolitalnego będzie mogła zostać oceniona pozytywnie, czy też negatywnie.
EN
The subject of the author’s deliberations are the most important problems related to the Act of 9 March 2017 on the Metropolitan Union in the Silesian Voivodship, which entered into force on 7 April 2017. It was indispensable to pass it because on the basis of the previous Act of 9 October 2015 on Metropolitan Unions no union was created. Meanwhile, the Upper Silesian agglomeration is a region inhabited by about two million people, consisting of cities characterized by advanced urbanization processes, functionally connected with each other. The subject matter analyzed here cannot be overestimated. The author of this study concentrates on the fundamental legal issues, although he also refers to the achievements of other fields of science, including to concepts developed by praxeology. The author’s conclusion is that the metropolitan union is clearly different from communal unions regulated by the provisions of the Act on municipal self-government and the Act on poviat self-government. It should be noted, moreover, that the interests of individual territorial self-government units within the metropolitan union are often divergent. Time will tell if the further activity of the metropolitan union can be assessed positively or negatively.
PL
W artykule wskazano wybrane problemy i zagadnienia składające się na prawidłowe funkcjonowanie jednostki terytorialnej, opierającej się na sprawnym i skutecznym komunikowaniu się. To, co bez wątpienia jest istotne, to zaangażowanie i profesja władz samorządowych na rzecz realizacji zadań publicznych będących również wyrazem odpowiedzialności za społeczność lokalną, która wpisana jest w istotę samorządności. Niezwykle ważne jest to, aby zwrócić uwagę na wymagania ze strony mieszkańców, którzy są najważniejszym odbiorcą informacji wypływających z urzędu, a zarazem istotnym źródłem informacji do niego dopływających. Rozważania podjęte w tekście prowadzą do wniosku, że takie podejście być może doprowadzi polski samorząd do sytuacji, w której skuteczność, przejrzystość i odpowiedzialność zagości na stałe w administracji samorządowej.
PL
Celem artykułu jest próba oceny funkcjonowania spółek komunalnych. Zajmują one istotną pozycję w realizacji zadań własnych samorządu. W piśmiennictwie ekonomicznym dotyczącym działalności podmiotów wykonawczych w sektorze publicznym kwestia spółek komunalnych jest dość rzadko przedmiotem zainteresowania. Metodą badawczą była analiza literatury przedmiotu, aktów prawa oraz danych dotyczących działalności spółek komunalnych. W opracowaniu postawiono tezę, że spółki pozostają pod pełną kontrolą funkcjonalną i personalną władz lokalnych. Wpływa to na poziom efektywności gospodarowania w tych podmiotach. Przeprowadzone rozważania pozwoliły sformułować wniosek, że istniejący system kontroli i nadzoru nad spółkami komunalnymi jest dysfunkcjonalny i wymaga wzmocnienia o nowe elementy oraz że konieczne jest stworzenie nowej formy organizacyjnej adekwatnej do realizacji zadań o charakterze użyteczności publicznej, tj. formy pośredniej pomiędzy zakładem budżetowym a spółką prawa handlowego.
PL
Celem artykułu jest ocena zawartości informacyjnej sprawozdań jednostek samorządu terytorialnego (dalej: j.s.t.) w zakresie wydatków na cele edukacyjne oraz dokonań w tej dziedzinie. Badaniami objęto informacje o stanie realizacji zadań oświatowych j.s.t. oraz roczne sprawozdania opisowe j.s.t. z wykonania budżetu w części dotyczącej edukacji. Dla realizacji celu badawczego opracowano studia przypadków dla trzech wybranych miast (Gdańsk, Kraków, Szczecin) na podstawie analizy danych empirycznych dostępnych w ww. sprawozdaniach za lata szkolne 2014/2015-2016/2017 oraz budżetowe 2014-2016. Otrzymane wyniki wskazują na zróżnicowaną pojemność informacyjną analizowanych sprawozdań w zakresie wydatków i dokonań edukacyjnych dla badanych j.s.t.. Autorka postuluje nadanie charakteru zarządczego omawianej sprawozdawczości poprzez wzrost wykorzystania publikowanych tam informacji jako wsparcia decyzji j.s.t. w procesie zarządzania edukacją.
12
80%
PL
Dyskusje o optymalnej wielkości jednostek samorządowych absorbują zarówno środowiska naukowe, jak i polityczne, które odpowiadają za decyzje dotyczące kształtu podziału terytorialnego. Problem jest o tyle istotny, że tego typu zmiany powinny być czynione z wielką rozwagą, a ich kreowanie winno bazować na solidnej wiedzy. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy większe gminy działają efektywniej, czy konsolidacja struktur administracyjnych przynosi efekty w postaci zmniejszonych jednostkowych kosztów funkcjonowania? Praca ma charakter przeglądowy i jest syntezą wyników badań opublikowanych w literaturze światowej. Przegląd literatury na temat refom podziału terytorialnego pokazuje, że dowody na funkcjonowanie efektu skali w samorządach są bardzo niejednoznaczne. Podobnie trudno sformułować wnioski, które pozwoliłyby określić optymalną wielkość podstawowych jednostek podziału terytorialnego.
PL
Zauważalny wzrost zainteresowania samorządów nawiązywaniem kontaktów z podmiotami zagranicznymi czyni zasadnym przybliżenie prawnych podstaw aktywności międzynarodowej samorządu terytorialnego. W artykule analizie poddane zostały odnośne przepisy Konstytucji RP, samorządowych ustaw ustrojowych, innych właściwych aktów prawa krajowego, prawa międzynarodowego publicznego oraz prawa Unii Europejskiej.
EN
The growing interest in establishing contacts with foreign entities justifies presentation of legal basis for international activity of local government. The article analyses the relevant provisions of the Constitution of Republic of Poland, constitutional local government laws, other relevant national laws, public international law and EU law.
14
80%
Cybersecurity and Law
|
2021
|
vol. 6
|
issue 2
223-233
PL
Demokratyczny charakter państwa skutkuje m.in. upodmiotowieniem różnych grup i społeczności. Pojęcie i idea samorządu w pierwszej kolejności kojarzy się nam z samorządem terytorialnym, samorząd gospodarczy zaś pozostaje niemalże zapomniany. Po 1918 roku odradzające się państwo polskie musiało odbudować administrację publiczną i gospodarkę. W tym celu konieczne było odbudowanie samorządu terytorialnego i samorządu gospodarczego. Były to dwa filary silnej i niepodległej Polski. W artykule autor podejmuje próbę krótkiej analizy tych zagadnień.
PL
W artykule, w zakresie analizy ilościowej, podejmowana jest problematyka reelekcji lokalnej egzekutywy dla 2475 gmin w kraju od wprowadzenia wyborów bezpośrednich na te stanowiska. Scharakteryzowano czynniki wspierające in plus oraz in minus prawdopodobieństwo reelekcji przedstawicieli lokalnej egzekutywy w ostatnich wyborach samorządowych. Określono również nietypowe w skali kraju segmenty gmin według szans reelekcji lokalnych włodarzy w minionych wyborach.
EN
By means of quantitative analysis, the article discusses the issue of re-elections of local authorities for 2,475 communes in Poland since the introduction of direct elections for these positions. It includes the description of factors affecting positively and negatively the probability of re election of local authorities in the latest self government election. It also presents segments of communes untypical of the whole country in terms of the chances of re-election of local authorities in the previous elections.
PL
Artykuł został poświęcony problematyce ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego. W artykule scharakteryzowano podstawowe pojęcia oraz dokonano przeglądu teorii i poglądów polskich teoretyków i praktyków w dziedzinie szeroko rozumianego bezpieczeństwa. W drugiej części artykułu, w oparciu o przepisy konstytucji i ustaw, omówiono polskie rozwiązania prawne w zakresie ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego na poziomie lokalnym, określając tym samym zakres działań administracji samorządowej jako zadań własnych, realizowanych samodzielnie i na własną odpowiedzialność. W toku artykułu dokonano opisu i charakterystyki procesu decentralizacji władzy publicznej w Polsce. Podsumowanie artykułu stanowią wnioski i spostrzeżenia dokonane w toku analizy i badań nad zagadnieniem bezpieczeństwa i porządku publicznego na poziomie samorządu lokalnego.
EN
The article is devoted to the issues of public order and safety. In the article the author characterizes basic concepts and reviews theories and ideas of Polish theoreticians and practitioners in the broadly conceived security area. In the second part of the article, on the basis of The Constitution of the Republic of Poland and other political acts, the author characterizes solutions and institutions implementing the protection of public order and safety at the local, municipal level. The author focused on the role of the local government in the safety policy as an institution executing their own tasks carried out independently and at their own risk. In the article the author described and characterized the process of decentralization of public administration in Poland. The article was summarized with a conclusion and observation made in the course of analysis and research on the issue of public safety and order at the local government level.
PL
Opracowanie ma na celu przedstawienie idei budżetu obywatelskiego jako narzędzia aktywizującego mieszkańców i jednocześnie mającego poprawić efektywność wydawania pieniędzy przez samorządy terytorialne. Autor przedstawia podział, zadania oraz uprawnienia jednostek samorządu terytorialnego w Polsce według aktualnie obowiązujących aktów prawnych. W opracowaniu przedstawiono w sposób uproszczony proces uchwalania budżetu miasta oraz rodzaje wydatków. Autor porusza także problem podziału pieniędzy w budżecie obywatelskim na poszczególne obszary miasta; proponuje zastosowanie jednej z wielokryterialnych metod podejmowania decyzji – Analytic Hierarchy Process. Przedstawia jej założenia i algorytm; wykorzystuje ją do dokonania przykładowego podziału pieniędzy dla miasta Sosnowca. Dokonuje oceny skuteczności i racjonalności jej wykorzystania oraz porównuje otrzymane wyniki z wielkością środków ustalonych przez Urząd Miejski w Sosnowcu.
PL
Przedmiotem opracowania jest przedstawienie i zbadanie wydatków budżetów jednostek samorządu terytorialnego (dalej określanych jako JST) przeznaczonych na finansowanie kosztów obsługi zadłużenia tych jednostek. Zadłużenie to jest finansowane zarówno rozchodami, jak i wydatkami budżetu JST. Stąd należało ustalić pojęcie wydatków i rozchodów budżetu JST, a także relacje, jakie zachodzą pomiędzy tymi instytucjami finansowo- -prawnymi w odniesieniu do finansowania zobowiązań JST. W dalszej części opracowania ustalono strukturę wydatków bieżących w budżetach JST służących do finansowania kosztów obsługi zadłużenia. Badania empiryczne przeprowadzono z uwzględnieniem danych dotyczących województwa dolnośląskiego. Przeprowadzone badania umożliwiły ustalenie specyfiki tego rodzaju wydatków w odniesieniu do pozostałych wydatków bieżących.
PL
Artykuł przedstawia kształtowanie konstytucyjnych postanowień dotyczących samorządu terytorialnego i omawia zjawisko rozszerzania zakresu konstytucjonalizacji tego zagadnienia ustrojowego. Wskazuje etapy tego rozszerzania: 1) wprowadzenie do unormowań konstytu-cyjnych zasady udziału samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy (1989), 2) ukształ-towanie konstytucyjnych podstaw dla utworzenia samorządu terytorialnego w postaci wpro-wadzenia do konstytucji rozdziału regulującego samorząd terytorialny (1990), 3) rozszerzenie zakresu konstytucyjnej regulacji materii dotyczącej samorządu terytorialnego o zakres wy-konywanych zadań (październik 1992 r.), 4) uchwalenie obowiązującej konstytucji z 1997 r., której rozdział reguluje konstytucyjne podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego.
EN
The article describes the process of shaping constitutional provisions concerning lo-cal selg-government and presents a phenomenon of increasing constitutionalisaton of this element of state policy. Author indicates four stages of this process: 1) establish-ing a principle of local self-government participation into system of public authority (1989), 2) establishing a constitutional chapter regarding structure of local self-govern-ment (1990), 3) complementing this regulation with provisions concerning self-govern-mental tasks (1992), 4) adopting the Constitution 1997, in which a chapter concerning local self-government.
PL
Do instrumentów wspierania przedsiębiorczości zalicza się m.in. instrumenty polityki wydatkowejsamorządów terytorialnych. Przykładem tego rodzaju instrumentu są wydatki inwestycyjne, któremają charakter powszechny i są związane przede wszystkim z inwestycjami infrastrukturalnymi.Władze samorządowe, decydując o poziomie wydatków inwestycyjnych i kierunkach ich wydatkowania,mogą stwarzać warunki sprzyjające rozwojowi przedsiębiorczości, co w konsekwencji możeprzyczynić się do rozwoju społeczno-gospodarczego. Celem artykułu jest analiza poziomu i dynamikisumy wydatków inwestycyjnych na 1 mieszkańca jednostek samorządu terytorialnego w latach1999–2012. Określa się w nim średnioroczne tempo zmian wydatków inwestycyjnych na 1 mieszkańcaposzczególnych szczebli jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto wskazuje się tendencję kształtowaniaudziału wydatków inwestycyjnych na 1 mieszkańca w wydatkach ogółem na 1 mieszkańcaposzczególnych szczebli jednostek samorządu terytorialnego. Problem badawczy jest ujęty ilościowo.Przetwarzanie materiałów oparte jest na analizie logicznej, dedukcji oraz analogii.
first rewind previous Page / 24 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.