Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 23

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  socjologia historyczna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Janusz Goćkowski: For andagainst the Revolution. Two "Militant" Ideologies

100%
Grzybowski S.
Historyka Studia Metodologiczne
|
2007-2008
|
vol. 37-38
2
Publication available in full text mode
Content available

BRAZYLIA W POTENCJALNYM PODRĘCZNIKU SOCJOLOGII HISTORYCZNEJ

86%
Kula M.
Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny
|
2016
|
vol. 24
|
issue 1(91)
83-88
PL
Chciałbym napisać podręcznik historii zaawansowanej lub podręcznik historii dla zaawansowanych, który nie byłby wykładem faktograficzno-chronologicznym, lecz opracowaniem z socjologii historycznej. Jej istotą jest zorganizowanie refleksji wokół problemów – i to rozpatrywanych w długim trwaniu oraz przy uwzględnieniu ich występowania na różnych terenach. W jakich punktach włączyłbym Brazylię do takiego opracowania? Inaczej mówiąc: jakie sprawy, istotne dla dziejów wielu krajów, ale w jej historii rysujące się szczególnie wyraźnie, uznałbym za warte analizy? Byłoby to wszak opracowanie wybiórcze. Kwestię – powiedzmy – rewolucji przemysłowej musiałbym pokazywać na przykładzie dziejów Anglii, zaś rozwój masowej produkcji samochodu osobowego na przykładzie Forda – jako na casusach najbliższych modelowym, choć oczywiście nie wyczerpującym sprawy.
EN
It is my intention to write an advanced history manual or a history manual for advanced users, which would not be a factual and a chronological discourse, but a study of historical sociology. Its core is the organisation of ideas around certain problems – ones evaluated in long-term perspective and considered as present in different areas. Under which aspects would I include Brazil in this study? In other words: which features, significant for many countries though especially salient in the Brazilian history, would I consider worth analysing? After all, it would be a selective study. For instance, the question of the industrial revolution I would need to illustrate on the example of England, whereas the mass production of cars on the example of Ford. These cases would be closest to the exemplary, though certainly not exhausting the issue.
3
Content available remote

Perspektywy socjologii historycznej w Polsce. Przeszłość w praktyce badawczej socjologów

86%
Kolasa-Nowak A.
Stan Rzeczy
|
2021
|
issue 2(21) Socjologia historyczna
31-54
PL
W ostatnich latach w polskiej socjologii pojawia się coraz więcej opracowań odnoszących się do historii. To zainteresowanie przeszłością jest dość nowym zjawiskiem, biorąc pod uwagę prezentystyczny charakter badań socjologicznych. Tekst zawiera prezentację wyników badania przeprowadzonego w 2020 r. w środowisku polskich socjologów, którzy zajmują się przeszłością i mają doświadczenie w analizach historycznych. Przeprowadzono 24 indywidualne wywiady pogłębione (IDI). Omówiono opinie o roli przeszłości, własne doświadczenia badanych, uzasadnienia sięgania do historii, sposoby realizacji takich badań oraz napotykane w nich problemy. Inne ważne kwestie to relacje z historykami, szanse współpracy interdyscyplinarnej oraz strategie budowania kariery naukowej. Analiza pokazuje obraz powstającego w Polsce środowiska socjologów historycznych i główne obszary ich zainteresowań badawczych.
EN
There has been a significant increase in historical studies in Polish sociol-ogy. This interest in the past is quite a recent phenomenon given the pre-sentistic nature of sociological research. The text contains a presentation of the results of a study conducted in 2020 among Polish sociologists who deal with the past and have experience in historical analyses. Twenty-four individual in-depth interviews (IDI) were conducted. Opinions on the role of the past, the respondents’ own experiences, justifications for referring to history, ways of carrying out such research and the problems encountered in it were discussed. Relations with historians, opportunities for interdis-ciplinary cooperation and strategies for building a scientific career are also important issues. The analysis shows the identity and main fields of interest of the emerging community of historical sociologists in Poland.
4
Publication available in full text mode
Content available

Socjologia historyczna polskich zmian społecznych. Od powstania Solidarności do transformacji systemowej

72%
Kolasa-Nowak A.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
|
2015
|
vol. 40
|
issue 2
EN
It has been very rare to start analyzing the post-communist transformation from the Solidarity movement. Neither the conceptual achievements, nor the social dimension of this popular collective experience has been treated as a valuable resource for the new post-communist project. Historical sociology can provide inspiration in the form of methodological proposals and stimulate reflection by giving a framework of interpretation to explain the processes. Extending the model by incorporating the perspective of vast social processes of modern history of Western Europe will enrich the interpretations of Polish social and cultural change since 1980. 
PL
Do historycznego punktu startowego przemian ustrojowych, jakim był ruch Solidarności, sięga się w refleksji nad polską transformacją bardzo rzadko. Ani dorobek koncepcyjny, ani wymiar społeczny tego fenomenu nie został zaliczony do wartościowych zasobów nowego projektu ustrojowego. Wyjaśnienie natury tych procesów przez osadzenie ich w kontekście historycznym jest elementem niezbędnym do zrozumienia zmiany systemowej. Socjologia historyczna może dostarczyć inspiracji w postaci propozycji metodologicznych i może pobudzać rodzimą refleksję nad wychodzeniem z komunizmu przez proponowanie ram interpretacyjnych i sposobów wyjaśniania tych wydarzeń. Poszerzenie perspektywy przez włączenie modelowych procesów społecznych z nowożytnej historii Europy Zachodniej wzbogaci interpretacje naszych przemian społecznych i kulturowych od 1980 r. 
5
Publication available in full text mode
Content available

Procesy monopolizacji i państwo w myśli Norberta Eliasa

72%
Cymbrowski B.
Kultura i Społeczeństwo
|
2022
|
vol. 66
|
issue 4
45-65
EN
The main aim of the article is to discuss the concept of the European state in Norbert Elias’ works. Elias’ major books, The Court Society and The Civilizing Process, contain an interesting concept of the state, which to some extent is similar to interpretations of the state found in postwar works on historical macrosociology (especially those written in the US), but also has special features and is thereby in keeping with the originality of the Eliasian oeuvre. Sources used by Elias in his analysis of the state are highlighted in the article, especially those that also became important for other historical sociologists studying the development of the state. Attention focuses on early modernity, and in particular on absolutism as a form of government crucial to the development of centralised administrative institutions.
6
Publication available in full text mode
Content available

Jaka socjologia historyczna w Polsce? Pomiędzy tradycją socjologii obywatelskiej a umiędzynarodowieniem

72%
Kolasa-Nowak A.
Kultura i Społeczeństwo
|
2022
|
vol. 66
|
issue 4
9-28
EN
The article analyses the prospects for the development of historical sociology in Poland as a separate sub-discipline, and in particular the opportunities for building an academic career within it, from the perspective of the sociology of science. History is an important resource in the symbolic battles fought in public debate in Poland. Tackling historical topics brings sociologists closer to participating in this debate and opens up non-academic areas of activity. At the same time historical analyses enable them to bring Polish topics of research to an international academic audience, and contribute to discussions on global social phenomena. These two aspects combine and condition each other, because projects in which sociologists research the past aim at providing new interpretations of Polish history, which are simultaneously in tune with growing trends in world science, such as the themes of history of empires and global history. The findings of in-depth interviews conducted with Polish sociologists in 2020 constitute the basis of this analysis.
PL
Z perspektywy socjologii nauki analizuję możliwości rozwoju socjologii historycznej w Polsce jako osobnej subdyscypliny. Zastanawiam się nad zaletami budowania kariery akademickiej w socjologii historycznej. Historia jest ważnym zasobem w walkach symbolicznych toczonych w debacie publicznej w Polsce. Podejmowanie tematów historycznych zbliża socjologów do udziału w niej i otwiera pozaakademickie obszary aktywności. Jednocześnie analizy historyczne umożliwiają socjologom wniesienie polskiej tematyki badawczej do międzynarodowego obiegu naukowego i zabranie głosu w dyskusjach o globalnych zjawiskach społecznych. Te dwie cechy łączą się i wzajemnie warunkują, ponieważ projekty badania przeszłości przez socjologów nakierowane są na dostarczenie nowych interpretacji polskiej historii, które jednocześnie wpisują się w rozwijające się w nauce światowej nurty, np. historii imperiów czy historii globalnej. Podstawą analizy są wyniki pogłębionych wywiadów, przeprowadzonych w 2020 roku wśród polskich socjologów o roli przeszłości w ich pracy badawczej.
7
Publication available in full text mode
Content available

Socjologia historyczna a teoria gier. Modelowanie decyzji aktorów społecznych i jego ograniczenia

72%
Jarząbek M.
Kultura i Społeczeństwo
|
2022
|
vol. 66
|
issue 4
29-43
EN
The article aims to analyse the opportunities for and limitations in using game theory in historical sociology. Selected examples of such possible applications are used: an iterated game of chicken in the case of the July Crisis of 1914, which led to the outbreak of World War I, and the dilemma of the prisoner, with an asymmetric arrangement between players, for understanding the relations between peasant and feudal lord in the serf economy system. Both examples serve to show the usefulness of game-theory models as tools enabling an understanding of past reality as a consequence of human decisions and not merely the realisation of their intentions. At the same time, the author emphasises that modelling the past in itself is only one of the stages of understanding history, and one that just like the others (collecting data and creating narratives) is an interpretative action dependant on the knowledge and competence of the researcher.
PL
Artykuł stawia sobie za cel analizę możliwości i ograniczeń wykorzystywania w socjologii historycznej teorii gier. Posługuję się wybranymi przykładami takich możliwych zastosowań: iterowanej gry w cykora w przypadku kryzysu lipcowego z 1914 r., który doprowadził do wybuchu I wojny światowej oraz dylematu więźnia o asymetrycznym układzie między graczami dla zrozumienia relacji między chłopem a panem feudalnym w systemie gospodarki pańszczyźnianej. Oba przykłady służą temu, by pokazać przydatność modeli teoriogrowych jako narzędzi pozwalających zrozumieć rzeczywistość przeszłą jako wypadkową ludzkich decyzji, a nie wyłącznie realizację ich intencji. Podkreślam jednocześnie, że samo modelowanie przeszłości to tylko jeden z etapów rozumienia historii, który tak samo jako pozostałe (zbieranie danych, tworzenie narracji) jest działaniem interpretacyjnym zależnym od wiedzy i kompetencji badaczki lub badacza.
8
Publication available in full text mode
Content available

Długie trwanie czy ulatnianie się plebejskich dóbr wspólnych? W stronę (a)socjologii historycznej

72%
Moll Ł.
Kultura i Społeczeństwo
|
2022
|
vol. 66
|
issue 4
67-90
EN
The aim of the article is twofold. First of all, it provides a commentary on the growing interest in people’s history in Polish academic circles and public debate. The author questions why Polish authors omit the role played by the commons in their research, despite this phenomenon being crucial for historians of the plebeian classes in other countries. Secondly, by reflecting on this particular omission by Polish scholars, he strives to make a more general point concerning conceptualizations of the commons, and specifically the plebeian commons. The article demonstrates that the commons constructed and reproduced by subaltern groups are characterized by their fleeting nature. This is because plebeian subjectivities - in their struggles to defend the commons against enclosures - use a strategy of evading representatives of the state and capital. Their commons thereby become to a large degree imperceptible, including to scholars studying the archives kept by the dominant classes. But the fact that plebeian commons elude the archives does not necessarily mean that they do not exist, or that they cannot survive. In his conclusion, the author sketches out the paradigm of “historical asociology” as a possible solution in studying illegible and latent forms of the commons. This proposal is inspired by those scholars of the plebeian classes who focused on the role of the commons in reproducing autonomous and masterless ways of living.
PL
Cel artykułu jest dwojaki. Po pierwsze, stanowi on komentarz do trwającego obecnie wzrostu zainteresowania historią ludową w polskim świecie akademickim i debacie publicznej. Stawiam pytanie: dlaczego polscy autorzy pomijają w swoich badaniach rolę dóbr wspólnego, biorąc pod uwagę, że to zjawisko ma kluczowe znaczenie dla zagranicznych historyków klas ludowych? Po drugie, zastanawiając się nad tym konkretnym przeoczeniem polskich autorów, staram się poruszyć bardziej ogólną kwestię dotyczącą konceptualizacji dóbr wspólnych, a dokładniej: plebejskich dóbr wspólnych. Pokazuję, że dobra wspólne konstruowane i reprodukowane przez grupy podporządkowane charakteryzują się ulotnością. Dzieje się tak dlatego, że plebejskie podmiotowości – w walce o obronę dobra wspólnego przed grodzeniami – posługują się strategią ucieczki przed przedstawicielami państwa i kapitału. W ten sposób dobra wspólne stają się – w znacznym stopniu – niedostrzegalne także dla badaczy korzystających z archiwów klas dominujących. Ale to, że plebejskie dobra wspólne wymykają się z archiwów, niekoniecznie oznacza, by nie istniały i by nie mogły przetrwać. W konkluzji zarysowuję paradygmat „asocjologii historycznej” jako możliwego podejścia w badaniu nieczytelnych i ulotnych form dobra wspólnego. Moja propozycja jest inspirowana przez prace tych badaczy klas plebejskich, którzy skupiają się na roli dobra wspólnego w zakresie zawiązywania autonomicznych i bezpańskich sposobów życia.
9
Content available remote

Wędrujące pojęcia czy zjawiska? O podróżach pojęć na przykładzie „intelektualisty”

72%
Peciakowski T.
Stan Rzeczy
|
2016
|
issue 1(10)
258-282
PL
Artykuł przedstawia specyficzną wędrówkę pojęcia „intelektualisty”, która dokonuje się zarówno między językami i kulturami narodowymi, jak i między dyscyplinami naukowymi (filozofią – historią – socjologią), ale także między językiem potocznym a językiem nauki. Pojęcie to przeżywało w różnych etapach swojej podróży swój czas popularności i chwały, ale także banicji i dewaluacji, gdy stawało się upolitycznioną etykietą, przyjmując niejednokrotnie konsekrujące szaty społecznego uznania. Przykład „intelektualisty” pokazuje, że przyjęcie się pojęcia w danym kontekście uzależnione jest od recepcji społecznej i warunków społeczno-politycznych – nie da się więc analizować wędrówki pojęć bez analizy zjawisk społecznych. Dlatego też autor artykułu, odnosząc się do koncepcji „wędrujacych pojęć” Mieke Bal, postuluje, by w naukach społecznych odczytywać ją z perspektywy socjologii historyczno-interpretacyjnej.
EN
This article introduces how the concept of “the intellectual” travels among languages and national cultures, disciplines (philosophy – history – sociology), and also between everyday language and scholarly language. In various stages of this travel, the concept experienced periods of popularity and glory but also exile and devaluation when it became a politicised label. The example of the concept of “the intellectual” shows that the adoption of concepts in a given local context depends on social reception and socio-political conditions. Consequently, it is impossible to analyse the travel of concepts without an analysis of social phenomena. Therefore, the author of the article suggests reading Travelling Concepts in the Humanities by Mieke Bal from the perspective of historical and interpretative sociology.
10
Publication available in full text mode
Content available

Historia społeczna i socjologia historyczna: rezultaty pewnego spotkania

72%
Gorlach K., Wierzba-Kubat M.
Studia Socjologiczne
|
2015
|
issue 1(216)
261-293
PL
Artykuł recenzyjny zawiera analizę dwóch opracowań historycznych: Marcina Zaremby i Eweliny Szpak. Omawiane prace wkraczają na obszar nauk społecznych czerpiąc materiał do analizy historycznej ze źródeł zastanych: zredagowanych wywiadów archiwalnych, pamiętników lub wykorzystując wywiady i opracowania socjologiczne. Autorzy artykułu starają się ukazać paradoks koegzystencji socjologii historycznej i historii społecznej oraz opisać wynikające z tego faktu konsekwencje. W analizowanych pracach socjologia wykorzystywana jest przede wszystkim jako źródło etykiet ukazujących określone charakterystyki procesów społecznych. Brakuje natomiast wykorzystania socjologii jako dostarczycielki ram analityczno-teoretycznych ułatwiających opis i wyjaśnienie omawianych procesów społecznych oraz umożliwiających konstrukcję bardziej ogólnych ujęć życia społecznego w dobie gwałtownych przemian. Obydwie omawiane prace dowodzą słabego wykorzystania analitycznego potencjału socjologii, traktując opracowania z tej dyscypliny jako mało znaczące tło dla historycznych rozważań.
EN
The present review article is the analysis of two historical books: Marcin Zaremba’s „Wielka trwoga. Polska 1944–1947: ludowa reakcja na kryzys” and Ewelina Szpak’s „Mental­ność ludności wiejskiej w PRL. Studium zmian”. These works are also relerant to the field of sociology, deliberately using secondary sources such as edited archival personal interviews, diaries and also other sociological works. Authors try to demonstrate the paradox of coexistence of historical sociology and social history and to describe their results. In the works analyzed here sociology has been used mainly as a source of labels describing some particular characteristics of social processes. Unfortunately, the authors of the analyzed works do not use sociology as a source of analytical and theoretical frames to describe and explain social processes. Neither do they use it as a starting point for construction of more general considerations about social life under rapid changes.
11

Dzieło skończone? Michaela Manna dociekania na temat źródeł społecznej władzy

72%
Kilias J.
Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa
|
2014
|
issue 1(01)
83-92
12
Content available remote

Socjologia jako nauka o rzeczywistości historycznej. Przeszłość w pracach socjologów niemieckich okresu międzywojennego

72%
Cymbrowski B.
Stan Rzeczy
|
2021
|
issue 2(21) Socjologia historyczna
55-80
PL
Artykuł przybliża problematykę historyczną w pracach niemieckich socjologów okresu międzywojennego. Omawia uwarunkowania polityczne stanowiące kontekst rozwoju socjologii w Niemczech po pierwszej wojnie światowej oraz miejsce, które zajmowała w niej socjologia historyczna. Jej cechami były: traktowanie epok historycznych jak „indywiduów” oraz określenie „ducha” badanej epoki, a także koncentrowanie się na wybranej postaci historycznej jako szczególnie dla niej reprezentatywnej. Epoką, która przykuwała uwagę międzywojennych niemieckich socjologów historycznych, był renesans, a postacią, na którą mocno zwracali uwagę – Niccolò Machiavelli. Prace socjologiczno-historyczne z tamtego okresu bliskie są rozważaniom z filozofii dziejów i rzadko mają charakter porównawczy. W tekście wskazano także na tematy, które stanowią wyraźną cechę łączącą ówczesną socjologię historyczną i tę uprawianą współcześnie. Są nimi zainteresowanie wczesną nowożytnością oraz państwem jako formą organizacji społecznej.
EN
The article is an attempt to look closer at the presence of historical topics in the works of German sociologists of the interwar period. It discusses the political context of the development of sociology in Germany after the First World War and the place of historical sociology within it. The latter was featured by: treating historical epochs as “individuals,” determining the “spirit” of an epoch in question and focusing on chosen figures of an epoch as particularly representative for it. The epoch that particularly attracted the attention of interwar German sociologists was the Renais-sance and the figure they paid special attention to was Niccolò Machiavelli. Unlike most up-to-date socio-historical works, those written in the first half of the twentieth century in the German-speaking area are close to the philosophy of history and only a few of them are empirical comparative studies. In the text the topics are indicated that link the interwar German historical sociology with that practised currently. These are, above all, the interest in Early Modernity and theorising the State as a form of societal organisation.
13
Content available remote

Historyczne okoliczności a rzetelność badań

72%
Sawiński Z.
Stan Rzeczy
|
2021
|
issue 2(21) Socjologia historyczna
115-141
PL
Celem artykułu jest dostarczenie nowych argumentów w dyskusji na temat rzetelności badań (research integrity). Podjęto w nim problem wpływu wydarzeń historycznych na występowanie nierzetelnych praktyk w badaniach międzynarodowych. Perspektywa historyczna dostarcza przykładów, że polityczne czy gospodarcze interesy krajów uczestniczących w międzynarodowych badaniach prowadzić mogą do nierzetelnych praktyk, którym nie da się zaradzić poprzez doskonalenie procedur badawczych czy lepszą współpracę badaczy z różnych krajów. W artykule sformułowano postulat, aby uwaga metodologów nie ograniczała się do identyfikacji źródeł nierzetelnych praktyk w badaniach, gdyż niektórych z tych praktyk nie da się wyeliminować. Bardziej użyteczne okazać się mogą próby zminimalizowania skutków nierzetelnych praktyk i ich wpływu na wnioski z badań.
EN
The article is intended as a contribution to the discussion on research in-tegrity. It deals with the problem of the influence of historical context on the occurrence of unfair practices in international research projects. The historical perspective provides examples that political or economic inter-ests of countries can lead to unfair research practices that cannot be ad-dressed through improvement of research procedures or better collabora-tion between researchers from different countries. The article formulates a postulate that the attention of methodologists should not be limited to identifying the sources of unfair research practices. Not all such practi-ces can be eliminated, therefore the article postulates that more attention should be paid to minimising their impact on research conclusions.
14
Publication available in full text mode
Content available

„Sources of Social Power” Michaela Manna, neoweberowska socjologia historyczna i jej polskie echa

72%
Kilias J.
Studia Socjologiczne
|
2016
|
issue 1(220)
269-287
PL
Temat eseju stanowi praca „Sources of Social Power” Michaela Manna. Była ona pierwotnie pomyślana jako ambitna próba stworzenia analitycznej, historycznej socjologii społecznej władzy, a dwa otwierające tomy dzieła zdawały się w pewnym stopniu stanowić realizację tego zamierzenia. Wraz z publikacją trzeciego i czwartego tomu, w latach 2012 i 2013, zyskało ono jednak charakter ogólnej, socjologicznej historii władzy, bez popadania w przesadny eklektyzm, ale też niebazującej na jakiejś spójnej teorii, ani też niespecjalnie nowatorskiej w kontekście neoweberowskiej socjologii historycznej. Artykuł odnosi się także do polskiej, marginalnej recepcji dzieła Manna. Jak się wydaje, stanowi ona tyleż efekt braku zainteresowania polskich uczonych socjologią historyczną, ile skutek braku tradycji i niewielkiego zainteresowania strukturalną analizą interesów społecznych.
EN
The essay deals with Michael Mann’s „Sources of Social Power”. His work was conceived as an ambitious attempt to write an analytical, general historical sociology of social power, and the two opening volumes seemed to fulfill the promise, at least to some extent. With the two final volumes published in 2012 and 2013 respectively, the work turned out to be a general sociological history of power, which is not overly eclectic, but neither theory-driven, nor really innovative in the context of the neo-Weberian historical sociology. The paper also touches upon Polish, rather marginal reception of the Mann’s work, which seems to result from a general lack of concern for the historical sociology itself, as well as an outcome of the absence of tradition and limited interest in the structural interests analysis.
15
Content available remote

Elity i lud, czyli długa pamięć dyskursu. Perspektywa historyczna w badaniach komunikacji publicznej

72%
Nowicka-Franczak M.
Stan Rzeczy
|
2021
|
issue 2(21) Socjologia historyczna
81-114
PL
Celem artykułu jest nakreślenie miejsc wspólnych socjologii historycznej i analizy dyskursu. Polem, gdzie synergia obu podejść może być szczególnie cenna poznawczo, są komunikacyjne relacje polskich elit i ludu. Mimo historycznie zmiennych desygnatów pojęć ludu i elit dyskursywne sposoby odnoszenia się do siebie przedstawicieli tych kategorii wykazują dynamiczną ciągłość. Empiryczna część artykułu dotyczy praktyki komunikacyjnej obecnej w dyskursie elit liberalno-lewicowych, tj. mówienia w imieniu i na rzecz tzw. klas ludowych, wprowadzania i zapośredniczania ich głosu w debacie publicznej, i jej historycznych prefiguracji. Współczesna realizacja tej praktyki została przedstawiona na przykładzie analizy audycji Świat się chwieje Grzegorza Sroczyńskiego w radio TOK FM, pt. Profesorka, nauczycielka i elektromonter – wszyscy pracujemy na taśmie, wszyscy przykręcamy śrubki z 1 listopada 2020 r.
EN
The paper aims to indicate the common ground between historical so-ciology and discourse analysis. A field where a synergy of these two ap-proaches can be heuristically valuable concerns communicational relations between the Polish elites and the people. Despite the historically changing designatum of the notions of elites and people, discursive ways of how the elites and the people relate to each other exhibit a dynamic continuity. In the second, empiric part of the paper, a contemporary practice present in the left-liberal elitist discourse, that is, speaking in the name and favour of the people, introducing and mediating their opinions in the public de-bate, and its historical prefigurations, is discussed using the example of an analysis of a radio broadcast „Świat się chwieje” [The World is Shaking] by Grzegorz Sroczyński in the radio station TOK FM. The episode is titled „Profesorka, nauczycielka i elektromonter – wszyscy pracujemy na taśmie, wszyscy przykręcamy śrubki” [Professor, teacher, and installation electri-cian: We all work on a production line, we all tighten screws], and was aired on 1 November 2020.
16
Publication available in full text mode
Content available

Prisoner-of-war stories in the movies (the case of Andrzej Munk’s Eroica)

61%
Matuchniak-Mystkowska A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
|
2020
|
issue 73
55-76
PL
W artykule przeanalizowano polskie filmy fabularne poruszające tematykę obozów jenieckich w czasie II wojny światowej, zwłaszcza tzw. Oflagów (niem. Offizierslager), czyli obozów Wehrmachtu dla oficerów. W Polsce w latach 1945–1999 nakręcono blisko 200 filmów fabularnych o II wojnie światowej i okupacji hitlerowskiej, a tylko osiem poruszyło temat obozów jenieckich. Eroica w reżyserii Andrzeja Munka to jeden z pierwszych przykładów i najbardziej znany. Przedstawia społeczny świat oflagów w groteskowym i ironicznym świetle, docenionym przez filmoznawców, ale skrytykowanym przez historyków. Podejście teoretyczne i metodologiczne stosowane w socjologii sztuki i socjologii historycznej może posłużyć do analizy wszystkich elementów systemu komunikacji: twórcy, dzieła i odbiorcy w ich kontekście społecznym i historycznym. Przedstawiona tutaj analiza socjologiczna dotyczy jedynie treści filmu (zestawienie „prawdy czasu” i „prawdy ekranu”) i jego społecznego odbioru wśród różnych kategorii widzów, z których każdy posiada określone kompetencje. Wykorzystuje się tu koncepcje teoretyczne opracowane przez S. Ossowskiego, A. Kłoskowską, P. Francastela, E. Panofsky’ego i P. Bourdieu, obok analiz historyczno-socjologicznych obozów jenieckich (D. Kisielewicz, A. Matuchniak-Mystkowska). W artykule przedstawiono pewną ideę badawczą i opisano metody, które można wykorzystać do jej realizacji.
EN
This paper analyses Polish feature films which deal with the subject of POW camps during World War II, especially the so-called oflags (German: Offizierslager), i.e. Wehrmacht camps for officers. In Poland, nearly 200 feature films about World War II and the Nazi occupation were made in 1945–1999, with only eight raising the topic of POW camps. Eroica directed by Andrzej Munk is one of the first examples, and the best-known one. It depicts the social world of the oflags in a grotesque and ironic light, which was acclaimed by film experts but criticised by historians. The theoretical and methodological approach used in the sociology of art and in historical sociology can be invoked to analyse all the elements of the communication system: the creator, the work, and the audience in their social and historical context. The sociological analysis presented here only concerns the content of the film (the juxtaposition of “the truth of time” and “the truth of the screen”) and its social reception among different categories of viewers, each with their specific competences. The theoretical concepts developed by S. Ossowski, A. Kłoskowska, P. Francastel, E. Panofsky and P. Bourdieu are used here, alongside historical and sociological analyses of POW camps (D. Kisielewicz, A. Matuchniak-Mystkowska). The paper presents a certain research idea and describes methods that can be used to pursue it.
17
Publication available in full text mode
Content available

Sprawczość w badaniach nad historią społeczną dziewcząt. Przykład międzywojennego Tarnowa

58%
Wilk M.
Kultura i Społeczeństwo
|
2022
|
vol. 66
|
issue 4
159-180
EN
The aim of the article is to answer the question of how girls could have agency in interwar Tarnów. The analysis of discourses framing how these girls functioned was preceded by an attempt to define the social structure and its transformations in the city between the wars. The source base included selected issues of periodicals published in Tarnów at the time, concerning local issues, school protocols, as well as statistical data and personal documents. The research adopted a microhistorical perspective and focused on selected aspects of everyday life. Girlhood studies constituted the methodological framework. Although the world of traditional values played an enormous role in shaping the life choices of girls and young women in interwar Tarnów, it is noticeable that girls from different groups increasingly expanded their scope of autonomy. Their agency was mainly manifested in micro-activities, while the processes of democratisation and individualisation were a significant context.
PL
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób dziewczęta międzywojennego Tarnowa mogły być sprawcze. Analizę dyskursów określających ramy funkcjonowania dziewcząt, poprzedziła próba określenia struktury społecznej i jej przemian w międzywojennym mieście. Bazę źródłową stanowiły wybrane numery czasopism wydawanych w międzywojennym Tarnowie i dotyczących spraw lokalnych, protokoły szkolne, a także dane statystyczne oraz egodokumenty. W badaniach przyjęto perspektywę mikrohistoryczną i skoncentrowano się na wybranych aspektach życia codziennego. Ramę metodologiczną stanowiły studia nad dziewczętami (girlhood studies). Jakkolwiek w międzywojennym Tarnowie olbrzymią rolę w kształtowaniu wyborów życiowych dziewcząt i młodych kobiet nadal odgrywał świat wartości tradycyjnych, wyraźnie widać, że dziewczęta z różnych środowisk i warstw w coraz większym zakresie poszerzały pole autonomii. Sprawczość ich przejawiała się głównie w mikrodziałaniach, a istotnym kontekstem były procesy demokratyzacji i indywidualizacji.
18
Publication available in full text mode
Content available

The female nude and the polish sexual revolution under Gierek: a short history of a certain exhibition

58%
Dobrowolska A.
Kultura i Społeczeństwo
|
2021
|
vol. 65
|
issue 4
19
Publication available in full text mode
Content available

Kurdyjskie starania o utrzymanie tożsamości kulturowej – przemiany politycznej reprezentacji Kurdów w Republice Tureckiej

58%
Kaczorowski K. P.
Władza sądzenia
|
2014
|
vol. 4. Rozważania o kulturze politycznej. Marcin Kotras, Ewa Migaczewska (red.)
146-169
PL
Artykuł analizuje przemiany politycznej reprezentacji Kurdów w Republice Turcji. Zostały one przedstawione chronologicznie od czasów Imperium Osmańskiego po współczesne relacje Państwa Tureckiego z mniejszością kurdyjską. Dzieje aktywizmu kurdyjskiego w Turcji opisane są z perspektywy uznającej zmagania polityczne Kurdów za dążenie do obrony własnej tożsamości kulturowej i odpowiedź na politykę asymilacyjną państwa. Przedstawiono kontekst i przebieg najważniejszych wydarzeń związanych z: funkcjonowaniem księstw kurdyjskich w Imperium Osmańskim, powstaniami kurdyjskimi na początku istnienia Republiki, wyłonieniem się nowej kurdyjskiej klasy politycznej w latach sześćdziesiątych XX wieku, działalnością partyzancką Partii Pracujących Kurdystanu (PKK) oraz procesem pokojowym prowadzonym w XXI wieku. Uwzględniono współczesne oceny wydarzeń historycznych przez Kurdów i Turków, kładąc nacisk na różnice w ocenie traktatów z Sèvres i Lozanny. W końcowej części artykułu poruszono problematykę najnowszych wydarzeń związanych z relacjami pomiędzy rządem tureckim a mniejszością kurdyjską oraz przedstawiono prognozy przyszłości procesu pokojowego.
EN
The article analyzes changes in political representation of Kurds in Turkey, which are presented chronologically from the times of Ottoman Empire to the modern relations between Turkish state and Kurdish minority. The history of Kurdish activism in Turkey is described from the perspective which considers Kurdish political struggle as efforts to preserve they cultural identity and response to assimilation policy of the state. Presented are context and course of major events related to: functioning of the Kurdish principalities in the Ottoman Empire, Kurdish uprisings at the beginning of the Republic, the emergence of a new Kurdish political class in the sixties of the twentieth century, guerrilla activity Kurdistan Workers’ Party (PKK) and peace process in the XXI century . Discussed were also contemporary differences in evaluation of historical events, with an emphasis on the differences in the assessment of the Treaties of Sèvres and Lausanne. Final part of the article deals with the issue of the latest developments related to the relationship between the Turkish government and the Kurdish minority.
20
Publication available in full text mode
Content available

Zorientowana na dyskurs socjologia historyczna. Ruchy masowe, rewolucje i demokratyzacje W socjologii historycznej Charlesa Tilly’ego a historyczne analizy dyskursu

58%
Marzec W.
Studia Socjologiczne
|
2015
|
issue 3(218)
103-126
PL
Gwałtowne zmiany społeczne i polityczne – rewolucje, ruchy masowe, procesy demokratyzacji – były flagowymi tematami socjologii historycznej w jej klasycznej postaci. Choć jej czołowi przedstawiciele – jak Charles Tilly czy Theda Skocpol – nie byli ślepi na zmiany w obrębie nauk humanistycznych i społecznych, tylko w niewielkim stopniu w swych późnych pracach uwzględnili reperkusje zwrotu kulturowego czy lingwistycznego dla swojej dyscypliny. Jednocześnie heterodoksyjne tradycje badawcze zorientowane na różnie pojęty dyskurs zwróciły się ku badaniom historycznym. Artykuł jest próbą przemyślenia podstawowych pytań stawianych przez klasyczną socjologię historyczną Tilly’ego w świetle zorientowanej na dyskurs korekty epistemologicznej, i przede wszystkim ontologicznej, w naukach społecznych. Tekst łączy cechy artykułu przeglądowego i przyczynku teoretycznego. Prezentuje dorobek rozproszonych, choć mających w sobie niemało do powiedzenia dyscyplin badawczych i proponuje możliwości ich wzajemnej integracji. Jest także próbą przemyślenia i rekonstrukcji zorientowanej na dyskurs socjologii historycznej.
EN
Turbulent social changes such as revolutions, mass movements or processes of democratization were major topics for the classical historical sociology. Its leading proponents such as Charles Tilly or Theda Skocpol were generally receptive towards paradigmatic shifts in social sciences and the humanities. However, their receptions of linguistic and cultural turn were limited if not flawed. This article attempts to rethink classical research questions of Tilly’s historical sociology from the perspective of discourse-oriented epistemological and ontological shift. The paper presents relevant insights from various research disciplines concerning discourse theory and historical discourse analysis and offers a way of their cross-fertilization. It is also an attempt to reconstruct and rearticulate historical sociology as a discourse oriented theoretical and methodological perspective.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.