Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 3

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  subiektywność transcendentalna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
Roczniki Filozoficzne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 1
33-49
PL
Artykuł prezentuje filozofie Kanta i Husserla w odniesieniu do Hartmannowskiego rozu­mie­nia irracjonalności. W metafizyce poznania Hartmanna irracjonalność, która odpowiada częścio­wej niepoznawalności bytu, okazuje się argumentem przeciwko idealizmowi, który za­kłada całkowitą racjonalność naszego poznania i jego przedmiotu. W artykule autor pokazuje, że można wskazać podobieństwa między Kanta ideą niepoznawalności przedmiotu transcenden­tal­nego, Husserla koncepcją transcendentalnej konstytucji świata i Hartmanna pojęciem gnoseo­logicznej irracjonalności. W transcendentalizmie Kanta irracjonalność implikuje asymetria mię­dzy warun­kami możliwości doświadczenia i warunkami możliwości przedmiotów doświadczenia, jako że niepoznawalność przedmiotu transcendentalnego i rzeczy samej w sobie wskazuje, że nie wszy­stkie warunki przedmiotów są jednocześnie warunkami możliwości doświadczenia. Według Husserla świadomość transcendentalna nie jest racją wystarczającą świata w aspekcie jego Da­sein i Sosein, ponieważ fakt konstytucji świata jest faktem irracjonalnym i nie może być wyprowadzony z istoty świadomości. Autor próbuje wykazać, że analogia między Husserlem i Hartmannem w kwestii irracjonalności otwiera nowe możliwości interpretacyjne relacji między fenomenologią transcendentalną i Hartmannowską filozofią.
EN
The article presents Kant’s and Husserl’s philosophies with reference to Hartmann’s under­standing of irrationality. In Hartmann’s metaphysics of cognition, irrationality, which corres­ponds with partial unknowability of being, appears to be an argument against idealism that assumes a complete rationality of our knowledge and its object. In this article the author shows that it is possible to indicate similarities between Kant’s idea of the unknowability of the transcendental object, Husserl’s conception of the transcendental constitution of the world, and Hartmann’s concept of gnoseological irrationality. In Kant’s transcendentalism, irrationality im­plies an asymmetry between the conditions of the possibility of experience and the conditions of the possibility of the objects of experience, because the unknowability of a transcendental object and a thing in itself indicates that not all conditions of the objects are at the same time conditions of the possibility of experience. According to Husserl, transcendental subjectivity is not a suf­ficient reason for the world in its Dasein and Sosein, because the fact of the constitution of the world is an irrational one and it cannot be derived from the essence of subjectivity. The author tries to demonstrate that this analogy between Husserl and Hartmann, in the question of the irrationality, opens new interpretational possibilities for the relation between transcendental phenomenology and Hartmann’s philosophy.
PL
Wiele zostało już powiedziane o religijnych i filozoficznych wpływach obecnych w pracach twórców psychologii głębi. Zygmunt Freud i Carl Gustaw Jung mieli odrębne zapatrywania na religię, mimo to obydwaj usiłowali – za pomocą naukowego, psychoanalitycznego podejścia, które bierze w nawias to, co religijne – odpowiedzieć na cierpienie poszczególnej jednostki oraz zagubienie znaczenia w sekularyzowanym świecie. Celem tego eseju jest ulokowanie jednostkowego cierpienia w szerszej, historycznej strukturze późnej nowoczesności poprzez badanie różnych zagadnień – będących w całkowitej zależności od edukacji, osobowości, rozumu, znaczenia i celu – poruszanych w dziełach Schillera, Kanta, Gadamera, Loewitha, Freuda oraz Junga. W duchu tych analiz można stwierdzić, że indywidualne cierpienie mieści się dzisiaj wewnątrz szerszego nurtu subiektywizacji i deterioryzacji (deterritorialization) w historii idei, które doprowadziły do czegoś, co – zapożyczając się pojęciowo u Gadamera, który mówił o „odróżnieniu estetycznym” – nazywam odróżnieniem psychologicznym. Polega ono na retrospektywnym przywłaszczeniu fundamentów i odpowiedniej pozytywizacji źródeł transcendentalnych w zatomizowanej sferze psychologicznej wewnętrzności jednostki. Za pomocą tej ostatniej możemy być może zacząć rozumieć paradoks świata cyfrowej hiper-łączności, w której cały świat mamy „na kliknięcie myszki”, podczas gdy tracimy jego widok.
EN
Wiele zostało już powiedziane o religijnych i filozoficznych wpływach obecnych w pracach twórców psychologii głębi. Zygmunt Freud i Carl Gustaw Jung mieli odrębne zapatrywania na religię, mimo to obydwaj usiłowali – za pomocą naukowego, psychoanalitycznego podejścia, które bierze w nawias to, co religijne – odpowiedzieć na cierpienie poszczególnej jednostki oraz zagubienie znaczenia w sekularyzowanym świecie. Celem tego eseju jest ulokowanie jednostkowego cierpienia w szerszej, historycznej strukturze późnej nowoczesności poprzez badanie różnych zagadnień – będących w całkowitej zależności od edukacji, osobowości, rozumu, znaczenia i celu – poruszanych w dziełach Schillera, Kanta, Gadamera, Loewitha, Freuda oraz Junga. W duchu tych analiz można stwierdzić, że indywidualne cierpienie mieści się dzisiaj wewnątrz szerszego nurtu subiektywizacji i deterioryzacji (deterritorialization) w historii idei, które doprowadziły do czegoś, co – zapożyczając się pojęciowo u Gadamera, który mówił o „odróżnieniu estetycznym” – nazywam odróżnieniem psychologicznym. Polega ono na retrospektywnym przywłaszczeniu fundamentów i odpowiedniej pozytywizacji źródeł transcendentalnych w zatomizowanej sferze psychologicznej wewnętrzności jednostki. Za pomocą tej ostatniej możemy być może zacząć rozumieć paradoks świata cyfrowej hiper-łączności, w której cały świat mamy „na kliknięcie myszki”, podczas gdy tracimy jego widok.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.