Search results

1

Renesans formuły panteonizacji wnętrz sakralnych we współczesnej Polsce

100%

Tombarkiewicz W.

|

2020

|

vol. 74

|

issue 3 (330)

86-97

PL

W ostatnich dekadach daje się zauważyć zjawisko tworzenia nowych panteonów narodowych w przestrzeniach kościołów rzymskokatolickich na terenie Polski. Panteonizacji poddano kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie, katedrę św. Janów w Warszawie, nekropolą wybitnych Polaków stała się również Świątynia Opatrzności Bożej na Wilanowie. Powstały i powstają także panteony symboliczne, niepowiązane z miejscem ostatniego spoczynku – jak ten zdobiący ścianę tęczową toruńskiego sanktuarium NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu czy, będący w trakcie realizacji, Panteon Górnośląski w podziemiach katowickiej archikatedry Chrystusa Króla. Panteony te należą do tradycji zapoczątkowanej w Rzymie, kiedy kościół Santa Maria ad Martyres, miejsce wiecznego spoczynku Rafaela, stał się nekropolią artystów zrzeszonych w bractwie św. Józefa. Z czasem także w innych włoskich, a następnie europejskich miastach zaczęły powstawać podobne miejsca kultu wielkich ludzi, początkowo o zasięgu lokalnym, a następnie także państwowym. Począwszy od XIX wieku panteony narodowe zaczęły stanowić istotny nośnik narodowego dyskursu, budując wizję dziejów wyobrażonych wspólnot.

EN

Recent decades made it possible to notice the creation of new national pantheons in Roman Catholic churches across Poland. Pantheonisation was applied in the case of the St. Peter and Paul church in Cracow and the St. John cathedral in Warsaw; The Temple of Divine Providence in Wilanów also became a necropolis of eminent Poles. Symbolic pantheons, unconnected with a final resting place, have emerged and continue to be created – take the example of the one decorating the chancel arch wall in the Sanctuary of the Blessed Virgin Mary Star of the New Evangelization and St. John Paul II in Toruń or the Upper Silesian Pantheon under construction in the crypts of the arch cathedral of Christ the King in Katowice. Pantheons are part of a tradition initiated in Rome, where the church of Santa Maria ad Martyres, place of the eternal rest of Raphael, became a necropolis of artists belonging to the St. Joseph Fraternity. In time, other Italian and then European towns erected similar cult sites commemorating great men, originally with a local range and then also a state one. From the nineteenth centre on national pantheons began to constitute an essential carrier of the national discourse, building a vision of the history of imaginary communities.

2

Centrum Dokumentacji Współczesnej Sztuki Sakralnej w Uniwersytecie Rzeszowskim

80%

Żurek W. W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2009

|

vol. 91

367-370

3

Świątynia Nowego Narodu Wybranego. Sanktuarium Najświętszej Marii Panny Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu

80%

Marchlewski W., Zgliński M.

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

396-413

EN

For centuries, socio-historical events have always been reflected in art. The only things changing were the cultural and historical context as well as the forms of expression used by artists. The architecture of churches and their interior design always harmonized with the religious content preached in them and the socio-historical context. Currently we can observe in Poland the creation of religious buildings that, apart from propagating religious substance, try to refer to the social events of contemporary Poland and Europe by means of their form and content. One of the most significant examples is the church dedicated to the Blessed Virgin Mary, Star of the New Evangelization, and Saint John Paul II in Toruń. The authors analyse the architectural form and interior design plan of the titular church, focusing on both the church itself and its surroundings. In doing so they employ research methods used in history of art, anthropology, and theology and interpret the content conveyed in architectural forms, sculpture, stained glass, and paintings together with their social, religious, and spiritual context. The artistic program of the church refers to the concept of Poland as the “Christ of Europe”. The authors decipher particular threads of the narrative connected with the idea of the Third Covenant and the role of the Polish nation in future new evangelization as well as with Poland’s role as a bulwark of Christianity in the past. The narrative in question also relates to the concept of recognizing Poles as the chosen people (New Children of Israel) and the role of Polish saints and blessed in the evangelization of Europe and the world. The authors present a contemporary version of the role of art in the process of interpreting socio-historical events, and evoke historical references connected with the relationship between art and architecture. Next, they analyse the phenomenon of conveying a message based on highly syncretic and polystylistic means of communication, starting from traditional techniques and representation schemes, through various types of simulacra, and ending on modern multimedia. At the same time – just like in mediaeval and modern pilgrimage centres – the message corresponding to the perceptual and cognitive abilities of average recipients is cleverly and a well-conceived way combined with a highly complicated and coordinated ideological programme reflecting the basic assumptions of theology or updated political theology from the circle of the Toruń radio station. This is clear both on the micro scale, the level of individual realizations, and the macro scale – in the plan, axes, and dominants of the assumption. An observation of the build-up of interior design in the last few years entitles us to claim that it is a “work in progress” (or an open work) of sorts, evolving along with the changing political and social situation as well as the progression of the Polish and universal Church.

4

Krucyfiks Cristo vivo w kościele św. Michała Archanioła w Urazie. Wirtuozerskie przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego Lwowskiej Szkoły Rzeźbiarskiej Doby Rokoka

70%

Feliks M. D.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2021

|

vol. 58

|

issue 2

201-220

PL

Artykuł dotyczy wyjątkowego na tle sztuki polskiej XVIII w. przedstawienia Chrystusa Ukrzyżowanego pochodzącego z kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Nawarii k/Lwowa, a znajdującego się obecnie w kościele pw. św. Michała Archanioła w Urazie k/ Brzegu Dolnego. Krucyfiks ten, wraz z częścią wyposażenia nawaryjskiej świątyni, został w 1945 r. przewieziony przez opuszczających Kresy Wschodnie Polaków na Dolny Śląsk. Dzięki temu, nie podzielił losu pozostałych elementów znakomitej dekoracji rzeźbiarskiej zdobiącej kościół w Nawarii, które po II wojnie światowej uległo całkowitej niemal dewastacji. Tytułowy krucyfiks jest przypisywany Maciejowi Polejowskiemu, jednemu z najwybitniejszych przedstawicieli Lwowskiej Szkoły Rzeźbiarskiej Doby Rokoka. W artykule została poruszona problematyka wyobrażenia Chrystusa Ukrzyżowanego w stosunkowo rzadkim ujęciu Cristo vivo. Omówiona zostały także prawdopodobne źródła inspiracji dla wyobrażenia Chrystusa przybitego do krzyża za pomocą czterech gwoździ w równoległym ułożeniu stóp.

5

Obraz męki Chrystusa w XIX-wiecznych ulotnych drukach jarmarczno-odpustowych

61%

Ratajczak T.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2011

|

vol. 95

305-315

EN

A few types of Passion prints were distributed at the markets and church fairs in Poland. Leaflets with narrative religious songs were among them and they are the ones which come under scrutiny in this text. The analysis of such prints with Passion songs, which were found in a few libraries, allows to state that the aim of these works was to remind Passion scenes which arose strong religious emotions. In these simple works, addressed to the commons, a strong emphasis was put on the humanity of characters as well as the human aspect of their experiences. (the key role in the description of the Passion was played by Mary, who shared sufferings of her Son). At the same time typical medieval means of representations were used in this form of work such as drastic scenes and moralizing tone, things which affected the uncomplicated mentality of the receivers and became embedded in the collective memory. Finally, these leaflets were characterized by the repetition of a general tendency of the medieval piety: subjectivism, realism and dolorism.

6

Wybrane piety w Małopolsce z okresu średniowiecza. Ich proweniencja, dzieje i wizerunek

61%

Gołąb-Kowalska J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2010

|

vol. 94

39-61

EN

The main purpose of this work is to present the provenance and the history of the chosen, characteristic and famous Pietàs from different works of art, monuments, and other buildings- for instance, churches, hospitals and roadside shrines. The vital issue of this article is to show the outward image of Pietàs. The author also focuses on analogies, similarities and differences in the image of Pietàs from Little Poland, and other regions and places which were outside Poland in the Middle Ages. This work concentrates only on the chosen Pietàs from different places such as Pietà from Limanów, Pietà in the church of the Nativity of the Holy Virgin Mary in Czchów, Pietà from Wojnicz, Pietà from Biecz (Mourning II), Pietà from the former Hospital for the Poor in Biecz, Pietà from Witkowice, Pietà from Szczyrzyc, Pietà from Dobczyce. The author chose these Pietàs, which despite coming from different places of Little Poland in the Middle Ages, best illustrate similarities and differences between each other and other sculptures. The paper also compares the analysed Pietàs with various sculptures and Pietàs from other regions of Poland and outside the country. Only certain of Pietàs are presented in this article, especially these which are described in different academic works and source materials. Some academic papers lack detailed information about the provenance, the history and the image of some of the gothic Pietàs from the Middle Ages in Little Poland. Only Pietà from Limanowa is the one about which there is thorough information in academic papers and source materials. So far, there has been no synthetic work or article about the provenance, the history and the overall image of Pietàs from Little Poland in the Middle Ages.

7

[Recenzja]: Bogumiła J. Rouba, Pielęgnacja świątyni i innych zabytków. Książka nie tylko dla księży, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2014, ss. 508

61%

Szlufik P.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2015

|

vol. 103

391-393

8

Rola przedstawień drzewa genealogicznego zakonu w środowisku premonstratensów

61%

Kwiatkowska-Frejlich L.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2013

|

vol. 100

205-217

EN

The commonly known representation of Tree of Jesse, as inspired by the words „And the wand will come out of the root of Jesse and a flower will grow out of from its root” (Isaiah 11:1), proves the interpersonal relationships with Jesus and His messianic prophecy - by indicating on David. But since the earliest times this theme has been explored in the secular art because branching limbs with characters of descendants, growing from the parents’ chest, clearly illustrate the relations resulting from successions of generations within the family framework. This kind of representations was also popular in orders. At that time they not only provided the information on the background of spiritual path but also the assurance of its effectiveness on the way to reach Heaven. The images of the Order of Canons Regular of Prémontré, also known as the Premonstratensians, elaborated upon in this paper, was to make canons regular believe that abiding by the rules and laws made by the Order and praising the Eucharist, canons regular may master themselves to perfection and the saints of the order, who had already successfully fulfilled this recommendation, were the best teachers on the path of spiritual progress.

9

Współczesne muzea religijne archidiecezji lubelskiej.

61%

Skrzydlewska B.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2013

|

vol. 100

315-325

10

Targi Sacroexpo – VII Międzynarodowa Konferencja Muzealników „Muzea naszych czasów”. Kielce 9 czerwca 2014 r.

61%

Skrzydlewska B.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2014

|

vol. 101

407-408

11

Sympozjum z okazji otwarcia muzeum w sanktuarium Matki Bożej Kębelskiej w Wąwolnicy. Wąwolnica 22 czerwca 2013 r.

61%

Skrzydlewska B.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2013

|

vol. 100

463-465

12

Wybrane aspekty artystyczne, teologiczne i historyczne w obrazach „Alegoria Wiary” i „Adoracja Chrystusa jako Odkupiciela” z kościoła pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Pucku

61%

Rumanowski P.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2013

|

vol. 99

209-233

EN

This paper describes two seventeenth-century paintings in St. Peter and Paul Church in Puck. The works are placed next to each other and they have the form of discs fitting into the arches of the Gothic vault of the church. The images are consistent in terms of composition and content. Allegorical paintings symbolize the significance of faith, the communion of saints and mediation in salvation. The anonymous works are creative transformation of the Gothic tradition of painting in the service of the post-tridentine Catholic Church fighting with the Reformation. The paintings are overloaded with excessive content of iconography and raise a number of issues about which the Reformation spoke critically or towards which it had a negative attitude. The images depict characters from the Bible and the Gospel. To bring people closer to the scenes on canvas, the painters included elements of familiar realities and the characters of the time. Works form Puck in terms of iconography and composition make use of the experience of artists from Gdańsk and painters working with the Cistercians and the Jesuits. Described paintings cannot be placed in a catalogue of relics as high-quality works. They refer to the paintings, which were characterized by dignity and simplicity. The value of these paintings is remarkable from theological and iconographic point of view; as it is an example of an attempt to spread counter-reformation ideas among the faithful.

13

Obrazek religijny w misji ewangelizacyjnej Kościoła

61%

Leszczyński M.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2014

|

issue 21

279-283

EN

Among many objects belonging to the religious art there are not only great and significant works but also those which can get to almost everyone thanks to their availability. Religious images are included in this category. The history of creating small devotional representations dates back to 13th century, and the oldest documented example of holy pictures comes from 1423. From the very beginning the main topic of religious images was Christian iconography, which was supposed to present truths of faith to the faithful ones and encourage them to be more devout. Throughout the centuries techniques of creating images as well as materials from which they were made changed. Nevertheless, although years have passed, devotional representations in this form are still very popular, but due to automated production of a religious image, its artistic value decreased. Still, they become a collectible as well as fulfill an important evangelization mission.

14

[Recenzja]: "W cieniu trzech katedr : z dziejów konserwacji zabytków sakralnych w Polsce północno-zachodniej", Roman Kostynowicz, Szczecin 1999

61%

Zahajkiewicz M. T.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2000

|

vol. 73

474-476

PL

-

15

Muzeum Sztuki Religijnej w Lubartowie

61%

Chachaj J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2000

|

vol. 74

47-47

16

Kościół parafialny św. Mikołaja i św. Doroty w Kwiatkowicach

61%

Jarno-Cichosz K.

Biuletyn Szadkowski

|

2016

|

vol. 16

77-90

EN

The church in Kwiatkowice, founded by Kacper Puczek and his wife Anna of Sarnów, was built in the early 17th century. It is an example of a temple founded by members of the nobility, with the intention to became the mausoleum of the Puczek family. The church has undergone only slight alterations over the three centuries of its existence, and has a well-preserved equipment from the17th and 18th centuries. In the church there are three altars: the main altar dedicated to St. Nicholas and two side altars devoted to the Holy Trinity (south) and the Heart of Jesus (north). The main altar was built in the 1830s, probably at the initiative of Konstancja Kossakowska. The altar dedicated to the Holy Trinity was built in the early 17th century. Two wooden polychrome statues of Madonna Immaculata and St. John of Nepomuk are from the beginning of the 17th century. The church building is testimony to the position and wealth of Kacper and Anna Puczek, who decided to build a brick temple, equipped according to trends prevailing in this area in the early 17th century.

PL

Kościół parafialny w Kwiatkowicach to przykład świątyni pochodzącej z fundacji szlacheckiej i pełniącej funkcję mauzoleum rodowego fundatorów wzniesionej na początku XVII w. przez Kacpra Puczka i jego żonę Annę z Sarnowa. Walory kościoła stanowią dobrze zachowane nowożytne wyposażenie oraz niewielkie zmiany, jakim na przestrzeni lat podlegały jego formy. W kościele znajdują się trzy ołtarze: główny św. Mikołaja oraz dwa ołtarze boczne – Trójcy Świętej (południowy) i Serca Jezusa (północny) – usytuowane w części korpusu przylegającej do prezbiterium. Ołtarz główny powstał w pierwszej połowie lat 30. XVIII w., najprawdopodobniej z inicjatywy zmarłej w 1732 r. Konstancji Kossakowskiej. Ołtarz p.w. Świętej Trójcy powstał w latach 20.–30. XVII w., stanowi pierwotny element wyposażenia świątyni podobnie jak ołtarz Św. Trójcy. Z początku XVII w. pochodzą także dwie drewniane, polichromowane rzeźby: Madonna Immaculata oraz św. Jan Nepomucen. Omawiany obiekt świadczy o pozycji i zamożności fundatorów, którzy zdecydowali się na budowę świątyni murowanej, wyposażonej zgodnie z panującymi na tym obszarze w początku XVII w. trendami.

17

List apostolski Duodecimum saeculum Ojca Świętego św. Jana Pawła II z okazji tysiąc dwusetnej rocznicy Soboru Nicejskiego II. Miejsce ikony w wierze i rozumieniu św. Jana Pawła II

57%

Mazurczak U.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 4

57-71

EN

The letter of the Holy Father John Paul II written in Rome in 1987, in the tenth year of His pontificate, on December 4th, on the day of memorial of Saint John Damascene, the doctor of the Church, on the Twelfth Centenary of finishing the controversy over the icon, is of great importance for the Pope’s program of ecumenism. The Holy Father indicated various directions of the dialogue, however, the one of the utmost importance concerned the agreement with the Orthodox Church, which was confirmed in the letters and in His other documents quoted in this paper. The image used to be essential for religious practice, for illustrating the word of prayer and of the song, in order to preserve the tradition of the Church. The strict prohibition introduced by the iconoclasm depreciated not only the artistic tradition of paintings but also the basic dogmas of Christ’s Incarnation and the one which introduced Virgin Mary as the Theotokos (the God-bearer). The ban constituted a threat not only for the icons but also for the Christian faith. In His Letter, the Pope underlined the important role of the Second Council of Nicaea which reintroduced icons and maintained and deepened the meaning of the cult in the faith of believers. Furthermore, the Holy Father indicated the connection with the Second Vatican Council in understanding the function and form of images in contemporary Church. Contemporary trends are overwhelmed by the impotence of the spiritual expression of sacral art, which is a great concern for the Pope. The Letter is, therefore, a dramatic warning of the threats for religious art in contemporary time, expressed by the Holy Father with these words: ‘The rediscovery of the Christian icon will also help in raising the awareness of the urgency of reacting against the depersonalizing and at times degrading effects of the many images that condition our lives in advertisements and the media.’ (DS, 11).

PL

List Ojca Świętego Jana Pawła II napisany w Rzymie, w roku 1987, w dziesiątym roku pontyfikaty, 4 grudnia, w dniu liturgicznego wspomnienia św. Jana Damasceńskiego, doktora Kościoła w 1200 rocznicę zakończenia sporu o ikony, ma istotne znaczenie w programie ekumenizmu Papieża. Wskazywał wiele kierunków dialogu z różnymi religiami, jednak największą troską było porozumienie z Kościołem prawosławnym, co potwierdzają listy oraz inne dokumenty Ojca Świętego przytaczane w niniejszej pracy. Istotne było zachowanie tradycji Kościoła, w którym nieodłącznym ogniwem dla praktyk religijnych słowa, modlitwy i pieśni był obraz. Surowy zakaz wprowadzony przez ikonoklazm podważał nie tylko artystyczne tradycje obrazów, lecz także sięgał do podstaw dogmatów Wcielenia Chrystusa i Matki Dziewicy Maryi Panny jako Theotokos. Zakaz był zagrożeniem dla ikon, ale też dla istoty wiary chrześcijańskiej. Papież podkreślił w swoim Liście rolę Soboru Nicejskiego II, który przywrócił ikony oraz zapewnił ich pogłębione znaczenie dla kultu wiernych w ugruntowaniu wiary. Ojciec Święty wskazał również związek z Soborem Watykańskim II odnoszącym się do rozumienia funkcji i formy obrazów w Kościele współczesnym. Współczesność owładnęła niemoc duchowego wyrazu sztuki sakralnej co stanowi troskę Papieża. List jest dramatycznym ostrzeżeniem wobec zagrożeń dla sztuki religijnej w czasach współczesnych, które Ojciec Święty wyraził słowami „Ponowne odkrywanie wartości chrześcijańskiej sztuki może być również pomocą w uświadomieniu sobie konieczności przeciwstawienia się depersonalizującym skutkom oddziaływania tak wielu obrazów”.

18

Sztuka sakralna a prawo autorskie, czyli kilka uwag o zasadach korzystania z sakralnych utworów autorskoprawnych i wystawionych w przestrzeni sacrum

51%

Pawlikowska J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2021

|

vol. 24

359-378

EN

The aim of the article is to investigate whether the existing findings in the field of copyright law, which may be applicable in cases involving the use of works of sacred art, remain up-to-date in the context of the dynamic development of technology and changing conditions for using creative works. So far, the research on the application of copyright law to religious activity has mainly focused on the use of works in the “analogue era”. However, part of religious activity has moved to the digital environment. Since it is necessary to adapt the established ways of using works of sacred art, the topic is now worth revisiting. The paper first deals with the issue of the so-called freedom of panorama, relating to the distribution of creative works exhibited permanently in public places. The subsequent part of the study discusses the problem of using works located inside sacred buildings or performed there. The indicated issues are particularly important from the point of view of conducting religious activity on-line. Therefore, it seems reasonable to consider: a) in relation to panorama law, changing the approach to the premise of the location of a work (i.e., the notion of external space should be broadly conceived as public space – a place accessible to the public); possibly analogously to the legal solutions of 1926, accepting the use of works inside a temple as part of fair public use; b) in relation to panorama law, understanding of the notion of staging in a broad manner and consequently accepting that works displayed on a permanent basis may also be covered by panorama law; c) introducing the category of a “religious event” and assuming that the use of works during such events could entitle their creators to be remunerated (contrary to what is the case with “religious ceremonies”).

PL

Celem artykułu jest zbadanie, czy dotychczasowe ustalenia z zakresu prawa autorskiego mogące mieć znaczenie z punktu widzenia korzystania z dzieł sztuki sakralnej zachowują aktualność w kontekście dynamicznego rozwoju techniki i zmieniających się warunków korzystania z utworów. Przeprowadzone do tej pory na gruncie literatury przedmiotu analizy z zakresu prawa autorskiego w działalności religijnej dotyczyły w głównej mierze korzystania z dzieł w „erze analogowej”. Konieczność dostosowania utrwalonych sposobów korzystania z utworów sztuki sakralnej w sytuacji „przeniesienia” części działalności religijnej do środowiska cyfrowego uzasadnia podjęcie na nowo tematu określonego w tytule pracy. W pierwszej kolejności zostanie przedstawiona problematyka tzw. prawa panoramy (wolności panoramy), odnosząca się do rozpowszechniania utworów wystawionych na stałe w miejscach publicznych. Pozwoli to w dalszej części pracy odnieść się do kwestii korzystania z utworów znajdujących się wewnątrz obiektów sakralnych oraz do problematyki korzystania z utworów wykonywanych w obiektach sakralnych. Wskazane zagadnienia są szczególnie istotne z punktu widzenia prowadzenia działalności religijnej on-line. Wydaje się zasadne rozważenie: a) w zakresie prawa panoramy zmiany podejścia do rozumienia przesłanki umiejscowienia utworu z przestrzeni zewnętrznej na szeroko rozumianą przestrzeń ogólnodostępną, miejsca dostępnego dla publiczności; ewentualnie analogicznie do rozwiązań prawnych z 1926 r. przyjęcie możliwości korzystania z utworów znajdujących się we wnętrzu świątyni w ramach dozwolonego użytku publicznego; b) w zakresie prawa panoramy szerokiego rozumienia pojęcia wystawienia i przyjęcia, że prawem panoramy mogą być również objęte utwory wyświetlane na stałe; c) wprowadzenie kategorii „wydarzenia religijnego”, przy czym w odróżnieniu od „ceremonii religijnej” za korzystanie z utworów w ramach „wydarzeń religijnych” twórcy mogłoby przysługiwać wynagrodzenie.

19

Teologiczne wątki maryjne mozaik Centro Aletti w sanktuarium św. Jana Pawła II w Krakowie

51%

Bartkowiak L.

Sympozjum

|

2021

|

vol. 1(40)

103-127

PL

Posoborowe wskazania liturgiczne, których widomym znakiem stał się wolnostojący ołtarz z kapłanem sprawującym liturgię „przodem do wiernych”, uwolniły ściany prezbiteriów nowobudowanych świątyń od wielkich nadstaw ołtarzowych. Zaistniała sytuacja stała się swego rodzaju wezwaniem dla twórców sztuki sakralnej, stwarzając możliwość powrotu do szlachetnej sztuki mozaikowej, której monumentalne dzieła pierwszego tysiąclecia przetrwały do dziś. Wystarczy wspomnieć chociażby świątynie Rawenny, Palermo czy samego Rzymu. Ich bogate w formę i treść programy ikonograficzne znajdują swoją kontynuację w wielkoformatowych, współczesnych mozaikach ołtarzowych o. Marko Ivana Rupnika, w których wyrafinowana forma artystyczna splata się z przemyślaną koncepcją teologiczną, ukazując żywotność tradycji u progu trzeciego tysiąclecia. Niniejszy artykuł stawia sobie za cel ukazanie zasadniczych teologicznych wątków maryjnych, obecnych w największym kompleksowym zespole mozaik, jaki w ostatnich latach powstał w Polsce.

EN

The post-conciliar liturgical indications, of which the free-standing altar with the priest celebrating the liturgy „facing the faithful” became a visible sign, freed the presbytery walls of newly built churches from large altar extensions. The situation became a kind of call for the creators of sacred art, providing an opportunity to return to the noble mosaic art, whose monumental works of the first millennium have survived to this day. It is enough to mention the temples of Ravenna, Palermo or Rome itself. Their iconographic programs, rich in form and content, are continued in the large-format, contemporary altar mosaics by Father Marko Ivan Rupnik, in which a refined artistic form intertwines with a well-thought-out theological concept, showing the vitality of tradition at the threshold of the third millennium. The aim of this article is to present the basic Marian theological themes present in the largest complex set of mosaics that has been built in Poland in recent years.

20

Freski w grzędzickiej świątyni - "zapomniany" zabytek średniowiecznej sztuki kościelnej

51%

Grygowski D.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2019

|

issue 1

41-57

PL

Świątynie znajdujące się na terenie diecezji szczecińsko-kamieńskiej zawdzięczają w większości swój wystrój protestantom, którzy w końcu XVI i na początku XVII wieku, czyli po przyjęciu w 1534 roku na sejmiku w Trzebiatowie przez szlachtę zachodniopomorską wyznania luterańskiego, przejęli katolickie kościoły tej ziemi. Dlatego ich wystrój jest bardzo ascetyczny w swej formie. Tym bardziej wartościowe w naszych czasach są te zabytki sztuki sakralnej, które praktycznie w niezmienionej średniowiecznej formie przetrwały do dziś. Takim właśnie zabytkiem są freski znajdujące się w niewielkim wiejskim kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Grzędzicach. To dzieło anonimowego artysty, choć mało znane miłośnikom średniowiecznej sztuki, może być przedmiotem wielkich doznań estetycznych. Freski z Grzędzic powinny być bardziej obecne w przewodnikach opisujących dzieła sztuki Pomorza Zachodniego.

EN

The temples in the Szczecin-Kamień Archdiocese owe much of their décor to Protestants, who at the end of the 16th and the beginning of the 17th century, that is after the acceptance of Lutheran confession in 1534 at the regional council in Trzebiatów by the West Pomeranian nobility, took over the Catholic churches of this land. That is why their décor is very ascetic in its form. All the more valuable in our time are the relics of the sacred art that have survived to the present day in virtually unchanged Medieval form. Such a relic is frescoes located in a small rural church devoted to St. Apostles Peter and Paul in Grzędzice. This work of an anonymous artist, though little known to lovers of Medieval art, can be tan object of great aesthetic experiences. It would be valuable for the frescoes from Grzędzice to be more present in the guidebooks commemorating various types of works of art that can be seen in the West Pomeranian Province.

Refine search results

Renesans formuły panteonizacji wnętrz sakralnych we współczesnej Polsce

Centrum Dokumentacji Współczesnej Sztuki Sakralnej w Uniwersytecie Rzeszowskim

Świątynia Nowego Narodu Wybranego. Sanktuarium Najświętszej Marii Panny Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu

Krucyfiks Cristo vivo w kościele św. Michała Archanioła w Urazie. Wirtuozerskie przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego Lwowskiej Szkoły Rzeźbiarskiej Doby Rokoka

Obraz męki Chrystusa w XIX-wiecznych ulotnych drukach jarmarczno-odpustowych

Wybrane piety w Małopolsce z okresu średniowiecza. Ich proweniencja, dzieje i wizerunek

[Recenzja]: Bogumiła J. Rouba, Pielęgnacja świątyni i innych zabytków. Książka nie tylko dla księży, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2014, ss. 508

Rola przedstawień drzewa genealogicznego zakonu w środowisku premonstratensów

Współczesne muzea religijne archidiecezji lubelskiej.

Targi Sacroexpo – VII Międzynarodowa Konferencja Muzealników „Muzea naszych czasów”. Kielce 9 czerwca 2014 r.

Sympozjum z okazji otwarcia muzeum w sanktuarium Matki Bożej Kębelskiej w Wąwolnicy. Wąwolnica 22 czerwca 2013 r.

Wybrane aspekty artystyczne, teologiczne i historyczne w obrazach „Alegoria Wiary” i „Adoracja Chrystusa jako Odkupiciela” z kościoła pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Pucku

Obrazek religijny w misji ewangelizacyjnej Kościoła

[Recenzja]: "W cieniu trzech katedr : z dziejów konserwacji zabytków sakralnych w Polsce północno-zachodniej", Roman Kostynowicz, Szczecin 1999

Muzeum Sztuki Religijnej w Lubartowie

Kościół parafialny św. Mikołaja i św. Doroty w Kwiatkowicach

List apostolski Duodecimum saeculum Ojca Świętego św. Jana Pawła II z okazji tysiąc dwusetnej rocznicy Soboru Nicejskiego II. Miejsce ikony w wierze i rozumieniu św. Jana Pawła II

Sztuka sakralna a prawo autorskie, czyli kilka uwag o zasadach korzystania z sakralnych utworów autorskoprawnych i wystawionych w przestrzeni sacrum

Teologiczne wątki maryjne mozaik Centro Aletti w sanktuarium św. Jana Pawła II w Krakowie

Freski w grzędzickiej świątyni - "zapomniany" zabytek średniowiecznej sztuki kościelnej