Search results

1

Teatr jako instytucja krytyczna

100%

Głowacka A.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2022

|

vol. 20

|

issue 2

1-19

EN

The subject of this article is the theatre as an engaged cultural institution in Poland. Its engagement means not only producing critical art (although that is often the beginning of structural changes in an institution), but also, and perhaps most importantly, revealing and verifying the mechanisms of its own functioning. Entering into dialogue with the institution itself is the beginning of its evolution “from criticism to critical institution”. Involving the institution in this context means changing its functioning towards democratic practices. Speaking of democratisation, we can think, on the one hand, of ways of winning the favour of the audience, involving them in the life of the institution and forming alliances with them to protect the institutions from the temptations of the authorities. And on the other, of changing the modes of management. The democratisation of the management process is primarily associated with the emancipation of theatre workers, meaning their self-organisation, the need for empowerment and the development of new management practices and decision-making processes. The empowerment of art workers seems to be an important step in order to “sever” the art institutions’ connections with their manorial dependencies, which are common and very often invisible (also to employees of institutions), because they form, as Andrzej Leder claims, the basis for the functioning of Polish society. Manorial relations, of which the authoritarian model of management is a frequent manifestation, exist not only inside institutions (the director of an institution in his relations with a theatre company), but also at the junction of an institution and its organiser, namely, local and state authorities.

PL

Przedmiotem artykułu jest teatr w Polsce jako krytyczna instytucja kultury, nie tylko tworząca sztukę krytyczną, lecz także, a może przede wszystkim, ujawniająca i weryfikująca mechanizmy własnego funkcjonowania. Zaangażowanie instytucji w działania krytyczne oznacza zmianę jej funkcjonowania w kierunku praktyk demokratycznych – z jednej strony chodzi o sposoby pozyskiwania przychylności odbiorców, włączania ich w życie instytucji i zawierania z nimi sojuszy w celu ochrony instytucji przed zakusami władz, z drugiej o zmiany sposobów zarządzania (emancypację pracowników teatru – ich samoorganizację, potrzebę upodmiotowienia oraz wypracowania nowych praktyk zarządzania i procesów decyzyjnych). Wszystko to ma służyć „wyrwaniu” instytucji artystycznych z powszechnych i bardzo często niewidocznych (także dla pracowników instytucji) zależności folwarcznych (A. Leder), których częstym przejawem jest autorytarny model zarządzania, obowiązujący nie tylko wewnątrz instytucji (dyrektor instytucji w relacjach z zespołem).

2

Teatr zaangażowany społecznie jako sposób odnowienia dialogu z polskim widzemTeatr zaangażowany społecznie jako sposób odnowienia dialogu z polskim widzem

100%

Kluzowicz J.

Rocznik Andragogiczny

|

2007

|

vol. R. 2007

134-145

PL

Artykuł porusza tematykę działań teatralnych o charakterze społeczno- -zaangażowanym, których nasilenie od kilku lat możemy obserwować w polskim teatrze. Poza oczywistym celem twórców, zmierzającym do zwrócenia uwagi publiczności na sprawy istotne dla społeczeństwa i państwa, poprzez teatr zaangażowany udaje im się również odnowić prawdziwy, szczery dialog z polskim widzem. Obok rozważań dotyczących zjawiska kształtowania opinii społecznej przez teatr zarówno w ujęciu ogólnym, jak i odnoszącym się bezpośrednio do teatru polskiego na przestrzeni dziejów, nakreślony zostaje obraz współczesnego teatru polskiego, uwypuklający elementy mające wpływ na możliwość podjęcia dialogu z odbiorcą. Tym, co cechuje współczesny polski teatr zaangażowany, jest komunikowanie się z widzem „wprost” (brak cenzury), otwartość dyskursu politycznego, nowe typy bohaterów teatralnych odnoszących się bezpośrednio do polskich realiów oraz specyficzny rodowód artystyczny współczesnych dramaturgów. Na podstawie analizy zebranych materiałów (książkowych, prasowych,archiwalnych), wywiadów z twórcami i teoretykami teatralnymi oraz własnej obserwacji, autorka wnioskuje o pozytywnym charakterze zachodzących zmian. Wskazuje również na problemy, z jakimi boryka się nurt teatru zaangażowanego w Polsce i potrzebę otoczenia go szczególną opieką ze strony organizacji odpowiedzialnych za kształt polskiego życia kulturalnego.

EN

The article covers the topic of theatrical performances influenced by the socially-involved current – a phenomenon that has become more and more common in Polish theatre over the past few years. Apart from the obvious aim to point the audience’s attention to the matters of vital importance for the society and the country, the socially-involved theatre endeavours to renew a true and honest dialogue with a Polish viewer. Apart from a discourse concerning the idea of influencing the public’s point of view through the theatre nowadays and in the past, the article sketches the picture of contemporary Polish theatre. The author emphasizes the elements which may impact the possibility of initiating a dialogue with the audience. It is to be observed that common factors and characteristics determining contemporary involved theatre in Poland are: “straight-forward” (noncensored) communication with the viewer, the openness of political discourse, new types of main characters related to the most recent Polish reality, as well as the very specific artistic background of the contemporary dramatists. Judging from the analysis of the gathered evidence (books, press articles, archive’s documents), interviews with both the artists and the theoreticians, and also basing on one’s own experiences and observations, the author of the article came to rather positive conclusions about the changes which are taking place in the socially-involved theatre in Poland. However, she also indicates some problems faced by the theatre.

3

Sprawczość scenografii – między sceną teatralną i społeczną

100%

Michałowska M.

Pamiętnik Teatralny

|

2022

|

vol. 71

|

issue 3

145-156

EN

This article discusses the research project Change the Setting: Polish Theatrical and Social Set Design of the 20th and 21st Centuries, carried out by a team led by Dariusz Kosiński, and concluded with a three-volume publication. The author presents the project’s theoretical premises and subject matter. She introduces and analyzes the concepts of theatrical scenography and social scenography, drawing on the example of the publication’s last volume, which re-enacts in book form an exhibition shown at the Zachęta National Gallery of Art in 2019. The exhibition presented the transformations of Polish theater set design in the 20th and 21st centuries, juxtaposing them with records of political and social events. The author of the article focuses on the volume’s value in terms of culture research: she is primarily interested in its approach to the idea of social scenography and the method of translating the reality of the exhibition into a book.

PL

Artykuł omawia projekt badawczy Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku, realizowany przez zespół pod kierownictwem Dariusza Kosińskiego, zakończony trzytomową publikacją. Przedstawia jego założenia teoretyczne i zawartość merytoryczną. Przybliża i analizuje pojęcia scenografii teatralnej i scenografii społecznej na przykładzie ostatniego tomu cyklu, który jest książkową reinscenizacją wystawy pokazanej w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki w 2019 roku. Ekspozycja prezentowała przeobrażenia polskiej scenografii teatralnej w XX i XXI wieku, zestawiając je z dokumentacją wydarzeń politycznych i społecznych. Autorka artykułu skupia się na kulturoznawczych wartościach omawianej publikacji: interesują ją przede wszystkim sposób ujęcia idei scenografii społecznej oraz metoda przekładu rzeczywistości ekspozycyjnej na formę książkową.

Refine search results

1 Pamiętnik Teatralny

1 Rocznik Andragogiczny

1 Śląskie Studia Polonistyczne

1 Głowacka A.

1 Kluzowicz J.

1 Michałowska M.

2 2022

1 2007

Teatr jako instytucja krytyczna

Teatr zaangażowany społecznie jako sposób odnowienia dialogu z polskim widzemTeatr zaangażowany społecznie jako sposób odnowienia dialogu z polskim widzem

Sprawczość scenografii – między sceną teatralną i społeczną