Search results

1

Pojęcie niewiedzy w Tipiṭaka i Nowym Testamencie – studium porównawcze buddyzmu i chrześcijaństwa

100%

Goniszewski P.

Studia Oecumenica

|

2020

|

vol. 20

EN

The purpose of this article is "theological and spiritual reading" of the sacred texts of two great world religions, namely Christianity and Buddhism. In the case of Buddhism, our analysis will focus on selected fragments of theravāda canonical collection of Buddhist texts, i.e. Tipiṭaka: Lokāyatika Sutta (SN 12.48), Dutiyaavijjāpahānasutta Sutta (SN 35.80) and Avijjā Sutta (SN 45.1). In the case of Christianity, we will focus on six New Testament pericopes, in which the Greek noun ignorance appears: agnoia (Acts 3:17; 17.30; Eph. 4.18; 1 Peter 1:14), agnosia (1 Corinthians 15:34; 1 Peter 2:15). After exegetical research, we will proceed to theological and comparative analysis. In other words, we try to look at the Buddhist idea of ignorance (avijjā) from the perspective of Christian theology. We put forward the thesis that between the notion of ignorance in theravāda Buddhism and New Testament literature there is no full symmetry as to their place within the entire philosophical and theological system of a given religion. In Buddhism, ignorance (avijjā) is a fundamental element and characterizes the condition of a person caught up in death and suffering. On the other hand, in the NT, the way of describing the ignorance of the one God and Christ does not have a central function but is only secondary and complementary to the basic soteriological models. If we wanted to find a more adequate analogy in Christianity with the idea of ignorance in theravāda Buddhism, it would be the doctrine of original sin.

PL

Celem niniejszego artykułu jest próba „teologicznej i duchowej lektury” świętych tekstów dwóch wielkich światowych religii, czyli chrześcijaństwa i buddyzmu. W przypadku buddyzmu, nasze analizy skupią się na wybranych fragmentach kanonicznego zbioru tekstów buddyzmu theravāda, czyli Tipiṭaka. Będą to: Lokāyatika Sutta (SN 12.48), Dutiyaavijjāpahānasutta Sutta (SN 35,80) oraz Avijjā Sutta (SN 45.1). Jeżeli chodzi o chrześcijaństwo to skoncentrujemy się na sześciu nowotestamentalnych perykopach, w który pojawia się rzeczownik agnoia (Dz 3,17; 17,30; Ef 4,18; 1P 1,14) lub agnosia (1Kor 15,34; 1P 2,15). Po przeprowadzeniu badań o charakterze egzegetycznym przejdziemy do analizy teologiczno-komparatywnej. Innymi słowy, staramy się spojrzeć na buddyjską ideę niewiedzy (avijjā) z perspektywy teologii chrześcijańskiej. Stawiamy tezę, że pomiędzy pojęciem niewiedzy w buddyzmie theravāda a literaturze nowotestamentalnej nie ma pełnej symetrii co do ich miejsca w ramach całego systemu filozoficzno-teologicznego danej religii. W buddyzmie niewiedza (avijjā) jest elementem fundamentalnych dla charakterystyki kondycji człowieka. Z kolei w NT ten sposób opisywania nieznajomości jedynego Boga i Chrystusa nie pełni centralnej funkcji, ale ma jedynie charakter drugorzędny i uzupełniający. Gdybyśmy chcieli w chrześcijaństwie znaleźć bardziej adekwatną analogię z ideą niewiedzy w buddyzmie theravāda będzie to doktryna o grzechu pierworodnym.

2

Teologia komparatywna. Geneza, opcje, szanse i problemy

80%

Kałuża K.

Roczniki Teologiczne

|

2014

|

vol. 61

|

issue 9: Teologia Fundamentalna i Religiologia

43-91

EN

This article describes the comparative theology and focuses on its critical assessment. As a scientific discipline, it has been developed mainly in Anglo-Saxon circles and recently in Germany, as well. In the first part the author presents origins and the concept of comparative theology. It is generally understood as a theological discipline which reflects on other religions within the frame of dialogue with religiological sciences, especially with the empirical comparative religion. The micro-logical nature (i.e. specific issues) and the consistently applied comparative method distinguish it from the theology of religions. It is not, however, a part of religious studies in general because it does not confine itself to mere description of religious phenomena, but it raises the question of its veracity. Comparative theologians do not distance themselves from their own religion, but they attempt to look at it from the perspective of other traditions in the context of genuine interreligious dialogue. The comparative theology is highly diverse (there is no just one conception of it). The author illustrates this diversity with the views of two comparative theologians: F.X. Clooney and R.C. Neville. The second part of the article deals with methodological issues. The methodological status of comparative theology has not been fully established yet. Two issues are particularly important here; the relation of the comparative theology with empirical religious studies and its relationship to the theology of religions. The author does not agree with the thesis that the comparative theology should replace the theology of religions. Decisive in this respect is the unclear theological nature of comparative theology. Mere focusing on the veracity of religious beliefs does not make theology out of it. The philosophy of religion raises this issue as well. On the other hand allegations of comparative theologians against the theology of religions are partly true (i.e. vagueness, apriority of judgments, underestimation of otherness/difference, etc.). In such a situation a creative cooperation of both disciplines could be the solution, with a “comparative theology of religions” as a final consequence.

PL

Niniejszy artykuł stawia sobie za cel prezentację i krytyczną ocenę teologii komparatywnej (comparative theology). Dyscyplina ta uprawiana jest głównie w środowiskach anglosaskich, a ostatnio w Niemczech. W części pierwszej ukazano genezę oraz pojęcie teologii komparatywnej. Widzi się w niej dyscyplinę teologiczną, która w dialogu z innymi naukami religiologicznymi, zwłaszcza z empirycznym religioznawstwem (comparative religion), dokonuje refleksji nad innymi religiami. Tym, co odróżnia ją od teologii religii, jest jej mikrologiczny charakter (tj. koncentracja na zagadnieniach szczegółowych) oraz konsekwentnie stosowana metoda porównawcza. Nie jest ona jednak religioznawstwem, gdyż nie poprzestaje na zwykłym opisie zjawisk religijnych, ale stawia pytanie o ich prawdziwość. Teolog komparatywny nie dystansuje się też od własnej tradycji religijnej, ale stara się na nią spojrzeć z perspektywy innych tradycji, z którymi prowadzi uczciwy dialog. Teologia komparatywna jest zjawiskiem wysoce zróżnicowanym (nie ma jednej koncepcji tej dyscypliny). Różnorodność tę ukazano na przykładzie komparatystyki F.X. Clooney'a oraz R.C. Neville’a. Kolejna część artykułu poświęcona jest kwestiom metodologicznym. Status metodologiczny teologii komparatywnej nie jest jeszcze do końca ustalony. Dwa zagadnienia są tutaj szczególnie ważne: relacja teologii komparatywnej do empirycznych nauk o religii oraz jej stosunek do teologii religii. Autor nie zgadza się z tezą, że teologia komparatywna powinna zastąpić teologię religii. Niejasny jest przede wszystkim teologiczny charakter teologii komparatywnej. Samo podjęcie kwestii prawdziwości przekonań religijnych nie czyni z niej jeszcze teologii. Także filozofia religii podnosi tę kwestię. Z drugiej strony zarzuty teologów komparatywnych pod adresem teologii religii są po części słuszne (ogólnikowość, aprioryczność wydawanych sądów, niedocenianie inności/odmienności itd.). W takiej sytuacji można by sobie życzyć twórczej kooperacji obydwu dyscyplin. Efektem tego mogłaby być „komparatywna teologia religii”.

3

Czy teologia komparatywna zastąpi teologię religii?

71%

Kałuża K.

Studia Oecumenica

|

2016

|

vol. 16

319-358

EN

Among religiological disciplines comparative theology occupies a special place. Some of its representatives advance a quite radical thesis that it should take the place of theology of religion. The question of validity of that thesis is the main issue of this paper. The article consists of four parts. After presenting the essential assumptions of both theology of religion and comparative theology current relationships between the disciplines will be analysed. In the last part the possibility of cooperation between comparative theology and theology of religion will be considered. The author declares for the model of creative cooperation of them the result of which could be comparative theology of religion.

PL

Wśród dyscyplin religiologicznych szczególne miejsce zajmuje teologia komparatywna (copmarative theology). Niektórzy jej przedstawiciele wysuwają dość radykalną tezę, iż winna ona zająć miejsce teologii religii. Pytanie o słuszność tej tezy stanowi główną problematykę niniejszego opracowania. Artykuł składa się z czterech części. Po przedstawieniu istotnych założeń teologii religii i teologii komparatywnej przeanalizowane zostaną aktualne relacje między obydwiema dyscyplinami. W części ostatniej rozpatrzona zostanie możliwość współpracy między teologią komparatywną a teologią religii. Autor opowiada się za modelem twórczej kooperacji obydwu dyscyplin. Efektem tego mogłaby być komparatywna teologia religii.

Refine search results

2 Studia Oecumenica

1 Roczniki Teologiczne

2 Kałuża K.

1 Goniszewski P.

1 2020

1 2016

1 2014

Pojęcie niewiedzy w Tipiṭaka i Nowym Testamencie – studium porównawcze buddyzmu i chrześcijaństwa

Teologia komparatywna. Geneza, opcje, szanse i problemy

Czy teologia komparatywna zastąpi teologię religii?