Search results

1

Onomastic material in the description of the Caucasus by Józef Chodźko – a nineteenth-century Polish scholar and surveyor

100%

Siemieniec-Gołaś E.

Onomastica

|

2021

|

vol. 65

|

issue 1

343-353

EN

Józef Chodźko (1800–1881) was one of the first explorers of the Caucasus and an experienced Polish surveyor and cartographer who surveyed the trans-Caucasian and the Caucasian regions. Thanks to the method of triangulation, he made precise measurements of that region which subsequently enabled the preparation of the maps of the Caucasus. During his survey in the Caucasus region, Chodźko prepared a description of the places surveyed in manuscript form entitled “Orografia Kaukazu Józefa Chodźki”. The aim of this paper is to call attention to the multidimensional value of this handwritten work. This previously unknown manuscript by the Polish investigator of the Caucasus not only includes valuable descriptions of the geography of the Caucasus but also very valuable onomastic material which may be interesting for linguists working on the geographic names of the trans-Caucasian and the Caucasian regions. His work includes many geographic names: oronyms, hydronyms, macro and micro-toponyms and other names of objects the author described in his work. In respect of the etymology the onomastic material recorded by Chodźko represents various linguistic families, such as: Altaic, Indo-European, Caucasian. In the present paper, as an example, some geographic names which seem to be Turkic are shown. The onomastic material included in Chodźko’s work constitutes a valuable source for research on the history and etymology of geographic proper names from the region of the Caucasus. Therefore, linguists, especially those who are engaged in onomastic studies, should take a keen interest in Chodźko’s “Orografia Kaukazu”.

PL

Józef Chodźko (1800-1881) był jednym z pierwszych badaczy Kaukazu, a także doświadczonym polskim geodetą i kartografem, który dokonał pomiarów Zakaukazia i Kaukazu. Zastosowana przez niego metoda triangulacji Kaukazu miała wielki wpływ na rozwój kartografii tego regionu świata. W czasie prowadzonych na Kaukazie pomiarów Chodźko opisywał zarówno przebieg samej triangulacji jak i też miejsc, w których przebywał. Ta rękopiśmienna relacja nosi tytuł “Orografia Kaukazu Józefa Chodźki”. Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na wielowymiarową wartość rękopiśmiennego dzieła Józefa Chodźki. Praktycznie nieznana praca polskiego badacza Kaukazu zawiera nie tylko cenne opisy geografii Kaukazu i Zakaukazia, ale kryje w sobie cenny materiał onomastyczny, który może zainteresować lingwistów zajmujących się historią i etymologią nazw geograficznych tego regionu.Materiał onomastyczny opisywanego dzieła tworzą oronimy, hydronimy, makro- i mikrotoponimy, a także nazwy różnych obiektów, które umieścił autor w swojej relacji. Pod względem etymologicznym słownictwo to reprezentuje różne rodziny językowe, m.in.: ałtajską, indoeuropejską, kaukaską. W niniejszym artykule, jako próbkę materiału onomastycznego podano odnotowane przez Chodźkę nazwy geograficzne, prawdopodobnie turkijskiego pochodzenia. Niewątpliwie, “Orografia Kaukazu Józefa Chodźki”, ze względu na zgromadzony tam materiał onomastyczny powinna zainteresować lingwistów jako że stanowi cenne źródło do badań w zakresie historii, a także etymologii nazw geograficznych regionu Kaukazu.

2

Caucasian Albanian Warriors in the Armies of pre-Islamic Iran

88%

FARROKH K., SÁNCHEZ-GRACIA J., MAKSYMIUK K.

Historia i Świat

|

2019

|

issue 8

21-36

EN

Albania, an ancient country in the Caucasus, was turned into a Sasanian province by Šāpūr I (c. 253). The Albanians became increasingly integrated into the battle order of the Iranian army (especially cavalry). All along the Caspian coast the Sasanians built powerful defense works, designed to bar the way to invaders from the north. The most celebrated of these fortifications are those of Darband in Caucasian Albania. Albania remained an integral part of the Sasanian Empire until the Arab conquest of Iran.

3

„Kaukaz w przekładzie”. Sposoby obrazowania realiów „trzeciej kultury” w anglojęzycznych wersjach „Bohatera naszych czasów” Michaiła Lermontowa

63%

Letka-Spychała O.

Roczniki Humanistyczne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 7: Słowianoznawstwo

127-139

PL

Celem artykułu jest analiza strategii i technik zastosowanych w obrazowaniu elementów trzeciej kultury w dwóch anglojęzycznych przekładach Bohatera naszych czasów Michaiła Lermontowa, przygotowanych przez J.H. Wisdoma i M. Murraya (1916) oraz M. Parkera (1957). Trzecią kulturę reprezentuje Kaukaz oraz liczne odniesienia do jego przyrody i tradycji. Analiza porównawcza zgromadzonego materiału została sporządzona na podstawie typologii elementów kulturowych Petera Newmarka, która objęła ekologię, kulturę materialną, gesty i zwyczaje. Obok procedur translatorskich, takich jak forenizacja i domestykacja, najczęściej stosowaną metodą jest substytucja prowadząca do zubożenia informacji kulturowej i braku spójności obrazowej między tekstem kanonicznym i jego przekładami.

EN

The main aim of the article is to extract and to compare the strategies and techniques applied in rendition of the Caucasian realia in both English versions of A Hero of Our Time by Mikhail Lermontov. In choosing the target texts two factors were taken into consideration. Firstly, it was linguistic and cultural distance dividing Russian and English texts. Secondly, the time disparity between translations that affects language norms and conventions was considered. The theoretical framework for the analysis is Peter Newmark’s typology of culture-bound items, such as: ecology, culture and social life, customs and gestures. The comparative analysis reveals that the most frequent translation procedures is a substitution. It not only destroys the local colour, but also creates a false image of The Caucasus.

4

Listy dotyczące osób pochodzenia kaukaskiego służących w Wojsku Polskim i działaczy ruchu prometejskiego, przechowywane w polskich archiwach w Londynie

63%

Adamczewski P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2015

|

vol. 50

|

issue 2

PL

W niniejszej pracy zaprezentowano listy przechowywane w archiwach Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie, Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego, a także Studium Polski Podziemnej. Dotyczą one osób pochodzenia kaukaskiego służących w armii polskiej w czasie II wojny światowej, a także kaukaskich działaczy ruchu prometejskiego, którzy pozostawali w kręgu zainteresowania polskich polityków emigracyjnych w Londynie.This article outlines the lists stored in the archives of the Joseph Pilsudski Institute in London, the Polish Institute and Sikorski Museum, and Polish Underground Movement Study Trust. These documents enumerate the persons of Caucasian descent having served in the Polish army during World War II, as well as the Caucasian activists of the Promethean movement, who were of interest to Polish politicians in exile in London.

5

Кавказ в системе геополитических представлений Ф.М. Достоевского

63%

Михновец М.

Studia Rossica Gedanensia

|

2019

|

issue 6

97-106

EN

The paper explores the geopolitics of the Caucasus in Fyodor Dostoevsky’s sociopolitical works. The writer clearly sees the Caucasus as being part of the Russian Empire and its most recent acquisition. An important feature of the region is its fundamental “otherness”, however its nature and identity are not explored. The paper focuses in particular on the religious affiliation of the Caucasus, which Dostoevsky sees as homogeneous in its symbolic connection with the Muslim world.

RU

Статья посвящена вопросу о месте Кавказа в системе геополитических воззрений Ф.М. Достоевского. На материале публицистики писателя показано, что Кавказ в его картине мира является территорией, принадлежащей Российской империи и недавно вошедшей в ее состав. Характерной чертой региона оказывается его принципиальная «инаковость», однако вопрос о ее специфике не проблематизируется. Особое место в статье посвящено вопросу о религиозной принадлежности Кавказа, который для Достоевского оказывается гомогенным в своей символической причастности к мусульманскому миру.

6

Polish authorities and the attempt to create the Caucasian Confederation (1917–1940)

51%

Libera P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2017

|

vol. 52

|

issue 3

PL

Przedmiotem artykułu są próby utworzenia związku państw na Kaukazie, realizowane wspólnie przez polityków kaukaskich w latach 1917–1940. Idea ta, mająca na celu przede wszystkim wspólną obronę przed utratą niepodległości, a następnie wspólną walkę o jej odzyskanie, została zrealizowana dopiero przez polityków kaukaskich na emigracji. W 1926 r. powstał Komitet Niepodległości Kaukazu, którego członkowie w 1934 r. podpisali Pakt Konfederacji Kaukaskiej i utworzyli Radę Kaukaską. Od 1925 r. politycy kaukascy współpracowali blisko z władzami polskimi w ramach tzw. ruchu prometejskiego, którego celem było utworzenie wspólnego frontu przeciwko Rosji/ZSRR, a tym samym władze polskie miały wpływ na utworzenie i częściowo na funkcjonowanie Konfederacji Kaukaskiej. The article focuses on the attempts to create a union of states in the Caucasus made collectively by Caucasian politicians in the years 1917–1940. This idea, the primary aim of which was joint defence against the loss of independence, and subsequently a joint struggle to restore it, was only possible to implement by Caucasian politicians in exile. The year 1926 saw the establishment of the Caucasian Independence Committee, whose members signed the Caucasian Confederation Pact in 1934 and formed the Caucasian Council. From 1925 on, Caucasian politicians cooperated closely with the Polish authorities as part of the so-called Promethean movement to create a common front against Russia/the USSR, and thus the Polish authorities influenced the creation and, to some extent, the functioning of the Caucasian Confederation.

Refine search results

2 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

1 Historia i Świat

1 Onomastica

1 Roczniki Humanistyczne

1 Studia Rossica Gedanensia

1 Adamczewski P.

1 FARROKH K.

1 Letka-Spychała O.

1 Libera P.

1 MAKSYMIUK K.

1 Siemieniec-Gołaś E.

1 SÁNCHEZ-GRACIA J.

1 Михновец М.

1 2021

3 2019

1 2017

1 2015

Onomastic material in the description of the Caucasus by Józef Chodźko – a nineteenth-century Polish scholar and surveyor

Caucasian Albanian Warriors in the Armies of pre-Islamic Iran

„Kaukaz w przekładzie”. Sposoby obrazowania realiów „trzeciej kultury” w anglojęzycznych wersjach „Bohatera naszych czasów” Michaiła Lermontowa

Listy dotyczące osób pochodzenia kaukaskiego służących w Wojsku Polskim i działaczy ruchu prometejskiego, przechowywane w polskich archiwach w Londynie

Кавказ в системе геополитических представлений Ф.М. Достоевского

Polish authorities and the attempt to create the Caucasian Confederation (1917–1940)