Search results

1

Języki specjalistyczne w świetle wybranych założeń emergentyzmu. Przyczynek do rozważań teoretycznych

100%

Bajerowska A.

Applied Linguistics Papers

|

2018

|

issue 25/4

145-157

EN

This paper is an extended Polish version of the article Emergenz, Spezifizitӓt und Entropie im Lichte der anthropozentrischen Linguistik, originally written in German and submitted for publication in the Germanica Wratislaviensia 144. First, a preliminary model of generating (specialized) knowledge will be proposed, which was built across anthropocentric linguistics, the concept of emergence and selected research in the field of neurobiology. The model is aimed at offering a possible solution to the problem of interdependence between human language skills and knowledge generating. Second, a redefinition of the terms specificity and entropy in the light of the anthropocentric theory of human languages will be outlined. It has to be highlighted that the present considerations are merely a theoretical draft which requires a more solid linguistic, philosophical and neurobiological foundation.

2

Zrozumienie czasu konsekwencją rozwoju teorii kapitału ludzkiego

84%

Dobija M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2022

|

issue 71

7-24

EN

The natural and economic sciences share at least one paradigm, that is, the matter-energy dualism in physics and the asset-capital dualism in economics. In economic science, especially accounting theory, dualism is a fundamental principle that leads to the explanation of the abstract nature of capital and the identification of the thermodynamic basis of this scientific category. The realisation of these relations contributed to the development of the theory of capital, which thus entered new paths as the theory of human capital, especially its part on the measurement and behaviour of the employee’s personal capital. Consequently, the knowledge of the potential constant of economic growth has been solidified. More recently, thanks to a more precise understanding of the transformations that are the subject of thermodynamics, the conclusion has emerged that the aforementioned constant also determines the rate at which time runs. Analyses and empirical studies confirm this hypothesis, which has opened the way for the formulation of a definition of time.

PL

Nauki przyrodnicze i ekonomiczne mają przynajmniej jeden wspólny paradygmat, to jest dualizm materia – energia w fizyce i aktywa – kapitał w ekonomii. W naukach ekonomicznych, zwłaszcza teorii rachunkowości, dualizm jest fundamentalną zasadą, która prowadzi do wyjaśnienia abstrakcyjnej natury kapitału i identyfikacji termodynamicznych podstaw tej kategorii naukowej. Uświadomienie tych relacji przyczyniło się do rozwoju teorii kapitału, która dzięki temu weszła na nowe ścieżki jako teoria kapitału ludzkiego, zwłaszcza jej część dotycząca pomiaru i zachowania personalnego kapitału pracownika. W konsekwencji utwierdziła się wiedza o potencjalnej stałej ekonomicznego wzrostu, a ostatnio, dzięki bardziej precyzyjnemu zrozumieniu transformacji będących przedmiotem termodynamiki, pojawiła się konkluzja, że wspomniana stała wyznacza także tempo biegu czasu. Analizy i badania empiryczne potwierdzają tę hipotezę, co otworzyło drogę do sformułowania definicji czasu.

3

Zagadnienia kosmologiczne przed Einsteinem

84%

Heller M.

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

|

2005

|

issue 37

32-40

PL

Einstein's first cosmological work, published in 1917, marked the beginning of relativistic cosmology, but it was well founded on earlier questions concerning the world as a whole. The paper presents three such topics: the Olbers paradox, the Seeliger paradox, and speculations concerning cosmological consequences of thermodynamics together with some of their repercussions in relativistic cosmology.

4

Termodynamiczne ujęcie teorii godziwego wynagradzania

84%

Renkas J.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2022

|

issue 71

25-37

EN

Limiting itself within the framework of this article only to the issues of the theory of fair remuneration, the key questions are: what is the criterion of fair remuneration, where does it come from, and where to look for it? The main purpose of this article is to present a model of a fair wage in terms of the fundamental principles of thermodynamics. In an economic interpretation, this is the principle of preservation of capital and the principle of its spontaneous and random dissipation, which is related to the second principle of thermodynamics. Based on thermodynamic knowledge of the functioning of the human body as an abstract heat engine, a thermodynamic model of a fair wage was presented, which consists in compensating the worker for the natural dissipation of their personal capital. It was confirmed that, as a result of the application of this principle of remuneration, the earnings of two working parents make it possible to bring two descendants to the level of human capital they have achieved: that is, this wage guarantees the preservation of human capital in the family.

PL

Ograniczając się w ramach niniejszego artykułu wyłącznie do zagadnień teorii godziwego wynagradzania, postawiono pytania kluczowe: jakie jest kryterium sprawiedliwego wynagrodzenia, skąd ono pochodzi i gdzie go szukać? Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie modelu wynagrodzenia godziwego w ujęciu fundamentalnych zasad termodynamiki. W interpretacji ekonomicznej jest to zasada zachowania kapitału oraz zasada jego spontanicznego i losowego rozpraszania się, co wiąże się z drugą zasadą termodynamiki. Na gruncie termodynamicznej wiedzy o funkcjonowaniu organizmu ludzkiego jako abstrakcyjnego silnika cieplnego przedstawiono termodynamiczny model godziwej płacy, polegający na wyrównaniu pracownikowi naturalnego rozproszenia jego personalnego kapitału. Potwierdzono, że w wyniku stosowania tej zasady wynagradzania zarobki dwojga pracujących rodziców pozwalają doprowadzić dwoje potomków do poziomu osiągniętego przez nich kapitału ludzkiego, czyli płaca ta gwarantuje zachowanie kapitału ludzkiego w rodzinie.

5

Termodynamika rozprzestrzeniania się informacji i wiedzy

84%

Grabowski F., Stasieńko J.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2018

|

vol. 53

89-97

PL

W artykule przedstawiono model termodynamiczny rozprzestrzeniania się informacji i wiedzy. Jako pierwszy pokazano idealistyczny przypadek, gdzie zarówno informacja, jak i wiedza są komponentami prostego, redukcjonistycznego systemu poznawczego. Wtedy rozprzestrzenianie informacji podlega dyfuzji normalnej zaś rozprzestrzenianie się wiedzy jest superpozycją procesów dyfuzyjnych. Drugi bardziej realistyczny przypadek jest ujęciem holistycznym, gdzie informacja i wiedza są interaktywnymi nieekstensywnymi komponentami systemu poznawczego postrzeganego, jako adaptacyjny system złożony

EN

The article presents the thermodynamic model of spreading information and knowledge. Firstly, an idealistic case is presented, where both information and knowledge are the components of a simple reductionist cognitive system. Here, the dissemination of information is subjected to normal diffusion, whereas the spread of knowledge is a superposition of diffusion processes. The second, more realistic case, represents a holistic approach, where information and knowledge are interactive non-extensive components of a cognitive system perceived as a complex adaptive system.

6

Leibniz and the First Law of Thermodynamics

84%

Lochmanová K.

Teorie vědy (Theory of Science)

|

2024

|

vol. 46

|

issue 1

89-114

EN

The article presents the German philosopher G. W. Leibniz as a key precursor of the First Law of Thermodynamics. In this way, Leibniz tried to oppose Newton, who seems to have completely rejected the First Law of Thermodynamics, while at the same time remarkably anticipating the Second. Based on his polemics not only with Newton, from whose Laws of Motion thermodynamics originates, and with his advocate Samuel Clarke, but also with René Descartes, whose conception Leibniz partially followed, Leibniz’s reasoning turns out to be the most convincing. It is certainly no coincidence that the later founders of thermodynamics frequently acknowledged him.

CS

Článek představuje německého filosofa G. W. Leibnize jakožto klíčového předchůdce prvního termodynamického zákona. Leibniz se totiž touto cestou pokoušel oponovat zejména Newtonovi, jenž první termodynamický zákon patrně zcela odmítal, zatímco současně pozoruhodně předjímal druhý. Na základě polemiky nejen s Newtonem, z jehož pohybových zákonů přitom termodynamika skutečně vychází, resp. s jeho obhájcem Samuelem Clarkem, jakož i s René Descartem, na jehož pojetí Leibniz částečně navazoval, se však Leibnizova argumentace ukáže být vůbec nejpřesvědčivější. Jistě tudíž není náhodou, že se pozdější zakladatelé termodynamiky nezřídka hlásili právě k němu.

7

Thermodynamic relationships between time, capital, and labour

84%

Dobija M., Renkas J.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2023

|

issue 75

5-28

PL

W teoretycznych dokonaniach ekonomii przeszłość pozostawiła wiele niedomówień, nie zawsze trafnych określeń, a także kontrowersji. Nie obciąża to uczonych, których rzetelne wysiłki padały na niedojrzały grunt wiedzy ogólnej, w szczególności na brak termodynamiki. Kategorie kapitału, zysku, pracy to podstawowe przykłady. Brakowało też zrozumienia natury czasu, ta kwestia została jakby zostawiona fizykom, mimo że posługiwanie się wartością teraźniejszą i przyszłą było i jest znaczącym osiągnięciem ekonomii i rachunkowości. Natomiast wśród zajmujących się fizyką mają miejsce dywagacje o podróżach w czasie. Wielka idea gospodarki jako gry z naturą o sumie niezerowej dodatniej także nie upowszechniła się w teorii ekonomii wzmacniając dążenia do przynależności do nauk naturalnych. Dlatego podejmujemy rozważania o triadzie kapitał-praca-czas jako istotnym podstawowym elemencie wiedzy ekonomicznej. W naszym przekonaniu ta poprawnie rozumiana triada poprawnie naświetli wiele kwestii ekonomicznych i może stanowić twarde jądro naukowego programu doskonalenia teorii ekonomii i rachunkowości. Zatem epistemologia I. Lakatosa określa metodologię prowadzonych badań, w których pozytywna heurystyka i empiryczna weryfikacja stanowią motor naukowych działań.

EN

In the theoretical achievements of economics, the past has left many insinuations, not always accurate terms and also controversies. This does not burden the scholars whose diligent efforts fell on the immature ground of general knowledge, in particular the lack of thermodynamics. The categories of capital, profit, labour are basic examples. There was also a lack of understanding of the nature of time. This issue was as if left to physicists, despite the fact that the use of present and future value was and is a significant achievement in economics and accounting. On the other hand, among those engaged in physics, there are divergences about time travel. The great idea of the economy as a game with nature with a non-zero positive sum has also not spread in economic theory, reinforcing the aspiration to belong to the natural sciences. Therefore, we take up the consideration of the capital-labour-time triad as an important basic element of economic knowledge. In our view, this correctly understood triad will correctly illuminate many economic issues and can form the hard core of a scientific program for improving economic and accounting theory. Thus, the epistemology of I. Lakatos defines the methodology of ongoing research, in which positive heuristics and empirical verification are the engine of scientific action.

8

Termodynamika zwornikiem spójnego systemu ekonomicznego

84%

Dobija M., Renkas J.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2021

|

issue 68

37-64

EN

The science of economics lacks an unambiguously strict theory of basic categories, which produces the effect of the inconsistency of the whole theory. This state of affairs is a consequence of the ambiguity of basic terms such as capital, labour, value, money, and consumption. This situation may be positively altered by the inclusion of the fundamental principles of thermodynamics, these include the principle that capital does not arise from nothing and the famous second principle, according to which capital and value are subject to spontaneous, random dispersion. These assumptions made it possible to develop a model of capital and then a theory of human capital measurement. Outlining the framework of a coherent economic theory that incorporates thermodynamic concepts as foundational principles is the main objective of this article. The consistent use of thermodynamics made it possible to reinterpret the system of basic concepts, as well as to solve cognitive problems in the field of capital and labour theory and sources of profit. The strict definition and revelation of the economic fundamentals makes it possible to develop empirical research in the field of human capital and fair wages for labour. The results of the presented empirical research indicate the consistency of the presented theories.

PL

W nauce o ekonomii brakuje jednoznacznej ścisłej teorii podstawowych kategorii, co wpływa na niespójność całej teorii. Ten stan jest konsekwencją niejednoznaczności podstawowych terminów, jak: kapitał, praca, wartość, pieniądz czy konsumpcja. Tę sytuację korzystnie zmienia uwzględnienie fundamentalnych zasad termodynamiki, zarówno zasady określającej, że kapitał nie powstaje z niczego, jak i słynnej drugiej zasady, zgodnie z którą kapitał i wartość ulegają spontanicznemu, losowemu rozpraszaniu. Te założenia umożliwiły opracowanie modelu kapitału a następnie teorii pomiaru kapitału ludzkiego. Nakreślenie ram spójnej teorii ekonomicznej uwzględniającej termodynamiczne koncepcje jako zasady fundamentalne stanowi główny cel tego artykułu. Konsekwentne wykorzystanie termodynamiki umożliwiło reinterpretację układu podstawowych pojęć, jak też rozwiązanie problemów poznawczych w zakresie teorii kapitału i pracy oraz źródeł zysku. Ścisłe określenia i ujawnienie się stałej ekonomicznej umożliwia rozwój badań empirycznych w zakresie kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń za pracę. Wyniki przedstawionych badań empirycznych wskazują na spójność prezentowanych teorii.

Refine search results

5 Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

1 Applied Linguistics Papers

1 Teorie vědy (Theory of Science)

1 Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

3 Dobija M.

3 Renkas J.

1 Bajerowska A.

1 Grabowski F.

1 Heller M.

1 Lochmanová K.

1 Stasieńko J.

1 2024

1 2023

2 2022

1 2021

2 2018

1 2005

Języki specjalistyczne w świetle wybranych założeń emergentyzmu. Przyczynek do rozważań teoretycznych

Zrozumienie czasu konsekwencją rozwoju teorii kapitału ludzkiego

Zagadnienia kosmologiczne przed Einsteinem

Termodynamiczne ujęcie teorii godziwego wynagradzania

Termodynamika rozprzestrzeniania się informacji i wiedzy

Leibniz and the First Law of Thermodynamics

Thermodynamic relationships between time, capital, and labour

Termodynamika zwornikiem spójnego systemu ekonomicznego