Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  tożsamość zbiorowa
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
Zeszyty Naukowe KUL
|
2014
|
vol. 57
|
issue 4
55-66
EN
The aim of this article is an attempt to analyze the function of color involving the shaping of personal and collective identity. Psychologists believe that colors emphasize human personality. Colors allow to express emotions and promote shared values. Symbols of color unite people, facilitate communication, strengthen social bonds and motivate to action. The author assumes that we live in a culture of images and color is one of the tools and methods of cognition of the social reality.
PL
Celem niniejszego artykułu jest próba analizy jednej z funkcji koloru, jaką jest konstruowanie tożsamości osobistej oraz tożsamości zbiorowej. Psychologowie dowodzą, że kolor podkreśla osobowość człowieka, pozwala na wyrażanie swoich emocji, upowszechnianie uznawanych wartości. Symbolika koloru jednoczy ludzi, ułatwia komunikację, wzmacnia więzi społeczne, stanowi czynnik motywujący do działania. Autor zakłada, że żyjemy w kulturze obrazu, a kolor jako jego element staje się jednym z narzędzi i sposobów poznania życia społecznego.
EN
Linguistic worldview is a language-entrenched interpretation of reality that emerges in a speech community inseparable from its culture. Therefore, the task of ethnolinguistics is to reconstruct not only worldviews but also communal identities. Drawing from both linguistic and co-linguistic data, researchers may be led to a culturally embedded speech community – not necessarily a monolingual one. A case in point are speakers of Esperanto, who form a multilingual voluntary diaspora. The status of Esperantists as a stable speech community could be investigated within the ethnolinguistic framework, with a view to finding a homogenous cultural worldview that attests to their communal identity. This article presents two pilot studies which suggest that active Esperanto speakers hold a coherent worldview based on the sense of belonging to the community and its shared culture.
PL
Językowy obraz świata jest osadzoną w języku interpretacją rzeczywistości. Powstaje we wspólnocie komunikatywnej nierozerwalnie związanej ze swoją kulturą. Zadaniem etnolingwistyki jest zrekonstruowanie nie tylko obrazów świata, ale także tożsamości społecznych. Opierając się na danych językowych i przyjęzykowych, badacz może przebić się do kulturowo osadzonej wspólnoty komunikatywnej – niekoniecznie jednojęzycznej. Niewątpliwie esperantyści są wielojęzyczną, dobrowolną diasporą. Wykazanie, że esperantyści mają status stabilnej wspólnoty językowej może oprzeć się na danych etnolingwistycznych, na poszukiwaniu jednorodnego kulturowego obrazu świata potwierdzającego ich wspólnotową tożsamość. W niniejszym artykule przedstawiono dwa badania pilotażowe, które sugerują, że aktywni esperantyści prezentują spójny obraz świata oparty na poczuciu przynależności do wspólnoty komunikatywnej i jej kulturze.
EN
In the article I discuss the strategies of visualizing the community in the video of Anna Okrasko Next to you I remember I am (2016). The images of the communities artist proposes are based on politician’s speech and scenes from religious processions. Analyzing the values that organize these stories, I consider the reality they refer to as well as I try to give an account of the role played by ambiguity in constructing/dismantling the communities (following Zygmunt Bauman ambiguity is understood here as a specifically modern practice which manifests itself in constant clash with the need for order).
PL
W artykule przyglądam się strategiom wizualizowania wspólnoty zawartym w wideo Anny Okrasko Next to you I remember I am (2016). Elementy konstrukcji wyobrażeń wspólnot oparte są na przemówieniu polityka i scenach z procesji religijnych. Analizując wartości, organizujące te opowieści, zastanawiam się nie tylko nad rzeczywistością, do której się odnoszą, ale próbuję również zdać sprawę z roli, jaką w konstruowaniu lub/i demontowaniu wywołanych wspólnot odgrywa wieloznaczność (traktowana za Zygmuntem Baumanem jako praktyka specyficznie nowoczesna i ujawniająca się w nieustannym starciu z potrzebą ładu).
PL
W artykule zaprezentowano wyniki empirycznego badania jakościowego wśród elit kulturalnych Szczecina. Przedstawiono rekonstrukcję wykrytych w materiale empirycznym stanowisk w kwestii „jakie dziedzictwo powinno być kultywowane w Szczecinie?” Wielość tych stanowisk wskazuje na nierozwiązany problem stosunku do przeszłości, wyrażający się w napięciu między dwoma dziedzictwami interpretowanymi w kategoriach narodowościowych („niemieckie” i „polskie” dziedzictwo). Napięcie to i sposoby radzenia sobie z nim mają konsekwencję dla wytwarzania „tożsamości kolektywnej” miasta oraz dla procesów „panowania symbolicznego” nad terytorium.
EN
The article contains a presentation of the empirical results of the qualitative research among cultural elites of Szczecin. The reconstruction of positions adopted by respondents on the issue of „what heritage should be cultivated in Szczecin?” is presented. The multiplicity of these positions indicates the unsolved problem with the Past, expressed as tension between two heritages interpreted in national categories („the German” and „the Polish” one). This tension and ways of making up with it do have some consequences for producing a „collective identity” of the city and for the processes of „symbolic domination” over the territory.
PL
Artykuł zadaje pytania o niezwykłą popularność Stanisława Staszica (1755–1826), której kulminacją był jego pogrzeb - spontaniczna manifestacja uczuć patriotycznych tysięcy mieszkańców Warszawy. Autor twierdzi, że postać Staszica była postrzegana przez pryzmat działalności filantropijnej, opisuje ewolucję jego wizerunku jako filantropa oraz prezentuje pogłębioną kontekstualizację źródeł tej popularności. The article asks questions about the unusual popularity of Stanisław Staszic (1755–1826), that culminated during his funeral - a spontaneous manifestation of patriotic feelings of thousands Varsovians. The author maintains that the figure of Staszic was perceived by a prism of his philanthropic activity and describes the evolution of his image as philanthropist, offering at the same time a broadened contextualization of the reasons for such popularity.
PL
Procesy kształtowanie się europejskiej tożsamości są w tym tekście analizowane w kategoriach „pracy nad tożsamością”, w szczególności jako wzajemne oddziaływanie poziomu doświadczeń biograficznych i kolektywnych. Pierwsze części tekstu (1 i 2) są skupione na ugruntowaniu takiego podejścia w rozmaitych orientacjach teoretycznych (interakcjonizm symboliczny i perspektywy kulturalistyczne), zarysowaniu jego metodologicznych implikacji (uzasadnienie użycia metody autobiograficznego wywiadu narracyjnego i szeregu metod analizy tekstu) oraz na sformułowaniu problemów i wstępnych wymiarów analitycznych badania pracy nad tożsamością zbiorową, zwłaszcza w odniesieniu do Europy. Te ostatnie są rezultatem badań autora nad zagadnieniami narodowymi społeczeństwa Walii (np. problem konstrukcji tożsamości zbiorowej oraz figuracji typu centrum / peryferie, hybrydowość oraz marginalność). Stanowią one punkt wyjścia do analizy zagadnienia „pracy nad tożsamością europejską” w perspektywie ogólnej. W części następnej (3) nakreślone są heurystyczne strategie badania, obejmujące postawę refrakcyjnej autorefleksji (spojrzenie na siebie z punktu widzenia ‘kulturowego innego’), zasadę dialogowego ustalania perspektyw przyjmowanych przez badaczy, podejście do relacji między doświadczeniem biograficznym i odmianami kolektywnych zasobów znaczeniowych z punktu widzenia wielowarstwowego charakteru powiązań między nimi, strategię wyboru zasad kontrastywnej analizy badanych przypadków, wreszcie procedurę „zmiennej ogniskowej” w kodowaniu materiału empirycznego. Tematem ostatniej części (4) są cele i spodziewane rezultaty badania: określenie wymiarów i całościowego modelu „pracy nad tożsamością europejską”, a także ich implikacji dla rozmaitych dziedzin społecznej i politycznej praktyki – edukacji, legislacji, praktyki rządzenia / zarządzania, jak również działalności organizacji pozarządowych, aren i ruchów społecznych.
EN
Processes of European identity formation are analysed here in terms of identity work and, specifically, relationship (interplay) between biographical and collective identity work. First sections of the text (1 and 2) are focussed on grounding the approach in a range of theoretical orientations (symbolic interactionism and culturalist perspectives), on outlining its methodological implications (the rationale for using the method of autobiographical narrative interviewing and various methods of text analysis), and, finally, on developing research questions and preliminary analytical dimensions of studying the collective identity work, especially in relation to European identity work, the latter being based on results of the author’s research on the minority nation society of Wales (e.g. collective identity constructions, and figurations, in terms of cultural periphery / centre, hybridity, and marginality). In the next step of analysis, these preliminary questions and dimensions are related to problems of European identity work in general. In the next section (3) overall heuristic strategies of the offered project are formulated: the attitude of refractive self-reflection, the dialogical principle of calibrating research interactants’ perspectives, a multi-layer approach to the interplay between individual experiences and a variety of collective meaning resources, the strategy of contrastive comparison of studied cases and, finally, the zooming procedure of focussing (coding) empirical materials. The last section of the text (4) relates to the objectives / expected products of the project concerning dimensions and integrated model of collective identity work in Europe, and their practical implications for a range of social / political activities in education, legislation, governance, as well as for NGOs, social arenas and social movements.
PL
W artykule zaprezentowane zostały wyniki analizy porównawczej wybranych sondaży nad poczuciem przynależności cywilizacyjnej Polaków oraz stereotypami Polaka i Europejczyka. Głównym kryterium wyboru sondaży był kontekst zachodnioeuropejski oraz europejskość traktowane jako podstawowy punkt odniesienia dla wyrażanego przez respondentów poczucia tożsamości narodowej. Analiza w warstwie teoretycznej odnosi się do modelu opinii publicznej w badaniu tożsamości narodowej w ujęciu Zbigniewa Bokszańskiego. Przeprowadzona analiza zawiera odpowiedzi na pytania o strukturę polskości, jej granice względem europejskości, poczucie swojskości i obcości z mieszkańcami Europy Zachodniej oraz tego, jak zjawiska te zmieniały się w ostatnich 20 latach.
EN
The article presents the results of a comparative analysis of selected polls regarding the civilisational identity of Poles as well as the stereotypes of Poles and Europeans. The main criterion for the selection of the polls is the context of Western Europe and Europeanness treated as a basic point of reference for the sense of national identity expressed by the respondents. The theoretical analysis is based on the model of the public opinion in the study of national identity presented by Zbigniew Bokszański. The analysis provides answers to the questions regarding the structure of Polishness, its borders in relation to Europeanness, the sense of homeliness and strangeness towards the residents of Western Europe, and how these phenomena have changed in the last twenty years.
EN
The article contains a report of the second research workshop of our Euro-Identities project. The workshop took place immediately after collecting first data (pilot interviews). On the base of the digital recording of all sessions, the protocol carefully attempts to reconstruct the proceedings of the research workshop as a social arrangement for the generation of analytical knowledge. Therefore it can be read as a reconstruction of – in the sense of Alfred Schütz’ perspective of “Making Music Together” – “how to do together” analysis of autobiographical narrative interviews. The report dwells on the questions of how to get a first impression of the interviews, of how the European phenomenon is addressed in them and, of how to do the research steps of formal text sort analysis, structural description, analytical abstraction including the reconstruction of the overall biographical structuring and contrastive comparison. Although at this stage of analysis it is not dealt with the research step of constructing a theoretical model, phenomena of social worlds and social arenas, of European opportunity structures, of networking and establishing of social relationships, of transnational comparison, of transgressing cultural borders, of new professional initiatives and professional hybridization and of a non-essentialist self-identification with Europe are found.
PL
W artykule przedstawiony został drugi warsztat badawczy poświęcony analizie materiałów w projekcie Euroidentities. Spotkanie, które miało miejsce zaraz po ukończeniu zbierania wywiadów pilotażowych zostało nagrane i dzięki temu możliwe było sporządzenie dokładnego protokołu. Zapis warsztatu jest przykładem rekonstrukcji – w rozumieniu Alfreda Schütza – ‘jak robić razem’ analizę wywiadów biograficzno-narracyjnych. W artykule została zwrócona uwaga na następujące kwestie: znaczenia pierwszego wrażenia z lektury wywiadu, odpowiedzi na pytanie badawcze w jaki sposób pojawia się w nim temat Europy, jak realizować procedurę badawczą – strukturalny opis tekstu, analityczną abstrakcję, porównania kontrastowe. Chociaż na tym etapie pracy nie tworzy się modeli teoretycznych zwrócono uwagę na takie zjawiska jak: światy i areny społeczne, europejskie struktury możliwości, tworzenie sieci relacji społecznych, specyficzny typ identyfikacji europejskiej.
PL
Zarówno muzea jak i sztuka silnie wiążą się z tożsamościami zbiorowymi. W procesach rozwoju nowoczesnych narodów, w XIX i XX wieku, muzea były aktorami (lub narzędziami, w zależności od kontekstu) procesów konstruowania wyobrażeń zbiorowych. Odnosi się to do pewnego powiązania między zbiorowościami i obiektami, w którym te drugie mają wkład w wyodrębnianie się ról społecznych i organizowanie światów społecznych. Dzieła sztuki jako wyobrażenia zbiorowe i nośniki pamięci znacząco uczestniczą w tych procesach. Od 1989 znaczenie tożsamości lokalnych rośnie. Aktorzy lokalni podejmują zorganizowane działania, aby rozwinąć poczucie wspólnoty i przyciągnąć uwagę z zewnątrz. Także muzea uczestniczą w tych procesach, jednak w zmieniającym się kontekście pojawia się pytanie, czy odgrywają one rolę podobną do ich narodowych odpowiedników, czy też może odmienne okoliczności wymagają nowych sposobów zaangażowania muzeów. Artykuł analizuje praktyki, w ramach których reprezentacje lokalności konstruuje się w celu wystawienia w kontekście muzealnym. Interesuje nas jakie dzieła sztuki mają wkład w ten proces i jak używa się ich w porównaniu z artefaktami niemającymi cech estetycznych. Studium opiera się na 50 wywiadach pogłębionych zgromadzonych podczas dwóch projektów przeprowadzonych w województwie podkarpackim w Polsce i kraju koszyckim na Słowacji. Koncentrując się na praktykach budowania kolekcji, projektowania i interpretowania wystaw, omawiamy rozmaite klasy obiektów używanych w tych procesach, analizujemy ich efektywność w reprezentowaniu oryginalnego kontekstu – głównego tematu narracji muzealnych – oraz wskazujemy niektóre z nich jako obiekty graniczne, wokół których powstają areny.
EN
Museums and art are both phenomena strongly connected with collective identities. During the process of development of modern nations in the 19th and 20th centuries, museums were actors (or tools, depending on the context) of the process of the construction of collective representations. This relates to a certain link between collectivities and objects, in which the latter contribute to the emergence of social roles and the organization of social worlds. Artworks as collective representations, and memory carriers significantly participate in these processes. Since 1989, the importance of local identities has been growing. Local actors undertake organized activities to develop a sense of community and attract the attention of outsiders. Museums also participate in these processes, yet in the changing context the question arises as to whether they play a role similar to the national ones or, perhaps, different situations introduced new ways of museum involvement. The paper examines the practices during which representations of a locality are constructed to be displayed in the museum context. We are interested in how art pieces contribute to this process and how they are used in comparison to non-aesthetic artifacts. The study is based on 50 in-depth interviews collected during two projects conducted in the Subcarpathian Voivodeship in Poland and in the Kosice Region in Slovakia. Concentrating on the practices of collection building, exhibition designing, and interpretation, we discuss different classes of objects used in the process, analyze their effectiveness in representing the original context – the main topic of museum narratives – and indicate some of them as boundary objects around which arenas emerge.
PL
Stanowiska obu stron wobec kluczowych kwestii dotyczących społeczeństwa izraelskiego, odsłania zmagania pomiędzy dwoma społecznymi orientacjami na temat kształtu państwa Izrael. Jedna z nich prawicowa, reprezentuje żydowską etniczną tożsamość, wywodzącą się z żydowskiej tradycji i dąży do zachowania żydowskiego charakteru państwa. Druga liberalna tożsamość, reprezentuje orientację opowiadającą się za otwartym demokratycznym państwem w duchu wartości francuskiej rewolucji. Przez pierwsze trzy dekady, Izrael był we władaniu partii o orientacji lewicowej i świeckiej, które przyczyniły się do ukształtowania obywatelskiej tożsamości o proweniencji liberalno-świeckiej. Jednak w 1977 r. paradygmat ten radykalnie się zmienił, po dojściu do władzy prawicowo-religijnych ugrupować, które zdecydowanie opowiedziały się za tożsamością żydowską. Umocnienie prawicowych partii oraz ugrupowań religijnych ukazuje fundamentalną zmianę w społeczeństwie izraelskim. Konsekwencją umocnienia tożsamości żydowsko-etnicznej jest przyjęcie przez władze izraelskie dychotomicznego obrazu świata i zajęciu bezkompromisowego stanowiska wobec różnych kwestii w Izraelu jak i w stosunkach międzynarodowych, włączając w to Unię Europejską. Obecna struktura społeczeństwa izraelskiego wskazuje, że tendencja do utrzymania tożsamości żydowsko-etnicznej mocni się w najbliższych latach, pogłębiając rozdźwięki pomiędzy Izraelem a Unią Europejską.
EN
The positions of the political parties in Israel on the central issues that concern the Israeli society reveal a struggle between two social orientations regarding the desired character of the State of Israel. At one extreme stands the Jewish ethnic identity that draws its origins from the Jewish tradition and aspires to guaranty the Jewish nature of the state. The civic liberal identity that stands at the other end represents the aspiration of an equal and democratic state in the spirit of the values of the French Revolution. For the first thirty years, Israel was ruled by left-wing socialist and secular parties who cultivated the civic identity. However, in 1977 a political upheaval occurred when the right-wing and religious parties took power and since then have operated to promote the Jewish ethnic identity. The strengthening of right-wing parties reveals a fundamental change in Israeli society. A consequence of the strengthening of the Jewish ethnic identity is the adoption of a dichotomous world view by the Israeli government and uncompromising positions toward the international arena, including the EU. The current structure of Israeli society, together with the trend for the coming years, suggests the strengthening of the Jewish ethnic identity, and therefore the political gap between Israel and the EU widening.
PL
W powieści Umschlagplatz JAROSŁAWA MARKA RYMKIEWICZA oraz w powieści Noc żywych Żydów IGORA OSTACHOWICZA ,niesamowitość’ jest wynikiem nie tyle romantycznej fascynacji upiorami, ile głębokiej traumy zbiorowej. Ta trauma jest spowodowana kompleksem winy, który wymyka się próbom zobiektywizowania. Owa trauma sprawia, że to, co Améry nazywa ,ojczyzną’, a Flusser ,mieszkaniem’, jawi się jako kruche i wątpliwe. Tylko konfrontacja z ludzką zbrodnią leżącą u podstaw tej traumy i poczucia winy może pomóc w znalezieniu wyjścia z dynamiki ,niesamowitości’.
EN
In the novels Umschlagplatz by Jarosław Marek Rymkiewicz and Noc żywych Żydów [The Night of Living Jews] by Igor Ostachowicz, the “uncanny” is less a result of a romantic fascination with ghosts than an emblem of deep collective trauma. This trauma arises from a guilt complex which is difficult to objectify. As a result of this trauma, the notion Améry calls “homeland” and Flusser defines as “a place to live”, appears fragile and questionable. Only dealing with the crimes underlying this trauma and guilt may pave the way out of the dynamic of the “uncanny”.
DE
Das ,Unheimlicheʻ rührt sowohl in Jarosław Marek Rymkiewiczʼ Umschlagplatz als auch in Igor Ostachowiczʼ Noc żywych Żydów [Nacht der lebenden Juden] weniger von einer romantischen Faszination am Gespenstischen als vielmehr von einem tiefsetzenden kollektiven Trauma her – ein Trauma, entspringend einem Schuldkomplex, der nur schwer objektivierbar ist. Dieses Trauma lässt das, was Améry als ,Heimat‘ und Flusser als ,Wohnen‘ bezeichnet, brüchig und fragwürdig werden. Allein die Auseinandersetzung mit dem diesem Trauma und diesem Schuldkomplex zugrundeliegenden Menschheitsverbrechen vermag einen Ausweg aus dieser Dynamik des ,Unheimlichen‘ zu bahnen.
PL
W latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku kibuce dotknął poważny kryzys gospodarczy i demograficzny, który zagroził ich dalszemu istnieniu w formie społeczności spółdzielczych. Rozwiązaniem było podjęcie kroków inspirowanych ideami wolnego rynku. Wzrostowi efektywności gospodarczej i przeorganizowaniu wspólnoty zgodnie z nowymi regułami towarzyszyły skutki w sferze politycznej, co widać w zmianie sposobu głosowania członków kibuców w wyborach do Knesetu. Główna teza artykułu głosi, że zorganizowanie społeczności kibuców według nowych zasad wprowadziło do nich nowy dyskurs społeczny, który całkowicie zmienił sposób, w jaki jednostka określa się w kategoriach społecznych i politycznych. Politycznym produktem ubocznym było to, że partie lewicowe, które w przeszłości stanowiły prototyp tożsamości socjalistycznej, zaczęły być postrzegane jako nieadekwatne wobec nowej tożsamości społecznej, w której nastąpił stały wzrost poparcia dla partii centrowych. W celu prześledzenia zmiany tożsamości politycznej, postanowiliśmy zbadać z bliska trzy kibuce znajdujące się na różnych etapach procesów zmian: kibuc Deganya A, kibuc Mizra i kibuc Ein Dor. Celem badań było nie tylko ustalenie, która grupa w kibucu zmieniła swoją tożsamość polityczną, ale przede wszystkim zbadanie, w jaki sposób przyczyniło się do tego zdobycie nowej wiedzy społecznej. Wyniki ujawniły duży rozziew w postrzeganiu rzeczywistości, głównie między dwiema grupami wiekowymi w kibucu. W przeciwieństwie do starszych, młodsze pokolenie zastosowało neoliberalne reprezentacje społeczne do zdefiniowania siebie, społeczności i systemu politycznego. Partie lewicowe, podobnie jak dawne kibuce, zaczęto postrzegać jako przestarzałe, nieskuteczne, a zatem niemające znaczenia w głosowaniu w wyborach do Knesetu.
EN
In the 1980s the kibbutzim suffered a severe economic and demographic crisis, which endangered the continuation of their existence as cooperative communities. The solution was to adopt steps, taken from the ideas of the free market. Beyond the increase of economic efficiency, the rearrangement of the community under new rules was accompanied by political influence, as can be seen in the change of the voting pattern of the kibbutzim members to the Knesset. The main argument is that the arrangement of kibbutz society under the new rules brought into the kibbutz a new social discourse that completely changed the way in which the individual defines himself in social and political terms. The political byproduct was that the Left parties that in the past served as a prototype for the socialist identity were perceived as not relevant to the new social identity, in favor of steadily increasing support for the center parties. To track the change in the political identity, we chose to examine from up close three kibbutzim found at different stages of the change processes: Kibbutz Deganya A, Kibbutz Mizra, and Kibbutz Ein Dor. The objective was not only to identify which group in the kibbutz changed its political identity but primarily, to examine how the penetration of the new social knowledge contributed to this. The findings revealed a large gap in the perception of reality primarily between two age groups in the kibbutz. Unlike the older generation, the younger employed neo-liberal social representations to define itself, the community, and the political system. The left parties, like the old kibbutz, were perceived as old, inefficient, and thus not relevant for it in the voting for the Knesset.
13
67%
EN
Photography as a socio-cultural practice has long been the subject of analyses and studies conducted from many research perspectives. One of the frequently discussed aspects is its sociopetal – taking responsibility for the construction, reconstruction and defence of a group or community identity. In principle, any type of photography can carry this value. To use Bruno Latour’s term, photography is an actant acting on other actors in the multi-layer network of what constitutes reality. Connecting not only photographers, it inspires the formation of communities of photography enthusiasts, organisers of photo festivals, reviews, conferences, as well as editorial teams and research groups dedicated specifically to this medium. Contemporary photography lovers are pursuing their passions online, organising virtual exhibitions, commenting, and evaluating their works. Professional photographers are establishing popular collectives that give rise to various communities. How are the social mechanisms of associating through the medium of photography changing? What purposes do they serve, and what are their results? How important is photography and what is its role as a tool of social mobilisation and creator of knowledge communities? Let us take a closer look at photographs and their authors, both through the prism of the past and the most recent experiences related, for example, to the COVID-19 pandemic.
PL
Fotografia rozumiana jako praktyka społeczno-kulturowa od dawna stanowi przedmiot analiz i studiów prowadzonych z wielu perspektyw badawczych. Często podnoszonym w refleksji nad fotografią wątkiem jest jej walor dospołeczny, związany z odpowiedzialnością za budowę/odbudowę/obronę tożsamości wspólnoty czy grupy. Zasadniczo każdy rodzaj fotografii może przejawiać tę własność. Fotografia, używając terminu Brunona Latoura, jest aktantem działającym na innych aktorów tej wielowarstwowej sieci, jaka jest rzeczywistość. Fotografia łączy nie tylko fotografów. Powstają przecież wspólnoty pasjonatów fotografii, organizatorów festiwali fotograficznych, przeglądów, konferencji, a nawet zespoły redakcyjne i grupy badawcze skupione wyłącznie na fenomenie tego medium. Współcześnie miłośnicy fotografii realizują swoją pasję w przestrzeni Internetu. W Sieci organizują wirtualne wystawy swoich prac, komentują je i oceniają. Zawodowi fotograficy powołują popularne kolektywy, tworzące wspólnoty podejmujące najrozmaitsze tematy. Interesuje nas, w jaki sposób zmieniają się społeczne mechanizmy grupowania się wokół fotografii, jakim celom służą i jakie przynoszą rezultaty. Chcielibyśmy zwrócić uwagę na znaczenie i rolę fotografii jako narzędzia mobilizacji społecznej i kreatora wspólnot wiedzy. Pragnęlibyśmy przyjrzeć się fenomenowi obrazu fotograficznego i jego twórcom zarówno przez pryzmat przeszłości, jak i najnowszych doświadczeń, związanych na przykład z epidemią COVID-19.
PL
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie idei i koncepcji leżących u podstaw socjologicznej analizy trzech pojęć, którymi są pamięć zbiorowa, tożsamość zbiorowa i rodzina. Uznaje się, że te trzy pojęcia są ściśle ze sobą powiązane i powinny być analizowane w odniesieniu do siebie nawzajem. Rodzina jest uważana za instytucję socjalizacji, a tym samym miejsce, gdzie nabywane są społeczne normy i wartości. Jest to także przestrzeń dla budowania i pielęgnowania zbiorowej pamięci i tożsamości. Problem tożsamości staje się szczególnie istotny, gdy omawia się bieżące zmiany zachodzące w społeczeństwach oraz kwestie globalizacji i uniformizacji. Prezentowany artykuł jest przede wszystkim rezultatem badań przeprowadzonych we wsi Rudzica na Śląsku Cieszyńskim w 2015 roku. Zawiera on uwagi z projektu badawczego koncentrującego się na problemach pamięci zbiorowej i tożsamości zbiorowej społeczności lokalnej. Autor opracowania przeprowadził częściowo ustrukturyzowane wywiady wśród członków Towarzystwa Miłośników Rudzicy, którego celem jest pielęgnowanie i promowanie lokalnej i regionalnej kultury oraz historii.
PL
Autorzy artykułu wychodzą z założenia, że badania etnolingwistyczne ze swojej istoty zmierzają do odkrycia i opisania tożsamości wspólnotowej, przede wszystkim narodowej, i rozważają przydatność do tego celu koncepcji językowego obrazu świata. Koncepcja ta otwiera nowe perspektywy dla badań porównawczych w skali słowiańskiej i szerzej europejskiej, dlatego została wpisana do programu pracy komisji etnolingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. Po omówieniu językowych i kulturowych sposobów manifestowania się tożsamości zbiorowej (znaki werbalne i niewerbalne) autorzy przedstawiają możliwości rekonstrukcji poczucia tożsamości wspólnotowej poprzez badanie struktur języka oraz narracji tekstowych. W programie badań etnolingwistycznych podstawę materiałową poszukiwań zawartości treściowej „konceptów narodowych” (czyli pojęć typu polskość, rosyjskość, czeskość itp.) powinny więc utworzyć cztery podstawowe grupy faktów: a) dane słownikowe pochodzące z wszystkich słowników definicyjnych, b) dane tekstowe pochodzące z bieżącej ekscerpcji tekstów danego dyskursu publicznego, zwłaszcza publicystyki wysokiej; c) dane korpusowe pochodzące z największych korpusów tekstowych danego języka etnicznego oraz z wyszukiwarek internetowych; d) dane uzyskane eksperymentalnie w toku specjalnie przygotowanych ankiet jako tekstowe „źródła wywołane” (z preferencją dla ankiet typu otwartego). W komparacji międzykulturowej w pierwszej kolejności należy postawić pytanie o wartości wspólnotowe, przyjmowane subiektywnie przez wspólnoty jako wyznaczniki ich tożsamości. Oznacza to powrót do koncepcji słownika aksjologicznego, która to koncepcja może nadać badaniom porównawczym prowadzonym w skali ogólnosłowiańskiej i szerszej, transnarodowej, wewnętrzną spójność i porównywalność.
EN
The authors assume that ethnolinguistic research in its nature attempts to uncover and describe communal, mainly national identity. They ask to what extent the linguistic worldview conception is useful for the purpose. The conception opens new vistas for comparative research on Slavic and, on a wider scale, European cultures and so it has been included into the research programme of the International Slavic Committee’s ethnolinguistic group. Having discussed the linguistic and cultural manifestations of group identity (verbal and non-verbal signs), the authors present the ways in which research on language and textual narration can contribute to a reconstruction of the feeling of communal identity. In ethnolinguistic research, the content of “national concepts” (e.g. Polishness, Russianness, Czechness etc.) should be investigated on the basis of four groups of sources: a) dictionaries; b) contemporary texts of public discourse, especially from the domain of high-level journalism; c) corpora of the ethnic language and internet searches; d) questionnaires, which are “elicited texts” (with preference given to open questionnaires). In intercultural comparisons one must above all consider the values of the communities which they adopt as the exponents of their respective identities. This means that one must return to the idea of an axiological dictionary, which idea can render Slavic and generally intercultural research internally coherent and comparable.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.