Search results - CEJSH

1

Główne czynniki determinujące proces kształtowania się podstaw polskiego parlamentaryzmu w pierwszym okresie transformacji ustrojowej (1989–1991)

100%

Rogowski S.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2012

|

issue 4 (12)

61-72

PL

Artykuł poświęcony został funkcjonowaniu polskiego parlamentaryzmu w czasie transformacji ustrojowej, w latach 1989 – 1991. Badanie zjawisk dziejących się wówczas jest szczególnie istotne w związku z faktem, że to właśnie wówczas kształtowała się pozycja ustrojowa polskiego parlamentu. Szczególne znaczenie miały przy tym lata 1989 – 1991 obejmujące zarówno polityczne decyzje podjęte przy Okrągłym Stole, ich ustrojową konkretyzację w noweli konstytucyjnej z dnia 7 kwietnia 1989 oraz w wynikających z niej ordynacjach wyborczych do sejmu i senatu a wreszcie w dorobku konstytucyjnym Sejmu X i Senatu I kadencji oraz w praktyce funkcjonowania obu izb. Przemiany te opierały się jak wiadomo na dwóch zasadniczych podstawach; nowym kształcie parlamentu zwłaszcza w zakresie zasad jego kreacji i struktury oraz reaktywowaniu urzędu prezydenta. Obie te sfery były ze sobą powiązane tak na płaszczyźnie ustrojowej i – co stanowiło o specyfice rozwiązań – również politycznej.

EN

The article is devoted to the functioning of the Polish parliamentary system during the period of the political transformation in the years 1989– –1991. A study of the phenomena that occurred in those times is particularly important in connection with the fact that it was then when the systemic position of the Polish parliament was taking shape. The years 1989–1991 were especially important as they included political decisions made by the Round Table, their systemic realization in the Constitutional Amendment of April 7, 1989 and the following elections statutes for the Seym and the Senate, as well as in the constitutional output of the Seym of the 10th term and the Senate of the 1st term and in the practice of both chambers of the parliament. Those transformations were obviously based on two rudimentary fundaments: a new shape of the parliament, especially in terms of its creation and structure, and in reactivation the office of the president. Both spheres were interconnected both on the systemic plain and – which determined the specific character of this system – also on the political plain.

2

Bliski Wschód i Afryka Północna 5 lat po Arabskiej Wiośnie. Czy było warto?

88%

Czepirska I., Górak-Sosnowska K.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2017

|

vol. 14

|

issue 14

19-42

PL

Przedmiotem artykułu jest próba oceny, czy transformacja społeczno-polityczna nazywana zbiorczo Arabską Wiosną okazała się korzystna dla analizowanych państw (Algieria, Egipt, Jordania, Liban, Maroko, Tunezja). Na podstawie danych odnoszących się do sfery politycznej i ekonomicznej dokonano analizy oraz porównania osiągniętych wyników między państwami. W artykule wskazano podłoże oraz typy postulatów zgłaszanych przez protestujących mieszkańców Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej w czasie rewolucji, a następnie przedstawiono szereg wymiernych wskaźników badających ich stan po pięciu latach po Arabskiej Wiośnie. Zestawiając dostępne mierniki oceniono, iż działania rewolucyjne przyniosły znacznie mniej pozytywnych zmian polityczno-ekonomicznych niż oczekiwano. Ujemny wynik z perspektywy gospodarczej praktycznie we wszystkich badanych państwach, a także negatywne zmiany na płaszczyźnie politycznej mogą sugerować, iż nie udało się wykorzystać niewątpliwie ogromnego potencjału do poprawy warunków społeczno-ekonomicznych mieszkańców państw protestujących w ramach Arabskiej Wiosny.

3

Procesy migracyjne a spójność społeczna w III Rzeczypospolitej Polskiej. Perspektywa pierwszej dekady po transformacji ustrojowej 1989 roku

88%

Kurcewicz U.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica

|

2022

|

vol. 29

|

issue 371

57-68

EN

The chapter discusses the relationship between migration processes and the level of social cohesion in Poland during the first decade after the political transformation of 1989. The author describes the emigration processes of Polish people in the 1990s, and identifies differences between this wave of migration and later departures from the country after the accession of Poland to the European Union. The research question of the text is the impact of increased migration processes on the level of social capital and social cohesion in the early years of the Third Polish Republic. The author analyzed the migration policy pursued by the government at that time. The chapter also addresses the issue of the presence of migration concerns in the discourse of individual political parties.

PL

W rozdziale omówiono związek procesów migracyjnych z poziomem spójności społecznej w Polsce w pierwszej dekadzie po transformacji ustrojowej 1989 r. Autor opisuje procesy emigracyjne Polaków w latach 90. XX w. oraz wskazuje różnice pomiędzy tą falą migracji a późniejszymi wyjazdami z kraju po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Problemem badawczym tekstu jest wpływ nasilonych procesów migracyjnych na poziom kapitału społecznego i spójności społecznej w pierwszych latach III RP. Autorka dokonała analizy polityki migracyjnej prowadzonej wówczas przez rząd. W rozdziale poruszono także kwestię obecności obaw migracyjnych w dyskursie poszczególnych partii politycznych.

4

Rolnictwo III Rzeczpospolitej

75%

Zegar J. S.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2014

|

issue 15

29-47

PL

W ostatnim ćwierćwieczu nastąpiły dwa ogromnej wagi wydarzenia, inicjujące i określające w znacznej mierze przebieg trajektorii rozwoju polskiego rolnictwa, a mianowicie transformacja ustrojowa oraz przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Wydarzenia te wywarły znaczący wpływ na rolnictwo. Terapia szokowa początku lat 90-ych XX w., jako sposób przyspieszonej transformacji, wytworzyła niekorzystne dla rolnictwa uwarunkowania wyznaczane przez niekorzystne nożyce cen rolnych, powrót do gospodarstw kilkusettysięcznej rzeszy pracowników zwolnionych z pracy w przedsiębiorstwach poza rolnictwem, spadek wsparcia budżetowego, likwidację PGR i inne czynniki, co spowodowało zapaść dochodową rolnictwa i regres w produkcji rolnej. Natomiast akcesja do UE dała silny impuls dla rozwoju rolnictwa poprzez objęcie rolnictwa mechanizmami WPR – osłabienie bariery niedostatku kapitału, stworzenie możliwości zdjęcia części nadwyżek rolniczych zasobów pracy poprzez emigrację, a także dostęp do ogromnego rynku zbytu. Celem artykułu jest przedstawienie ważniejszych przemian w rolnictwie pod wpływem wyróżnionych wydarzeń. Rzecz idzie o ubytek potencjału przyrodniczego rolnictwa, procesy koncentracji ziemi, specjalizacji i zwiększania skali produkcji rolniczej (upraw i chowu zwierząt gospodarskich), intensyfikacji nakładowej, syntetyczne efekty produkcyjne, przeobrażenia struktury społeczno-ekonomicznej oraz postęp w zrównoważeniu rolnictwa. W analizie wykorzystano dane GUS, zwłaszcza spisów rolnych i badań strukturalnych, co pozwoliło wykazać regres i zastój w rozwoju rolnictwa w ostatniej dekadzie XX w. i pierwszych latach I dekady XXI w. oraz wyraźne przełamanie zjawisk stagnacyjnych po akcesji Polski do UE.

EN

In the last quarter there took place two events of a great importance that initiated and defined to a large extent the course of the trajectory of the development of Polish agriculture, namely the political transformation and the Poland’s accession to the European Union. These events had a significant impact on agriculture. Shock therapy in early 90-ies of 20th century, as a way of accelerated transformation, created unfavorable conditions for agriculture determined by adverse agricultural prices scissors, the return to farms of several hundred thousand number of employees made redundant in enterprises outside agriculture, the decline in budget support, the liquidation of state farms (PGR) and other factors which caused the collapse of agriculture and income decline in agricultural production. In contrast, the accession to the EU has given strong impetus to the development of agriculture by including to agriculture the CAP mechanisms - weakening the barriers of scarcity of capital, creation of possibilities to take off the part of the agricultural surplus labor resources through emigration, as well as access to a huge sales market. The purpose of this article is to present the major changes in agriculture under the influence of distinguished events. The thing goes for the loss of natural potential of agriculture, the processes of land concentration, specialization and scale-up agricultural production (crop and livestock farming) intensification of volume, synthetic production effects, the transformation of the socio-economic structure and progress in the agriculture sustainability. In the analysis the data from Central Statistical Office, especially censuses of agriculture and structural studies were used. This allowed to demonstrate regression and stagnation in the development of agriculture in the last decade of the 20th century and the first years of the first decade of the 21st century and a clear breaking in phenomena of stagnation after the Polish accession to the EU.

5

Idea sprawiedliwości – współczesne dylematy

75%

Bobko A.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2019

|

vol. 57

25-34

PL

Celem artykułu jest ukazanie tego, jak wielkie znaczenie idea sprawiedliwości odgrywa w życiu społecznym i politycznym. W pierwszej jego części zostaje zarysowana historia sprawiedliwości począwszy od tradycji greckiej („Państwo” Platona), poprzez chrześcijaństwo (w ujęciu encykliki „Bóg jest miłością” Benedykta XVI) aż do współczesnej teorii sprawiedliwości J. Rawlsa, której zasady (m.in. wyrównywania szans, redystrybucji dochodów) stały się swoistym modelem dla wielu współcześnie funkcjonujących państw. W części drugiej spróbujemy spojrzeć na polską transformację ustrojową po 1989 roku przez pryzmat twierdzenia Rawlsa, że wszelkie instytucje i mechanizmy regulujące życie politycznej wspólnoty, niezależnie od tego jak były nowatorskie i doskonałe, muszą zostać w dłuższym dystansie zakwestionowane, jeżeli nie spełniają elementarnego wymogu sprawiedliwości. Postawimy tezę, że program „Prawa i Sprawiedliwości” w 2015 roku odpowiadał trafnie na niespełnioną potrzebę sprawiedliwości w polskim społeczeństwie, co było źródłem sukcesu wyborczego i poparcia społecznego dla rządu w kolejnych trzech latach. W zakończeniu wskażemy jednak także na niebezpieczeństwa, które związane są z nadmiernym rozrostem rządowych programów społecznych. Przypomnimy za F. von Hayekiem, że dążenie do równości ekonomicznej stanowi śmiertelne zagrożenie dla wolności.

EN

The aim of the paper is to show a role of an idea of justice in social and political life. In the first part the Author describes the history of justice beginning with the Greek tradition (Platon’s State), through Christianity (as described in encyclical “God is love” by Benedykt XVI) till the modern theory of justice by J. Rawls, the rules of which (e.g. equality of chances, income redistribution) constitute a model for many modern states. In the second part an attempt to interpret the Polish political transformation after 1989 year is done, considering the Rawls’ claim that all institutions and mechanisms regulating a life of political community, independently of their modernity and excellence, must be put to the question in a long term if they do not fulfill the basic condition of justice. The Author proposes a thesis that the program of “Prawo i Sprawiedliwość” political party in 2015 year met the unfulfilled need for justice in Polish society and it was a source of the electoral success and social support for the government in the following three years. Nevertheless, some dangers connected with an excessive growth of the governmental social programs are indicated in the final part. It is reminded, on the basis of Hayek statement, that striving for economic equity creates a fatal threat for freedom.

6

100 lat państwowości czechosłowackiej i polskiej. Podobieństwa i różnice

75%

Kruk M.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2019

|

vol. 11

|

issue 1

191-214

EN

100 years of constitutionalism of two neighbouring European states – Czechoslovakia, later becoming the Czech Republic, and Poland – encourage a reflection on the paths of development of their respective constitutions, on the historical stages and successive political transformations, not just in the context of individual constitutionalisms of each of those states but with an emphasis on the similarities and differences in this domain. And this is what this study focuses on. Starting from the common fate of rebirth of both states after WWI through the inter-war efforts to establish democratic constitutional systems and the obstacles found on the way, followed by the post-WWII period of real socialism ending with the era of transformations and stabilisation as democratic states of law. The text explores all the similarities found in both general aspects – like the references to the European tradition of parliamentary governance – and in certain specific solutions – like the differences in the concept of the two-chamber parliament. But there are also situations occurring in only one of the states, e.g. the federalisation of Czechoslovakia, the emergence of two separate states of the Czechs and Slovaks, or the differences in the course and sequence of events of democratic transformations in each of the states in the 1980s (martial law in Poland and the Velvet Revolution in Czechoslovakia), which brings us to the conclusion that despite all the possible differences, the two constitutional systems have actually been very similar to each other.

PL

100-lecie konstytucjonalizmu dwu sąsiednich państw europejskich – Czechosłowacji a potem Republiki Czeskiej i Polski – skłania do rozważań o drodze rozwoju ich konstytucji, etapach historycznych i kolejnych zmianach ustrojowych, nie tylko w kontekście własnego konstytucjonalizmu każdego z nich, ale także podobieństw i różnic. Temu właśnie poświęcone jest niniejsze studium. Począwszy od wspólnego losu odrodzenia obu państw po I wojnie światowej, poprzez międzywojenne budowanie demokratycznego ustroju konstytucyjnego i przeszkody, jakie na tej drodze napotykały, poprzez okres po II wojnie światowej, kiedy pozostawały w warunkach realnego socjalizmu, a wreszcie po czas transformacji i stabilizacji demokratycznego państwa prawa. W tekście śledzi się zarówno wszystkie podobieństwa, zarówno co do kwestii generalnych, jak np. nawiązywania do europejskiej tradycji rządów parlamentarnych, jak i w niektórych szczegółowych rozwiązaniach, jak przykładowo różnice w koncepcji dwuizbowości parlamentów. Ale pokazuje się też specyficzne sytuacje, właściwe tylko jednemu z tych państw, np. federalizację Czechosłowacji czy powstanie oddzielnych państw Czechów i Słowaków albo różnice w przebiegu i chronologii transformacji demokratycznej w każdym z państw w latach 80. (stan wojenny w Polsce i aksamitna rewolucja w Czechosłowacji), aby ostatecznie wskazać, że – mimo wszelkich różnic – bliskość obu systemów konstytucyjnych była bardzo znaczna.

7

Wybrane zagadnienia restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego – studium przypadku

75%

Zawada P.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2009

|

issue 2(13) t. 2

401-413

PL

Dla badaczy zjawisk socjologicznych interesujący wydaje się aspekt ewolucji postaw pracowniczych stanowiący przykład przemian świadomościowych społeczeństwa. Umożliwia on odkrywanie skomplikowanych struktur przemian na poziomie makro i porównywanie ich z postawami jednostek, w wyniku których przez lata transformacji ustrojowej ukształtowaniu uległa nowa jakość życia społecznego. W związku z nowymi postawami dającymi się zdefiniować i wskazać w naszym życiu szczególnie ciekawe wydaje się badanie przemian życia społecznego i porównanie ich z działaniami jednostek. Celem artykułu jest ukazanie, w jaki sposób działania związane z restrukturyzacją przedsiębiorstwa wpływały na postawy zatrudnionych.

EN

The aspect of evolution of workers’ attitude being an example of society awareness transformation, seems to be interesting for the researchers of sociological phenomena. It makes it possible to discover complex structures of changes on the „macro” level and to compare them with attitude of individuals, which influenced formation of a new quality of social life, within years of system transformation. In connection with new attitudes which are definable it is especially interesting to research transformations of social life and to compare them with activities of individuals. The aim of the article is to present how the activities in connection with a company restructuration influence the attitudes of employees.

8

Zmiana postaw młodzieży wobec ustroju ekonomicznego i kwestii socjalnych – raport z badań porównawczych

75%

Czerniawska M.

Pedagogika Społeczna

|

2016 (R. XV)

|

issue 4(62)

119-133

PL

W artykule dokonano charakterystyki postaw studentów wobec ustroju ekonomicznego i kwestii socjalnych (postawy diagnozowane były na podstawie zestawu poglądów odzwierciedlających stanowisko liberalne bądź nonliberalne). Badania przeprowadzono w latach: 2003 (325 osób), 2008 (379 osób) i 2013 (368 osób). Starano się ustalić czy postawy zmieniają się zgodnie z postulowanym – z punktu widzenia przeobrażeń ustrojowych – kierunkiem, tj. „ku liberalizmowi”. W kontekście uzyskanych wyników należy stwierdzić, że akceptacja liberalnych rozwiązań w sferze gospodarczej była niska, a co najwyżej – umiarkowana. W poglądach zaobserwowano różnice w trzech badaniach: bardziej liberalne postawy prezentowali studenci w 2008 roku, wyraźniej opowiadali się za interwencjonizmem państwowym w sferze gospodarczej i socjalnej studenci w 2003 roku.

EN

The present contribution deals with the description of attitudes towards economic system and social issues (attitudes were diagnosed on the basis of the set of views, reflecting liberal or nonliberal notion). The research was conducted three times: in 2003 (325 respondents), and in 2008 (379 respondents) and 2013 (368 respondents). An attempt was made to establish if one could observe changes in the attitudes in the desired direction – from the point of view of political transformation, i.e. “to liberalism”. The results suggest that acceptance of liberal solutions in the economic sphere was low, or at most moderate. However, some differences were discovered: students in 2008 presented more liberal attitudes, whereas students in 2003 are in favour of the interventionism of the state into the economic and social sphere.

9

Polskie rolnictwo w okresie dwóch przełomów – transformacji ustrojowej i integracji europejskiej

75%

Zegar J. S.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2015

|

issue 41

148-160

PL

W ostatnim ćwierćwieczu nastąpiły dwa ogromnej wagi wydarzenia, inicjujące i określające w znacznej mierze przebieg trajektorii rozwoju polskiego rolnictwa, a mianowicie transformacja ustrojowa oraz przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Wydarzenia te wywarły znaczący wpływ na rolnictwo. Terapia szokowa początku lat 90. XX w., jako sposób przyspieszonej trans-formacji, wytworzyła niekorzystne dla rolnictwa uwarunkowania wyznaczane przez niekorzystne nożyce cen rolnych, powrót do gospodarstw kilkusettysięcznej rzeszy pracowników zwolnionych z pracy w przedsiębiorstwach poza rolnictwem, spadek wsparcia budżetowego, likwidację PGR i inne czynniki, co spowodowało zapaść dochodową rolnictwa i regres w produkcji rolnej. Nato-miast akcesja do UE dała silny impuls dla rozwoju rolnictwa poprzez objęcie rolnictwa mechani-zmami WPR – osłabienie bariery niedostatku kapitału, stworzenie możliwości zdjęcia części nad-wyżek rolniczych zasobów pracy poprzez emigrację, a także dostęp do ogromnego rynku zbytu. Celem artykułu jest przedstawienie ważniejszych przemian w rolnictwie pod wpływem wy-różnionych wydarzeń. Rzecz idzie o ubytek potencjału przyrodniczego rolnictwa, procesy koncen-tracji ziemi, specjalizacji i zwiększania skali produkcji rolniczej (upraw i chowu zwierząt gospo-darskich), intensyfikacji nakładowej, syntetyczne efekty produkcyjne, przeobrażenia struktury społeczno-ekonomicznej oraz postęp w zrównoważeniu rolnictwa. W analizie wykorzystano dane GUS, zwłaszcza spisów rolnych i badań strukturalnych, co pozwoliło wykazać regres i zastój w rozwoju rolnictwa w ostatniej dekadzie XX w. i pierwszych latach I dekady XXI w. oraz wy-raźne przełamanie zjawisk stagnacyjnych po akcesji Polski do UE.

EN

In the last quarter there took place two events of a great importance that initiated and defined to a large extent the course of the trajectory of the development of Polish agriculture, namely the political transformation and the Poland’s accession to the European Union. These events had a significant impact on agriculture. Shock therapy in early 90-ies of 20th century, as a way of accelerated transformation, created unfavorable conditions for agriculture determined by adverse agricultural prices scissors, the return to farms of several hundred thousand number of employees made redundant in enterprises outside agriculture, the decline in budget support, the liquidation of state farms (PGR) and other factors which caused the collapse of agriculture and income decline in agricultural production. In contrast, the accession to the EU has given strong impetus to the devel-opment of agriculture by including to agriculture the CAP mechanisms – weakening the barriers of scarcity of capital, creation of possibilities to take off the part of the agricultural surplus labor resources through emigration, as well as access to a huge sales market. The purpose of this article is to present the major changes in agriculture under the influence of distinguished events. The thing goes for the loss of natural potential of agriculture, the processes of land concentration, specialization and scale-up agricultural production (crop and livestock farming) intensification of volume, synthetic production effects, the transformation of the socio-economic structure and progress in the agriculture sustainability. In the analysis the data from Central Statistical Office, especially censuses of agriculture and structural studies were used. This allowed to demonstrate regression and stagnation in the development of agriculture in the last decade of the 20th century and the first years of the first decade of the 21st century and a clear breaking in phenomena of stagnation after the Polish accession to the EU.

10

Polish cluster internationalization policy during the political transformation

75%

Wiercioch M.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2020

|

issue vol. 64, nr 10

148-159

EN

The period of transformation in Poland caused the increased interest in cluster policy. Initially, the focus was on their local development, but in later years the need to internationalize Polish cluster structures was increasingly emphasized. Clusters, which are a platform for cooperation and competition, have become an area of dynamic development of enterprises, and the Polish state has undertaken a number of initiatives to support them in the implementation of international initiatives. The aim of the study was to attempt to evaluate the Polish cluster policy over the 30 years of political transformation, with particular emphasis on the policy of cluster internationalization. For this purpose, the documents of the Polish Agency for Enterprise Development – Benchmarking of Clusters for 2010, 2012, 2014 and 2020 were analyzed. The author addressed the research question: Have Polish cluster structures been successfully internationalized during the 30 years of the political transformation?

PL

Okres transformacji w Polsce spowodował zwiększenie zainteresowania polityką klastrową. Początkowo skupiano się na rozwoju lokalnym, jednak w późniejszych latach coraz bardziej podkreślano konieczność umiędzynarodowienia polskich struktur klastrowych. Klastry, będące płaszczyzną równoczesnej współpracy i rywalizacji, stały się miejscem dynamicznego rozwoju przedsiębiorstw, państwo polskie zaś podjęło wiele inicjatyw mających na celu ich wsparcie w realizacji inicjatyw międzynarodowych. Celem opracowania jest próba oceny polskiej polityki klastrowej na przestrzeni 30 lat transformacji ustrojowej, ze szczególnym uwzględnieniem polityki internacjonalizacji klastrów. W tym celu przeanalizowano dokumenty Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości – Benchmarking Klastrów za lata 2010, 2012, 2014 i 2020. Starano się udzielić odpowiedzi na pytanie badawcze: czy w ciągu 30 lat transformacji ustrojowej udało się skutecznie umiędzynarodowić polskie struktury klastrowe?

11

Transformacja w zmieniającej się narracji liberalno-lewicowej. Przykład publicystyki Grzegorza Sroczyńskiego i Rafała Wosia

71%

Nowicka-Franczak M.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2018

|

vol. 14

|

issue 4

40-65

EN

The paper discusses changes of the liberal discourse in the context of current political divisions in Poland. The left-liberal narrative (understood as a structure of discourse and taking form of an evaluative, causal and historically situated description of events and their participants) on systemic transformation, its ideological sources and social outcomes is here the main subject of research. The analysis is focused on the journalism of two leading left-liberal authors: Grzegorz Sroczyński and Rafał Woś. On the basis of their articles in the press and Internet, books and radio broadcasts from 2013–2018 the main structures of the new left-liberal narrative were distinguished which concern i.a. settling accounts with (neo)liberals, embracing the people and the generation gap impinging the evaluation of the transition. The communicative effectiveness, originality and discursive identity of the narrative formulated by Sroczyński and Woś is also discussed and questioned in this paper.

PL

Artykuł dotyczy przemian dyskursu liberalnego w Polsce w kontekście aktualnych podziałów politycznych. Przedmiot badania stanowi liberalno-lewicowa narracja (rozumiana jako struktura dyskursu mająca formę wartościującego, kauzalnego i usytuowanego historycznie opisu zdarzeń i ich uczestników) o transformacji ustrojowej, jej ideowych źródłach i skutkach społecznych. Analiza skoncentrowana jest na publicystyce dwóch wiodących autorów liberalno-lewicowych: Grzegorza Sroczyńskiego i Rafała Wosia. Na podstawie ich artykułów prasowych, internetowych, książek i audycji radiowych z lat 2013–2018 wyróżniono główne struktury nowej narracji liberalno-lewicowej dotyczące między innymi rozliczania (neo)liberałów, ujmowania się za ludem i różnicy pokoleniowej rzutującej na ocenę transformacji. Postawiono także pytanie o komunikacyjną skuteczność, oryginalność i tożsamość dyskursywną formułowanej przez tych publicystów narracji.

12

Sprawiedliwe nierówności zarobków

63%

Domański H., Sawiński Z.

Studia Socjologiczne

|

2012

|

issue 3(206)

7-27

EN

The results of the surveys on the perceptions of income inequalities in Poland, which were conducted in 1988-1994, when the old political regime collapsed and the systemic transformation started, have been compared with the most current survey conducted in 2010. It has been demonstrated that despite the collapse of communism and the transition to market economy, there were no major changes in either how people perceive actual earnings in different occupations or what earnings they regard as fair. Both in 1988 and 2010 the respondents believed that incomes of politicians and big businessmen were the highest, while the wages of white collar workers’ at the lower positions and manual workers’ were the lowest. Moreover, the earnings seen as fair did not depart significantly from the earnings perceived as actual. This finding confirms a belief that the sense of what is fair for people is conditioned by what is seen as actual. Another conclusion is that over the two decades the acceptance for large differences in earnings considerably increased. The degree of „acceptable” inequality, as measured by the Gini index increased from 0.217 to 0.316. The systemic transformation did not substantially modify the map of social categories that were for or against differences in earnings. As two decades before, a relatively strong support for income inequalities is present in all segments of social structure. It therefore does not seem likely that wage demands could turn into a social conflict.

PL

Przedstawiamy wyniki badań nad postrzeganiem nierówności zarobków, realizowanych w Polsce w latach 1988–2010. Dowodzą one, że mimo upadku komunizmu i kształtowania się stosunków rynkowych, w okresie tym nie zmieniły się ani opinie o wysokości zarobków w różnych zawodach, ani też na temat zarobków uznawanych za sprawiedliwe. W 1988 i 2010 roku dominowało przekonanie, że najwięcej zarabiają przedstawiciele wielkiego biznesu i politycy, a najmniej robotnicy i pracownicy umysłowi na najniższych stanowiskach. Prawie identycznie kształtowała się hierarchia zawodów według zarobków uznawanych za sprawie- dliwe. Wynik ten jest potwierdzeniem tezy, że poczucie tego, co sprawiedliwe, warunkowane jest przez to, co postrzegane jest jako faktyczne. Równocześnie w latach 1988–2010 dokonał się wyraźny wzrost akceptacji dla rozpiętości zarobków. W zbiorowości mieszkańców Polski stopień „postulowanych” nierówności, mierzonych indeksem Giniego, zwiększył się z 0,217 do 0,316. Transformacja nie zmieniła zasadniczo mapy kategorii społecznych, które są bardziej za nierównościami lub przeciw. W sumie jednak, stosunkowo silne poparcie dla nierówności zarobków występuje we wszystkich segmentach struktury społecznej – wydaje się więc mało prawdopodobne, aby roszczenia płacowe prowadziły do napięć społecznych.

13

Deindustrializacja po 1989 roku i potrzeba reindustrializacji Polsce

63%

Soroka P.

Przegląd Geopolityczny

|

2019

|

vol. 29

9-24

PL

W artykule autor przedstawia skalę likwidacji przedsiębiorstw przemysłowych zbudowanych w okresie PRL, która doprowadziła do znacznej deindustrializacji Polski. Ukazuje rozmiary redukcji zaplecza badawczo-rozwojowego przemysłu, oraz następstwa przyjętych kierunków przekształceń własnościowych w obszarze przemysłu. W artykule przedstawiono ponadto przyczyny strat w potencjale przemysłowym Polski. W oparciu o przeprowadzoną analizę wskazano na potrzebę transformacji polskiego przemysłu i reindustrializacji kraju.

EN

In the article, the author presents the scale of liquidation of industrial enterprises built in the period of the PRL, which led to a significant deindustrialisation of Poland. It shows the extent of the reduction of the industrial research and development base, as well as the consequences of the adopted directions of ownership transformations in the area of industry. The article also presents the causes of losses in Poland's industrial potential. Based on the analysis, the need to transform the Polish industry and reindustrialisation of the country was indicated

14

Społeczeństwa Europy Środkowej i Wschodniej pomiędzy mitem dobra i postępu ludzkości a pozornością zachodzenia innowacyjnego rozwoju konsumpcyjnych społeczności Zachodu

63%

Kubicki D.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2013

|

vol. 10

69-91

EN

In the context of current integration of EU member states the author makes an attempt at examining whether assisting moral quality of European integration by ecumenical Christian communities and churches would or not constitute making their ecumenical aspirations more profound. For, on the one hand, they remain the only institutional organism capable of such moral actions and at the same time in a way called for the good of EU communities; on the other hand, their mutual engagement from the perspective of evaluation of moral quality of EU member states integration would allow not only to contribute to achieving integration aims of the western-European societies, but also – in a way simultaneously – laying more solid grounds for the created through integrated moral actions Ecumenical community.

15

Możliwości przekształceń wielkich osiedli mieszkaniowych w mieście postsocjalistycznym w Polsce

63%

Szafrańska E.

Studia Miejskie

|

2013

|

vol. 11

39-53

PL

ABSTRAKT: Wielkie osiedla mieszkaniowe wybudowane po II wojnie światowej są obecne niemal we wszystkich miastach europejskich, jednak systemowe i polityczne czynniki zdecydowały, że na największą skalę rozwinęły się w krajach socjalistycznych. Celem niniejszego artykułu jest diagnoza stanu wielkich osiedli mieszkaniowych w postsocjalistycznej Polsce, a także określenie możliwości ich przekształceń zmierzających do poprawy warunków zamieszkania w tych osiedlach.

EN

ABSTRACT: Large housing estates, built after the Second World War are present nearly in all European cities, however, systemic and political factors decided that they developed on the largest scale in socialist countries. This paper focuses on large housing estates in post-socialist Poland. The aim of the article is the evaluation of large housing estates in post-socialist Poland, and the chances for their successful transformation, which aim at providing the inhabitants with housing conditions fully satisfying their needs.

16

Uwarunkowania i długookresowe implikacje Strategii dla Polski

63%

Kołodko G. W.

Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics

|

2019

|

vol. 298

|

issue 2

65-93

EN

The Strategy for Poland was a multi-layered programme of dynamic socio-economic development that emerged between late 1993 and early 1994. It was embedded in the foundations of social market economy institutions and structural reforms responding to the challenges of globalisation. The Strategy for Poland was a medium-term programme, yet it also laid out priorities for the long term. In hindsight, it offered an essentially correct diagnosis of the conditions of sustainable development and outlined its long-term goals. Much of what the programme said about structural reforms and institutional changes as well as internal and external development determinants a quarter-century ago is still valid today. This in particular applies to challenges such as the imperative of creating a social market economy and the competitiveness of enterprises under conditions of wide openness to the world. The strategy also accurately assessed the benefits of integration with the European Union and adequately addressed social security system reform, while also highlighting the need for efficient financial supervision and an economy increasingly driven by knowledge.

PL

Myśl o odpowiedniej strategii dla Polski rodziła się przez wiele lat, choć sama „Strategia dla Polski” – kilkuletni wielowątkowy program dynamicznego rozwoju społeczno-gospodarczego, osadzony na budowie instytucji społecznej gospodarki rynkowej i reformach strukturalnych odpowiadających na wyzwania globalizacji – powstał szybko, na przełomie lat 1993-94. Był to program średniookresowy, szczegółowo odnoszący się do działań niezbędnych w latach 1994-97, aczkolwiek kreślący także wiele zadań na lata późniejsze. Z ekonomicznego punktu widzenia była to próba podjęcia wyzwań długookresowych. Ówczesne zdiagnozowanie uwarunkowań zrównoważonego rozwoju oraz nakreślenie jego długofalowych celów było zasadniczo trafne i wiele z tego, co ćwierć wieku temu zaadresowano wobec reform strukturalnych i zmian instytucjonalnych, z jednej strony, oraz wewnętrznych i zewnętrznych determinantów rozwoju z drugiej strony, współcześnie pozostaje nadal aktualnych. Dotyczy to w szczególności spraw tak wielkich, jak imperatyw tworzenia społecznej gospodarki rynkowej czy konkurencyjności przedsiębiorstw w warunkach szerokiego otwarcia na kontakty ze światem, poprzez sprawy tak znaczące, jak korzystna integracja z Unią Europejską czy reforma systemu ubezpieczeń społecznych, po sprawy tak konkretne, jak sprawny nadzór finansowy czy ekspansja gospodarki opartej w coraz większym stopniu na wiedzy.

17

Uwarunkowania procesu transformacji na Ukrainie

63%

Michalski T., Kuczabski A., Gdański T. M. U., Aleksander Kuczalski - Akademia Pomorska w Słupsku

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2014

|

issue 17

PL

W pierwszej części artykułu omówiono główne czynniki (wewnętrzne i zewnętrzne), które wpłynęły na procesy transformacji ustrojowej w europejskich i zakaukaskich krajach postkomunistycznych. W drugiej części artykułu skupiono się na czynnikach, które zadecydowały, że jak dotychczas proces transformacji ustrojowej na Ukrainie jest bardzo słabo zaawansowany.

EN

After the fall of the Socialist system, processes of transformation began in them. These processes were influenced by factors of both the external and the internal nature. As a result of their impact, European and Transcaucasian post-communist countries are a very diverse group of countries. Some of them (such as the current member states of the European Union and NATO) took full advantage of the weakness of Russia and are now stable democracies with an average level of the inhabitants’ life. Others are still characterised by incomplete democracy and poor society. However, the period of free elections in the studied group of countries is already coming to an end due to neo- -imperial policy of W. Putin, which is best exemplified by Russian actions in Georgia and Ukraine. Ukraine belongs to the countries that for various reasons have not made use of a historic opportunity to build a democratic and prosperous society, although after Euromaidan the country's present authorities do their best to accelerate the process of transition. Unfortunately, the Russian actions (including military ones) effectively prevent this.

18

Instytucja Ombudsmana jako czynnik demokratyzacji systemów państwowych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej

63%

Kowalska M.

Przegląd Politologiczny

|

2014

|

issue 2

167-182

EN

The functioning of many organs which aim to ensure the rule of law is standard in democratic countries. One of them is the institution of the ombudsman, which has become significant in both those countries with strong democratic systems and emerging democracies. The most important features of this institution are independence, easy access, reliability and flexibility. Nowadays, it functions in approximately 100 countries and it is estimated that this number will increase in the near future. There has been a European ombudsman in the European Union since 1995, and the Council of Europe appointed a Human Rights Commissioner in 1999. In West European countries, the process of creating the office of the ombudsman was particularly intensive after the Second World War, as a result of their experience of totalitarianism. This process could also be observed in Central-Eastern and Southern Europe during the political transformations of the 1990s. It was a symbol of the transformation and democratization of those countries. Poland can be safely assumed to have been a forerunner in the process in this region.

PL

Standardem we współczesnych państwach demokratycznych stało się jednoczesne funkcjonowanie wielu organów mających na celu zapewnienie przestrzegania prawa. Jednym z nich pozostaje instytucja Ombudsmana, która zyskała na znaczeniu w wielu krajach świata zarówno o ustabilizowanej, jak i odradzającej się demokracji. Za główne cechy tej instytucji uznaje się niezależność Ombudsmana od innych organów, łatwość dostępu do niego, a także wiarygodność i elastyczność działania. Dzisiaj funkcjonuje ona w ponad 100 krajach i wciąż widać tendencję wzrostową. Nawet w ramach Unii Europejskiej od 1995 r. działa Ombudsman Europejski, a Rada Europy od 1999 r. powołuje Komisarza do spraw Praw Człowieka. W państwach Europy Zachodniej proces tworzenia urzędów ombudsmańskich szczególnie intensywnie przebiegał po II wojnie światowej, co spowodowane było m.in. wzrostem zainteresowania ówczesnych społeczeństw ochroną praw człowieka w związku z przebytymi doświadczeniami „brunatnego” i „czerwonego” totalitaryzmu. Natomiast w ramach transformacji ustrojowych zapoczątkowanych w latach dziewięćdziesiątych, proces ten zaczął dotyczyć również bloku państw Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej. W przypadku bloku tych państw wprowadzanie instytucji ombudsmańskich do porządku konstytucyjnego poczytuje się jako część procesu transformacji ustrojowej i ich demokratyzacji. Warto przy tym podkreślić, że wśród tych krajów Polska należała do prekursorów w tym względzie.

19

Patriotyzm konsumencki – oddolna inicjatywa odbudowy kapitału polskiego

63%

Świder W.

Pieniądze i Więź

|

2016

|

vol. 19

|

issue 1(70)

7-16

PL

W artykule rozpatrzono ujęcie patriotyzmu gospodarczego ze szczególnym uwzględnieniem patriotyzmu konsumenckiego jako pojęcia węższego. Przedstawiono przebieg transformacji ustrojowej w Polsce ze wskazaniem licznych jej nieprawidłowości. Opisane zostały mechanizmy przepływów wartości w zglobalizowanej gospodarce wolnorynkowej, wpływ decyzji poszczególnych podmiotów na działanie mechanizmu rynkowego i zgodność idei patriotyzmu konsumenckiego z obecnym systemem gospodarczym. Pochylono się także nad problematyką identyfikacji polskich produktów oraz wskazano pozytywny wpływ omawianych idei patriotyzmu na rozwój krajowej przedsiębiorczości.

EN

The article examines the concept of economic patriotism with particular emphasis on consumer patriotism as a narrower term. The author presented political transformation in Poland and indicated its numerous irregularities. He described mechanisms of values’ flow in a globalized free market economy, the impact of individual decisions made by actors on the market mechanism and compatibility of the idea of consumer patriotism with the current economic system. The paper analyzes also the issues of Polish products’ identification and indicates a positive impact of the discussed ideas of patriotism on the development of domestic entrepreneurship.

20

Zasada rządów prawa i przemiany ustrojowe w Polsce

63%

Godłów-Legiędź J.

Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics

|

2017

|

vol. 289

|

issue 3

5-27

EN

The aim of this paper is to shed new light on what the rule of law really means in Poland’s post-socialist transition. In the first part of the article, we focus on the interpretations of the rule of law principle and its relationship to the democratic principle of majority rule. We highlight two different interpretations of the rule of law that stem from the negative and positive concepts of freedom. In the second part, we look for the causes behind the rule of law crisis in Poland. Referring to the course of Poland’s political and economic transition, we refer to the disputes around the Balcerowicz Plan as well as the tendency to interpret the rule of law in light of the positive concept of freedom. We also mention the confrontational style of the political discourse and the process of “legislative inflation.” The paper attempts to defend the thesis that undermining the role of the Constitutional Tribunal in such circumstances is not the way to rectify faults in the social system, but it may deepen the “legislative inflation” process, turning Poland away from the path of reform and reconciliation.

PL

Artykuł ma dwa cele: pogłębienie rozumienia relacji między zasadą rządów prawa i demokracją oraz próbę wyjaśnienia przyczyn kryzysu rządów prawa w Polsce. Napisany został na podstawie badania literatury źródłowej i literatury przedmiotu. W artykule przyjęto interdyscyplinarną perspektywę ekonomii instytucjonalnej. Prezentacja koncepcji rządów prawa ujawnia, że nie ma jednej niebudzącej wątpliwości interpretacji tej zasady. Trudności wynikają z braku jednolitej interpretacji wolności i sprawiedliwości. W ślad za negatywną koncepcją wolności idzie koncepcja rządów prawa, w której akcentuje się konieczność ograniczenia władzy, wagę procedur prawnych i sprawiedliwości formalnej, czyli równego traktowania wszystkich obywateli. Przekonanie o konieczności urzeczywistniania przez państwo sprawiedliwości społecznej prowadzi do rozszerzenia interpretacji rule of law w duchu wolności pozytywnej. Skłonność do interpretacji rule of law w duchu pozytywnej koncepcji wolności jest ważnym źródłem kryzysu rządów prawa w Polsce. Syntetyczne spojrzenie na bieg wydarzeń i spory w Polsce pokazują, że wśród różnych przyczyn kryzysu rządów prawa w Polsce można wskazać także specyfikę sytuacji transformacji, konfrontacyjny styl dyskursu politycznego i proces pomieszania rządzenia ze stanowieniem prawa. W takiej sytuacji podważanie instytucji Trybunału Konstytucyjnego nie jest drogą do uzdrowienia sytuacji, lecz może pogłębiać proces inflacji prawa i oddalać społeczeństwo od drogi reformy opartej na stopniowym doskonaleniu prawa.

Refine search results