Search results

1

Na własnej skórze. Wprowadzenie do ASMR jako transmedialnego zjawiska estetycznego

100%

Iwasiów S.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2020

|

vol. 108

|

issue 1

58-67

EN

This article discusses autonomous sensory meridian response, or ASMR, a sensation of ‘pleasant tingling’ or ‘brain tingles’ experienced by people watching videos prepared especially for this purpose and posted primarily on YouTube. With the interest in this phenomenon constantly on the rise, ASMR is nowadays becoming something more than merely a marginal community of online enthusiasts. On the one hand, ASMR is a bottom-up phenomenon. As a social media product it has spread through YouTube, which makes it more difficult to analyse and collect all ASMR videos available online. Therefore, this text focuses on the works of one specific ASMR artist. Known as Ephemeral Rift, he has been among the first ASMR content creators in the Internet. On the other hand, ASMR is a novelty and thus still an interesting issue for scientists who work at the intersection of sciences, such as biology, neurocognitive science, psychology, media studies and cultural studies. What is ASMR? What research is currently available regarding this phenomenon that until recently has been difficult to define? Will ASMR enter the realm of transmedia genres and forms of expression for good? The author tries to answer these questions, bearing in mind that this is still a fresh concept where the ‘old’ meets the ‘brand new’ in the media and therefore requires further research.

2

W poprzek gatunków. O potrzebie nowej taksonomii genologicznej dramatu

80%

Karasińska M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2021

|

issue 11 (14)

275-291

EN

The subject of the relevance of genre typology and consequently the functional role of periods in the historical and literary process as well as the time marks as closely related to the process of periodisation pose the key issue for the discussion on contemporary literature. It turns out that drama is the literary genre that is specifically prone to gradual genre erosion. This disintegration of its genological forms becomes particularly apparent at the turn of the 20th century due to the devaluation of the fundamental categories of the genre such as dialogues, characters or the plot. Later, in the 1950s it transforms into ‘anti-drama’ represented by the theatre of absurd only to develop into a formula of a ‘postdrama’ in the 1970s. Its poetics is determined by composition techniques including dominance of a moving image, heterogeneity of artistic style, non-literariness, and distortion that take their origin from various systems. Postdrama reveals itself as an intermedia, transmedia and transsystem category that goes beyond the literary genre, positioning itself somewhere at the interface between the language text, television genres, visual arts, and digital media.

PL

Kluczową kwestię dla rozważań o literaturze najnowszej stanowi problem aktualności typologii gatunkowej, a zatem także funkcjonalnego wymiaru periodyzacji procesu historycznoliterackiego i związanej z nim cezury. Rodzajem literackim szczególnie podatnym na erozję gatunków okazuje się dramat. Rozpad jego form genologicznych zapoczątkowany na przełomie XIX i XX w. (za sprawą dewaluacji podstawowych, rodzajowych kategorii: dialogu, postaci i fabuły), w latach pięćdziesiątych XX w. wiedzie przez „antydramat” absurdystów ku zrodzonej w latach siedemdziesiątych formule „postdramatu”. Wyznacznikami poetyki „postdramatycznej” okazują się pochodzące z różnych systemów chwyty kompozycyjne, m.in. dominacja ruchomego obrazu, heterogeniczność stylu artystycznego, aliterackość, deformacja. Postdramat staje się kategorią intermedialną, transmedialną i transsystemową, wykraczającą poza genre pisma, sytuującą się na pograniczu tekstu językowego, gatunków telewizyjnych, sztuk wizualnych i mediów cyfrowych.

3

Linguistica generale czyli o obecności terminologii językoznawczej w opisie dzieł sztuk wizualnych i architektury

80%

Chrzanowska-Kluczewska E.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

|

2020

|

vol. 76

51-69

PL

Współczesne językoznawstwo, choć czerpiące od lat swą terminologię z innych dyscyplin naukowych, w XX wieku stało się dawcą terminów dla opisu dzieł sztuk wizualnych. Ważny impuls dał temu trendowi Benedetto Croce (1902), postulując linguistica generale jako wspólną platformę dla filozofii języka i estetyki. W opinii historyka sztuki Jana Białostockiego (1980/2009) nie tylko traktat Crocego, ale też europejski strukturalizm (Roman Jakobson, Roland Barthes) przyczyniły się do intruzji terminologii językoznawczej na obszar teorii sztuki, prowadząc do „paralingwistycznej wersji” semiologicznych badań nad estetyką. Z kolei Mieczysław Porębski (1986/2009b), krytyk sztuki i semiolog, nazwał to podejście „semiotycznym”, sam uczestnicząc w wieloletniej dyskusji dotyczącej możliwości opisu tekstów wizualnych na sposób „projęzykowy”. Poniższy artykuł przedstawia w zwięzły i bardzo selektywny sposób obóz naukowy zwolenników podejścia semiotycznego (zatem w głównej mierze lingwistycznego) do analizy dzieł sztuk wizualnych i architektury – uczonych reprezentujących różne szkoły i tradycje: a) semiotykę/strukturalizm, b) filozofię sztuki, filozofię języka i logikę formalną, c) podejście retoryczno-figuratywne (z korzeniami m.in. w teoriach Barthesa i Jurija Łotmana), obejmujące również odrębny paradygmat językoznawstwa kognitywnego wraz z tropologią multimodalną, d) skandynawską semiotykę piktorialną (Görana Sonessona), wreszcie e) semiotykę społeczną z jej gramatyką i modalnością wizualności, powiązaną z różnymi teoriami komunikacji. Artykuł stawia następnie pytanie o status zapożyczonych terminów językoznawczych w teorii sztuk i architektury, dzieląc je na trzy klasy: 1) terminy metaforyczne niesystemowe (ekfraza architektoniczna, poetyka architektoniczna Madeline Gins i Arakawy, 2) adaptacje terminologiczne, czyli częściowo metaforyczne terminy systemowe (gramatyka wizualności Gunthera Kressa i Theo van Leeuwena), oraz 3) terminy metaforyczne systemowe (tropologia w wizualnej poetyce kognitywnej i studiach nad multimodalnością; Andrzej Niezabitowski zastosował je do subdyscypliny architektury zwanej architektoniką). Z tym powiązana jest kwestia statusu języka naturalnego jako metajęzyka opisu wszelkich innych systemów semiotycznych (Croce, Heinrich Wölfflin, Ludwig Wittgenstein, Emil Benveniste, Łotman, Mark Johnson). Autorka artykułu stoi na stanowisku semiotycznym, upatrując w obecności terminologii językoznawczej w teorii sztuki i architektury dowodu na transmedialność tekstów werbalnych i wizualnych w Łotmanowskiej semiosferze oraz na konieczność opracowania szerokiej platformy metodologicznej do ich wszechstronnego opisu, postulowanej również przez Alinę Kwiatkowską (2013) w obrębie studiów kognitywnych nad percepcją wzrokową i multimodalnością.

EN

Linguistica generale: linguistic terminology in the description of visual artworks and architecture. Summary: Contemporary linguistics, for years drawing its terminology from other fields of study, in the 20th century became a donor of its own terms for the purpose of describing the visual arts. An important stimulus for this trend came from Benedetto Croce (1902), who postulated linguistica generale as a common platform for the philosophy of language and aesthetics. In the opinion of art historian Jan Białostocki (1980/2009), it was not only Croce’s treatise but also European structuralism (Roman Jakobson, Roland Barthes) that contributed to the intrusion of linguistic terms into the theory of art, leading to a “paralinguistic version” of semiotic studies in the area of aesthetics. In turn, Mieczysław Porębski (1986/2009), an art critic and semiologist, called it a “semiotic attitude” to art, engaging himself in a prolonged debate on the possibility of approaching visual texts in a “pro-linguistic” manner. The following article gives a concise and very selective presentation of advocates of the semiotic (mainly linguistic) approach to analysing visual artworks and architecture. The researchers listed represent various schools and traditions: a) semiotics/structuralism, b) philosophy of art, philosophy of language and formal logic, c) a rhetorical-figurative approach (with its roots in the theories of Barthes and Jurij Lotman, among others), including also a different paradigm of cognitive linguistics and multimodal tropology in particular, d) the Scandinavian school of pictorial semiotics (Göran Sonesson), and – finally – e) social semiotics with its grammar and modality of visual representations, related to various theories of communication. Next, the article poses the question about the status of terminological borrowings from linguistics and the related fields present in theoretical considerations on the visual arts and architecture, dividing them into three classes: 1) metaphorical non-systematic terms (architectural ekphrasis, architectural poetics of Madeline Gins and Arakawa), 2) terminological adaptations, that is partly metaphorical systematic terms (Gunther Kress and Theo van Leeuwen’s grammar of visual design), and 3) metaphorical systematic terms (tropology in visual cognitive poetics and multimodal studies; Andrzej Niezabitowski on their application to a new subdiscipline of architecture, viz. architectonics). A related issue is the status of natural language as a metalanguage in the description of other semiotic systems (Croce, Heinrich Wölfflin, Ludwig Wittgenstein, Emil Benveniste, Lotman, Mark Johnson). The author of this article assumes a semiotic stance, perceiving the presence of linguistic terms across the theory of art and architecture as a proof of transmediality of verbal and visual texts within the Lotmanian semiosphere This calls for development of a broad methodological platform for their comprehensive study, postulated as well by Alina Kwiatkowska (2013) within cognitive studies on visual perception and multimodality. Keywords: linguistica generale, linguistic terminology, the visual arts, architecture, metaphorical vs. systematic terms, metalanguage, transmediality

4

Transmedialne podróże ze smakiem. Historia i specyfika kulinarnego trawelebrytyzmu jako produktu kultury medialnej

80%

Świerczyńska-Głownia W., Żyrek-Horodyska E.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2022

|

vol. 25

|

issue 4

133-154

EN

The article focuses on various transmedia projects developed by culinary travelebrities. The aim of the research is to show that the form of transmedia storytelling, based on the flow of content between different platforms (book travelogues, videos, TV programs), is treated by traveling chefs as a tool for building a recognizable and coherent personal brand. The study covers the media activity of three culinary travelebrities: Jamie Oliver, Anthony Bourdain and Robert Makłowicz, whose projects combine journalistic,culinary and travel content with autobiographical discourse. Due to the adoption of such a communication strategy, they effectively influence the attention of the contemporary media audience, but also they build a recognizable and coherent media identity. The research outlined in the article demonstrates that culinary travelebrity focuses primarily on discovering the exotic side of the world. Celebrity chefs are presented in the original scenery where they prepare a kind of media performance simulating authenticity.

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest omówieniu transmedialnych projektów tworzonych przez kulinarnych trawelebrytów. Celem badań jest pokazanie, iż forma opowiadania transmedialnego, której istotą jest przepływ treści pomiędzy różnymi platformami (książkowe trawelogi, materiały wideo, programy telewizyjne), jest dla podróżujących kucharzy narzędziem budowania rozpoznawalnej i sp ójnej marki osobistej. Badaniu poddana została medialna aktywność trzech kulinarnych trawelebrytów: Jamiego Olivera, Anthony'ego Bourdaina oraz Roberta Makłowicza, kt órych projekty łączą elementy warsztatu reportera, kucharza i podróżnika z dyskursem autobiograficznym. Za sprawą przyjęcia takiej strategii komunikowania skutecznie absorbują uwagę współczesnego odbiorcy mediów, budując przy tym rozpoznawalną i spójną medialną tożsamość. Nakreślone w artykule badania pokazały, iż kulinarny trawelebrytyzm skupia się przede wszystkim na odkrywaniu egzotycznej strony świata, a kucharze-celebryci w oryginalnej scenografii przygotowują swoisty medialny performans pozorujący autentyczność.

5

Zjawisko transmedialności w spektaklu Kosmos w reżyserii Krzysztofa Garbaczewskiego

71%

Kazek S.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2019

|

vol. 7

207-221

EN

This article is a look at contemporary theatre in the context of its changes caused by the development of technology and digital civilization. It aims to show the phenomenon of theatre transmediality, that is the use of new media in the implementation of theatre performances, and to define the basic functions of contemporary theatre in the social reception of art. Currently, there are many theatre directors and creators who use innovative media tools while working on a show or a specific artistic event. There are significant differences between the theatre influenced by new media and the one which developed in a traditional way.

PL

Niniejszy artykuł jest spojrzeniem na teatr współczesny w kontekście jego przemian dokonanych pod wpływem rozwoju technologii i cywilizacji cyfrowej. Ma na celu ukazać zjawisko transmedialności teatralnej, czyli wykorzystywania nowych mediów w realizacji przedstawień teatralnych oraz określić podstawowe funkcje teatru współczesnego w społecznym odbiorze sztuki. Obecnie wielu jest reżyserów i twórców teatru, którzy pracując nad spektaklem bądź konkretnym wydarzeniem artystycznym, posługują się innowacyjnymi narzędziami medialnymi. Teatr funkcjonujący pod wpływem nowych mediów znacznie różni się w odbiorze od teatru wykształconego na drodze tradycji.

6

Genologia wobec rewolucji cyfrowej. Przypadek reportażu

61%

Pietrzak P.

Tematy i Konteksty

|

2022

|

vol. 17

|

issue 12

55-72

EN

I compare the concept of today intermedial reportage to that before Internet era. Several features of this genre, usually considered as purely contemporary ones, can be found in the works of 20th century Polish writers including interwar period. Multi-, trans- and intermedial reportages, multiplication of their editorial channels and some forms of participation can be discovered before time of World Wide Web, on condition that we take into consideration newspaper editions, not only those in the books. Digital revolution then looks merely like a change of carrier rather than a huge turn in the history of some literary genres. Moreover, what it offers (internet channels, social media), is of much less durability than traditional paper texts, and readers’ participation here is frequently limited to commentaries or some cues for authors. Many of them vanish shortly afterwards, what makes a ‘participatory culture’ a cultural illusion.

7

Poza granicami gatunku: transformacja baśni we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej (Rafik Schami, Walter Moers, Elfriede Jelinek)

57%

TKACZ E.

Transfer. Reception studies

|

2018

|

vol. 3

EN

Multiple studies attempt to explain the unflagging interest of literature in fairy tales. Regardless of whatever they define as a reason of the mentioned phenomenon, it is undeniable that the contemporary literary works based on fairy tales still hold the entertainment potential of the original. Therefore, the aim of this article is to explore the reception of classic fairy tales in the contemporary literature, to highlight which text elements are being transformed and to reflect on possible motives of selected travesties. For this purpose, the article follows two important tropes of contemporary studies of fairy tales. Firstly, fairy tales are admittedly being used by their adaptors as a tool for commenting the reality, what makes them a sensors of social changes and cultural developments. That being said, the literary analysis of contemporary fairy tales must include cultural and social studies, as well as the historical aspect. Secondly, defining a specific type of narration as the essence of fairy tales, the article admits that the genre is well suited to exceed any formal limits. The works of three authors were used as a case study. The book Fairy Tales from Malula, written by the intercultural writer Rafik Schami refers to the classic fairy tales both with form and contents and is interpreted in the context of intercultural transfer and interference of fairy tales. Walter Moers, the author of Ensel und Krete, modernizes the form and the contents of classic fairy tales and adapts them to the modern pop-culture, mainly by using the strategy of parody and transmediality. Elfiede Jelinek and her drama Snow White, while not formally a fairy tale, takes up many elements of fairy tales and comments on them. The article interprets this metatextual work as a “reception of reception” and places it in the cultural fairy tale discourse. The author concludes that the very nature of fairy tales predisposes them to transcend borders, both genological and interpretive.

DE

Wie man das ungebrochene Interesse der Literatur an Märchen auch immer erklären will, so steht außer Zweifel, dass die auf Märchen basierenden Werke das Unterhaltungspotential ihrer Prätexte nicht verloren haben. Der Beitrag setzt sich daher zum Ziel, die Rezeption der klassischen Märchen in der deutschsprachigen Gegenwartsliteratur zu erforschen, die transformierten Textelemente hervorzuheben und den möglichen Hintergrund gewählter Travestien sichtbar zu machen. Zu diesem Zweck werden zwei wichtige Tendenzen der gegenwärtigen Märchenforschung aufgegriffen. Erstens werden die Märchen von ihren Nacherzählern als ein Realitätskommentar benutzt, wodurch sie zu Zeugnissen sozialer Änderungen werden. Demgemäß muss die Märchenbeschreibung sowohl literatur- als auch kultur-wissenschaftlich, soziologisch und historisch sein. Zweitens wird im Beitrag, basierend auf der Definition des Märchens als einer spezifischen Narrationsweise, argumentiert, dass die Märchen von Natur aus für die Überschreitung formaler Grenzen geeignet sind. Die Werke von drei Autoren werden als Fallbeispiele benutzt. Das Buch Märchen aus Malula, das von dem interkulturellen Schriftsteller Rafik Schami verfasst wurde, weist sowohl durch seine Form als auch seinen Inhalt auf die klassischen Volksmärchen hin und wird in Bezug auf den interkulturellen Transfer und eine Märchen-Interferenz interpretiert. Walter Moers, der Autor von Ensel und Krete, modernisiert die Form und den Inhalt klassischer Märchen und passt sie dank Parodisierung an die moderne Pop-Kultur an. Elfriede Jelinek und ihr Drama Schneewittchen, das formal gesehen kein Märchen ist, greift mehrere Märchen-Elemente auf und kommentiert sie. Die Autorin des Beitrags interpretiert dieses Werk als „Rezeption der Rezeption“ und platziert es in einem kulturellen Märchen-Diskurs.

PL

Bez względu na to, czym rozliczne badania uzasadniają niesłabnące zainteresowanie baśnią, nie ulega wątpliwości, że współczesne dzieła odwołujące się do niej nie utraciły nic z fabularnej nośności i rozrywkowego potencjału swojego pratekstu. Głównym celem artykułu jest wyodrębnienie (na podstawie przeglądu sposobów recepcji klasycznej baśni we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej) elementów tekstu ulegających trans-formacji i podjęcie próby zarysowania motywów stojących za trawestacją porządku baśniowego. Tekst podąża w tym celu dwoma ważnymi tropami współczesnych badań nad baśnią: po pierwsze, uznając, że baśnie bywają wykorzystywane przez swoich adaptatorów jako narzędzie służące do komentowania dzisiejszej rzeczywistości, przez co stają się radarem przemian społecznych i ewolucji kulturowych, uwzględnia w literaturoznawczym opisie tekstów aspekt kulturoznawczy, socjologiczny i historyczny. Po drugie, za istotę baśni uznając przede wszystkim konkretny typ narracji, zauważa, że gatunek ten jest wyjątkowo podatny na przekraczanie formalnych granic. Jako przykładów użyto tekstów trzech autorów. Pierwszy z nich, interkulturowy twórca Rafik Schami, nawiązuje do klasycznych baśni ludowych formalnie i treściowo. Interpretacji poddane zostało jego dzieło Baśnie z Maluli w kontekście interkulturowego transferu i interferencji motywów baśniowych. Kolejny twórca, Walter Moers, autor Ensel und Krete, unowocześnia formę i treść baśni, dopasowując je do realiów popkultury. W artykule zwraca się szczególną uwagę na parodyjny oraz transmedialny charakter tekstu i rozważa wynikający z niego popkulturowy potencjał. Ostatnim analizowanym tekstem jest dramat Królewna Śnieżka Elfriede Jelinek, strukturalnie niebędący baśnią, podejmujący jednak jej wątki. Autorka artykułu interpretuje ten metatekstualny utwór jako „recepcję recepcji” i umiejscawia go w kulturowym dyskursie z baśnią. Wnioskiem wypływającym z rozważań jest stwierdzenie, że baśnie w samej swej istocie są predysponowane do przekraczania granic genologicznych, jak i interpretacyjnych.

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

1 Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

1 Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

1 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

1 Tematy i Konteksty

1 Transfer. Reception studies

1 UR Journal of Humanities and Social Sciences

1 Chrzanowska-Kluczewska E.

1 Iwasiów S.

1 Karasińska M.

1 Kazek S.

1 Pietrzak P.

1 TKACZ E.

1 Świerczyńska-Głownia W.

1 Żyrek-Horodyska E.

2 2022

1 2021

2 2020

1 2019