Search results

1

Treasury Crisis as Illustrated by 17th Century Poland

100%

Kuśmierz Ł.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2018

|

vol. 28

|

issue 2 English Online Version

37-52

EN

The article describes a crisis of the State Treasury of Poland that occurred in the 1660s and 1670s. The State’s revenues and expenditures are discussed, as well as institutional problems of the Polish Republic, such as: decentralization of the fiscal apparatus and the State’s fiscal planning. The study presents the background of the introduction of: general poll and excise taxes. Also, an attempt is made to point out the causes of the economic crisis in the Treasury.

2

Polichromia skarbca Katedry Wawelskiej Józefa Mehoffera 1900-1902

88%

Studziżba B.

Folia Historica Cracoviensia

|

2000

|

vol. 7

EN

The article concerns the polychromy in the Wawel Cathedral painted by Józef Mehoffer (1900-1902).

PL

Artykuł omawia polichromię skarbca Katedry Wawelskiej autorstwa malarza Józefa Mehoffera (1900-1902).

3

Między teorią a wiedzą źródłową. Nowe spojrzenie na rolę saskiej Kamery jako prekursora prób modernizacji Rzeczypospolitej w XVIII wieku

75%

Dygdała J.

Kwartalnik Historyczny

|

2023

|

vol. 130

|

issue 4

879-901

EN

A review of Peter Collmer’s book on the functioning of the Saxon administration of the royal estates in the Polish-Lithuanian Commonwealth between 1700 and 1763. It discusses some of the author’s theses and provides a critique of the modernisation model as applied to the early modern European state, drawing on the example of the noble Commonwealth in the eighteenth century.

PL

Omówienie treści książki Petera Collmera poświęconej funkcjonowaniu saskiej administracji majątków królewskich w Rzeczypospolitej w latach 1700–1763. Dyskusja z niektórymi tezami Autora. Kwestia modelu modernizacji wczesnonowożytnego państwa europejskiego na przykładzie szlacheckiej Rzeczypospolitej w XVIII w.

4

Autonomiczny Kraków skarbnicą narodowych pamiątek

75%

Wilk B.

Folia Historica Cracoviensia

|

2004

|

vol. 10

EN

Cracow, the old capital of Polish Kingdom, has always performed a particular role in the Polish history and culture. In the period of galician autonomy 1860-1914, Cracow became the spiritual capital of Poland for generations of Poles who lived in the partitioned country, which was ruled by the three foreign powers together. About this phenomenon decided not only the autonomy but also the old tradition, suburban folklore and the symbolism of this town. In the 19th century and before the First World War, Cracow was the most influential centre of the Polish national life.

PL

W historii Polski i w rozwoju polskiej kultury Kraków odegrał ogromną rolę. Wszedłszy w skład państwa pierwszych Piastów stał się jednym z głównych jego grodów, zyskując wkrótce rangę stolicy. W okresie rozbicia dzielnicowego był miejscem jednoczącym podzielone ziemie Polski, a panowanie nad nim stanowiło o uznawanym powszechnie prymacie w kraju. Jako stolica zjednoczonego królestwa, a potem państwa polsko-litewskiego, należał do głównych stolic europejskich, a w czasach upadku, w XVII i XVIII wieku, nadal pozostawał miejscem koronacji i wiecznego spoczynku władców Polski. Wraz z utratą niepodległości zaczął odgrywać szczególną rolę, miast-symbolu, miasta-świątyni i skarbca, skupiającego uczucia podzielonego narodu. Nadanie Galicji autonomii i przywrócenie samorządu miejskiego w Krakowie w 1866 roku stało się impulsem do rozwoju Krakowa i przywrócenia jego dawnej świetności.

5

Skład i liczebność armii litewskiej podczas wojny z Turcją w latach 1683–1686

75%

Bobiatyński K.

Zapiski Historyczne

|

2021

|

vol. 86

|

issue 1

29-55

EN

A historiography devoted to the reign of King John III Sobieski has so far lacked a detailed study on the Lithuanian army during the war with Turkey in 1683–1699. This article partially fills this gap as it precisely reconstructs the composition and numbers of the Lithuanian army in 1683–1686, i.e. during the expedition to Slovakia (1683), the campaigns in Zhvanets (1684) and Bukovina (1685), and military operations in Moldova (1686). Primary sources used for the article included treasury records, which are currently stored in Vilnius, i.e. reports of the Grand Treasurer of Lithuania, Benedict Paweł Sapieha, submitted at General Sejms in 1685 and 1689, as well as a short document that contains data from muster rolls of the 1680s. The records of the Grand Treasurer of Lithuania contain detailed lists of all Lithuanian military units which were part of the mercenary army and data on their numbers during the eight quarters of military service between 1683 and 1686. This material can be used for in-depth studies on the careers of military officers at that time, as well as the patronclient relationships between hetmans and their subordinates. The article also analyses the actions of the hetmans Kazimierz Jan Sapieha and Józef Bogusław Słuszko, whose aim was to strengthen the position of the Sapieha family and the royalist party, respectively, among soldiers and commanders.

6

O problemie przeniesienia własności akcji rolniczych rynków hurtowych na rzecz Skarbu Państwa

75%

Litwiniuk P.

Studia Iuridica

|

2016

|

vol. 61

127-140

EN

This paper deals with the important issue arising from questionable interpreting the provisions of the Public Finance Act by the Minister of Treasury and the President of the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture, concerning the ownership of shares and stock of companies that are agricultural wholesale markets and commodity exchanges. Regarding this issue, both bodies of public authority were frequently embroiled in litigation, resulting in many cases in contradictory decisions. The High Court tends to grant significant rights to the State Treasury, which may threaten the interests of the shareholders who are agricultural producers, and may also lead to dissipating significant public expenditure on the organization of the current ownership structure of wholesale markets and commodity exchanges.

7

Kryzys skarbowości na przykładzie Polski w XVII wieku

63%

Kuśmierz Ł.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2018

|

vol. 28

|

issue 2

51-66

PL

Opracowanie opisuje kryzys finansów publicznych, jakiego doświadczyła Polska w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XVII w. Analizie zostają poddane wpływy oraz wydatki skarbu państwa. Artykuł opisuje problemy instytucjonalne Rzeczypospolitej, m.in.: decentralizację administracji podatkowej i decentralizację planowania finansowego państwa. Opracowanie przedstawia okoliczności wprowadzenia podatków: powszechnego pogłównego oraz akcyzy. W artykule podjęto także próbę wykazania przyczyn kryzysu skarbowości.

EN

The paper describes the crisis of the treasury of Poland in the sixties and the seventies of the 17th century. The paper provides the analysis of the government revenue and spending. The article describes the institutional problems of the Polish Commonwealth, such as: the decentralization of the fiscal apparatus and the fiscal managing and planning. The paper depicts the circumstances of the introduction of the: “powszechne pogłówne” and “akcyza” taxes. The article also attempts to point out the causes of the economic crisis of the treasury.

8

Księdza Mariana Ignacego Morawskiego posługa myślenia

63%

Piech S.

Folia Historica Cracoviensia

|

2000

|

vol. 7

EN

Rev. Marian Ignacy Morawski was born on 15th August 1845 in Freiwald (today's Jesenik) in Austrian Silesia. He died in Krakow in the year 1901. The article reminisces on his life. The polychromy in the treasury of the Wawel Cathedral by Józef Mehoffer, 1900-1902. The article concerns the polychromy in the Wawel Cathedral painted by Józef Mehoffer (1900-1902).

PL

Ksiądz Marian Ignacy Morawski urodził się 15 sierpnia 1845 r. w Freiwaldzie (dziś Jesenik) na Śląsku austriackim. Zmarł w roku 1901 w Krakowie. Artykuł przypomina jego postać.

9

Austriacka Prokuratoria Skarbu (Finanzprokuratur) cz. I: Historia i struktura Urzędu

63%

Sitek B.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2016

|

vol. 26

|

issue 2

177-190

PL

Prawna ochrona praw i interesów skarbu państwa w Austrii swoimi korzeniami sięga XI wieku. Wykształcone wówczas instytucje odpowiedzialne za tę ochronę stały się podwaliną do współcześnie funkcjonujących w Europie, w tym i w Polsce, rozwiązań prawnych i instytucjonalnych prawnej ochrony interesów państwa. Obecnie istniejący urząd Finanzprokuratur funkcjonuje na podstawie ustawy z 2008 r. Na czele tego organu stoi prezes, wspierany w swojej działalności przez prezydium. Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi Prokuratorii Skarbu są wyspecjalizowane departamenty. Zakres kompetencyjny tego organu obejmuje doradztwo prawne i zastępstwo procesowe organów państwa. Na wniosek jednak może wpierać również instytucje wykonujące funkcje publiczne lub dysponujące funduszami budżetowymi, jak np. fundacje.

EN

Roots of legal protection of the rights and interests of the state treasury in Austria are dated back in the eleventh century. Institutions established then and responsible for this protection became a framework for modern, operating nowadays in Europe, including Poland, legal and institutional instruments of protection of legal interests of the state. The existing currently Finanzprokuratur`s office operates under the act from 2008. At the head of this body stands the president, assisted in its operations by the bureau. The basic organizational units of the State Treasury Solicitor`s Office are specialized departments. The main competence of this office include legal counsel and representation of state bodies. At the request it may also support the institutions performing public functions or possessing budgetary funds, for example foundations.

10

The creation of the Bank of Poland in the years 1828–1885

63%

Grzesik-Kulesza M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 2 (36)

133-143

EN

The Bank of Poland was established for the first time as an independent public institution by the royal order from 1828. The main task of the newly established institution was to meet the public debt and the expansion of trade, money lending and national industry. The rules concerning the functioning and activities of the bank emphasized a close relationship of the Bank with the Ministry of Finance and the Ministry of Treasury and Revenue ensuring the independence and integrity of its members – which accounted for innovative legal solutions pointing to the need of protecting the institution from the influence on the part of external entities. In the sphere of the state treasury service, the Bank of Poland played an important role in the years 1828–1885, although in the last 15 years its role in the functioning of the national economy was negligible.

PL

Bank Polski jako niezależna instytucja publiczna powołany został po raz pierwszy w drodze postanowienia królewskiego z 1828 r. Podstawowym zadaniem nowo powołanej instytucji miało być zaspokajanie długu publicznego oraz rozszerzanie handlu, kredytu i przemysłu narodowego. Przepisy dotyczące zasad funkcjonowania i działalności banku wskazywały na ścisłe powiązanie Banku z ministerstwem finansów oraz ministerstwem skarbu i przychodów, gwarantując jednocześnie niezależność i nietykalność jego członków – co stanowiło nowatorskie rozwiązania prawne wskazujące na potrzebę ochrony tej instytucji przed wpływami ze strony zewnętrznych podmiotów. W sferze obsługi skarbu państwa, Bank Polski odegrał w latach 1828–1885 ważną rolę, chociaż w ostatnich 15 latach jego rola w funkcjonowaniu gospodarki państwa była znikoma.

11

The "right of offset" of the value of property left beyond the present Polish borders

63%

Grzesiok A.

Organizacja i Zarządzanie : kwartalnik naukowy

|

2009

|

vol. nr 4

35-54

EN

This article describes one form of the right to compensation for property left beyond the present borders of the Polish State. The issue of compensation for property left by Polish citizens in the territories annexed to the USSR, was intended to be regulated in domestic law, according to a series of so-called "republican agreements". The Polish State took upon itself the obligation to compensate persons who were "repatriated" from the "territories beyond the Bug River" and had to abandon their property there. On 8 July 2005 the Sejm passed the Act on the realisation of the right to compensation for property left beyond the present borders of the Republic of Poland, which entered into force on 7 October 2005. The right to compensation shall be realized in one of the following forms: offsetting of the value of the property left beyond the present borders of the Polish State against: the sale price of property or the right of perpetual usufruct owned by the State Treasury; the fees for perpetual usufruct of land owned by the State and the sale price of buildings and other premises or dwellings situated thereon; or the fee for transformation of the right of perpetual usufruct into the right of ownership of property, a pecuniary benefit to be paid from the resources of the Compensation Fund.

PL

Niniejszy artykuł omawia wybrane aspekty zarządzania nieruchomościami Skarbu Państwa w odniesieniu do osób, które realizują uprawnienie do rekompensaty z tytułu pozostawienia mienia poza obecnymi granicami Państwa Polskiego. Postanowienia umów republikańskich dotyczyły ewakuacji Zabużan oraz zasad opisu mienia pozostawionego przez nich poza granicami Polski, nie zawierały jednak szczegółowych postanowień w zakresie rekompensat za pozostawione mienie. Prawo to zostało skonkretyzowane w ustawodawstwie krajowym, począwszy od lat czterdziestych po chwilę obecną. Sposób kompensowania był oparty, co do zasady, na jednolitej koncepcji normatywnej - możliwości zaliczenia wartości pozostawionego mienia na poczet ceny kupna nieruchomości lub opłat z tytułu dzierżawy, lub użytkowania wieczystego nieruchomości państwowych. Zatem przedmiotem rozważań będą: tzw. "prawo zaliczenia", wybrane aspekty wyceny nieruchomości zabużańskich, dokonywanie zbycia tychże nieruchomości oraz charakter prawny prawa zaliczenia.

12

“In these times of great need”: Pledging the grand duke’s demesne in the Grand Duchy of Lithuania from 1502 to 1522

63%

Šedvydis L.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2022

|

vol. 83

|

issue Spec.

51-74

PL

Artykuł prezentuje analizę zastawów domeny wielkoksiążęcej z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1502–1522 oraz wpływ pożyczek zastawnych na skarb litewski. Zastawy dóbr wielkoksiążęcych były ważnym źródłem finansowania działań militarnych na Litwie na początku XVI w. Z akt zastawów wynika, że w analizowanym okresie wielkość zastawów wynosiła co najmniej 58 576,5 kop groszy litewskich. Najintensywniejszy czas zastawów przypadł na sejmy lat 1516 i 1518 i bezpośrednio przed nimi. Niemal cały dług należał do członków Rady Panów i najwyższych litewskich dygnitarzy, najwięcej pożyczały wiodące rody magnackie. Rada Panów umorzyła większą część tego długu.

EN

The article analyses the grand-ducal demesne pledges in the Grand Duchy of Lithuania from 1502 to 1522 and the influence of this type of borrowing on the Lithuanian treasury. In the early sixteenth century, grand-ducal pledges were an essential source for financing the war effort in Lithuania. The pledge deeds reveal that at least 58,576.5 sexagenas of Lithuanian groschen were borrowed under grand-ducal demesne pledge deeds in the analysed period. The pledging intensified shortly before and during the Sejms of 1516 and 1518. Almost the entire debt was owned by the members of the Council of Lords and the highest Lithuanian dignitaries, with the leading magnate families at the forefront. Most of this debt was relieved by the Council of Lords.

13

Kolekcje chrześcijaństwa w średniowieczu – próba odczytania znaczenia na podstawie wybranych przykładów

51%

Tabor D.

Polonia Sacra

|

2016

|

vol. 20

|

issue 4(45)

177-202

PL

Niniejszy tekst rozważa znaczenie i treść trzech typów średniowiecznych kolekcji kościelnych – skarbców, bibliotek i zbiorów relikwii. Przypadkiem szczególnym są prywatne zbiory osób należących do elit. Jednakże średniowieczne kolekcje chrześcijańskie poprzedzone były poprzez pogańskie zwyczaje gromadzenia przedmiotów wyłączonych z codziennego użytku w grobach. Przytoczono jako przykłady grób Childeryka w Tournai i grób Raedwalda w Sooton Hoo. Skarbiec zawierał przedmioty służące sprawowaniu liturgii oraz regalia – symbole władzy królewskiej. Miały one symbolizować jedność regnum i sacerdotium, głównych rzeczywistości społecznych średniowiecza. Biblioteka – kolekcja książek stanowiła zbiór narzędzi do nauczania i prowadzenia badań naukowych. Zbiór relikwii był obrazem nadprzyrodzonej wspólnoty świętych – osób zbawionych oraz uobecniał jej chwałę przed oczami wiernych. Kolekcja różnorodnych przedmiotów – książek, relikwii, klejnotów, przedmiotów liturgicznych – należąca do uczonego albo do osoby sprawującej władzę spełniała wyjątkową rolę i niosła szczególne znaczenie. Ujawniała ona intelektualne preferencje tej osoby oraz religijne i duchowe wartości, jakimi ona żyła. Znaczenie kolekcji zostało opracowane przez Krzysztofa Pomiana. Twierdził on, że kolekcja jest pośrednikiem między sferą widzialną i niewidzialną, między rzeczywistością śmiertelnych i rzeczywistością nieśmiertelnych. Jednakże koncepcja Krzysztofa Pomiana wydaje się niewystarczająca wobec zawartości, ról i znaczeń wyżej przeanalizowanych kolekcji średniowiecznych. Możliwe jest jednakże zastosowanie do opisu i interpretacji kolekcji pojęć epifanii i znaku czasu.

EN

This paper considers the importance and the meaning of three types of medieval collections – treasuries, libraries and relics. The particular case were the private collections of objects, belonging to the important persons. However medieval christian collections has been preceded by the collection of object collected in the tombs of rulers. We find the famous examples in the tomb of Readwald in Sooton Hoo and in the tomb of Childericus in Tournai. The christianity assumed idea of collection and collectioning in his own culture and created three types of collections – treasury, library and relics. Treasury holds the objects in service of liturgy and the regalia – objects of coronation. The principal meaning of these collection was to reveal the regnum and sacerdotium, principal realities of medieval Church and state. The libraries, the collections of books was the instruments of teaching and research, but it created some image of intellectual universum. The collections of relics revealed the community of saints and presented its splendour before the eyes of faithfulls. The particular role and special meaning had the collections of objects – books, jewels, relics, liturgical object belonging to the scholars or to the rulers. In fact this collection revealed the intellectual preferences and spiritual, religious values of these persons. The meaning of collection has been elaborated by Krzysztof Pomian. He asserts, that collection is the mediation between visible and invisible, between mortals and immortals. However, the concept of Krzysztof Pomian seems to be insuffisante towards content, function and meaning of ecclesiastical collection. So it is possible to applicate the concepts of epiphany or sign of time to describe et interpret this type of collection.

14

Šosovní, nebo poddanské vesnice? K interpretaci pozemkového příslušenství zeměpanských měst ve středověku

51%

Lhoták J.

Český časopis historický (The Czech Historical Review)

|

2013

|

vol. 111

|

issue 3

517-562

EN

This contribution attempts to clarify the concept and legal position of the so-called borough (= šos) villages attached to free Royal boroughs in the pre-Hussite period. He deals with the notion of town property tax (šos in Czech), its earlier interpretations in Czech historiography and defines its meaning by analysing the system of fiscal duties in free Royal towns (feu duty, property taxes). He then pays attention to the legal relationship between borough villages and the sovereign and to the rights the latter exercised on their territories (patronage rights, consent for land transactions). The author provides a survey of possible options in which municipal law penetrated into the countryside (weichbild, the nobility granting the option that municipal law might be used, etc.). In its conclusion he argues against the usage of the concept of borough landed estates for the period prior to 1420.

15

Wojsko koronne suplementowe i komputowe w latach 1648–1652 w świetle rachunków skarbowo-wojskowych z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

51%

Nagielski M.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2022

|

vol. 83

|

issue Spec.

291-314

EN

The article shows the importance of the fiscal and military sources kept in the Central Archives of Historical Records in Warsaw for presenting the state of the Crown army in 1648–1652. They make it possible to determine the organisation, structure, and numbers of individual units of both national and foreign regiments, and present their commanders and the costs incurred by the Commonwealth for their upkeep. The documents contained in particular sections of the Crown Treasury Archives make it possible to reconstruct the officer and non-commissioned officer cadres of the Crown army being paid for their service at particular fiscal and military commissions, whose members do not appear in any lexicons and dictionaries of officers and whose registers and rolls of the units in which they served are not to be found in section 86.

PL

Artykuł ukazuje znaczenie akt skarbowo-wojskowych znajdujących się w AGAD w Warszawie dla przedstawienia stanu armii koronnej w latach 1648–1652. Pozwalają one nie tylko na określenie organizacji, struktury czy liczebności poszczególnych jednostek obu zaciągów, tak narodowego, jak cudzoziemskiego, ale także na przedstawienie kadry dowódczej tych oddziałów oraz kosztów ponoszonych przez Rzeczpospolitą na ich utrzymanie. Materiały znajdujące się w poszczególnych działach Archiwum Skarbu Koronnego umożliwiają odtworzenie kadry oficerskiej i podoficerskiej armii koronnej odbierającej zasługi na poszczególnych komisjach skarbowo-wojskowych, których przedstawiciele nie występują w innych leksykonach i słownikach oficerów, a regestrów i rolli jednostek, w których służyli, nie odnajdujemy w dziale 86.

Refine search results

Treasury Crisis as Illustrated by 17th Century Poland

Polichromia skarbca Katedry Wawelskiej Józefa Mehoffera 1900-1902

Między teorią a wiedzą źródłową. Nowe spojrzenie na rolę saskiej Kamery jako prekursora prób modernizacji Rzeczypospolitej w XVIII wieku

Autonomiczny Kraków skarbnicą narodowych pamiątek

Skład i liczebność armii litewskiej podczas wojny z Turcją w latach 1683–1686

O problemie przeniesienia własności akcji rolniczych rynków hurtowych na rzecz Skarbu Państwa

Kryzys skarbowości na przykładzie Polski w XVII wieku

Księdza Mariana Ignacego Morawskiego posługa myślenia

Austriacka Prokuratoria Skarbu (Finanzprokuratur) cz. I: Historia i struktura Urzędu

The creation of the Bank of Poland in the years 1828–1885

The "right of offset" of the value of property left beyond the present Polish borders

“In these times of great need”: Pledging the grand duke’s demesne in the Grand Duchy of Lithuania from 1502 to 1522

Kolekcje chrześcijaństwa w średniowieczu – próba odczytania znaczenia na podstawie wybranych przykładów

Šosovní, nebo poddanské vesnice? K interpretaci pozemkového příslušenství zeměpanských měst ve středověku

Wojsko koronne suplementowe i komputowe w latach 1648–1652 w świetle rachunków skarbowo-wojskowych z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie