Search results

1

Czy powinniśmy chcieć widzieć Boga wyraźniej? Szkic z aksjologii fenomenologii religii

100%

Hołda M.

Logos i Ethos

|

2022

|

vol. 60

|

issue 2

7-28

EN

In contemporary analytical philosophy of religion, there is a discussion devoted to the problem of divine hiddenness. The main question it raises is “why isn’t God more obvious?” This discussion has a part in common with the discussion going on under the heading “axiology of theism”. The main question is whether we should want God to exist. Situated at the intersection of these two discussions is the so-called “axiological answer to the problem of divine hiddenness”. This answer is contained in the statement that a world in which God is not fully manifest is better than a world in which God’s obviousness would be greater. In this article I will follow in the footsteps of the proponents of the “axiological answer” to the question of divine hiddenness. The subject of my interest will be the question “should we want to see God more clearly?” Thus, I will consider the problem, which can be classified in the area of the “axiology of the phenomenology of religion”. Guides on the way to finding an answer to this question will be analytical philosophers of religion, as well as Blaise Pascal and Joseph Ratzinger. I will take up the consideration of the epistemic situation in which “ordinary” human beings find themselves, and expand it to include a Christological thread. I will present arguments for the thesis that we should not want to see God more clearly.

PL

We współczesnej analitycznej filozofii religii toczy się dyskusja poświęcona zagadnieniu Bożej ukrytości. Główne pytanie, jakie w niej pada, brzmi: „dlaczego Bóg nie jest bardziej jawny?” Dyskusja ta posiada część wspólną z dyskusją toczącą się pod hasłem „aksjologia teizmu”. Główne pytanie tej dyskusji dotyczy kwestii, czy powinniśmy chcieć, aby Bóg istniał. Na skrzyżowaniu tych dwóch dyskusji sytuuje się tzw. aksjologiczna odpowiedź na problem Bożej ukrytości. Odpowiedź ta zawiera się w stwierdzeniu, że świat, w którym Bóg nie jest w pełni jawny, jest lepszy niż taki świat, w którym jawność Boga byłaby większa. W niniejszym artykule pójdę śladem zwolenników „aksjologicznej odpowiedzi” na pytanie o Bożą ukrytość. Przedmiotem mojego zainteresowania będzie pytanie: „czy powinniśmy chcieć widzieć Boga wyraźniej?” Podejmę więc problem, który zaliczyć można do obszaru „aksjologii fenomenologii religii”. Przewodnikami na drodze do znalezienia odpowiedzi na to pytanie będą analityczni filozofowie religii, a także Blaise Pascal i Joseph Ratzinger. Podejmę rozważanie nad sytuacją epistemiczną, w jakiej znajdują się „zwykłe” ludzkie byty i rozszerzę je o wątek chrystologiczny. Przedstawię argumenty na rzecz tezy, że nie powinniśmy chcieć widzieć Boga wyraźniej.

2

Strategie obrony teizmu przed zarzutem ukrytości Boga. Odpowiedź Dyskutantom

100%

Dobrzeniecki M.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 1

491-499

EN

The article is a response to the critical comments by Stanisław Judycki, Ryszard Mordarski, Marek Pepliński and Jan Sochoń on the book Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga [Hiddenness and the Incarnation: A Theistic Response to John L. Schellenberg’s Argument for Divine Nonexistence]. The main objection to my position is that it is too favorable to J. L. Schellenberg’s argument, which should not necessarily be a model for addressing the issue of the divine hiddenness. One of the expressions of accepting the assumptions of the Canadian author is my acceptance of the proposition affirming the existence of non-resistant nonbelievers.

PL

Artykuł jest odpowiedzią na krytyczne uwagi zgłaszane pod adresem książki Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga przez Stanisława Judyckiego, Ryszarda Mordarskiego, Marka Peplińskiego i Jana Sochonia. Główny zarzut wobec mojego stanowiska głosi, że jest ono zbyt przychylne wobec argumentu J.L. Schellenberga, który niekoniecznie powinien być wzorem ujęcia problematyki ukrytości. Jednym z przejawów przyjęcia założeń kanadyjskiego autora jest zgoda na tezę o istnieniu niewierzących przy braku oporu.

3

Wielki fakt zła i pytanie o Bożą dobroć

100%

Hołda M.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 4

167-178

EN

In his book Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej [Between Hiddenness and Openness: An Essay in the Philosophy of Religion and Philosophical Theology], Jacek Wojtysiak addresses, among other issues, the question of God’s goodness. He searches for the most convincing answer to the question of how to reconcile the great fact of evil with the existence of God. He also proposes a reinterpretation of the traditional account of God’s goodness by developing Brian Davies’ concept. I believe that J. Wojtysiak’s attempt can be supplemented with some relevant points. In my paper I indicate possible additions. I draw attention to the possible undesirable consequences of some of J, Wojtysiak’s proposed solutions. I also show how the Author’s proposal could be supplemented to avoid these consequences. I draw attention to the dangers of modifying the attribute of goodness attributed to God, which have been pointed out in discussions around the problems of evil and God’s hiddenness. I discuss the issue of 'creative grace', placing it in a context somewhat different from that of the Author. Finally, taking up the challenge thrown down by J, Wojtysiak of trying to reconcile the great fact of evil with God’s goodness, I present a proposal for a new treatment of the issue.

PL

W książce Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej Jacek Wojtysiak podejmuje między innymi zagadnienie Bożej dobroci. Poszukuje najbardziej przekonującej odpowiedzi na pytanie o to, jak pogodzić z istnieniem Boga wielki fakt zła. Proponuje także reinterpretację tradycyjnego ujęcia Bożej dobroci poprzez rozwinięcie koncepcji Briana Daviesa. Uważam, że podjęta przez J. Wojtysiaka próba może zostać uzupełniona o kilka istotnych kwestii. W niniejszym tekście wskazuję możliwe uzupełnienia i dopowiedzenia. Zwracam uwagę na możliwe niepożądane konsekwencje płynące z niektórych proponowanych przez J. Wojtysiaka rozwiązań. Pokazuję także, w jaki sposób można by uzupełnić propozycję Autora, by możliwe było uniknięcie tych konsekwencji. Zwracam uwagę na wskazywane w dyskusjach wokół problemów zła i Bożej ukrytości niebezpieczeństwa związane z modyfikacją przypisywanego Bogu atrybutu dobroci. Dyskutuję zagadnienie „łaski kreacyjnej”, umieszczając je w nieco innym, niż to czyni Autor, kontekście. Na koniec, podejmując wyzwanie rzucone przez J. Wojtysiaka, polegające na próbie pogodzenia wielkiego faktu zła z Bożą dobrocią, przedstawiam propozycję nowego ujęcia tego zagadnienia.

4

Wiara, wątpliwości i tajemnica Wcielenia. Uwagi na marginesie książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga

80%

Pepliński M.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 1

413-436

EN

This paper concerns an important and exciting book by Marek Dobrzeniecki Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga [Hiddenness and the Incarnation: A Theistic Response to John L. Schellenberg’s Argument for Divine Nonexistence]. After a brief discussion of the content of the book’s chapters, critical remarks are presented. They concern the adopted method and approach to Schellenberg’s philosophy in general and the argument from hiddenness in particular. The conceptual framework serving as a typologization of the propositional dimension of the phenomenon of theistic belief/faith is dubious and requires in-depth research. It is worth considering the possibility of asymmetry of the attitudes of belief/faith and unbelief, which requires consideration in the reasoning whose legitimacy would assume the transfer of features from one to the other and the negation functor. Regarding the voluntarism of belief in God, the paper suggests that extreme, purely intellectual, and purely volitional positions should be considered, as well as moderate and mixed ones. It is argued extensively that Dobrzeniecki’s criticism against the arguments of Rea and Mourad is not conclusive. Just the possibility of voluntariness of disbelief undermines the validity of Schellenberg’s argument and should therefore be ruled out as much as possible. The paper suggests supplementing Dobrzeniecki’s approach with a ‘trans-paradigmatic’ approach consisting of external criticism, which, in the light of Schellenberg’s arguments being probably incompatible with the described phenomenon of religious belief in God, leads to a modification of the theoretical apparatus of Schellenberg’s paradigm. Such a modification deprives the latter’s argument of justification.

PL

Niniejszy artykuł dotyczy ważnej i interesującej książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Po krótkim omówieniu zawartości poszczególnych rozdziałów książki prezentuję swoje uwagi krytyczne. Dotyczą one przyjętej metody i podejścia do filozofii Schellenberga w ogólności, a argumentu z ukrytości w szczególności. Wątpliwa i wymagająca pogłębionego badania jest siatka pojęciowa pełniąca funkcję typologizacji propozycjonalnego wymiaru fenomenu wiary teistycznej. Warta rozważania jest możliwość niesymetryczności postaw wiary i niewiary, co wymaga uwzględnienia w rozumowaniach, których zasadność zakładałaby przenoszenie cech z jednej na drugą oraz funktora negacji. W sprawie woluntaryzmu wiary w Boga sugeruję, że należy rozpatrywać nie tylko stanowiska skrajne, czysto intelektualistyczne i czysto wolicjonalne, ale także u miarkowane i mieszane. Argumentuję szeroko, że krytyka Dobrzenieckiego skierowana przeciwko argumentom Rea i Mourada nie jest konkluzywna. Argumentuję, że samo możliwość woluntarności niewiary podważa zasadność argumentu Schellenberga i dlatego powinna ona być wykluczona w sposób maksymalnie możliwie uzasadniony. Sugeruję uzupełnienie podejścia Dobrzenieckiego o podejście ‘transparadygmatyczne’ polegające na rodzaju krytyki zewnętrznej, która w świetle nieprzystawania argumentacji Schellenberga do opisywanego fenomenu prowadzi do modyfikacji aparatu teoretycznego paradygmatu Schellenberga. Taka modyfikacja odbiera argumentowi tego ostatniego moc uzasadniającą.

5

W obronie argumentu z Wcielenia. Odpowiedź Stanisławowi Ruczajowi

80%

Dobrzeniecki M.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 1

377-388

EN

The paper is a response to the polemic of Stanisław Ruczaj with the argument from the Incarnation, which was presented in the book Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga [Hiddenness and the Incarnation: A Theistic Response to John L. Schellenberg’s Argument for Divine Nonexistence]. Ruczaj accuses the so-called incarnational defense that it does not consider the possibility that God is both incarnate and not hidden. In my response, I am focusing on the reasons why I believe it is possible that the option described by Ruczaj is excluded for God. In my opinion, there are reasons to think that it is (a) logically contradictory, (b) inconsistent with God’s perfect moral character, (c) it would not result in the elimination of nonresistant nonbelief in the Incarnation.

PL

Artykuł jest odpowiedzią na polemikę Stanisława Ruczaja z argumentem z Wcielenia, który został zaprezentowany w książce Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Ruczaj zarzuca tzw. obronie inkarnacyjnej, że nie rozważa ona możliwości, zgodnie z którą Bóg jest zarazem wcielony, jak i nieukryty. W niniejszym artykule koncentruję się na uzasadnieniu, dlaczego uważam, że jest możliwe, iż owa opcja jest dla Boga wykluczona. Według mnie istnieją racje przemawiające za tym, że jest ona (a) logicznie sprzeczna, (b) niespójna z doskonałym moralnie charakterem Boga, (c) nie skutkowałaby wyeliminowaniem niewiary bez oporu we Wcielenie.

6

From Satan’s Wager to Eve’s Gambit to Our Leap: An Anselmian Reply to the Problem of Divine Hiddenness

71%

Dumsday T.

Roczniki Filozoficzne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 3

67-85

PL

Od zakładu szatana, przez podstęp Ewy, do naszego skoku: anzelmiańska odpowiedź na problem Bożego ukrycia Chociaż u św. Anzelma nie znajdziemy wyraźnej dyskusji na temat problemu Bożego ukrycia (PBU), tak jak jest on dziś powszechnie rozumiany – mianowicie jako argument za ateizmem – to jest on doskonale świadomy trudności egzystencjalnych, jakie stwarza nasz pozorny brak dostępu do Boga. Co więcej, dostarcza on składników dla interesującego i dotychczas zaniedbanego podejścia do PBU, zakorzenionego w wielu chrześcijańskich narracjach o odstępstwach od stanu łaski, zarówno anielskich, jak i ludzkich. Celem tego artykułu jest wyraźne nakreślenie podejścia Anzelma i dostarczenie przynajmniej szczątkowego jego rozwiązania PBU.

EN

While St. Anselm does not supply us with an explicit discussion of the problem of divine hiddenness (PDH) as it is typically conceived today-namely, as an argument for atheism-he is keenly aware of the existential difficulty posed by our seeming lack of access to God. Moreover, he provides the ingredients for an interesting and heretofore neglected approach to the PDH, one rooted in multiple Christian narratives about lapses from knowledge-infused states of grace, both angelic and human. The goal of this paper is to draw out that Anselmian approach explicitly, and to provide at least a rudimentary assessment of it.

Refine search results

5 Roczniki Filozoficzne

1 Logos i Ethos

2 Dobrzeniecki M.

2 Hołda M.

1 Dumsday T.

1 Pepliński M.

4 2023

1 2022

1 2021

Czy powinniśmy chcieć widzieć Boga wyraźniej? Szkic z aksjologii fenomenologii religii

Strategie obrony teizmu przed zarzutem ukrytości Boga. Odpowiedź Dyskutantom

Wielki fakt zła i pytanie o Bożą dobroć

Wiara, wątpliwości i tajemnica Wcielenia. Uwagi na marginesie książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga

W obronie argumentu z Wcielenia. Odpowiedź Stanisławowi Ruczajowi

From Satan’s Wager to Eve’s Gambit to Our Leap: An Anselmian Reply to the Problem of Divine Hiddenness