Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  unia lubelska
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Posłowie ruskich województw Korony na sejmie lubelskim w styczniu–lutym 1569 roku

100%
Michałowski W.
Rocznik Lituanistyczny
|
2020
|
vol. 6
EN
This article presents the stance taken by the representatives of the Ruthenian voievodeships of the Polish Crown (Ruthenian, Podolian, and Belz voivodeships) at the Sejm session in Lublin in 1569 before the incorporation of Podlasie and Volhynia.
PL
W artykule omówiono stosunek szlachty z ruskich województw Korony Polskiej (ruskiego, podolskiego i bełskiego) na sejmie lubelskim w styczniu–lutym 1569 r. wobec planów unii, przed podjęciem decyzji o inkorporacji Podlasia i Wołynia.
2
Publication available in full text mode
Content available

„Niech to każdy obaczy jeśli Litwa małą krzywdę, żal, despekt i wzgardą ma od Polaków”: epizod sporu między Litwą a Koroną Polską o Inflanty

100%
Padalinski U.
Rocznik Lituanistyczny
|
2020
|
vol. 6
EN
The article analyses the text preserved in a manuscript under the title Czo za prawa X. Litewskie ma do ziemie Inflianczki a poliaczi do niei nicz niemaią (What rights has the Duchy of Lithuania to Livonian lands while the Poles have none, most probably written in 1582). It contains legal and ideological arguments put forward by the nobility of the Grand Duchy of Lithuania during the disputes with the nobility of the Polish Kingdom over the possession of Livonia. The author concludes that the Lithuanian political elite retained a deep distrust of their Polish partners at the end of the sixteenth century resulting from the previous experiences gained at the time of the conclusion of the Union of Lublin and the Livonian War.
PL
W artykule dokonano analizy utworu rękopiśmiennego Czo za prawa X. Litewskie ma do ziemie Inflianczki a poliaczi do niei nicz niemaią (najprawdopodobniej z 1582 r.). Na jego przykładzie zaprezentowano argumenty prawne i ideologiczne wykorzystywane przez szlachtę Wielkiego Księstwa Litewskiego podczas sporów ze szlachtą Korony Polskiej o przynależność Inflant. Ukazano także znaczny poziom nieufności litewskiej elity politycznej wobec partnerów koronnych w końcu XVI w., spowodowany doświadczeniami związanymi z zawarciem unii lubelskiej oraz skutkami wojny inflanckiej.
3
Publication available in full text mode
Content available

Idea unii polsko-litewskiej w twórczości Jana Kochanowskiego

100%
Rusnak R.
Tematy i Konteksty
|
2019
|
vol. 14
|
issue 9
158-169
EN
The paper takes a common view of those works by Jan Kochanowski which reflect the relationship between the author and the act of the Polish-Lithuanian Union established on 1 July 1569 in Lublin. The only text that is the poet’s direct reaction to the event in question is Proporzec or Hołd pruski, which does not mean that there are no other works of this type by Kochanowski. The examples are the poem Zgoda / Concordia, Fragment XXI (Battle with Amurat at Varna), the Latin Ode IV (Ad Concordiam) or Fraszka II 107 (Na most warszewski / On the Bridge of Warsaw).
4
Publication available in full text mode
Content available

‘Wolni z wolnymi, równi z równymi’: Polacy i Ukraińcy w tle konwersji mitu jagiellońskiego. Doświadczenia historiografii polskiej początku XX wieku

100%
Stępnik A. W.
Res Historica
|
2020
|
issue 49
EN
The Jagiellonian myth is relatively well developed in Polish historiography. The exception is the first twenty years of the 20th century, when its successive conversions and accelerated migration from the discourse of historiography to the discourse of memory took place. In the background of these processes, a kind of advancement of Polish-Ukrainian issues was taking place (politically conditioned), which until now had been dominated by Polish-Lithuanian relations. This article is intended to expand on and document these issues. The subject of analysis and conclusion were works of a general nature (syntheses, parasyntheses, textbooks, compendia, etc.), which accumulate and ‘reflect’ current scientific, political, social, cultural and other trends, creating interesting research material. It allowed to establish that in 1900–1918, the symbol of the Union of Lublin, the idea of ‘free with the free, equal with the equal’ was a popular motif of historical narratives, which as a scientific construct, however, became more and more archaic. Its cultivation resulted in an indirect retreat from critical historiography. It can be seen that the Jagiellonian myth attracted neo-Romantics to a greater extent than Modernists who sought a closer link between historiography and social sciences. However, it cannot be said that there were no interesting attempts to reinterpret it. Such were the references to some of the then promising sociologising and psychologising directions that appeared in the West but also in Poland. Surprisingly, the greatest admirers of this idea at the beginning of the 20th century were historians identifying themselves with national democratic ideas, followed by conservatives (realists) and researchers associated with various factions of the independence camp. The Treaty of Riga of 18 March 1921, concluded between Poland, Soviet Russia and Ukraine, showed that the romantic spirit of the Union of Lublin survived and became part of the history of ideas.
PL
Mit jagielloński jest stosunkowo dobrze opracowany w historiografii polskiej. Wyjątek stanowi pierwsze dwudziestolecie XX w., kiedy to doszło do kolejnych jego konwersji i przyspieszenia migracji z dyskursu historiografii do dyskursu pamięci. W tle tych procesów dokonywał się (warunkowany politycznie) swoisty awans problematyki polsko-ukraińskiej, która dotychczas była zdominowana relacjami polsko-litewskimi. Niniejszy artykuł ma na celu rozwinięcie i udokumentowanie tychże kwestii. Przedmiotem analizy i wnioskowania były prace o charakterze ogólnym (syntezy, parasyntezy, podręczniki, kompendia etc.), które kumulują w sobie i ‘odbijają’ aktualne tendencje naukowe, polityczne, społeczne, kulturowe i inne, tworząc interesujący materiał badawczy. Pozwolił on na ustalenie, że w latach 1900–1918 symbol unii lubelskiej, idea ‘wolnych z wolnymi, równych z wolnymi’, była popularnym motywem narracji historycznych, który jako konstrukt naukowy stawał się jednak coraz bardziej archaiczny. Jego pielęgnowanie powodowało pośrednio odwrót od historiografii krytycznej. Daje się zauważyć, że mit jagielloński większym stopniu przyciągał neoromantyków niż modernistów zmierzających do ściślejszego powiązania historiografii z naukami społecznymi. Nie można jednak stwierdzić, że nie było ciekawych prób jego reinterpretacji. Do takich należały nawiązywania do niektórych, obiecujących wówczas, kierunków socjologizujących i psychologizujących, jakie pojawiały na Zachodzie, ale też na gruncie krajowym. Zaskakująco, największymi admiratorami tej idei na początku XX w. stali się historycy identyfikujący się z ideami narodowodemokratycznymi, dalej plasowali się ówcześni konserwatyści (realiści) i badacze związani z różnymi frakcjami obozu niepodległościowego. Traktat ryski z 18 marca 1921 r., zawarty między Polską, Rosją Sowiecką i Ukrainą, wykazał, że romantyczny duch unii lubelskiej przeżył się i stał się fragmentem historii idei.
5
Publication available in full text mode
Content available

Doświadczając historii: melancholia przeszłości w kulturach peryferyjnych na przykładzie Polski i Portugalii

88%
Partyka J.
Tematy i Konteksty
|
2019
|
vol. 14
|
issue 9
109-115
EN
In this paper I combine several different notions from broadly conceived humanities and two histories: of Poland and of Portugal at the turn of the 16th and 17th centuries. I comprehend here the experiencing of history as a way of treating one’s own, national past. The metaphor of experiencing history is related to the question of what the historical circumstances and situations are, what the purpose is and what history is referred to by the elites who are instrumental in shaping national identity. Melancholy of the past is already a partial answer-thesis to the question: In what way? The notion of peripheral cultures seems to be useful when we attempt to answer the question: in what situations and for what purpose we (the Portuguese and the Poles) referred, but also still continue to refer, to the past/history. Some considerations on the experience of history will have the following two Unions in the background: the Iberian Union (1580) and the Union of Lublin (1569).
6
Publication available in full text mode
Content available

„Mowa ojców potrzebna od zaraz” „Iż Rusi słuszna rzecz dla nabożeństwa po grecku i po słowieńsku uczyć się” (Lithos, Kijów 1644)

88%
Chynczewska-Hennel T.
Latopisy Akademii Supraskiej
|
2012
|
vol. Język naszej modlitwy- dawniej i dziś
|
issue 3
41-47
EN
After the Union of Lublin in 1569 the Polish Kingdom and the Grand Duchy of Lithuania formed one state. The Russian remained the official language of the Grand Duchy and it was guaranteed that the inhabitants of the Duchy could remain orthodox. It was feared that the nobles would convert to the Roman Catholicism and at multiple occasions the deputies from Grand Duchy as well as Cossacks had to defend their rights for their own language and faith. In the polemical literature of the end of the XVI and the first half of the XVII century concerning the Union of Brest much concern was expressed for or against the use of the Church Slavonic – particularly by Peter Skarga and Ivan Vishensky. Peter Mohyla in the orthodox Academy of Kiev, founded by himself, particularly insisted on teaching, among other subjects, Latin and Polish as he thought that an educated orthodox Russian should feel a rightful citizen of the Polish state and participate in the religious and political life of the country.
7
Publication available in full text mode
Content available

Jana Ponętowskiego wierszowana relacja o unii lubelskiej i sejmie 1569 roku

88%
Kroczak J.
Tematy i Konteksty
|
2019
|
vol. 14
|
issue 9
185-201
EN
The union between Kingdom of Poland and Grand Duchy of Lithuania, a legal act with permanent and historically important effects, was signed in Lublin in 1569. Jan Ponętowski (a nobleman, probably a witness of the events) wrote a poetic report on the event entitled Krótki rzeczy polskich sejmowych pamięci godnych komentarz (Short Commentary on Memorable Polish Parliamentary Matters), printed in Cracow in 1569. The paper touches upon what Ponętowski says about the Union and other events in Lublin during the parliament: diplomatic missions, judgments, topics of talks and news from other lands. It also tries to explain why the Union of Lublin (the most important achievement of the parliament) was only marginally described by the author; and also why he only laconically reported the solemn feudal homage of Albert Frederick,  the Duke of Prussia, to the Polish king Sigismund II Augustus. The paper compares Ponętowski’s book with old-Polish historiographical descriptions of these matters.
8
Publication available in full text mode
Content available

Unia kalmarska a unie polsko-litewskie – kilka uwag na temat ich początków i potrzeby kontynuacji badań porównawczych obu związków państwowych

75%
Gaca A., Bąk H.
Rocznik Lituanistyczny
|
2020
|
vol. 6
EN
The article presents the current state of comparative research into the Kalmar Union and the Polish-Lithuanian unions, contributing to the postulate of the need for further detailed comparative studies in this field. It outlines a genesis of the unions (their causes, the 1385 Act of Krewo and the 1397 Kalmar Union [unionsbrevet]), then characterises the both documents and conducts a comparative analysis; indicates the similarities between the unions as regards rivalry for the leadership; emphasises the role played by Queen Margaret in the conclusion of the union, and describes the independent rule of Erik of Pomerania with its results. Next, it analyses the transformation of the Kalmar Union together with its successive stages and the causes of its collapse; the fate of the two unions after they formally ended and their impact on the historical development of the member states. Finally, it attempts to indicate lines of further comparative research into the both unions.
PL
Artykuł prezentuje dotychczasowy stan badań komparatystycznych nad unią kalmarską i uniami polsko-litewskimi. Na wstępie przedstawiono genezę obu unii: przyczyny ich zawarcia, scharakteryzowano i porównano dokumenty obu układów: w Krewie (1385 r.) i unii kalmarskej (unionsbrevet) (1397 r.). Wskazano również podobieństwa obu związków na płaszczyźnie rywalizacji o przywództwo, a także rolę królowej Małgorzaty w zawarciu unii oraz samodzielne rządy Eryka Pomorskiego i ich skutki. Następnie przybliżono transformację unii kalmarskiej, jej poszczególne etapy i przyczyny upadku oraz losy obu związków unijnych po ich formalnym ustaniu i ich wpływ na dalszy rozwój państw członkowskich. Na zakończenie podjęto próbę wytyczenia kierunków dalszych badań porównawczych nad obydwoma uniami, stawiając postulat o konieczności ich kontynuowania i rozwijania.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.