Search results

1

Poznanie metafizyczne w świetle rozróżnień abstrakcyjne– konkretne i ogólne–jednostkowe

100%

Luc J.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27

215-223

EN

The aim of this paper is to present an approach in metaphysics/ontology, which is founded on two distinctions: abstract–concrete and universal–particular. To different cognitive issues one can assign different “categorical coordinates”, namely: a place in the spectrum of abstractness and one of the three following characteristics: particularity, proper universality, total universality. The thesis of this paper is that metaphysics should be located in the region of universality and high degrees of abstractness. Such a localization is connected with specific cognitive difficulties which are present in this branch of philosophy. I demonstrate some problems from the history of philosophy which could be interpreted as caused by these difficulties. Applicability of my thesis to such concrete cases is treated as its indirect justification.

2

Europejskość jako sytuacja kultury hinternarodowej

100%

Solska E.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 8

|

issue 1

5-25

PL

Europa uznana jest za model cywilizacyjny, w którym państwa usytuowane w przestrzeni wielonarodowej i wielokulturowej, tworzą integralne terytorium dla rozwoju kultur narodowych. Celem tego referatu jest rozszerzenie tej kwalifikacji w świetle obecnych debat wokół „kryzysu europejskiego”, poprzez koncepcję Europy jako habitusu hinternarodowego. Ponawiam przy tym pytanie, czy w odniesieniu do Europy możliwy jest nowy dyskurs uniwersalności oraz jaka powinna być reakcja intelektualistów europejskich, zwłaszcza akademików, wobec kryzysów „uniwersalizmu europejskiego”.

EN

Europe is considered to be a model of civilisation, with the states in a multicultural and multinational space, creating the integral territory for the development of national cultures. So the purpose of this paper is to add to that qualification, in the context of the actual “European crisis debate”, the concept of Europe as the hinternational habitus. There is also a question—in relation to Europe—is any new discourse of universality possible? And what should be the reaction of European intellectuals, especially academics, in response to the crises of the “European universalism”?

3

Projekt uniwersalnej makroetyki współodpowiedzialności Karla-Otto Apla

80%

Grzyb A.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2014

|

issue 14

165-178

RU

Автор проводит анализ проекта макроэтики взаимной ответствен-ности Карла-Отто Апеля – одного из создателей дискурса. Новое измерение этики основанной на дискурсе, по мнению Апеля, является необходимой реакцией на новые этические проблемы связанные с процессом глобализации. В центре находится проблема ответственности за последствия глобальных действий, которые накапливаются, например, в виде экологических проблем. Автор статьи ставит перед собой задание представить макроэтику Карла-Отто Апеля в контексте этики дискурса, из которой этот проект возникает и для которой он являет собой практическую экземплификацию.

EN

The author undertakes the analysis of the project of makroethics of the common responsibility introduced by Karl-Otto Apel, the leading originator of the discourse ethics. According to his theory, this new dimension of the ethics based on the dis-course creates a necessary answer for new ethical problems arising from the pro-cess of globalization. The central problem here is the question of responsibility for the global actions, represented, among other things, by the ecological issues. The author aims at presenting the makroethics of Karl-Otto Apel in the context of the Discourse Ethics, from which the whole project springs, epitomizing also its practical exemplification.

4

Философское образование в классических университетах России: история и современность

80%

Дианова В. М.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2014

|

issue 14

73-79

PL

Autorka tekstu podjęła kwestię nauczania filozofii na uniwersytetach rosyjskich od wieku XVIII do czasów współczesnych. Kwestię tę omawia na przykładzie uniwersytetów w Sankt Petersburgu, Moskwie, Kazaniu, Rostowie nad Donem, Jekaterynburgu, Tomsku i innych ośrodków akademickich. Prezentując dzieje filozofii podejmuje także zagadnienie wpływu nauczania filozofii na formowanie się postaw światopoglądowych.

EN

The author takes up the issue of teaching philosophy at the universities in Russia from the 18th century to the present. This issue the author discusses on the example of the universities in St. Petersburg, Moscow, Kazan, Rostov-on-Don, Yekaterinburg, Tomsk and other academic centers. Presenting the history of philosophy the author also takes up the issue of the influence of teaching philosophy on the formation of attitudes world-view.

5

How Are Evaluative Notions Created? On the Example of a Dispute over Louise Glück’s Poetry

80%

Kałuża A.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 28-29

EN

The paper is a reflection about ways in which notions related to valuation function in literary criticism, focusing on processes of constructing, consolidating, and exchanging notions in socio-cultural circulation. Based on essays by, among others, Kacper Bartczak and Natalia Malek, who have different opinions about Louise Glück’s poetry, such notions as universality, honesty, female writing are considered.

PL

Celem artykułu Jak wytwarza się pojęcia wartościujące? Na przykładzie sporu o poezję Louise Glück jest refleksja nad sposobami funkcjonowania pojęć związanych z wartościowaniem w krytyce literackiej. Przedmiotem zainteresowania są procesy konstruowania, utrwalania oraz wymiany pojęć w społeczno-kulturowych obiegach. Na podstawie artykułów między innymi Kacpra Bartczaka oraz Natalii Malek, różnie oceniających wartość wierszy amerykańskiej noblistki, autorka tekstu bierze pod uwagę takie pojęcia, jak uniwersalność, szczerość, pisanie kobiece.

6

Stosunki klasowe, sprawiedliwość społeczna i polityka różnicy

80%

Harvey D.

Praktyka Teoretyczna

|

2012

|

vol. 5

199-232

EN

The article analyzes political and epistemological limitations of postmoderncritique of justice in the midst of an economic and ideological rule of freemarket universalism. Interpreting the lack of political response to a fire of chickenprocessing plant in Hamlet, North Carolina, which took 25 victims, the authordiscusses questions of identity politics, multiculturalism, situatedness, othernessand difference. It is impossible, in Harvey’s opinion, to discuss them apart frompolitical environment and material conditions. The return to economic issues (includingquestion of exploitation, class and accumulation), neglected by postmodernists,and epistemology based on historical and geographical materialism provideus with an opportunity for the recovery of concepts of universality (in dialecticalrelation with particularity) and social justice as a powerful mobilizing discourse forpolitical action.

PL

Artykuł analizuje polityczne i epistemologiczne ograniczenia postmodernistycznej krytyki sprawiedliwości w dobie ekonomicznychi ideologicznych rządów uniwersalizmu wolnorynkowego.Interpretując brak politycznej odpowiedzi na pochłaniający 25 ofiar pożar zakładu przetwórstwa drobiu w Hamlet w Karolinie Północnej, autor podejmuje dyskusję nad kwestiami polityki tożsamości, wielokulturowości, usytuowania, inności i różnicy. Zdaniem Harveya nie sposób o nich argumentować w oderwaniu od otoczenia politycznego i warunków materialnych. To właśnie powrót do zaniedbywanej przez postmodernistów problematyki ekonomicznej (w tym kwestii wyzysku, klasy czy akumulacji) oraz epistemologia oparta na materializmie historyczno-geograficznym pozwalają na odzyskanie pojęć uniwersalności (w dialektycznej relacji z partykularnością) i sprawiedliwości społecznej jako potężnego dyskursu mobilizującego działania polityczne.

7

L’édition française de contes traduits du polonais aujourd’hui : entre universalité et identité

71%

Monluçon A.-M.

Prace Polonistyczne

|

2014

|

vol. 69

145-161

EN

This paper focuses on three books of collected tales translated from Polish to French: Tales from Poland (1990), The Bough Of The Sun Tree (collected by Jerzy Ficowski, 1990) and Polish Tales (2007). The analysis starts with the question of what prevails in these collected tales: the deep roots of identity or its universal value. The first observations yield a paradoxical result: the Polish anthologies do not particularly highlight ‘Polishness’ whereas most of the collecting coincided with a desperate effort to save the culture of an embattled country which at the time had been erased from the maps. On the contrary, in Le Rameau de l’arbre du soleil, the narrator frequently gives an account of the discovery or the reclaiming of his gipsy identity by the hero who is the very subject of the tale. Yet, in a second stage of the study, we must introduce nuances in the picture by pointing out the elements in the tales possibly revealing the nature of inter-community relations. Even though the communities are tightly insulated from one another, tales, on the contrary, move back and forth across the lines separating Gipsies and Poles, but also other communities (see the variations on the Grimm and Afanassiev tales). Finally, the reflexion on the tales’ significance sheds light on the fact that the leading themes of these collected tales — such as the pattern of social climbing — may be construed differently, alternatively stressing the dimensions of identity or universality.

8

Patriotyzm jako jedna z dróg do świętości w świetle życia i pism św. Rafała Kalinowskiego

71%

Wlazło S.

Teologia i Moralność

|

2018

|

vol. 13

|

issue 2(24)

283-298

EN

The paper Patriotism as one of the paths to holiness based on the life and scriptures of Saint Rafał Kalinowski presents the thesis that Christians are called to life according to the Gospel in all dimensions of their existence and that growing up in God, they also grow as human beings. The above statement is confronted with the latest Apostolic Exhortation of Pope Francis Gaudete et exsultate, in which the Holy Father invites every man to live in holiness more human and more alive, i.e. to live simple and ordinary life with love to God and neighbour. Based on the life and scriptures of Saint Rafał Kalinowski it was presented how this man, initially full of romantic excitement and brought up in a patriotic family, experienced the conversion and from the understanding of patriotism as a secular and civic value, he opened himself to the experience of patriotism both as a religious virtue and as a way in which he seeks to unite with God saving people of all centuries.

PL

W pracy pt. Patriotyzm jako jedna z dróg do świętości w świetle życia i pism św. Rafała Kalinowskiego zaprezentowałam tezę, że chrześcijanin jest powołany do życia Ewangelią we wszystkich wymiarach swojej egzystencji i że wzrastając w Bogu, wzrasta on też jako człowiek. Powyższe stwierdzenie skonfrontowałam z najnowszą adhortacją papieża Franciszka Gaudete et exsultate, w której Ojciec Święty zaprasza każdego człowieka do życia w świętości bardziej ludzkiej i bardziej żywej, to znaczy do prostego zwyczajnego życia przeżywanego z miłością ku Bogu i bliźnim. W świetle życia i pism św. Rafała Kalinowskiego ukazałam, jak ten człowiek początkowo pełen romantycznych uniesień i wychowany w patriotycznej rodzinie, przeżył nawrócenie serca i z rozumienia patriotyzmu jako wartości świeckiej i obywatelskiej otworzył się na doświadczenie patriotyzmu jako cnoty religijnej i przestrzeni, w której dąży do zjednoczeniem z Bogiem zbawiającym ludzi wszystkich wieków.

9

Badanie ku zmianie. Integracja i opór romskich rodzin wobec polityki wysiedleń

61%

Nowicki T.

Pedagogika Społeczna

|

2015 (R. XIV)

|

issue 1(55)

207-243

PL

Polska nie jest przygotowana na przyjęcie imigrantów. W świetle prawa Romowie rumuńscy nie stanowią polskiej mniejszości etnicznej, ani też ich sytuacja nie kwalifikuje ich do uzyskania statusu uchodźcy. Polskie prawo segreguje Romów rumuńskich, spychając ich na margines i w skrajne ubóstwo. Obecne przepisy faworyzują pożądanych ekonomicznie imigrantów, a tych niepożądanych wyrzucają poza system. Taka polityka prowadzi do skrajnego ubóstwa, patologizacji i wykluczenia. Wykluczenie budzi społeczny opór i wytwarza taktyki oporu. Opisane wydarzenia są próbą połączenia badania w działaniu z walką z wykluczeniem.

EN

Poland is not prepared to receive immigrants. Under Polish law, Romanian Roma are not a polish ethnic minority. Their situation also does not qualify them for refugee status. Polish law segregates Romanian Roma, pushing them to the bottom of society and in extreme poverty. Current legislation favours economically desirable immigrants and pushes undesirable immigrants beyond the system. This policy leads to extreme poverty, pathologization and exclusion. Exclusion raises social resistance and creates resistance tactics. The events described in this paper are an attempt to connect action research with the fight against exclusion.

10

Ontologia fundamentalna i jej analiza „bycia” w ujęciu Heideggera

61%

Król R.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2021

|

issue 28

323-338

EN

The author of this article entitled: The fundamental ontology and its analysis of „being” as defined by Heidegger shows the house of the truth of being, increasing at the same time the value of the author’s language related to the truth. This language is presented here as the foundation (the house), which is to some extent subordinate to being. As Król has noticed, Heidegger experiences on this surface a tension between the language, its realization in speech, and being, which is perhaps caused by the form of expression we deal with. The language used by Heidegger encourages and prompts readers to conduct various interpretations of the thoughts expressed in the text.Król emphasizes that Dasein in the philosophy of Heidegger means „being-there” „there-being” (Da-sein), and in the traditional sense it simply means: existence. This term means that life is being becoming. However, the analysis of the fundamental structures of Dasein shows that temporality is the horizon of understanding the existence of each and every being as such. Noteworthy is the fact that, as Król has written, Heidegger uses in his analyzes the phenomenological method in this regard that he tries to express experiences which are supposed to be, to some extent, even vaguely, known and familiar. Thus, the most important way of reaching all kinds of beings includes an analysis of Dasein, because it exists in the existence and it exits through it, even if it is inarticulate, implicit, and even vague in its form. However, the understanding of Heidegger’s language involves speech, which is existentially as primal as the position and understanding. Understandability gets always fragmented already before an assimilating interpretation. Speech is an articulation of understandability, therefore, it underlies interpretation and expression.

DE

Der Autor dieses Artikels, Die Fundamentalontologie und ihre Analyse des "Seins" im Sinne von Heidegger zeigen die Heimat der Wahrheit des Seins und würdigen damit die wahrheitsbezogene Sprache dieses Autors. Diese Sprache erscheint hier als Grundlage (Haushalt), die gewissermaßen eine dienende Rolle in Bezug auf das Sein hat. Wie R. Król feststellt, erlebt Heidegger auf dieser Ebene eine Spannung zwischen Sprache, ihrer sprachlichen Umsetzung und Sein. Vielleicht liegt diese Spannung an der Ausdrucksform, mit der er es zu tun hat. Die von Heidegger verwendete Sprache regt den Leser zu unterschiedlichen Interpretationen der im Text geäußerten Gedanken an. Remigiusz Król betont, dass Dasein in Heideggers philosophischem Denken "Hier-Hier-Sein", "Hier-Hier-Sein" (Da-sein) bedeutet und im traditionellen Sinne einfach Existenz bedeutet. Dieser Begriff bedeutet, dass das Leben wird. Die Analyse der Grundstrukturen des Daseins zeigt dagegen, dass die Zeitlichkeit der Horizont des Verständnisses der Existenz jedes Seienden als solches ist. Es ist erwähnenswert - wie R. Król schreibt, dass Heidegger in seinen Analysen die phänomenologische Methode in dem Sinne verwendet, dass er versucht, Erfahrungen auszudrücken, die einigermaßen, sogar vage, bekannt sein sollen. Der wichtigste Weg, um alle Arten von Wesen zu erreichen, ist die Analyse des Daseins, denn es existiert und kommt durch es heraus, auch wenn es in seiner Form unausgesprochen, implizit und sogar vage ist. Das Verstehen von Heideggers Sprache beinhaltet die Sprache, die existenziell so ursprünglich ist wie Position und Verstehen. Verständlichkeit wird immer vor einer assimilierenden Interpretation fragmentiert. Sprache ist eine Artikulation der Verständlichkeit, daher unterstützt sie die Interpretation und den Ausdruck.

PL

Autor niniejszego artykułu pt. Ontologia fundamentalna i jej analiza „bycia” w ujęciu Heideggera ukazuje domostwo prawdy bycia, dowartościowując tym samym język tegoż autora, który wiąże się z prawdą. Ów język jawi się tutaj jako fundament (domostwo), pełniąc w jakimś stopniu rolę służebną w stosunku do bycia. Jak zauważa R. Król – na tej płaszczyźnie dochodzi u Heideggera do napięcia pomiędzy językiem, jego realizacją w mowie, a byciem. Być może to napięcie wywołane jest przez formę wypowiedzi, z jaką ma do czynienia. Język, jakim posługuje się Heidegger, skłania czytelnika do różnorodnych interpretacji wypowiedzianych w tekście myśli. Remigiusz Król podkreśla, że Dasein w myśli filozoficznej Heideggera oznacza „bycie-tu-oto”, „tu-oto-bycie” (Da-sein), a w tradycyjnym rozumieniu oznacza po prostu istnienie. Termin ten oznacza, że życie się staje. Analiza fundamentalnych struktur Dasein ukazuje natomiast, że czasowość jest horyzontem rozumienia istnienia każdego bytu jako takiego. Warte zauważenia jest – jak pisze R. Król, że Heidegger w swoich analizach posługuje się metodą fenomenologiczną w tym sensie, że próbuje wyrażać doświadczenia, które mają być w pewnym stopniu, chociażby mgliście, znane. Najważniejszym zatem sposobem dotarcia do wszelkich rodzajów bytów jest analiza Dasein, ponieważ egzystuje w istnieniu i poprzez nie się wydobywa, nawet gdy w swej formie jest nieartykułowane, niejawne, a nawet mgliste. Rozumienie języka Heideggera wiąże się zaś z mową, która jest egzystencjalnie tak samo pierwotna jak położenie i rozumienie. Zrozumiałość jest zawsze rozczłonkowana już przed przyswajającą wykładnią. Mowa jest artykulacją zrozumiałości, dlatego leży ona u podstaw wykładni i wypowiedzi.

11

70 lat Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka – pomnik czy żywy dokument?

51%

Kędzia Z.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2018

|

vol. 80

|

issue 4

5-23

EN

The article poses a question about the current meaning of the Universal Declaration of Human Rights. The starting point is the analysis of the legitimacy of the Declaration, which leads to the conclusion that the support for it has not been eroded by the passage of time, but has indeed gained strength. The Declaration's message on the universality of human rights is taken from the perspective of the controversy surrounding this principle during the drafting process and in the light of the subsequent debates related to the Second World Conference on Human Rights in Vienna in 1993. The Declaration and Programme of Action not only stressed that the universal nature of human rights is beyond question, but also pointed to the importance of national and regional specificities, and various historical, cultural and religious conditions that, however, do not relieve states, regardless of their political, economic and cultural systems, of the obligation to promote and protect all human rights. The InterAction Council's initiative to develop a Universal Declaration of Human Responsibility is presented as an attempt to reconcile different doctrinal and political positions with regard to the universality of human rights. The conclusion of these considerations is the expectation that the already visible tendency to absorb various philosophical, doctrinal and cultural traditions in order to enrich human rights justifications will prevail over attempts to question the universality of rights in the name of regional or other distinctions. The Universal Declaration was also a testimony to the holistic approach to human rights, encompassing economic, social, cultural, as well as personal and political rights. The subsequent winding road in attitudes to the two main categories of rights at the international arena ultimately led to the return of the spirit and letter of the Declaration and the recognition of equality of all rights in the legal and institutional-procedural dimensions. Various aspects of the Declaration's binding force and related controversies have been presented in the context of its status as a resolution of the UN General Assembly, as an interpretation of the UN Charter, as customary law and jus cogens, and the concept of so-called UN law. The last part attempts to justify why the Declaration should be seen as a living document.

PL

Artykuł stawia pytanie o obecne znaczenie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Punktem wyjścia jest analiza legitymizacji Deklaracji, która prowadzi do wniosku, że poparcie dla niej nie tylko nie uległo erozji związanej z upływem czasu, a wręcz istotnie zyskało na sile. Przesłanie Deklaracji dotyczące uniwersalności praw człowieka jest ujęte z perspektywy kontrowersji wokół tej zasady podczas redagowania jej tekstu i w świetle późniejszych debat związanych z II Światową Konferencją Praw Człowieka w Wiedniu w 1993 r. Ta ostatnia nie tylko podkreśliła, że uniwersalny charakter praw człowieka jest poza dyskusją, ale również wskazała na znaczenie specyfiki narodowej i regionalnej oraz różnych uwarunkowań historycznych, kulturowych i religijnych, które jednak nie zwalniają państw – niezależnie od ich systemów politycznych, gospodarczych i kulturowych – z obowiązku promowania i ochrony wszystkich praw człowieka. Inicjatywa InterAction Council zmierzająca do opracowania Powszechnej Deklaracji Odpowiedzialności Człowieka jest przedstawiona jako próba pogodzenia różnych stanowisk doktrynalnych i politycznych w odniesieniu do uniwersalności praw człowieka. Konkluzją tych rozważań jest oczekiwanie, że już widoczna tendencja do absorbowania rozmaitych źródeł filozoficznych, doktrynalnych, a także tradycji kulturowych dla wzbogacania uzasadnień praw człowieka będzie przeważać nad próbami kwestionowania uniwersalności praw w imię regionalnych lub innych odrębności. Powszechna Deklaracja była również świadectwem holistycznego podejścia do praw człowieka, obejmującego prawa gospodarcze, socjalne i kulturalne oraz prawa osobiste i polityczne. Późniejsze meandry stosunku do obu głównych kategorii praw na arenie międzynarodowej doprowadziły ostatecznie do powrotu ducha i litery Deklaracji oraz do uznania równości wszystkich praw w wymiarze prawnym i instytucjonalno-proceduralnym. Rozmaite aspekty mocy wiążącej Deklaracji i odnoszące się do nich kontrowersje zostały przedstawione w kontekście jej statusu jako rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, jako interpretacji Karty ONZ, jako prawa zwyczajowego i ius cogens oraz koncepcji tzw. prawa ONZ. W ostatniej części podjęto próbę uzasadnienia, dlaczego Deklaracja powinna być postrzegana jako dokument żywy.

Refine search results

Poznanie metafizyczne w świetle rozróżnień abstrakcyjne– konkretne i ogólne–jednostkowe

Europejskość jako sytuacja kultury hinternarodowej

Projekt uniwersalnej makroetyki współodpowiedzialności Karla-Otto Apla

Философское образование в классических университетах России: история и современность

How Are Evaluative Notions Created? On the Example of a Dispute over Louise Glück’s Poetry

Stosunki klasowe, sprawiedliwość społeczna i polityka różnicy

L’édition française de contes traduits du polonais aujourd’hui : entre universalité et identité

Patriotyzm jako jedna z dróg do świętości w świetle życia i pism św. Rafała Kalinowskiego

Badanie ku zmianie. Integracja i opór romskich rodzin wobec polityki wysiedleń

Ontologia fundamentalna i jej analiza „bycia” w ujęciu Heideggera

70 lat Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka – pomnik czy żywy dokument?