Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  uposażenie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

WYBRANE PRAWNE PROBLEMY ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO FUNKCJONARIUSZY AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

100%
Wieczorek M.
Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje
|
2013
|
vol. 14(14)
237-258
PL
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie regulacji zaopatrzenia emerytalnego oraz chorobowego funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w kontekście konstytucyjnie zagwarantowanego prawa do zabezpieczenia społecznego. W ostatnich latach w Polsce zostały dokonane daleko idące zmiany w systemie zabezpieczenia społecznego, które w pierwszym rzędzie dotknęły ubezpieczeniową część tego systemu. U podstaw decyzji o zmianach leżą wyzwania demograficzne, które determinują ekonomiczną wydolność systemu. Ustawodawca, powołując się na względy sprawiedliwości społecznej, rozpoczął również prace legislacyjne, które zaowocowały diametralną zmianą w zakresie unormowania prawa do emerytury funkcjonariuszy służb mundurowych, w tym funkcjonariuszy ABW. Trwają prace nad zmianą zasad wynagradzania za czas niezdolności do służby funkcjonariuszy. Autor artykułu rozważa konstytucyjne uwarunkowania przedmiotowych modyfikacji systemu zaopatrzeniowego.
2
Publication available in full text mode
Content available

Miejsce klasztoru benedyktynek w Sierpcu i jego dóbr w obrazie kartograficznym miasta i okolicznych wsi w XVIII–XIX wieku

72%
Bartoszewicz H.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2021
|
vol. 28
89-107
PL
Przedmiotem artykułu jest obraz kartograficzny dóbr klasztoru benedyktynek w Sierpcu w XVIII i XIX w. Najstarsze zachowane kartografika ukazujące klasztor, jego okolice i uposażenie powstały po drugim rozbiorze Rzeczypospolitej. Wówczas Sierpc trafił pod panowanie pruskie. W 1793 r. znalazł się w granicach utworzonej prowincji Prusy Południowe, stając się siedzibą powiatu. Natomiast po trzecim rozbiorze Polski, w wyniku zmian w podziałach administracyjnych ziem przyłączonych do państwa pruskiego powiat sierpecki włączono do powiatu mławskiego, znajdującego się w granicach departamentu płockiego usytuowanego w prowincji Prusy Nowowschodnie. W 1796 r. północna część Sierpca, należąca do benedyktynek, została przejęta przez rząd pruski i przekształcona w miasto rządowe. Majątki ziemskie będące własnością klasztoru sierpeckiego przeszły pod zarząd skarbu królewskiego. Benedyktynkom pozostawiono ziemie na wzgórzu w sąsiedztwie klasztoru oraz grunty położone przy klasztorze między drogą do Rypina a rzeką Sierpienicą. W końcu XVIII w. podjęto szeroko zakrojone prace pomiarowe i kartograficzne, których celem było wykonanie map przejmowanego przez Prusy obszaru Rzeczypospolitej. Sporządzono wówczas zarówno mapy topograficzne obejmujące zasięgiem całe prowincje, jak i mapy wielkoskalowe miast, bądź ich części, a także mapy gruntów przechodzących na własność państwa pruskiego. Najstarszą mapą wielkoskalową Sierpca zachowaną w zbiorach polskich jest plan gruntów należących do klasztoru benedyktynek, sporządzony 22 XII 1797 r. przez pruskiego konduktora królewskiego Goeppnera. Między 1830 a 1835 r. powstał plan sytuacyjny i niwelacyjny klasztoru i kościoła benedyktynek autorstwa budowniczego obwodu mławskiego Augusta Karola Pachali’ego. W 1865 r. budowniczy powiatu mławskiego, Józef Maleszewski wykonał wielobarwną techniką rękopiśmienną czteroarkuszowy plan sytuacyjny z rysunkami architektonicznymi kościoła i klasztoru benedyktynek. Wśród zachowanych źródeł kartograficznych do dziejów klasztoru sierpeckich benedyktynek i jego własności ziemskiej na uwagę zasługują przede wszystkim wielkoskalowe mapy gruntowe wsi, które po 1796 r. przeszły pod zarządu skarbu Królestwa Prus. Mapy wsi należących przed 1796 r. do klasztoru sierpeckiego sporządzili między 1799 a 1806 r. pruscy geometrzy kameralni na postawie własnych pomiarów. Kartografika te tworzą jeden z najbardziej kompletnych zbiorów map dotyczących dóbr klasztorów znajdujących się na ziemiach polskich zaboru pruskiego przejętych na przełomie XVIII i XIX w. przez państwo. Dziesięć zachowanych gruntowych kartografików obejmuje swym zasięgiem część własności ziemskiej klasztoru sierpeckich benedyktynek w czasie przejmowanie jej przez pruski skarb państwa po 1796 r. Ukazują one obraz kartograficzny Urszulewa, Szczutowa, Blizna, Studzieńca, Żarówki, Suska i Rogieniczek, czyli siedmiu spośród jedenastu wsi, które w końcu XVIII w. należały do klasztoru w Sierpcu. Wszystkie te mapy zostały wykonane na postawie dokładnych pomiarów, dlatego ukazany na nich obraz kartograficzny jest niezwykle dokładny i starannie przedstawiony. Na mapach wykreślono sieć hydrograficzną, opisując nazwami rzeki i jeziora oraz sieć komunikacyjną, drogi i mosty. Oznaczono i opisano granice wsi i folwarków, wyróżniono grunty orne, ogrody, łąki i lasy. Przedstawiono zabudowę wsi i folwarków, wyróżniając niektóre budowle (dwory, budynki folwarczne, kościoły, młyny, wiatraki, karczmy, cegielnie).
EN
zThe article focuses on cartographic representation of the Benedictine convent property in Sierpc in the 18th and 19th century. The oldest preserved cartographic documentation depicting the convent, its surroundings and property was drawn up after the Second Partition of Poland. At that time Sierpc came under Prussian rule. In 1793 it became part of the newly established province of South Prussia, becoming the seat of a county (powiat). After the Third Partition of Poland, however, as a result of changes in administrative boundaries of the lands incorporated into the Prussian state, Sierpc county was incorporated into the Mława county, within the boundaries of the Płock Department located in the Province of New East Prussia. In 1796, the northern part of Sierpc, belonging to the Benedictine nuns, was taken over by the Prussian government and transformed into a government town. Land estates owned by the Sierpc monastery came under the administration of the royal treasury. The Benedictine nuns were allowed to keep land on a hill in the vicinity of the monastery and land situated near the monastery between the road to Rypin and the Sierpienica river. At the end of the 18th century, extensive surveying and cartographic work was undertaken to draw maps of the Polish territories being taken over by Prussia. At that time, topographic maps of entire provinces, large-scale maps of cities and towns, or parts thereof, as well as maps of land transferred to Prussian jurisdiction were drawn up. The oldest large-scale map of Sierpc preserved in Polish archives is a plan of properties belonging to the Benedictine convent, drawn on 22 December 1797 by Prussian royal surveyor Goeppner. Between 1830 and 1835, a site and leveling plan of the Benedictine convent and church was drawn by August Karol Pachali, a builder of the Mława county. In 1865, Józef Maleszewski, a builder of the Mława county, hand-drew a multi-coloured, four-sheet site plan with architectural drawings of the Benedictine church and convent. Among the preserved cartographic sources in the history of the Sierpc Benedictine convent and its land holdings, the most noteworthy are large-scale land maps of villages, which after 1796 came under the administration of the treasury of the Kingdom of Prussia. Maps of villages belonging to the Sierpc monastery before 1796 were made between 1799 and 1806 by Prussian surveyors based on their own measurements. These cartographic works form one of the most complete collections of maps concerning monastery properties located in the Polish lands under Prussian rule and taken over by the state at the turn of the 18th and 19th centuries. Ten preserved land maps cover part of the land properties of the Sierpc Benedictine convent at the time when the land was being taken over by the Prussian treasury after 1796. They provide a cartographic representation of Urszulewo, Szczutowo, Blizno, Studzieniec, Żarówka, Susko and Rogieniczki, i.e. seven out of eleven villages that belonged to the Sierpc monastery at the end of the 18th century. All these maps were based on precise measurements, therefore the cartographic representation they provide is extraordinarily accurate and meticulously presented. The maps show the hydrographic network, describing rivers and lakes by name, as well as the transportation network, roads, and bridges. The boundaries of villages and farms are marked and described; arable lands, gardens, meadows, and forests are distinguished. Buildings of villages and manor farms are described and some buildings (manors, farm buildings, churches, mills, windmills, inns, brickyards) are highlighted.
3
Publication available in full text mode
Content available

Uposażenie organistów w parafiach rzymskokatolickiej diecezji przemyskiej w połowie XVIII wieku

72%
Kowalski M. J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2022
|
vol. 118
171-200
EN
The article discusses the emolument of organists in the Roman Catholic parishes of the Diocese of Przemyśl in the middle of the 18th century. The main sources for information about this parish community are the bishop’s visitations. In the paper, we focus primarily on two of them, i.e. those from 1743-1745 and 1753-1757, carried out by the Ordinary of Przemyśl, Wacław Hieronim Sierakowski (1742-1760). Some sources hold that the organists were equated with teachers and vice versa. Their teaching was possible thanks to their ability to write and read. However, this article deals primarily with the material assets of the organists, which were divided into real estate, remuneration in cash and benefits of the parish population. The real estate included residential and farm buildings, as well as fields, gardens, orchards and meadows. While it was rare for organists to not have their own cottages, the issue of the more broadly defined farmland is not so clear. Small gardens and orchards adjacent to homes were commonly found among their property, but larger agricultural complexes were rare. Nevertheless, they sowed these small patches of land with crops or vegetables. They also practised animal husbandry. The condition of the buildings there also raised many concerns. It was important for the organists to receive money in the form of fixed annual salaries, paid by parish governors either as a lump sum or in instalments. In addition to this emolument, ministers received money for their services from city guilds, religious brotherhoods, magistrates and parish residents. They also received gratuities from assistant priests, for example, for singing or playing during various services. The benefits also involved stipends, paid by the faithful. These included akcydensy and petyty, consisting in sheaves of grain, as well as other tributes of various amounts of grain. Some unspecified benefits were also provided in the forms of kolędy, kartkowe, klerykatury, stołowe and quaestus. Despite the difficulties in interpreting some of the terms related to organists’ emoluments that can be found in this type of source, organists remain the best described group among all church ministers.
PL
W artykule omówiono uposażenie organistów, którym dysponowali oni w połowie XVIII stulecia w parafiach rzymskokatolickiej diecezji przemyskiej. Głównymi źródłami pozwalającymi bliżej poznać tę społeczność parafialną są wizytacje biskupie. Tutaj skupiono się przede wszystkim na dwóch, tj. z lat 1743-1745 i 1753-1757, przeprowadzonych przez ordynariusza przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego (1742-1760). Niekiedy organistów utożsamiano z nauczycielami i na odwrót. Prowadzenie przez nich zajęć dydaktycznych możliwe było dzięki ich umiejętności pisania i czytania.  Artykuł ten traktuje jednak przede wszystkim o materialnych podstawach funkcjonowania organistów. Dzieliły się one na nieruchomości, wynagrodzenia w pieniądzu oraz świadczenia ludności parafialnej. Do tych pierwszych należały domy mieszkalne, budynki gospodarcze, pola, ogrody, sady i łąki. O ile rzadko się zdarzało, żeby organiści nie mieli swoich chałup, o tyle kwestia szerzej pojętego gospodarstwa nie jest już tak oczywista. Przydomowe i niewielkie ogrody oraz sady często bywały w ich rękach, ale większe kompleksy rolne stanowiły rzadkość. Mimo tego zasiewali oni te niewielkie skrawki gruntów zbożami lub warzywami. Parali się także hodowlą zwierząt. Stan techniczny stojących tam budynków również budził wiele zastrzeżeń.  Ważne dla organistów okazywały się wpływy pieniężne w postaci stałych rocznych pensji wypłacanych przez rządców parafialnych jednorazowo lub w ratach. Obok tego wynagrodzenia za swoje posługi ministrowie otrzymywali pieniądze od cechów miejskich, bractw religijnych, magistratów oraz mieszkańców parafii. Dodatkowo za np. śpiewanie lub granie w czasie różnych nabożeństw dostawali gratyfikacje od duchownych będących personelem pomocniczym dla plebanów. Ostatnimi były świadczenia uiszczane przez samych wiernych. Zaliczano do nich m.in. akcydensy oraz petyty, tj. snopki zbóż, a także w różnym wymiarze inne daniny zbożowe. Pewne bliżej niesprecyzowane korzyści przynosiły także kolędy, kartkowe, klerykatury oraz tzw. stołowe i quaestus.  Pomimo trudności w interpretacji niektórych pojęć związanych z uposażeniem organistów w tego typu źródłach pozostają oni wciąż najlepiej opisaną grupą wśród wszystkich ministrów kościelnych.  
4
Publication available in full text mode
Content available

Miejsce klasztoru benedyktynek w Sierpcu i jego dóbr w obrazie kartograficznym miasta i okolicznych wsi w XVIII–XIX wieku

72%
Bartoszewicz H.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2021
|
vol. 28
89-107
EN
zThe article focuses on cartographic representation of the Benedictine convent property in Sierpc in the 18th and 19th century. The oldest preserved cartographic documentation depicting the convent, its surroundings and property was drawn up after the Second Partition of Poland. At that time Sierpc came under Prussian rule. In 1793 it became part of the newly established province of South Prussia, becoming the seat of a county (powiat). After the Third Partition of Poland, however, as a result of changes in administrative boundaries of the lands incorporated into the Prussian state, Sierpc county was incorporated into the Mława county, within the boundaries of the Płock Department located in the Province of New East Prussia. In 1796, the northern part of Sierpc, belonging to the Benedictine nuns, was taken over by the Prussian government and transformed into a government town. Land estates owned by the Sierpc monastery came under the administration of the royal treasury. The Benedictine nuns were allowed to keep land on a hill in the vicinity of the monastery and land situated near the monastery between the road to Rypin and the Sierpienica river. At the end of the 18th century, extensive surveying and cartographic work was undertaken to draw maps of the Polish territories being taken over by Prussia. At that time, topographic maps of entire provinces, large-scale maps of cities and towns, or parts thereof, as well as maps of land transferred to Prussian jurisdiction were drawn up. The oldest large-scale map of Sierpc preserved in Polish archives is a plan of properties belonging to the Benedictine convent, drawn on 22 December 1797 by Prussian royal surveyor Goeppner. Between 1830 and 1835, a site and leveling plan of the Benedictine convent and church was drawn by August Karol Pachali, a builder of the Mława county. In 1865, Józef Maleszewski, a builder of the Mława county, hand-drew a multi-coloured, four-sheet site plan with architectural drawings of the Benedictine church and convent. Among the preserved cartographic sources in the history of the Sierpc Benedictine convent and its land holdings, the most noteworthy are large-scale land maps of villages, which after 1796 came under the administration of the treasury of the Kingdom of Prussia. Maps of villages belonging to the Sierpc monastery before 1796 were made between 1799 and 1806 by Prussian surveyors based on their own measurements. These cartographic works form one of the most complete collections of maps concerning monastery properties located in the Polish lands under Prussian rule and taken over by the state at the turn of the 18th and 19th centuries. Ten preserved land maps cover part of the land properties of the Sierpc Benedictine convent at the time when the land was being taken over by the Prussian treasury after 1796. They provide a cartographic representation of Urszulewo, Szczutowo, Blizno, Studzieniec, Żarówka, Susko and Rogieniczki, i.e. seven out of eleven villages that belonged to the Sierpc monastery at the end of the 18th century. All these maps were based on precise measurements, therefore the cartographic representation they provide is extraordinarily accurate and meticulously presented. The maps show the hydrographic network, describing rivers and lakes by name, as well as the transportation network, roads, and bridges. The boundaries of villages and farms are marked and described; arable lands, gardens, meadows, and forests are distinguished. Buildings of villages and manor farms are described and some buildings (manors, farm buildings, churches, mills, windmills, inns, brickyards) are highlighted.
PL
Przedmiotem artykułu jest obraz kartograficzny dóbr klasztoru benedyktynek w Sierpcu w XVIII i XIX w. Najstarsze zachowane kartografika ukazujące klasztor, jego okolice i uposażenie powstały po drugim rozbiorze Rzeczypospolitej. Wówczas Sierpc trafił pod panowanie pruskie. W 1793 r. znalazł się w granicach utworzonej prowincji Prusy Południowe, stając się siedzibą powiatu. Natomiast po trzecim rozbiorze Polski, w wyniku zmian w podziałach administracyjnych ziem przyłączonych do państwa pruskiego powiat sierpecki włączono do powiatu mławskiego, znajdującego się w granicach departamentu płockiego usytuowanego w prowincji Prusy Nowowschodnie. W 1796 r. północna część Sierpca, należąca do benedyktynek, została przejęta przez rząd pruski i przekształcona w miasto rządowe. Majątki ziemskie będące własnością klasztoru sierpeckiego przeszły pod zarząd skarbu królewskiego. Benedyktynkom pozostawiono ziemie na wzgórzu w sąsiedztwie klasztoru oraz grunty położone przy klasztorze między drogą do Rypina a rzeką Sierpienicą. W końcu XVIII w. podjęto szeroko zakrojone prace pomiarowe i kartograficzne, których celem było wykonanie map przejmowanego przez Prusy obszaru Rzeczypospolitej. Sporządzono wówczas zarówno mapy topograficzne obejmujące zasięgiem całe prowincje, jak i mapy wielkoskalowe miast, bądź ich części, a także mapy gruntów przechodzących na własność państwa pruskiego. Najstarszą mapą wielkoskalową Sierpca zachowaną w zbiorach polskich jest plan gruntów należących do klasztoru benedyktynek, sporządzony 22 XII 1797 r. przez pruskiego konduktora królewskiego Goeppnera. Między 1830 a 1835 r. powstał plan sytuacyjny i niwelacyjny klasztoru i kościoła benedyktynek autorstwa budowniczego obwodu mławskiego Augusta Karola Pachali’ego. W 1865 r. budowniczy powiatu mławskiego, Józef Maleszewski wykonał wielobarwną techniką rękopiśmienną czteroarkuszowy plan sytuacyjny z rysunkami architektonicznymi kościoła i klasztoru benedyktynek. Wśród zachowanych źródeł kartograficznych do dziejów klasztoru sierpeckich benedyktynek i jego własności ziemskiej na uwagę zasługują przede wszystkim wielkoskalowe mapy gruntowe wsi, które po 1796 r. przeszły pod zarządu skarbu Królestwa Prus. Mapy wsi należących przed 1796 r. do klasztoru sierpeckiego sporządzili między 1799 a 1806 r. pruscy geometrzy kameralni na postawie własnych pomiarów. Kartografika te tworzą jeden z najbardziej kompletnych zbiorów map dotyczących dóbr klasztorów znajdujących się na ziemiach polskich zaboru pruskiego przejętych na przełomie XVIII i XIX w. przez państwo. Dziesięć zachowanych gruntowych kartografików obejmuje swym zasięgiem część własności ziemskiej klasztoru sierpeckich benedyktynek w czasie przejmowanie jej przez pruski skarb państwa po 1796 r. Ukazują one obraz kartograficzny Urszulewa, Szczutowa, Blizna, Studzieńca, Żarówki, Suska i Rogieniczek, czyli siedmiu spośród jedenastu wsi, które w końcu XVIII w. należały do klasztoru w Sierpcu. Wszystkie te mapy zostały wykonane na postawie dokładnych pomiarów, dlatego ukazany na nich obraz kartograficzny jest niezwykle dokładny i starannie przedstawiony. Na mapach wykreślono sieć hydrograficzną, opisując nazwami rzeki i jeziora oraz sieć komunikacyjną, drogi i mosty. Oznaczono i opisano granice wsi i folwarków, wyróżniono grunty orne, ogrody, łąki i lasy. Przedstawiono zabudowę wsi i folwarków, wyróżniając niektóre budowle (dwory, budynki folwarczne, kościoły, młyny, wiatraki, karczmy, cegielnie).
5
Publication available in full text mode
Content available

Sources of maintenance of the first Franciscan Observans monasteries in Kingdom of Poland (to the middle of the 16th century)

58%
Sitnik A. K.
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
|
2022
|
vol. 29
|
issue 1
86-99
FR
To begin with, it should be considered whether it is justified to discuss the problem of the endowment of monks living according to the rule that forbids accepting money and things of any material value.  It seems it is, indeed, as they also strove to maintain their monasteries. There were various sources of income for monasteries. The money Bernardine monks ignored as synonymous with wealth in the 13th century, became, in the course of time, a means of payment used by all social classes. For this reason, the authors of laws and monastic constitutions have mitigated the strict orders of St. Francis of Assisi, sharing the Franciscans' opinion on poverty.
EN
Artykuł podejmuje zagadnienie uposażenia zakonników żyjących według reguły zabraniającej przyjmowania pieniędzy i rzeczy mających jakąkolwiek wartość materialną. Również oni zabiegali o utrzymanie klasztorów. Różne były, jak się okazuje, źródła dochodów klasztorów. Ignorowany przez nich pieniądz, będący w XIII w. synonimem bogactwa, stał się, w miarę upływu czasu, środkiem płatniczym używanym przez wszystkie warstwy społeczne. Z tego względu autorzy ustaw i konstytucji zakonnych łagodzili na przestrzeni wieków surowe nakazy św. Franciszka z Asyżu, podzielając tym samym opinię franciszkanów na temat ubóstwa.
6
Publication available in full text mode
Content available

Norbertanki płockie

58%
Kuźniewska Z. H.
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
|
2018
|
vol. 10
31-54
EN
The Norbertine Sisters were brought to Płock by Bishop Wit in 1160-1179. The monastery was located on the bank of the Vistula, close to the crossing of the river. The Norbertine Monastery was one of the oldest monasteries for women inPoland. They were richly endowed with tithes, landed properties, forests, meadows and other goods. Initially, the Sisters were subordinate to the Bishop of Płock, then to the Norbertine abbey in Hebdów, and from 1477 to the abbey in Witów. Over time, the building of the monastery was moved by King Zygmunt III Waza to a better place due to landslides on the Vistula escarpment. The construction was commenced in 1622 and it was completed in 1633. From the very beginning, the Sisters ran a school for girls from wealthy families. In 1819, the sisters were moved to Czerwińsk, where they stayed until 1903. Currently, the building of the State Higher Vocational School is located on the site of their former monastery.
PL
Siostry Norbertanki zostały sprowadzone do Płocka przez biskupa Wita, w latach 1160-1179. Klasztor sióstr znajdował się nad brzegiem Wisły, blisko przeprawy przez tę rzekę. Klasztor norbertanek płockich był jednym z najstarszych klasztorów żeńskich w Polsce. Były bogato uposażone w dziesięciny, majątki ziemskie, lasy, łąki i inne dobra. Na początku swych dziejów siostry podlegały biskupowi płockiemu, potem opactwu norbertanów w Hebdowie, a od 1477 r. opactwu w Witowie. Z czasem budynek klasztorny, na skutek osuwania się skarpy wiślanej, został przeniesiony przez króla Zygmunta III Wazy na lepsze miejsce. Budowę rozpoczęto w 1622 r. i zakończono w 1633 r. Siostry od samego początku prowadziły tu szkołę dla dziewcząt z zamożnych rodzin. W 1819 r. siostry przeniesiono do Czerwińska, gdzie przebywały do 1903 r. Obecnie, na miejscu dawnego ich klasztoru, znajduje się budynek Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
7
Publication available in full text mode
Content available

Z dziejów parafii unickiej pw. Kuźmy i Damiana w Przeorsku do 1875 roku

58%
Frykowski J. A.
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
|
2015
|
vol. 124
165- 209
PL
Przeorsk, siedziba parafii unickiej p.w. Kuźmy i Damiana, ma co najmniej XIV-wieczne korzenie. W okresie tym wieś znajdowała się w ziemi bełskiej, i wraz z nią po inkorporacji w 1462 roku znalazła się w Koronie. W wyniku I rozbioru miejscowość ta znalazły się w monarchii austriackiej, następnie w Księstwie Warszawskim, a po kongresie wiedeńskim w Cesarstwie Rosyjskim. Przeorsk położony był na obszarze, który pierwotnie podlegał strukturom Kościoła greckiego (prawosławnego), a po włączeniu Rusi Czerwonej do Korony do Kościoła łacińskiego. Z tego też względu miejscowość zamieszkiwali zarówno wyznawcy obrządku wschodniego (najpierw prawosławni, później unici), jak i łacińskiego. W związku z powyższym we wsi funkcjonowała parafia prawosławna, a po zawarciu unii greckokatolicka. Była to wspólnota jednowioskowa i dopiero pod koniec XVIII wieku jej struktura uległa zmianie. Wówczas to parafia Przeorsk znalazły się pod zaborem austriackim, gdzie w wyniku reformy józefińskiej, dołączono do niej jako cerkiew filialną, zlikwidowana parafię w Korhyniach. W takiej strukturze parafia ta przetrwała do likwidacji unii.
XX
Przeorsk, the seat of Sts Cosmas and Damian Uniate parish, dates back to at least the fourteenth century. Originally, this tiny village belonged to the Duchy of Belz, which was incorporated into the administrative structure of Poland as the Belz Voivodeship in 1462. After the first partition of Polish-Lithuanian Commonwealth, the land was an-nexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw, and fol-lowing the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given over to Russia. Przeorsk is situated in the land that originally came under the influence Eastern Orthodox Church and was incorporated into its structures. Following t he incorpor a- tion of Red Ruthenia into the Kingdom of Poland it started to belong to the Roman Cath o lic Church. Therefore, its dwellers were both Eastern Orthodox (then Uniates) and Roman Catholic. The parish established here was an Eastern Orthodox one. Ho w- ever, after the Union of Brest, it became a Uniate parish. The parish encompassed a one village community and its structure stayed the same until the end of the eigh t- eenth century, i.e. the first partition, when this land was annexed by the Habsburg Aust ria. Due to the Josephine administrative reform imposed by the Habsburg Austria, not only did the parish in Przeorsk survive, but it grew as both the parish and the church in Korhynie were incorporated in it. As regards the church in Korhynie, it was demo t ed to the rank of a branch church. The parish in Przeorsk functioned in this shape until the dissolution of the Union of Brest.
8
Publication available in full text mode
Content available

Z dziejów parafii unickiej p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Łykoszynie w świetle wizytacji kościelnych

58%
Frykowski J. A.
Kultura – Media – Teologia
|
2015
|
issue 22
96-123
PL
Łykoszyn to niewielka wieś położona na południowowschodnim krańcu województwa lubelskiego. Swoimi korzeniami sięga co najmniej pierwszej połowy XV stulecia, kiedy to organizacyjnie przynależała do ziemi bełskiej, podległej książętom mazowieckim. W wyniku I rozbioru Łykoszyn znalazł się w monarchii austriackiej, następnie w księstwie warszawskim, a po Kongresie Wiedeńskim w Cesarstwie Rosyjskim. Ze względu na to, że pierwotna chrystianizacja terenów Łykoszyna związana była z ekspansją państwa ruskiego na ziemie nadbużańskie, jako pierwsza na tym terenie powstała parafia prawosławna, a po zawarciu unii – greckokatolicka. Wiadome jest, że parafia ta, podobnie jak i inne wspólnoty wiernych w ciągu pierwszych lat istnienia, otrzymała konieczne podstawy ekonomiczne i wyposażenie do obrzędowości unickiej. Pewne jest, że paramenty liturgiczne zmieniały się i były uzupełniane przez okres funkcjonowania parafii. Pod koniec XVIII wieku, gdy parafia Łykoszyn znalazła się pod zaborem austriackim, w wyniku reformy józefińskiej zlikwidowano jej samodzielność I jako cerkiew filialną włączono do parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Nabrożu, w strukturze której funkcjonowała do likwidacji unii.
EN
Lykoszyn is a tiny country village situated in the south- east corner of Lublin Province. Its roots date back to at least fifteenth century, when politically it belonged to the Duchy of Belz, which, in turn, was a constituent part of the duchy of Masovia. After the first partition of Polish-Lithuanian Commonwealth, Lykoszyn was annexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. As the first Christianization of this land coincided with the expansion of Kievan Rus onto the headwaters of the Bug, the first parish established here was an Eastern Orthodox parish, which later became a Uniate parish. Originally, the parish constituted a one-village community of about 100 parishioners. This parish, like many other similar parishes, was granted some economic support as well as ecclesiastical utensils to conduct Uniate ceremonies and rites. The liturgical parements changed over the time and were supplemented throughout the existence of the parish.
9
Publication available in full text mode
Content available

Dzieje parafii unickiej pw. Kuźmy i Damiana w Klątwach do 1875 roku

58%
Frykowski J. A.
Rocznik Teologii Katolickiej
|
2016
|
vol. 15
|
issue 1
EN
The history of the village of Klatwy, the seat of the Saints Cosmas and Damian Uniate parish, dates back to at least fifteenth century. In 1462, due to the incorporation of the Duchy of Belz into the Kingdom of Poland, the village of Klatwy became part of the Starosty of Tyszowce and as a royal village functioned until 1768 the first partition of Polish- Lithuanian Commonwealth, Klatwy was annexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. Originally, the village of Klatwy belonged to the Greek Orthodox Church and after the incorporation of Red Ruthenia into the Crown of the Kingdom of Poland come under the influence of the Latin Church, therefore, the inhabitants of that region were of dual rites, both Eastern Orthodox (then Uniate) as well as Latin Church.
10
Publication available in full text mode
Content available

Z dziejów parafii unickiej p.w. Wniebowzięcia Pańskiego w Szarowoli w świetle XVIII-wiecznych wizytacji kościelnych

58%
Frykowski J. A.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2018
|
vol. 109
169-189
EN
The village of Szarowola is located in the district of Tomaszów Lubelski, in the northern part of the poviat of Tomaszów, in the province of Lublin. It was founded in 1579 in the land of the village of Rogóźno, in the place called Porebrody, by the Orthodox priest Kunat. In the Old Polish period, it was part of the district and proviat of  Bełz. After the fist partition of Poland it was in the Habsburg Monarchy, in the Napoleonic period in the Duchy of Warsaw, and after the Congress of Vienna in the Polish Kingdom, which was dependant on Russia. Originally, in that village there was an orthodox parish, and after the proclamation of the Union of Brest, a Uniate one. As an independent church unit, it survived until the end of the eighteenth century, when it was relegated by the Austrian authorities to the affiliate Uniate church and included in the parish of Łosiniec, where it functioned until the liquidation of the union. During the first period of its existence the parish of Szarowola organizationally was part of the deanery of Tyszowce, and at the end of the seventeenth century part of a newly created protopope’s district of Tomaszów. Analyzing the post-visitation protocols of the Bishops of Chełm, the author presented the appearance of the parish church and its furnishings, as well as the changes taking place during the period under study. It was established that the parish priest (paroch) supported himself by cultivation of arable land and meadows, which enabled him to run a farm, and he also received money from the faithful. The clergyman had a small presbytery with outbuildings at his disposal. In addition, the article attempted to show benefices of the Orthodox Church and the changes in the period under study. Finally, the author drew attention to the number of the faithful and priests working in the parish.
PL
Obecnie, wieś Szarowola położona jest w gminie Tomaszów Lubelski, w północnej części powiatu tomaszowskiego, w województwie lubelskim. Lokowana została w 1579 r. na gruntach wsi Rogóźna, w miejscu zwanym Porebrody, przez popa Kunata. W okresie staropolskim administracyjnie związana była z powiatem i województwem bełskim. Po I rozbiorze Polski znalazła się w monarchii Habsburgów, w okresie napoleońskim w Księstwie Warszawskim, a po Kongresie Wiedeńskim w zależnym od Rosji Królestwie Polskim. Pierwotnie funkcjonowała tam parafia prawosławna, a po zawarciu unii brzeskiej, unicka. Jako samodzielna jednostka kościelna przetrwała do końca XVIII wieku, kiedy została przez władze austriackie zdegradowana do miana cerkwi filialnej i włączona do parafii w Łosińcu, w której funkcjonowała do likwidacji unii. Przez pierwszy okres funkcjonowania parafia w Szarowoli organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, a pod koniec XVII w. do nowoutworzonej protopopi tomaszowskiej. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie, a także zmiany jakie zachodziły w tym zakresie w badanym okresie. Ustalono, ze parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, a ponadto różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji niewielką plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. W miarę możliwości określono beneficjum cerkiewne i pokazano zachodzące w nim zmiany w badanym okresie. Na koniec zwrócono uwagę na liczbę wiernych oraz odtworzono liczbę duszpasterzy pracujących w tej parafii.
11
Publication available in full text mode
Content available

Bractwo św. Anny w Urzędowie (1593-1787)

58%
Surdacki M.
Roczniki Nauk Społecznych
|
2002
|
vol. 30
|
issue 2
127-146
EN
Among the countless number of smaller or bigger social groups existing over the centuries, religious fraternities deserve our particular attention . Their origins go back to the beginning of Christian times. Confraternities were erected by church authorities, functioned in the churches subordinate to bishops or religious orders. They had their own spiritual director and realized their own public, religious, and social aims contained in the statutes. In medieval western Europe, fraternities were a common phenomenon. In Poland they first appeared in the 13th century in Silesia. The post-Tridentine period saw their most dynamic „development” in Poland and in the whole of the Catholic Church. They became important factors of church regeneration and the level of universal influence on the spiritual awareness of society, and played a crucial role in the struggle against Protestantism. The development of fraternities in the end of the 16th, 17th, and 18th centuries was closely connected with the development of Marian cult and the cult of the saints. Those fraternities which were well organized, and those bearing the character of religious communities, often had their own altar, chapels, and priests. In the period of the 17th-18th century four religious fraternities were in Urzędów, a town which was the seat of decanate with the same, and which belonged at that time to the Zawichost archdeaconry and the Cracow diocese. Urzędów was a royal town established and located in 1405 by King Vladislav Jagiello. It was a seat of the administrative unit and belonged to the Lublin region. Three of the Urzędów fraternities are the best known confraternities and popular at that time in Poland: Literary Fraternity, Fraternity of St. Ann, and the Rosary Fraternity. Aside to the above, there was for a short period the Fraternity of St. Sebastian which existed nowhere else. The Fraternity of St. Ann in Urzędów was erected in 1593 on the Feast of the Immaculate Conception. It was officially approved by the Lvov archbishop J.D. Solikowski in 1594. The founders and first benefactors of the confraternities were burghers from Urzędów. The fraternity had a side altar devoted to St. Ann. It was spread in Poland first of all by Bernardins and its main task was to discuss with infidels. In practice, however, in the 17th and 18th centuries it had a devotional character. In the initial stage of the confraternity of St. Ann congregations were held four times a years, whereas at the end of the 17th century they were organized annually only twice. Every Tuesday the representatives of the fraternity were obliged to participate in a weekly votive mass to the honour of St. Ann, receive the sacrament of reconciliation and Eucharist, above all to the late fellows friars. During the masses and congregations they collected money on behalf of their association and the church for wax, candles and missal wine. In the Fraternity of St. Ann in Urzędów the administrative functions were held by two trusted members, mostly representatives of the magistrate authorities and, as a rule, rich people, called provisories or seniors. The Fraternity of St. Ann gained their basic funds from voluntary collections raised among fellow friars at masses and congregations, and the money donated and then invested in the burghers' estates, thereby bringing yearly interest. The dusk of the Fraternity of St. Ann occurred in the end of the 1780s when the majority of its legates were provided to build a parish church.
12
Publication available in full text mode
Content available

Z przeszłości parafii unickiej w Wieprzowie pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w świetle osiemnastowiecznych wizytacji kościelnych

58%
Frykowski J. A.
Łódzkie Studia Teologiczne
|
2015
|
vol. 24
|
issue 1
43-61
EN
Today Wieprzów is a tiny country village that administratively belongs to Tarnawatka commune in Tomaszów district in Lubelskie Province. This place was established by Wallachian settlers in the at least sixteenth century. Originally belonging to the Duchy of Belz, the village, together with the Duchy, was incorporated into the Crown of the Kingdom of Poland in 1462. After the first partition of the Polish-Lithuanian Commonwealth, Wieprzów was annexed by the Habsburg Empire, then it became a part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. Due to the fact that Wieprzów at the time the present research focuses on was mostly inhabited by Russian people, there was an Orthodox parish, which became a Greek Catholic parish following the Union of Brest. During its functioning it organizationally belonged to the Deanery of Tyszowce and then Tomaszów. As an independent parish it existed until almost the eighteenth century. At the end of that century it was annexed to the parish of Protection of the Most Holy Virgin Mother in Podhorce and then to the parish of St. George in Tomaszów. As a branch Orthodox church it survived until 1875, which means until the liquidation of the union on the land of the former Kingdom of Poland. Having analyzed post-visitation protocols, it might be deduced that it was a wooden church poorly equipped with ecclesiastical utensils. There was also a bell tower and a cemetery by the church. It has been determined that a paroch (parish priest) had some arable land as well as grassland at his disposal to support himself, furthermore, he collected various ecclesiastical fees from his parishioners. He also had a small presbytery and ancillary buildings. Regarding the time period this paper deals with, the author found out personal information about two parochs as well as the approximate number of parishioners that varied between 45 and 145.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.