Search results

1

Wiara religijna a sąd egzystencjalny

100%

Szczyrba S.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 2

123-134

EN

The article is an attempt to grasp the structure of an act of religious faith, a primary act in which the subject recognizes the presence of the holy mystery. The act of religious faith supports a secondary act of recognizing something as the revealed truth of the Divine. This truth is announced by the Teaching Authority of the Church, and accepted by virtue of authority. The paper attempts a determination of the primary religious act and confronts it with existential proposition

PL

Artykuł stanowi pewną próbę przeniknięcia tajemniczej struktury aktu wiary religijnej, aktu prymarnego, w którym podmiot rozpoznaje i uznaje obecność działającej Tajemnicy, który w wydatnym stopniu wspiera akt (akt sekundarny) uznania czegoś za prawdę objawioną przez Boga, a głoszoną (podawaną do wiary) przez Nauczycielski Urząd Kościoła, czyli przyjmowaną na mocy autorytetu. W tym celu podjęto próbę dookreślenia owego prymarnego aktu wiary i skonfrontowania go z sądem egzystencjalnym.

2

Czy nauka wyklucza istnienie osobowego Boga i czy wiara w Niego jest kompatybilna z ewolucją?

94%

Haught J. F.

Roczniki Filozoficzne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 4

21-49

EN

This text lays out three distinct ways in which people who have been exposed to science are now responding to the following questions: “Does science rule out a personal God?” and “Is faith compatible with evolution?” The first kind of response claims that the natural sciences and religious faith are mutually exclusive. This is the conflict position. Its representatives include two main subgroups: (1) skeptics who believe that the natural sciences have made all religious claims unbelievable, and (2) people of faith who refuse to accept certain scientific ideas such as Big Bang cosmology and biological evolution. However, in the present text conflict refers only to scientific skeptics, those who claim that scientific method and discoveries now make religious faith and theology obsolete. A second type of response to the questions listed claims that science and faith are each concerned with different levels or dimensions of reality. Science and theology, according to this approach, ask completely different kinds of questions, and so it makes no sense to place them in competition with each other. The contrast approach, as we call it, maintains that there can be no real conflict between the claims of natural science and those of faith and theology. Contrast insists that faith and science are not competing for some common goal, so they cannot come into conflict with each other. A third approach is that of convergence. It might also be called “consonance,” “cooperation,” “contact,” or “conversation.” Convergence agrees with the contrast approach that religious faith and natural science are distinct ways of understanding the world, but it argues that the two inevitably interact. Convergence promotes this interaction. Its objective is to arrive at a synthesis in which both science and faith keep their respective identities while still relating closely to each other in a shared pursuit of intelligibility and truth. Convergence assumes that scientific discoveries matter to faith. In other words, scientific findings can make a significant difference in how we think about God and the meaning of our lives. Convergence wagers that science and faith, as long as they are not confused with each other, can together continue to a richer view of reality than either can achieve on its own.

PL

Ten tekst przedstawia trzy różne sposoby, w jakie ludzie, którzy mieli kontakt z nauką, odpowiadają na następujące pytania: „Czy nauka jest zgodna z wiarą religijną?” oraz „Czy nauka nie wyklucza istnienia osobowego Boga?”. Pierwsza odpowiedź zakłada, że nauki przyrodnicze i wiara religijna wykluczają się wzajemnie. To jest sytuacja konfliktu. Jej przedstawiciele należą do dwóch głównych podgrup: (1) sceptyków, którzy wierzą, że nauki przyrodnicze uczyniły wszystkie twierdzenia religijne niewiarygodnymi, oraz (2) ludzi wiary, którzy odmawiają przyjęcia pewnych naukowych idei, takich jak kosmologia Wielkiego Wybuchu i ewolucja biologiczna. W obecnym tekście konflikt dotyczy tylko naukowych sceptyków, którzy twierdzą, że metody i odkrycia naukowe zdezaktualizowały wiarę religijną i teologię. Drugi typ odpowiedzi na wymienione pytania utrzymuje, że nauka i wiara dotyczą różnych poziomów lub wymiarów rzeczywistości. Zgodnie z tym podejściem, nauka i teologia stawiają zupełnie inne rodzaje pytań, dlatego nie można ich traktować jako konkurencyjnych obszarów. W stanowisku kontrastu podkreśla się, że nie może być prawdziwego konfliktu między twierdzeniami nauk przyrodniczych a twierdzeniami wiary i teologii. Wiara i nauka nie rywalizują o jakiś wspólny cel, więc nie mogą wchodzić ze sobą w konflikt. Trzecim stanowiskiem jest konwergencja. Można je również nazwać „współbrzmieniem”, „współpracą”, „kontaktem” lub „konwersacją”. To stanowisko zgadza się z tezą „kontrastu”, według którego wiara religijna i nauki przyrodnicze są różnymi sposobami rozumienia świata, ale argumentuje zarazem, że te dwa obszary nieuchronnie oddziałują na siebie. Konwergencja promuje tę interakcję. Celem zwolenników konwergencji jest osiągnięcie syntezy, w której zarówno nauka, jak i wiara zachowują swoją tożsamość, a jednocześnie pozostają w ścisłym związku ze sobą we wspólnym dążeniu do inteligibilności i prawdy. Konwergencja zakłada, że odkrycia naukowe mają znaczenie dla wiary, innymi słowy, odkrycia naukowe mogą znacząco wpłynąć na to, jak myślimy o Bogu i sensie naszego życia. Konwergencja zakłada, że nauka i wiara, o ile nie są ze sobą mylone, mogą razem prowadzić do bogatszego spojrzenia na rzeczywistość.

3

NIEJASNOŚCI W WITTGENSTEINOWSKIM UJĘCIU WIARY RELIGIJNEJ

84%

Czesna E.

Roczniki Filozoficzne

|

2012

|

vol. 60

|

issue 2

47-70

PL

Autor Wykładów o wierze znacząco wpłynął na rozwój analitycznej filozofii religii. Jego koncepcja wiary religijnej uchodzi wśród komentatorów za kontrowersyjną i radykalną. W moim artykule staram się pokazać, że Wittgensteinowskie uwagi będące podstawą powyższej kwalifikacji, są często niejasne i niekonkluzywne. Omawiam krytycznie m.in. przesłanki tzw. „Wittgensteinowskiego fideizmu”, na który składają się następujące twierdzenia: 1) o nierozumieniu się teisty i ateisty, 2) o autonomii dyskursu religijnego (niezależności od naukowego i zdroworozsądkowego obrazu świata), 3) o niereferencyjności języka religii (nie opisuje on rzeczywistości metafizycznej), 4) o niemożności krytykowania religii. W ramach pytania o autonomię przekonań religijnych, staram się dociec, czy według Wittgensteina istnieją „podobieństwa rodzinne”, semantyczne między pojęciami empirycznymi a religijnymi, a także, jaką rolę w wierze pełnią argumenty rozumowe: świadectwa historyczne, twierdzenia nauk przyrodniczych, „dowody” na istnienie Boga. Natomiast w ramach pytania o odniesienie przedmiotowe i funkcję przekonań religijnych, wyjaśniam na czym polega Wittgensteinowski nonkognitywizm.

EN

The author of “Lectures on Religious Belief” significantly influenced the development of ana- lytic philosophy of religion. His conception of religious belief is regarded by many commentators as controversial and radical. In this article I try to demonstrate that his remarks being the basis for this negative appraisal, are often unclear and inconclusive. I discuss critically, i.a., premises of so-called “Wittgensteinian fideism,” which consists of the following claims: (1) a lack of understanding between a theist and an atheist, (2) the autonomy of religious discourse (independence from a scien- tific and a common sense world view), (3) non-referential language of religion (it does not depict metaphysical reality), (4) an inability to criticize religion. Regarding the question of the autonomy of religious beliefs, I try to inquire whether, according to Wittgenstein, there are semantic “family resemblance” between the empirical and religious concepts, and also, what is the role of rational arguments in the field of faith: historical evidence, claims of natural science, arguments for the existence of God. As regards the problem of the reference and function of religious beliefs, I explain reasons why Wittgenstein’s position is classified as non-cognitivism.

4

Siła wiary religijnej białostockich nauczycieli

84%

Krysztofik-Gogol E.

Społeczeństwo i Rodzina

|

2012

|

issue 2(31)

119-129

PL

Tekst jest raportem z badań dotyczących wiary religijnej nauczycieli. Podstawowym celem badań było zmierzenie siły wiary nauczycieli, w odniesieniu do ich indywidualnej sfery życia (osobistego kontaktu z Bogiem lub Transcendentem, podejmowaniu ważnych decyzji, poszukiwaniu sensu i celu w życiu itd.). Wykorzystano Kwestionariusz Siły Wiary Religijnej Santa Clara (T.G. Plante i M.T. Boccacciniego). Przeprowadzone badania pozwoliły ustalić, że siła wiary u badanych kobiet jest wyższa niż u mężczyzn, a także osoby powyżej 56 roku życia odznaczają się wyższą siłą wiary niż ich młodsi koledzy. Siła wiary u nauczycieli pracujących w szkołach podstawowych jest wyższa niż u tych badanych, którzy nie pracują w szkołach podstawowych. Nauczyciele wyznania rzymsko-katolickiego oraz prawosławnego cechują się wyższym poziomem siły wiary niż osoby badane nie utożsamiające się z żadnym z wyznań. Im mniej religijne było otrzymane wychowanie tym niższy jest poziom siły wiary badanych nauczycieli.

EN

The text is a report of research on teachers’ religious beliefs. The primary goal of the research was to measure the strength of religious faith in relation to their individual sphere of life (personal contact with God or Transcendent, important decision making, search for life etc.). The Santa Clara Strength of Religious Faith Questionnaire (T.G. Plante, M.T. Boccaccini) was used. The studies have established that, strength of faith is higher in women than in men and also persons above 56 years of age are characterized by a higher power of faith than their younger counterparts. The strength of faith in teachers working in primary schools is higher than in those who do not work in primary schools. Roman Catholic and Orthodox teachers are characterized by a higher level of strength of faith than respondents not identified with any of the denominations. The less religious upbringing had received the lower level of strength of teachers faith.

5

Wiara, wierzenia i praktyki religijne młodzieży słowackiej w procesie przemian

84%

Štefaňak O.

Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa

|

2022

|

vol. 13

1-21

EN

In the sociological study presented in this article, Ondrej Štefaňak deals with the issues of changes in religiosity among Slovak youth. Štefaňak zooms in on three basic dimensions of religiosity, namely, religious faith, beliefs and practices; the period covered by this research concretely is the decade 2006 to 2016. Štefaňak’s discussion is based on theoretical reflection related to the main paradigms and models of religious changes among young people in the postmodern world. Štefaňak refers mainly to empirical data from last four population censuses in Slovakia and to two instances of sociological research of religiosity among the young generation from the Spiš diocese in northern Slovakia (Spiš, Liptov and Orava regions). This empirical data not only supports the model of advancing secularization and the reinforcement of the phenomenon of “belonging without believing”. In fact this research also partially confirms the model of stabilization or even revitalization of religiosity among the young generation of Slovaks.

PL

Prezentowane studium socjologiczne zajmuje się problematyką przemian religijności młodzieży słowackiej – konkretnie trzech podstawowych wymiarów religijności, a mianowicie wiary, wierzeń i praktyk religijnych – konkretnie w latach 2006 – 2016. Bazuje na refleksji teoretycznej, która dotyczączy głównych paradygmatów lub modeli przemian religijności młodzieży w postnowoczesnym świecie. Odwołuje się głównie na dane empiryczne pochodzące z ostatnich czterech spisów ludności na Słowacji oraz dwukrotne badania socjologiczne nad religijnością młodego pokolenia diecezji spiskiej w północnej Słowacji (rejony Spisz, Liptow i Orawa). Prezentowane dane empiryczne nie wspierają tylko model postępującej sekularyzacji oraz wzmocnienie zjawiska „przynależności bez wiary” wśród znacznej części młodzieży słowackiej, ale częściowo również model stabilizacji lub nawet rewitalizacji religijności wśród pewnej części młodego pokolenia Słowaków.

6

Wybrane zagadnienia wprowadzające w tematykę ateizmu

84%

Krzos B.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2020

|

vol. 27

273-285

EN

Atheism has been considered an attractive topic of scientific reflection and discussion in the last decade. The field of interest in the study of atheism today overlaps with many areas of scientific research. Having in mind the current prevalence of atheism and when starting to study this issue, one should ask the question about the best possible starting point. The aim of this short article is to look at whether similar issues are recurring in the studied literature. The answer to the problem above is affirmative, as it is indeed possible to notice several themes repeated in various introductions to atheism. These are, first of all, terminological issues, secondly, related to religious faith and its meaning in the psychological and social context, and thirdly, issues of the attitudes of atheists and non-believers to the content of religious faith, as well as historical issues. Due to the abundance of material, the latter have been deliberately omitted from this text. The remaining topics are listed in the above text and discussed briefly.

PL

Ateizm uważa się za atrakcyjny temat rozważań i dyskusji naukowych ostatniej dekady. Pole zainteresowań studiów nad ateizmem pokrywa się dzisiaj z wieloma dziedzinami badań naukowych. Mając na uwadze współczesne rozpowszechnienie ateizmu i przystępując do badania tego zagadnienia, należałoby sobie postawić pytanie o możliwie najlepszy punkt wyjścia. Celem tego krótkiego artykułu jest przyjrzenie się temu, czy w przebadanej literaturze nie powtarzają się podobne zagadnienia. Odpowiedź na postawiony wyżej problem jest twierdząca, jako że istotnie można zauważyć kilka tematów powtarzających się w różnorakich wprowadzeniach do ateizmu. Są to więc przede wszystkim zagadnienia terminologiczne, po drugie związane z wiarą religijną i jej znaczeniem w kontekście psychologicznym i społecznym, po trzecie kwestie stosunku osób ateistycznych i niewierzących do treści wiary religijnej, a także zagadnienia historyczne. Z powodu obfitości materiału, celowo pominięto w niniejszym tekście te ostatnie. Pozostałe tematy zostały w powyższym tekście wyłuszczone i pokrótce omówione.

7

Cel nauczania według Tomasza z Akwinu

84%

Sieńkowski M.

Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL

|

2013

|

vol. 2

93-105

EN

Among the medieval teachers and orators a special place is taken by St. Thomas Aquinas. His preaching and teaching involves bascally the knowledge of wisdom – that is the knowledge of ultimate causes of reality. Looking for the causes of the world, according to Aquinas, evolves itself into indicating the ultimate aim of everything, especially that of man. The aim of all beings, which is alsounderstood as the first cause, is identified with God. Religious faith is one of the ways of knowing God. Thanks to this faith it becomes possible to know the essence of God, correspondently to the human way of existence and knowing in temporal life. Accordingly, the teaching task consists in proclaiming the truth about God as the ultimate end of man, as well as in preparing and empowering him, on the path of faith, to receive contents of God's revelation.

PL

Wśród średniowiecznych nauczycieli i oratorów szczególne miejsce zajmuje św. Tomasz z Akwinu. U podstaw jego przepowiadania i nauczania legła wiedza mądrościowa – tj. wiedza o ostatecznych przyczynach rzeczywistości. Poszukiwanie przyczyn świata, zdaniem Akwinaty, przeradza się we wskazywanie na ostateczny cel wszystkiego, zwłaszcza zaś cel istnienia człowieka. Cel wszystkich bytów, rozumiany także jako pierwsza przyczyna, identyfikowany jest z Bogiem. Wiara religijna stanowi jedną z dróg poznania Boga. Dzięki niej możliwe staje się poznanie istoty ("essentia") Boga, odpowiednio do ludzkiego, temporalnego sposobu istnienia i poznawania. Zgodnie z tą myślą, zadanie nauczania polega na głoszeniu prawdy o Bogu jako ostatecznym celu człowieka, jak również na przygotowaniu człowieka i uzdolnieniu go, na drodze wiary, do przyjęcia treści Bożego Objawienia.

8

Osiąganie dojrzałości moralnej

67%

Marek Z.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2016

|

vol. 19

|

issue 1

39-56

PL

Zaistnienie harmonii we współżyciu ludzi uważamy za jedno z podstawowych zadań wychowania. Ciągle aktualne jest przy tym pytanie o to, co należy czynić, by ona istniała. Osiąganie takiej umiejętności nazywamy moralnością, która jest przedmiotem oddziaływań wychowawczych. Jej istotę upatrujemy w nabywaniu zdolności rozróżniania i wybierania wartości oraz respektowania ich w codziennym życiu. W takim przypadku mówimy o moralności przyrównywanej do wewnętrznego kompasu, który wskazuje człowiekowi drogę postępowania i nakłania do kroczenia nią. Na wybór określonego sposobu postępowania osoby znaczący wpływ wywierają przyjmowane koncepcje antropologiczne objaśniające naturę człowieka. W artykule przyjmujemy, że człowiek jako istota cielesno-duchowa potrzebuje wsparcia do swego rozwoju fizycznego i duchowego. W tym ostatnim wymiarze dużym wsparciem jest rozwijana przez procesy wychowania duchowość. To za jej pośrednictwem człowiek nadaje swemu życiu określony styl i formę. Innym istotnym wsparciem w rozwoju moralnym człowieka jest wiara religijna. Wspiera ona rozwój wyższych potrzeb człowieka, jakimi są potrzeby duchowe. Ich zaspokajanie kształtuje w osobie zapotrzebowanie na wartości niematerialne, a to z kolei sprzyja nabywaniu umiejętności krytycznego myślenia o sobie w świetle treści i zasad życia religijnego oraz podejmowania wysiłków do tworzenia warunków harmonijnego życia społecznego.

EN

We consider introducing harmony among individuals to be one of the main tasks of education. How to attain it is still the question. Achieving such a skill, called morality, is the object of educational activities. Its essence is seen in acquiring the capability to discern and choose values and respect them in one’s daily life. In this sense morality can be compared to the internal compass which points to the man the way of conduct and urges to follow it. The choice of specific practices is influenced by accepted anthropological concepts explaining human nature. This paper argues that man as a corporeal-spiritual being needs support for his physical and spiritual development. In the latter dimension his development is greatly assisted by the education-enhanced spirituality. It is through spirituality that man gives his life a certain style and form. Another important support in the moral development of man is religious faith. It supports the development of higher human needs, such as spiritual needs. Satisfying these needs creates the person’s demand for immaterial values, and this in turn fosters her ability of critical self-reflection in the light of the contents and principles of religious life, and of striving to create conditions for a harmonious social life.

9

Tomasza z Akwinu epistemologia przekonań teistycznych

67%

Moskal P.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2014

|

vol. 23

|

issue 4

5-20

EN

According to St. Thomas Aquinas, there are three ways to know God: 1. Theoretical knowledge of that field of knowledge. 2. Theoretical knowledge which is the field of faith in God’s revelation. 3. Affective knowledge – by inclination and participation. Ad 1. The existence of God is not obvious to us. We have not here on Earth, direct knowledge of God. We know God indirectly, as the cause of the world. It is a metaphysical knowledge (e.g. “five ways”), and prephilosophical. Ad 2. “The act of faith (credere) is itself an act of the intellect that assents to divine truth at the command of the will, which is moved by God through grace” (STh II–II, q. 2 a. 9). Ad 3. Affective knowledge of God is a kind of knowledge, which follows the human affectivity.

10

Logic of faith and deed. The idea and an outline of the theoretical conception

67%

Wybraniec-Skardowska U.

Studia Philosophiae Christianae

|

2019

|

vol. 55

|

issue 2

125-149

EN

This paper discusses the theoretical assumptions behind the conception of the logic of faith and deed (LF&D) and outlines its formal-axiomatic frame and its method of construction, which enable us to understand it as a kind of deductive science. The paper is divided into several sections, starting with the logical analysis of the ambiguous terms of ‚faith’ and ‚action’, and focusing in particular on the concepts of religious faith and deed as a type of conscious activity relating to a matter or matters of social importance. After outlining the main ideas and basic assumptions of the theoretical conception of the LF&D as an axiomatic theory, the author introduces some axiom systems for: 1) the logics of faith LF (doxastic logics), 2) the logic of deed LD, and 3) certain logics of norms DL (deontic logics) connected with „duties” and concerning actions/deeds. Lastly, the paper outlines the scientific LF&D based on the three types of logic 1)–3).

11

Johna F. Haughta poglądy na temat relacji nauka-religia

67%

Zalewska E.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2007/2008

|

vol. 4-5

127-160

PL

W artykule autorka omawia teorię Johna F. Haughta, który odcinając się od kreacjonizmu i krytykując materializm metafizyczny, stara się pogodzić ewolucjonizm z biblijną wizją świata. Rozważane są tutaj główne założenia teistycznego ewolucjonizmu Haughta: hierarchiczna wizja świata, która wraz z hierarchią wyjaśnień ma uzasadniać potrzebę łączenia teorii ewolucji z wiarą religijną; metafizyka przyszłości, która ma wyjaśniać problem teodycei; a także estetyczna zasada kosmologiczna, mająca stanowić alternatywę dla socjobiologii i dualizmu psychofizycznego w dziedzinie etyki i ekologii.

EN

Author discusses the theory proposed by John F. Haught who, cutting himself off from creationism and criticizing metaphysical materialism, tries to reconcile evolution with Biblical vision of the world. Considered here are the main suppositions of Haught’s theistic evolution: hierarchical vision of the world which in connection with hierarchy of explanations is supposed to account for necessity of combining the evolutionary theory with religious faith; metaphysics of the future which should explain theodicy problem; and aesthetic cosmological principle understood as an alternative to sociobiology and psychophysical dualism in the fields of ethics and ecology.

12

Motywacje wiary religijnej i praktyk religijnych dorosłych katolików w Polsce w XX i XXI wieku. Na podstawie wyników badań socjologicznych

67%

Baniak J.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2022

|

vol. 50

|

issue 1

99-118

EN

In the article I answer three questions: 1) What arguments did adult Catholics in Poland use at the turn of the twenty-first century to justify their religious faith? 2) What motivated adult Polish Catholics to pursue their religious practices at the turn of the century? 3) Why did adult Catholics in Poland relinquish their religious faith and observance of religious practices at that time? These questions form the basic problem of the undertaken research. The answers to these questions are provided by the results of sociological research and public opinion polls carried out in the second half of the 20th century and in the two first decades of the 21st century. A detailed presentation of the scientific research to date and a sociological analysis of its results are appropriate for studying the subject referred to in the title. Research results show that at the turn of the century adult Catholics in Poland variously justified their religious faith and their own religious practices. However, they were most likely to declare religious motivation. For various reasons, too, some adult Catholics abandoned their religion and observances. Most often, however, they pointed to personal reflection and their own choice of an atheistic attitude (unbelief) and renouncement of religious worship. Departure from religion was more common among adult Catholics in the 20th century than in this century.

PL

W artykule tym odpowiadam na trzy pytania: 1) Jakimi motywami uzasadniali swoją wiarę religijną dorośli katolicy w Polsce na przełomie XX i XXI wieku? 2) Pod wpływem jakich motywów dorośli katolicy polscy realizowali w okresie przełomu wieków praktyki religijne? 3) Z jakich powodów niektórzy katolicy dorośli w Polsce rezygnowali z wiary religijnej i z realizacji praktyk religijnych w tym okresie przełomu wieków? Pytania te tworzą łącznie podstawowy problem podjętych badań. Podstawę odpowiedzi na te pytania stanowią wyniki badań socjologicznych i sondaże opinii publicznej zrealizowane w drugiej połowie XX wieku i w obu dekadach XXI wieku. Prezentacja szczegółowa istniejących badan naukowych i socjologiczna analiza ich wyników są odpowiednią metodą do opracowania tego artykułu na podjęty temat w jego tytule. Wyniki badań ukazują, że dorośli katolicy w Polsce uzasadniali w tym okresie przełomu wieków swoją wiarę religijną i własne praktyki religijne różnymi motywami i powodami. Jednak najczęściej sami deklarowali stosowanie motywacji religijnych. Z różnych też powodów niektórzy katolicy dorośli rezygnowali z wiary religijnej i z praktyk religijnych. Najczęściej wskazywali oni jednak motyw osobistych przemyśleń i własny wybór postawy ateistycznej oraz rezygnacji z kultu religijnego. Zmiana postawy religijnej na postawę niereligijną i ateistyczną wśród dorosłych katolików częściej występowała w obecnym XXI wieku niż w minionym XX wieku.

13

Wiara, wątpliwości i tajemnica Wcielenia. Uwagi na marginesie książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga

67%

Pepliński M.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 1

413-436

EN

This paper concerns an important and exciting book by Marek Dobrzeniecki Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga [Hiddenness and the Incarnation: A Theistic Response to John L. Schellenberg’s Argument for Divine Nonexistence]. After a brief discussion of the content of the book’s chapters, critical remarks are presented. They concern the adopted method and approach to Schellenberg’s philosophy in general and the argument from hiddenness in particular. The conceptual framework serving as a typologization of the propositional dimension of the phenomenon of theistic belief/faith is dubious and requires in-depth research. It is worth considering the possibility of asymmetry of the attitudes of belief/faith and unbelief, which requires consideration in the reasoning whose legitimacy would assume the transfer of features from one to the other and the negation functor. Regarding the voluntarism of belief in God, the paper suggests that extreme, purely intellectual, and purely volitional positions should be considered, as well as moderate and mixed ones. It is argued extensively that Dobrzeniecki’s criticism against the arguments of Rea and Mourad is not conclusive. Just the possibility of voluntariness of disbelief undermines the validity of Schellenberg’s argument and should therefore be ruled out as much as possible. The paper suggests supplementing Dobrzeniecki’s approach with a ‘trans-paradigmatic’ approach consisting of external criticism, which, in the light of Schellenberg’s arguments being probably incompatible with the described phenomenon of religious belief in God, leads to a modification of the theoretical apparatus of Schellenberg’s paradigm. Such a modification deprives the latter’s argument of justification.

PL

Niniejszy artykuł dotyczy ważnej i interesującej książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Po krótkim omówieniu zawartości poszczególnych rozdziałów książki prezentuję swoje uwagi krytyczne. Dotyczą one przyjętej metody i podejścia do filozofii Schellenberga w ogólności, a argumentu z ukrytości w szczególności. Wątpliwa i wymagająca pogłębionego badania jest siatka pojęciowa pełniąca funkcję typologizacji propozycjonalnego wymiaru fenomenu wiary teistycznej. Warta rozważania jest możliwość niesymetryczności postaw wiary i niewiary, co wymaga uwzględnienia w rozumowaniach, których zasadność zakładałaby przenoszenie cech z jednej na drugą oraz funktora negacji. W sprawie woluntaryzmu wiary w Boga sugeruję, że należy rozpatrywać nie tylko stanowiska skrajne, czysto intelektualistyczne i czysto wolicjonalne, ale także u miarkowane i mieszane. Argumentuję szeroko, że krytyka Dobrzenieckiego skierowana przeciwko argumentom Rea i Mourada nie jest konkluzywna. Argumentuję, że samo możliwość woluntarności niewiary podważa zasadność argumentu Schellenberga i dlatego powinna ona być wykluczona w sposób maksymalnie możliwie uzasadniony. Sugeruję uzupełnienie podejścia Dobrzenieckiego o podejście ‘transparadygmatyczne’ polegające na rodzaju krytyki zewnętrznej, która w świetle nieprzystawania argumentacji Schellenberga do opisywanego fenomenu prowadzi do modyfikacji aparatu teoretycznego paradygmatu Schellenberga. Taka modyfikacja odbiera argumentowi tego ostatniego moc uzasadniającą.

Refine search results

Wiara religijna a sąd egzystencjalny

Czy nauka wyklucza istnienie osobowego Boga i czy wiara w Niego jest kompatybilna z ewolucją?

NIEJASNOŚCI W WITTGENSTEINOWSKIM UJĘCIU WIARY RELIGIJNEJ

Siła wiary religijnej białostockich nauczycieli

Wiara, wierzenia i praktyki religijne młodzieży słowackiej w procesie przemian

Wybrane zagadnienia wprowadzające w tematykę ateizmu

Cel nauczania według Tomasza z Akwinu

Osiąganie dojrzałości moralnej

Tomasza z Akwinu epistemologia przekonań teistycznych

Logic of faith and deed. The idea and an outline of the theoretical conception

Johna F. Haughta poglądy na temat relacji nauka-religia

Motywacje wiary religijnej i praktyk religijnych dorosłych katolików w Polsce w XX i XXI wieku. Na podstawie wyników badań socjologicznych

Wiara, wątpliwości i tajemnica Wcielenia. Uwagi na marginesie książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga