Search results

1

Związki frazeologiczne i skrzydlate słowa wywodzące się z filmów w reżyserii Stanisława Barei (na wybranych przykładach)

100%

Połowniak-Wawrzonek D.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

|

2021

|

vol. 28

|

issue 2

331-351

EN

In contemporary Polish, there are phrases and winged words that come from films, TV series, songs, the language of politics, advertising, popular TV and radio programmes. Among the well-established expressions from the film and TV series, there are permanent verbal connections derived from the films by S. Bareja. Fixed verbal connections stand out among them: Słuszną linię ma nasza władza, Jak jest zima, to musi być zimno, Narodziła się nowa świecka tradycja, Ile jest cukru w cukrze, Nie wiem, nie znam się, nie orientuję się, zarobiony jestem. These idioms, winged words appear in both canonical and modified form. The usual modifications change or replace parts of the original phrases. Innovation strengthens the invariant. Fixed verbal connections of this type are usually ironic and comic. They often fulfill a ludic or phatic function – their appearance is the sender’s communicative signal addressed to the recipient participating in the same culture which is being created today not only by literature, music, painting and other works of art, but also by films, TV series, television and radio programs and so on.

2

Средняя температура по больнице, czyli o pewnym typie skrzydlatych słów w kontekście leksykograficzno-translatorycznym

100%

Gasek B.

Acta Polono-Ruthenica

|

2017

|

issue 22/1

133-141

EN

Present article is an analysis of winged words Sredniaia temperatura po bol’nice with the indication to popular anecdotes that in many cases are a source for such expressions and warrants attention and consideration of lexicographers and translators.

3

„Nieznośna lekkość bytu” – skrzydlate słowa w retorycznych interpretacjach

88%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Białostockie Archiwum Językowe

|

2016

|

vol. 16

EN

The subject of the article is to present a rhetorical approach in linguistic analysis of functioning of culture idioms (winged words) in the contemporary public discourse. The chosen example of the winged words is the Milan Kundera’s novel title The Unbearable Lightness of Being which turned out to be often rephrased/paraphased and used idiom in Polish media (press titles) and commercials (slogans). The main directions of analysis was based on one of the fundamental rhetorical rules – the principle of appropriateness. The principle was recognized as a useful scientific tool in linguistic research because 1) it allows to deeply interpret intertextual games, 2) enables esthetic verification of idioms modifications in public discourse and, 3) lets to assess a communication act based on idioms as coherent or not in context of sender-recipient relations. Paraphases and rephrases of analyzed winged words showed that they include both rthetorical inventio and dispositio techniques but the inventio strategy is crucial here for appropriateness. The main conclusions of the presented research for the analyzed texts of public discourse are as following: 1) appropriate press tittle based on winged words is clear for recipient, and coherent with the article subject; 2) appropriate slogan based on winged words is adequate to target recipient, and understood not only as persuasive but also informational text; 3) intertextual games in both types of public discourse are focused on intriguing the recipient but keeping the principle of appropriateness has different axiological rank in each of them: in press discourse appropriateness is an autotelic value as a kind of cognitive value, in marketing discourse commercial utility is a priority so appropriateness becomes instrumental value there.

4

Poola poliitiline huumor

88%

Poprawa M.

Mäetagused

|

2013

|

vol. 53

55–76

EN

This article is a survey of the most important communicative phenomena in the contemporary Polish political humour. It is also an attempt to describe political humour from a theoretical point of view and to compare it with political jokes from a period of the Polish People’s Republic (PRL). This article mainly describes amusing statements of contemporary politicians that were primarily used as the means of a political polemic, and secondarily after having been popularised by journalists (due to their comic content), achieved a status of “winged words” and appeared in various intertextual variants of the public and colloquial discourse.

5

Skrzydlate słowa Juliana Tuwima

75%

Ignatowicz-Skowrońska J.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2015

|

vol. 14

225-248

EN

The paper contains deliberations on the entries in a two-volume dictionary "Skrzydlate słowa" edited by H. Markiewicz and A. Romanowski marked as Tuwim’s winged expressions. The purpose of the analysis is to determine, whether all the entries included in the lexicon meet the criteria for winged words and to recreate the mechanisms that led to the transformation of Tuwim’s quotations into winged words. The research has shown that only a limited number of entries included in the analysed dictionary constitutes Tuwim’s winged words, while the remaining examples are widely known quotations from his works that are not considered to be language units. However the data included in the dictionary edited by Markiewicz and Romanowski has made it possible to examine the processes of transformation from quotations into winged words. The processes were frequently accompanied by the exclusion of components that are superfluous from the perspective of communication and less frequently – by the modification of the prototypes’ meaning. Other secondary sources in relation to Tuwim’s texts have also contributed to the transformation of Tuwim’s quotations into winged words. Tuwim’s quotations that “have taken wings”, especially the ones that are most productive in modern Polish, are subject to further transformations.

6

Tytuły jako skrzydlate słowa

63%

Tyrpa A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2020

|

issue 15

301-311

EN

The article discusses the issue of the “second life” of titles which, separated from the original text, start to function in the texts of other authors as winged words. The author has described the works that have been written on this topic based on the materials from magazines, belles-lettres and books discussing the titles of films. Twelve titles were presented which have been taken over by the authors of at least two new texts. The research material included ten Polish novels from the years 1969–2013. Twelve titles come from two poetic works, one song, five novels and two filmed stories, one light opera and one film. Six of them are the works of Polish authors, and the remaining six were made by foreign authors. A half of them were described in the volume Skrzydlate słowa [Winged Words] of 1990.

7

Związki frazeologiczne i skrzydlate słowa pochodzące z filmowej trylogii Sylwestra Chęcińskiego (na wybranych przykładach)

63%

Połowniak-Wawrzonek D.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2022

|

issue 17

172-185

EN

In contemporary Polish, there are phraseologies and winged words that come from film, series, songs, the language of politics, advertising, popular TV and radio programs. S. Chęciński’s trilogy includes, among others, the following idioms and winged words: sami swoi; nie ma mocnych; dla zdrowotnosti a. dla zdrowotności; Podejdź do płota (jako i ja podchodzę); Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po naszej stronie; U mnie słowo droższe pieniędzy. In the texts, apart from the canonical forms of the relationships, there are also their modifications, cf. Sąd sądem, ale …; Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po Jarka stronie; Prawo prawem, ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie; Sądy Sądami - ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie; Sąd sądem, a sprawiedliwość PO naszej stronie musi być. Usually these are replacing, sometimes shortening or adding modifications. Innovation strengthens the invariant. Permanent verbal connections in canonical form, their modifications may in texts fulfill fatal, ludic, persuasive and informative functions.

8

Skrzydlate słowa w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego

63%

Brzozowska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2020

|

vol. 27

483-494

EN

The article aims to describe the phenomenon of the so-called „winged words” as they are presented in textbooks used for teaching Polish as a foreign language. In the text we have analyzed 13 textbooks. The purpose of the research was to answer two main questions. Firstly, what functions do the winged words perform in a given resource and what position do they occupy? Secondly, does the reception of an exercise by a student require understanding of a winged word used in the exercise? The winged words used by the textbooks’ authors fall into a few categories. They appear in the books’ titles, chapters’ titles and authentic texts, as well as in exercises: lexical, phraseological and grammatical ones (where they can be used based on their semantics or without focusing on it). Another classification includes cases where the proper understanding of an exercise depends on the prior knowledge of a winged word and those where it is not obligatory.

PL

Skrzydlate słowa należą do zjawisk stosunkowo rzadko pojawiających się w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego. W artykule przeanalizowanych zostało 13 podręczników. Celem badania była odpowiedź na dwa pytania. Po pierwsze, w jakiej funkcji i w jakiej pozycji pojawiają się jednostki skrzydlate. Po drugie, czy recepcja tekstu wymaga rozumienia skrzydlatego słowa przez ucznia. Użyte przez autorów opracowań jednostki skrzydlate można przyporządkować do kilku kategorii. Występują w tytułach podręczników, tytułach rozdziałów, tekstach (tytułach/podtytułach oraz tekście właściwym), a także ćwiczeniach: leksykalno-frazeologicznych i gramatycznych (w oderwaniu od semantyki frazemu bądź łączących semantykę z zagadnieniami gramatycznymi). Dodatkowy podział obejmuje przypadki uzależniające właściwą recepcję tekstu/ćwiczenia od rozumienia skrzydlatego słowa oraz takie, w których jego znajomość nie jest konieczna.

9

Pudelek? Polityka? Przybora? Dobór tekstów do analizy na zajęciach językoznawczych

63%

Piętkowa R.

Forum Lingwistyczne

|

2014

|

issue 1

149-162

EN

The article describes three spheres of culture which can be used as sources of texts for linguistics classes, evoked by the nicknames mentioned in the title: Pudelek.pl (a gossip website) as a source of mass culture texts, Polityka (a widely-read opinion weekly) as an example of the political discourse, and finally Jeremi Przybora (a perfectionist lord of the Polish language) as an example of the highbrow culture texts. The article results from author’s own teaching experience. She introduces vocabulary of the public discourse, distinguishing between the “flagship” words, the winged words, and the words that changed their due to the influence of political correctness (i.e. words which were “turned inside out”). Particularly important here seem to be the winged words which, characterized by their condensed form, are able to built both cultural continuity and group identity. Therefore, amongst the selected texts are also those by/about the persons related to university.

10

Geflügelte Worte in der deutschen Sprache. Ihre Form, Bedeutung und Herkunft

63%

Sztandarska K.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2021

|

issue 30

155-166

PL

Przedmiotem artykułu są wybrane skrzydlate słowa zarejestrowane w słowniku Dudena (t. 12, 2017) "Zitate und Aussprüche. Herkunft, Bedeutung und aktueller Gebrauch. 7 500 Zitate von der klassischen Antike bis heute". Zbadano łącznie 65 przykładów, w tym 19 skrzydlatych słów pochodzenia obcego. Wyrażenia mają często swoje odpowiedniki w języku niemieckim. Zebrany materiał badawczy pokazuje, że w przypadku wielu skrzydlatych słów nastąpiły w przeciągu lat zmiany w obrębie leksyki i/lub semantyki.

EN

The subject of this article is selected winged words registered in Duden dictionary (vol. 12, 2017) "Zitate und Aussprüche. Herkunft, Bedeutung und aktueller Gebrauch. 7 500 Zitate von der klassischen Antike bis heute". In the article I will examine 65 examples, including 19 winged words of foreign origin. Some of the phrases have their German equivalents. Collected research material indicates that, in case of many winged words, both lexical and semantic changes have occurred over the years.

DE

Im Fokus des Beitrags stehen ausgewählte geflügelte Worte aus dem Duden-Wörterbuch (Bd. 12, 2017) "Zitate und Aussprüche. Herkunft, Bedeutung und aktueller Gebrauch. 7 500 Zitate von der klassischen Antike bis heute". Untersucht werden insgesamt 65 Beispiele, darunter 19 geflügelte Worte fremder Herkunft. Die Ausdrücke haben oft ihre Entsprechungen in der deutschen Sprache. Das gesammelte Forschungsmaterial zeigt, dass sich viele geflügelte Worte im Laufe der Zeit lexikalisch und/oder semantisch verändert haben.

11

Polska literatura piękna źródłem reproduktów w powieściach Małgorzaty Musierowicz

63%

Tyrpa A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2016

|

issue 11

119-136

EN

This article discusses references to Polish literary works found in novels by Poznań-based author Małgorzata Musierowicz (born 1945). The protagonists of the 22-volume Jeżycjada series are literature lovers. They often quote famous Polish writers, from Ignacy Krasicki to another writer from Poznań – Marek Obarski (1947–1997). Quotations from literature, thanks to their wide platform of dissemination through school, songs and films, become part of the reproduced content category (reproduced word-groups). The novels by M. Musierowicz are also a platform of dissemination for Polish literary fiction.

12

“Let’s Do What Is Ours!”, or about the Intellectual Ethos in a Modern Paraenesis by Wojciech Młynarski

51%

Wysocka A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2020

|

issue 5

EN

The article contains a semantic and stylistic analysis of the song by Wojciech Młynarski entitled Let’s Do What Is Ours! (Pol. Róbmy swoje!), carried out with particular emphasis on the axiological intention of the author. The work promoting the attitude of intellectual courage, creative activity and perseverance, which serves the civilization values verbalized by the author in the form of a triad “culture, art, freedom of speech”, was considered a modern paraenesis, in which numerous linguistic and literary means (and in particular the title phrase, which became a winged word) were used to shape the worldview of the audience. The text has been reviewed against the artist’s entire legacy, the usefulness of which for didactics of Polish was reflected in the new base for teaching program for high school.

PL

Artykuł zawiera analizę semantyczną i stylistyczną piosenki Wojciecha Młynarskiego pt. Róbmy swoje!, przeprowadzoną ze szczególnym uwzględnieniem aksjologicznej intencji nadawcy. Utwór ten zachęca do odwagi intelektualnej, twórczej aktywności i wytrwałości, a propagowana w nim postawa ma służyć wartościom cywilizacyjnym zwerbalizowanym w postaci triady „kultura, sztuka, wolność słowa”, uznano go zatem za nowoczesną parenezę, w której różnorodne środki językowe i literackie (a w szczególności tytułowa fraza, która stała się skrzydlatym słowem) posłużyły kształtowaniu światopoglądu odbiorców. Tekst został poddany oglądowi na tle całej spuścizny artysty, której przydatność w dydaktyce polonistycznej znalazła odzwierciedlenie w nowej podstawie programowej.

13

Status of Precedent Units in the System of Intertextual Means of Contemporary Ukrainian Media Discourse

51%

Sakharuk I. V.

Jazykovedný Casopis

|

2015

|

vol. 66

|

issue 2

127-143

EN

The article is devoted to the determination of the status of precedent units (precedent names and expressions) in the system of intertextual means of contemporary Ukrainian media discourse. There was analyzed the phenomenon of intertextuality in the broad and narrow senses; the functions of precedent units that realize the main media discourse purpose of informing and influence were revealed. The analysis of the essence of precedence in linguistics gives grounds to distinguish three types of precedent phenomena: precedent texts, situations and personalities, as well as two types of precedent units: precedent names and expressions. The connection of precedent units and related concepts – winged words, aphorisms and idioms – was established. Based on a comparative analysis of the views of European and American scholars on the phenomena of intertextuality and precedence in linguistics there were singled out the means of direct and indirect appeal to prototext, which enroll the quotations and references, as well as the precedent units and allusions respectively.

14

О специфике языковой адаптации библейских сюжетов в европейских языках (блудный сын и его модификации)

51%

Мелерович А. М., Мокиенко В. М.

Studia Rossica Gedanensia

|

2014

|

issue 1

76-86

EN

The article deals with the problem of specificity of language adaptation of the Biblical words and expressions. Despite of the generality of the sacred text, on the basis of which in many European languages are born Biblicisms each language treats them according to the peculiarities of its own linguistic system. Hence the semantic and stylistic differences of Biblicisms, which have a common source. This process is demonstrated by authors with the example of the biblical expression the блудный сын (prodigal son).

RU

В статье рассматривается проблема специфики языковой адаптации библейских слов и выражений. Несмотря на общность сакрального текста, на основе которого в европейских языках рождены многие библеизмы, каждый конкретный язык по-своему воспринимает их сообразно особенностям своей собственной языковой системой. Отсюда — семантические и стилистические различия библеизмов, имеющих общий источник. Этот процесс демонстрируется авторами на примере библейского выражения блудный сын.

PL

W artykule omówiono problem specyfiki adaptacji językowej słów i wyrażeń pochodzenia biblijnego. Autorzy stwierdzają, iż każdy język europejski adaptuje biblizmy zgodnie z regułami własnego systemu, co z kolei implikuje określone różnice semantyczne i stylistyczne tych jednostek. Proces ten prześledzony jest na przykładzie wyrażenia biblijnego блудный сын ('syn marnotrwany').

15

„Określona epoka” w skrzydlatych słowach Wojciecha Młynarskiego

51%

Wysocka A.

Roczniki Humanistyczne

|

2022

|

vol. 70

|

issue 6

203-220

EN

The focus of the present article are the winged words appearing in Wojciech Młynarski’s songs. A lexicographic and corpus-based study was conducted in which seventeen expressions of this type were identified. Eight of them were subjected to a semantic-pragmatic analysis using the instrumentation offered by anthropological and cultural linguistics. The selection criterion for the aphorisms was the degree of their entrenchment in the historical context: only those expressions were selected whose accurate interpretation required knowledge of the epoch itself. The aphorisms revolved around three main conceptual domains: work, fun, and the media. The textual images of various phenomena from these domains were analysed as the background for a semantic-pragmatic characterisation of the winged words.

PL

Artykuł dotyczy eptonimów pochodzących z piosenek Wojciecha Młynarskiego. W wyniku rekonesansu leksykograficznego i korpusowego wyodrębniono w nim siedemnaście połączeń tego rodzaju. Następnie osiem spośród nich poddano analizie semantyczno-pragmatycznej z wykorzystaniem instrumentarium oferowanego przez lingwistykę antropologiczno-kulturową. Kryterium selekcji fraz stanowił stopień ich osadzenia w kontekście historycznym: wybrano te jednostki, których właściwa interpretacja uwarunkowana jest znajomością realiów życia społecznego epoki PRL. Wskazano na trzy zasadnicze obszary pojęciowe, których owe jednostki dotyczyły: pracę, zabawę oraz media. Obserwacji poddano tekstowe obrazy zjawisk z owych obszarów i na tym tle dokonano semantyczno-pragmatycznej charakterystyki skrzydlatych słów.

16

Über den Aufbau des Wörterbuchs der geflügelten Worte der modernen deutschen Schriftsprache (für Belarussen, die Deutsch als Fremdsprache studieren oder lernen)

45%

Tepljakowa A.

Językoznawstwo

|

2020

|

vol. 14

108-127

EN

The article is devoted to the structural description of the dictionary of the winged words used in modern literary German language. It is suitable for Belarusians studying German as a foreign language. It shows texts as a source of winged words in the German language; principles of dictionary building, its scope, as well as examples of lexicographic descriptions of winged words as dated as the actual German sources themselves. Each and every German winged word in the dictionary has an equivalent in the Belarusian language. Therefore, the dictionary can be useful for Germans studying Belarusian as well.

PL

Artykuł poświęcony jest opisowi struktury słownika skrzydlatych słów powszechnie używanych we współczesnym języku niemieckim. Słownik adresowany jest do Białorusinów, którzy studiują język niemiecki jako obcy. Rozpatrywane są źródła tekstowe skrzydlatych słów w języku niemieckim, zasady konstruowania słownika, jego objętość, budowa hasła słownikowego oraz przytaczane są przykłady opisu leksykograficznego skrzydlatych wyrażeń o rodowodzie niemieckim. Każde niemieckie skrzydlate wyrażenie posiada odpowiednik białoruski, dlatego słownik może być przydatny również jako słownik przekładowy dla Niemców uczących się języka białoruskiego.

RU

Статья посвящена описанию структуры словаря употребительных крылатых выражений в современном немецком литературном языке. Словарь предназначен для белорусов, которые изучают немецкий язык как иностранный. Рассматриваются текстовые источники крылатых слов в немецком языке, принципы построения словаря, его объем, структура словарной статьи, а также приводятся примеры лексикографического описания крылатых выражений, восходящих к собственно немецким источникам. К каждому немецкому крылатому выражению в словаре приводится соответствие в белорусском языке. Поэтому словарь может быть полезен в качестве переводного также и немцам, изучающим белорусский язык.

DE

Der Artikel ist der Beschreibung der Wörterbuchstruktur der gebräuchlichen geflügelten Worte in der modernen deutschen Schriftsprache gewidmet. Dieses Wörterbuch richtet sich an Belarussen, die Deutsch als Fremdsprache studieren oder lernen. Die vorliegende Arbeit liefert Textquellen der geflügelten Worte in der deutschen Sprache, die Prinzipien des Aufbaus des Wörterbuchs, seinen Umfang, die Struktur des Wörterbuchartikels und auch die Beispiele der lexikografischen Beschreibung von geflügelten Worten aus deutschen Quellen. Zu jedem deutschen geflügelten Wort im Wörterbuch kann ein Äquivalent in der belarussischen Sprache zugewiesen werden. Daher könnte das Wörterbuch auch von Deutschsprachigen, die die belarussische Sprache studieren oder lernen, als bersetzungswörterbuch eingesetzt werden.

Refine search results

Związki frazeologiczne i skrzydlate słowa wywodzące się z filmów w reżyserii Stanisława Barei (na wybranych przykładach)

Средняя температура по больнице, czyli o pewnym typie skrzydlatych słów w kontekście leksykograficzno-translatorycznym

„Nieznośna lekkość bytu” – skrzydlate słowa w retorycznych interpretacjach

Poola poliitiline huumor

Skrzydlate słowa Juliana Tuwima

Tytuły jako skrzydlate słowa

Związki frazeologiczne i skrzydlate słowa pochodzące z filmowej trylogii Sylwestra Chęcińskiego (na wybranych przykładach)

Skrzydlate słowa w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego

Pudelek? Polityka? Przybora? Dobór tekstów do analizy na zajęciach językoznawczych

Geflügelte Worte in der deutschen Sprache. Ihre Form, Bedeutung und Herkunft

Polska literatura piękna źródłem reproduktów w powieściach Małgorzaty Musierowicz

“Let’s Do What Is Ours!”, or about the Intellectual Ethos in a Modern Paraenesis by Wojciech Młynarski

Status of Precedent Units in the System of Intertextual Means of Contemporary Ukrainian Media Discourse

О специфике языковой адаптации библейских сюжетов в европейских языках (блудный сын и его модификации)

„Określona epoka” w skrzydlatych słowach Wojciecha Młynarskiego

Über den Aufbau des Wörterbuchs der geflügelten Worte der modernen deutschen Schriftsprache (für Belarussen, die Deutsch als Fremdsprache studieren oder lernen)