Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  wizytacje
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Opieka biskupów chełmińskich nad katolikami Diecezji Pomezańskiej w Prusach Królewskich: synody i wizytacje

100%
Piotrowski A.
Studia Elbląskie
|
2021
|
vol. 22
161-179
EN
The secularisation and top-down Protestantisation of the Teutonic state in the sixteenth century meant that only a part of the historic Pomesanien diocese remained with the faith of the Catholic Church, cared for by the Polish rulers within the boundaries of Royal Prussia. From 1601, the Apostolic See entrusted the pastoral care of this surviving „remnant” to the bishops of Chełmno (ger. Kulm), who were also bishops of Pomezanian. The rulers undertook a variety of measures to ensure that the faithful received appropriate pastoral care and a sense of security among their fellow inhabitants of other denominations, particularly those from the Evangelical-Augsburg community. To this end, they convened synods for both dioceses, in order to order the life of the local church, using the guidelines appropriate for the whole church province in Poland. As far as possible, canonical visitations of all parishes were carried out in order to ascertain the quality of life and the religious level of the diocesans. To ensure proper pastoral care, the diocesan ruler appointed an official for that area, who was given wide powers to oversee, on behalf of the bishop, the pastoral care and administration of that part of the diocese, which in time was called the „Offizialat Pomesanien” or the „Offizialat Marienburg”. In the period under discussion, the bishops were concerned with the development of the pastoral ministry in the diocese, the sacramental life, as well as educational and caring activities. They stressed the need for personal discipline and a high level of moral life of priests and church workers to set an example to the faithful. They emphasised that the clergy should celebrate the sacred liturgy and the sacraments with dignity, and that they should proclaim the living faith and pass it on to future generations. They took care of the material condition of the diocese, which suffered most severely during the wars of the 17th century, when churches were destroyed and desecrated, and furnishings became easy prey. They required that pastors strive to rebuild churches, for maintenance and necessary repairs and upkeep, so that temples and parsonage buildings were not wantonly led to destruction. In calmer years, when Pomesania was no longer a war zone, priests were encouraged to take proper care of the day-to-day upkeep of churches. They recommended keeping an eye on the temporal goods of the Church, thanks to which all church activities could be safely developed. They watched over the decent salary of priests and church workers, and at the same time did not allow lay people to be materially exploited. In 1772 Royal Prussia was annexed by the Kingdom of Prussia as part of the Prussian partition, and the ability of the Catholic Church to operate and minister freely was severely restricted by the Prussian authorities. As a last resort, to regulate the ecclesiastical order in the new geopolitical reality in the Kingdom of Prussia, Pope Pius VII in 1821 issued the bull De salute animarum. By virtue of that bull, the Catholic part of the diocese, i.e. the Pomezanian Officiate (decanates: Marienburg, Neuteich, Christburg, Stuhm, und Werder) was incorporated into the neighbouring Diocese of Ermland. In this way, the Pomesanien Diocese definitively ceased to exist on the map of the universal Church, although formally and legally it was never abolished.
PL
Sekularyzacja i odgórna protestantyzacja państwa krzyżackiego w XVI wieku spowodowały, że przy wierze Kościoła katolickiego pozostała jedynie część historycznej diecezji pomezańskiej, nad którą opiekę sprawowali władcy Polski w granicach Prus Królewskich. Od 1601 roku Stolica Apostolska pasterską pieczę nad tą ocalałą „resztką” powierzała biskupom chełmińskim, którzy jednocześnie byli biskupami pomezańskimi. Rządcy podejmowali wielorakie działania, by zapewnić wiernym odpowiednią opiekę duszpasterską oraz dać poczucie bezpieczeństwa pośród współmieszkańców z innych wyznań, szczególnie wywodzących się ze wspólnoty ewangelicko-augsburskiej. W tym celu zwoływali synody dla obu diecezji, aby porządkować życie lokalnego Kościoła, korzystając ze wskazań właściwych dla całej prowincji kościelnej w Polsce. Na miarę możliwości przeprowadzano wizytacje kanoniczne wszystkich parafii, by przekonywać się o jakości życia i poziomie religijnym diecezjan. Dla zapewnienia właściwej opieki duszpasterskiej rządca diecezji ustanawiał dla tego terenu oficjała, który otrzymywał szerokie uprawnienia, aby w imieniu biskupa nadzorował duszpasterstwo i administrację tej części diecezji, którą z czasem nazywano „oficjalatem pomezańskim” lub „malborskim”. W omawianym okresie biskupi troszczyli się o rozwój duszpasterstwa w diecezji, życia sakramentalnego, a także działalności oświatowej i opiekuńczej. Akcentowali potrzebę osobistej karności i wysokiego poziomu życia moralnego kapłanów oraz pracowników kościelnych, by dawać przykład wiernym. Kładli nacisk, by duchowieństwo godnie sprawowało świętą liturgię i sakramenty, by głosiło żywą wiarę i przekazywało ją następnym pokoleniom. Dbali o kondycję materialną w diecezji, która najboleśniej doświadczyła podczas wojen XVII wieku, gdy świątynie były niszczone i bezczeszczone, a wyposażenie stawało się łatwym łupem. Wymagali, by proboszczowie zabiegali o odbudowę kościołów, o utrzymanie oraz niezbędne remonty i konserwację, aby nie doprowadzać bezmyślnie do destrukcji świątyń i budynków plebanijnych. W spokojniejszych latach, gdy Pomezania już nie była wojenną areną, kapłani byli zachęcani, aby należycie troszczyli się o bieżące utrzymanie świątyń. Polecali baczenie na dobra doczesne Kościoła, dzięki którym można było bezpiecznie rozwijać wszelką działalność kościelną. Pilnowali godziwego uposażenia kapłanów i pracowników kościelnych, a jednocześnie nie pozwalali materialnie wykorzystywać osób świeckich. W 1772 roku Prusy Królewskie zostały zaanektowane przez Królestwo Prus w ramach zaboru pruskiego, a możliwość swobodnego działania i posługi Kościoła katolickiego została mocno ograniczona przez pruskie władze. W ostateczności, dla uregulowania porządku kościelnego w nowej rzeczywistości geopolitycznej w Królestwie Prus, papież Pius VII w 1821 roku wydal bullę De salute animarum. Jej mocą katolicka część diecezji, czyli oficjalat pomezański (dekanaty: malborski, nowostawski, dzierzgoński, sztumski i żuławski) został włączony do sąsiadującej diecezji warmińskiej. W ten sposób diecezja pomezańska definitywnie przestała istnieć na mapie Kościoła powszechnego, choć formalno-prawnie nigdy nie została zniesiona.
2
Publication available in full text mode
Content available

Parafia pod wezwaniem Wszystkich Świętych i Niepokalanego Poczęcia NMP w Grocholicach w świetle wizytacji kanonicznych

100%
Piasta A.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2020
|
vol. 114
265-284
EN
The Parish in Grocholice is one of the oldest in the Archdiocese of Łódź and is among the older ones in the whole Poland. It is assumed that the Parish of All Saints and the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary was erected around 1230 by the then Archbishop of Gniezno, Wincenty of Niałek, Jeleń coat of arms. The oldest preserved documents from the visitation of the parish in Grocholice are kept in the Diocesan Archives in Włocławek and come from 1636 and 1683. The materials from the 17th, 18th and the first half of the 19th century were used in this study. The original church was built from field stones and bricks around 1233. The historic church was pulled down at the beginning of the 20th century and a new neo-Gothic building was erected in its place.
PL
Parafia w Grocholicach należy do najstarszych w archidiecezji łódzkiej i star­szych w Polsce. Przyjmuje się, że parafia pw. Wszystkich Świętych i Niepoka­lanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny została erygowana ok. 1230 r. przez ówczesnego arcybiskupa gnieźnieńskiego Wincentego z Niałka herbu Jeleń. Najstarsze zachowane dokumenty z wizytacji parafii w Grocholicach przecho­wywane są w Archiwum Diecezjalnym we Włocławku i pochodzą z 1636 oraz 1683 r. W niniejszym opracowaniu wykorzystano materiały z XVII, XVIII i pierwszej połowy XIX w. Pierwotny kościół wybudowano z kamieni polnych i cegły ok. 1233 r. Zabytkowa świątynia został rozebrana na początku XX w., a na jej miejscu wzniesiono nowy obiekt w stylu neogotyckim.
3
Publication available in full text mode
Content available

Parafia unicka pw. św. Mikołaja w Muratynie w świetle osiemnastowiecznych wizytacji kościelnych

100%
Frykowski J. A.
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
|
2015
|
vol. 123
197-223
4
Publication available in full text mode
Content available

Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Lachowiczach w opisie wizytacyjnym z 1745 roku

100%
Sytsko K.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2021
|
vol. 116
371-396
EN
The publication presents a visit to the parish of The Exaltation of the Holy Cross in Lachowicze on 31 July 1745. It was the first inspection after the renovation of the church, which was destroyed in 1706 during the Great Northern War. The temple was consumed by fires multiple times, it was confiscated after the January Uprising by the Tsarist authorities and destroyed by the authorities of the Belarusian Soviet Socialist Republic in 1960. Currently, the Church of The Exaltation of the Holy Cross, like the parish, does not exist. The presented text of the visitation was accompanied by a scientific and text commentary. The methodology of working with the manuscript was also presented.
PL
W publikacji przedstawiono wizytację parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lachowiczach z dnia 21 lipca 1745 r. Jest to jej pierwsza lustracja po remoncie kościoła zniszczonego w 1706 r. podczas wielkiej wojny północnej. Świątynia kilkakrotnie była trawiona przez pożary, została skonfiskowana po powstaniu styczniowym przez władze carskie oraz zniszczona przez władze Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w 1960 r. Aktualnie kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, podobnie jak parafia, nie istnieje. Przedstawiony tekst wizytacji został opatrzony komentarzem naukowym i tekstowym. Przedstawiono również metodykę pracy nad rękopisem.
5
Publication available in full text mode
Content available

Odstępstwa od wzorca duchownego w okresie potrydenckim. Wybrane przykłady z ksiąg wizytacyjnych archidiakonatu gnieźnieńskiego

100%
Jabłońska A. M.
Res Historica
|
2020
|
issue 49
EN
This article aims at presenting examples of the Polish clergy whose behaviour deviated from the model recommended by the Church Council of Trent. The Council established the principles of obeying in praxis theological, formal, moral and material ideals as well as the apparatus of obligatory supervision.The article describes the state of the affairs within the chosen area (i.e. the Gniezno archdeaconry) and within the period while the Church Council of Trent reform's recommendations were being implemented in Poland. In the paper, both the worldly parochial clergy and those connected to town hospitals are discussed. The data on the stances taken by clergy come from Old-Polish inspections of the Gniezno archdeaconry.The abovementioned data allow to confront the model set by the Council of Trent with the reality within the given area and period. Among the greatest problems were drunkenness and connected ailments, such as unruliness and airiness with reference to the duties as well as incorrect relations with women (including cohabitation and illegitimate children). There also occurred other trespasses, e.g. inappropriately administered sacrament of marriage. Among the extreme faults, theft may be counted. Might other negative behaviours have accompanied them, the present paper deals only with some of deviations, while – with respect to the volume of the article – those relating to cult-observing and pastoral care are omitted.Moreover, this paper presents the church administration response to unearthed problems as well as the existing apparatus of supervision, punishment, and betterment.
PL
Artykuł ma na celu ukazanie przykładów duchownych, których zachowanie stanowiło odstępstwa od wzorca wypracowanego przez sobór trydencki. Sobór ten określił zasady przestrzegania w praktyce określonych ideałów teologicznych, formalnych, moralnych, materialnych, jak również obowiązujący aparat kontroli.Artykuł opisuje sytuację na wybranym terenie (archidiakonat gnieźnieński) w okresie, gdy wprowadzano w Polsce zalecenia reformy. W pracy zostało omówione świeckie duchowieństwo parafialne oraz związane z miejskimi szpitalami. Dane na temat postawy duchownych pochodzą ze staropolskich wizytacji archidiakonatu gnieźnieńskiego.Pozwalają one na zestawienie obowiązującego, posoborowego wzorca duchownego z rzeczywistością konkretnego miejsca i czasu. Do największych problemów należały: pijaństwo i związane z nim inne elementy, jak np. awanturnictwo i niedbałość w obowiązkach oraz niewłaściwe relacje z kobietami (w tym konkubinat i posiadanie nieślubnych dzieci). Zdarzały się również inne występki, jak np. niewłaściwy sakrament małżeństwa. Do radykalnych przewinień zaliczyć można natomiast kradzież. Towarzyszyć im mogły różne inne negatywne zachowania. W artykule ukazano jedynie pewne odstępstwa, natomiast została pominięta część dotycząca wywiązywania się ze sprawowania kultu i opieki duszpasterskiej ze względu na objętość pracy.Praca pokazuje także reakcję władz duchownych na odkryte problemy, jak również istnienie i funkcjonowanie aparatu kontroli, kary i poprawy.
6
Publication available in full text mode
Content available

Warmińskie wizytacje kromerowskie

100%
Wiśniewski J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
1981
|
vol. 43
181-202
EN
-
7
Publication available in full text mode
Content available

Pensjonariusze parafii szpitalnych diecezji krakowskiej w wizytacji bp. Kajetana Sołtyka (1781–1785). „W potrzebach życia opatrzenie, a do zbawienia duszy przewodnictwo”

100%
Chromy D.
Analecta Cracoviensia
|
2022
|
vol. 54
177-205
EN
There were 51 hospital parishes in the Polish part of the Diocese of Cracow. Each had its own pastor, church and endowment. An integral part of each foundation was the hospital and the poor living there. At the end of the 18th century, there were about 200 of them, of whom we can recognise by name. In the case of a dozen or so, we know their place of origin, age and condition. The residents’ lives had their own rhythm. It was marked by daily prayers learned by the preceptor, manual work, and almsgiving.
PL
W polskiej części diecezji krakowskiej funkcjonowało 50 parafii szpitalnych. Każda z nich miała swojego proboszcza, swój kościół i uposażenie. Integralną częścią każdej fundacji był szpital i zamieszkujący go ubodzy. Pod koniec XVIII wieku było ich około 200. Kilkudziesięciu spośród nich możemy poznać z imienia i nazwiska. W przypadku kilkunastu znamy miejsce pochodzenia, wiek i stan. Życie pensjonariuszy miało swój rytm. Wyznaczała go codzienna modlitwa wyuczona przez prepozyta, praca ręczna i chodzenie po jałmużnie.
8
Publication available in full text mode
Content available

Wizytacja kościoła parafialnego w Dywinie w diecezji wileskiej z 1867 roku

80%
Żurek W. W.
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
|
2016
|
vol. 126
265-290
PL
Parafia pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Dywinie, która była finansowana przez polskich królów, pochodzi z XVII wieku. Na przestrzeni lat należała do różnych diecezji. Początkowo znajdowała się w diecezji łuckiej, w 1799 r. została przeniesiona do diecezji wileńskiej, a od 1925 roku do diecezji pińskiej po jej utworzeniu w tym samym roku. Prezentowana wizytacja tego kościoła z 1867 roku jest prawdopodobnie inwentarzem i historią parafii spisanym przez ostatniego proboszcza Wawrzyńca Żurakowskiego MIC, po likwidacja parafii w 1866 r. przez władze carskie. Oryginalny wydrukowany dokument jest przechowywany w Archiwum Diecezjalnym w Drohiczynie.
UK
Приход во имя Успения Пресвятой Девы Марии в Дивине, который возник при материальной поддержке польских королей в XVI в., на протяжении своей истории принадлежал разным епархиям. Первоначально входил в состав Луцкой епархии, затем с 1799 – в состав Виленской, а в 1925 г. перешел во вновь созданную Пинскую епархию. Представленная визитация этого костела с 1867 г. является последней, так как в 1866 г. приход был ликвидирован царскими властями. Имущество и историю костела описал последний его настоятель отец Вавжинец Жураковский МІС. Оригинал печатного документа находится в Епархиальном архиве в Дрогичин.
RU
Парафія пад тытулам Унебаўзяцця Найсвяцейшай Марыі Панны ў Дзівіне, якая паўстала пры матэрыяльнай падтрымцы польскіх каралёў у XVI ст., на працягу сваёй гісторыі змяняла дыяцэзіяльную прыналежнасць. Першапачаткова ўваходзіла ў склад Луцкай дыяцэзіі, з 1799 г. – у склад Віленскай дыяцэзіі, а ў 1925 г. перайшла ў новаўтвораную Пінскую дыяцэзію. Прадстаўленая візітацыя гэтага касцёла з 1867 г. з’яўляецца апошняй, паколькі ў 1866 г. парафія была ліквідавана царскімі ўладамі. Інвентар і гісторыю касцёла спісаў яго апошні пробашч айцец Ваўжынец Журакоўскі МІС. Арыгінал друкаванага дакумента знаходзіцца ў Дыяцэзіяльным архіве ў Драгічыне.
EN
The parish dedicated to the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Dywin, which was financed by the Polish kings, dates back to the seventeenth century. It was part of different dioceses over the years. Initially, it was located in the Diocese of Lutsk, in 1799 in the diocese of Vilnius, and in 1925 it was moved to the Diocese of Pinsk, which was created the same year. The presented visitation of this church of 1867 is the last visitation, the inventory and its history, written down by its last parish priest Wawrzyniec Żurakowski MIC, after the liquidation of the parish in 1866 by the tsarist authorities. The original printed document is stored in the Diocesan Archive in Drohiczyn.
9
Publication available in full text mode
Content available

W sprawie publikowania i rejestracji akt wizytacyjnych kościołów i parafi

80%
Litak S.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
1967
|
vol. 14
133-149
EN
-
10
Publication available in full text mode
Content available

Biblioteki Zakonu Ducha Świętego w Polsce: (dok.)

80%
Antosiewicz K.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
1981
|
vol. 42
151-183
EN
-
11
Publication available in full text mode
Content available

Biblioteki Zakonu Ducha Świętego w Polsce

80%
Antosiewicz K.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
1980
|
vol. 41
351-400
EN
-
12
Publication available in full text mode
Content available

Stan parafii archidiakonatu gnieźnieńskiego w epoce potrydenckiej w świetle siedemnastowiecznych wizytacji (wybrane przykłady)

80%
Jabłońska A.
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
|
2023
|
vol. 78
33-51
EN
This article aims to show the relation between the premise of the great reform of the Catholic Church from the 16th century and the state of the individual, diversified parishes of the archdeaconry of Gniezno after the Council of Trent. The events of the 17th century are discussed when the process of restoration of the status of the Catholic Church occurred. Two out of four canonical visitations that remained from this archdeaconry were used in the article. They come from the beginning and the end of the 17th century and are the most comprehensive. They allow for an insight into the state of the parish then operating in the ever-changing social, economic, and political conditions. To an extent, they allow to find an answer to the question if and how the reform introduced by the Council of Trent reflects in the functioning and certain elements an essential and important link in the Church structure.
PL
Artykuł ma na celu ukazanie związku pomiędzy założeniami wielkiej reformy Kościoła katolickiego z XVI wieku a stanem poszczególnych, zróżnicowanych parafii archidiakonatu gnieźnieńskiego po soborze trydenckim. Omówiono wydarzenia XVII wieku, kiedy nastąpił proces przywracania statusu Kościoła katolickiego. W artykule wykorzystano dwie z czterech wizytacji kanonicznych, które pozostały po tym archidiakonacie. Pochodzą one z początku i końca XVII wieku i są najbardziej wszechstronne. Pozwalają one na wgląd w stan ówczesnej parafii, funkcjonującej w zmieniających się warunkach społecznych, gospodarczych i politycznych. W pewnym stopniu pozwalają też znaleźć odpowiedź na pytanie, czy i w jaki sposób reforma wprowadzona przez sobór trydencki odzwierciedla w funkcjonowaniu i niektórych elementach istotne i ważne ogniwo w strukturze Kościoła.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.