Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  wolny wybór
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Obowiązek wobec zasad czy rachunek konsekwencjalny? - Etyczny kontekst uwarunkowań decyzji aborcyjnych uczestniczek forum internetowego

100%
Inglik-Dziąg D., Uniwersytet Łódzki; Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny; Instytut Socjologii
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
|
2012
|
vol. 40
EN
This article presents the results of the analysis of media discourse around the issue of abortion, women's speech as presented on the pages of the discussion forum ABORTION, functioning on the web portal www.gazeta.pl. The primary objective of this study is to diagnose the causes of abortion decision-making by the participants of this forum. Verbalized positioned determinants of abortion in the context of considerations of a moral (right to life, consequentialism and deontological ethics). Assumptions consequentialism and deontological ethics – as an ethical context for women's right to carry out abortions – were assigned to two, opposed in public discourse in Poland standpoints: the defenders of life – pro-life groups representing the deontological approach to the issue of abortion, and the defenders of free pro-choice groups (consequentialism). After this analysis we can say that in public discourse on the issue of abortion in the analyzed online forum made it clear in the context of ethical considerations, including the nature of both topics consequential and deontological, and above all stressed the basic idea of ethics of rights – the question of the right of the unborn child to life and the scope of this right.
2
Publication available in full text mode
Content available

Wilhelm Ockham i Tomasz Bradwardine o wolnej woli Boga i człowieka

84%
Jung E.
Roczniki Filozoficzne
|
2017
|
vol. 65
|
issue 3
127-149
PL
Artykuł przedstawia czternastowieczną dyskusję teologiczną dotyczącą problemu Bożej i ludzkiej wolnej woli. Jego głównymi bohaterami są Wilhelm Ockham i Tomasz Bradwardine. W swym opus magnum zatytułowanym O sprawie Boga przeciw Pelagianom... Bradwardine przywołuje dyskusję między św. Augustynem a Pelagiuszem dotyczącą wolnej woli, wolnego wyboru i predestynacji. Siebie uważa za augustynika, natomiast Ockhama oskarża o poglądy semipelagiańskie. W artykule przedstawiam opinie obydwu angielskich teologów, umie­szczając je w kontekście Bradwardine’a krytyki semipelagianizmu.
EN
The paper deals with the fourteenth century theological discussion on the God’s and human free will. The dramatis personae are William of Ockham and Thomas Bradwardine. In his opus magnum entitled De causa Dei contra Pelagianum... Bradwardine recalls a quarrel between St. Augustine and Pelagius concerning free will, free choice and predestination. Considering yourself as the true Augustinian, Bradwardine accuses Ockham of being the Pelagian. The paper presents opinions of both English theologians against the background of Bradwardine critics of semi-pelagianism.
3
Publication available in full text mode
Content available

Zjawisko singlizmu we współczesnym społeczeństwie polskim. Wolny wybór versus okoliczności losowe

84%
Patryk Michał Barszcz P. M.
Seminare. Poszukiwania naukowe
|
2018
|
vol. 39
|
issue 3
75-86
EN
The article present different reasons of living a lonely life of a person in a contemporary Polish society. The main aim of this subject is exemplify opposed causes of that style of life and answer the question: whether singlism is determined by a rational choice or is a result of unfortunate circumstances such as: death of wife or husband, divorce or walk out on loved person.
PL
W niniejszym artykule ukazano przyczyny zjawiska życia w pojedynkę we współczesnym społeczeństwie polskim. Celem podjętych rozważań było zilustrownaie przeciwstawnych determinantów takiego stylu życia oraz odpowiedź na pytanie, czy singlizm jest uwarunkowany czynnikami subiektywnymi, stanowiącymi zarazem świadomy i wolny wybór jednostki czy też wynika z okoliczności losowych (zewnętrznych), takich jak: śmierć partnera życiowego, rozwód czy porzucenie.
4
Publication available in full text mode
Content available

Wolność – prawda – sumienie. Antropologiczne uwarunkowania moralności w encyklice św. Jana Pawła II Veritatis splendor

84%
Gryz K.
Analecta Cracoviensia
|
2020
|
vol. 52
133-145
EN
Human action is the basis for building existence both in the individual dimension and in all social relations. At the core of every action that a person undertakes there are three essential elements that determine the fact that we are talking about human action, and not just the occurrence of a specific effect as a result of the action of an impersonal cause. These factors, specifically human, deeply rooted in the nature of man as a person, are the ability to know the truth, freedom of choice and the conscience. That is why we can talk about the existential structure of man. Precisely because human activity is connected with the possibility of knowing the truth, not only the technical one, that describes the world of objects, but also the truth of wisdom, revealing the meaning of things, and the human ability to make autonomous choices, following the axiological criterion (good-evil) that reveals itself apparently in the experience of conscience, man is responsible for his actions. This responsibility has its consequences not only in the moral but also legal dimension.
PL
Ludzkie działanie jest podstawą budowania egzystencji zarówno w wymiarze indywidualnym jak i wszystkich społecznych relacji. U podstaw każdego działania, które podejmuje człowiek leżą trzy zasadnicze elementy, decydującego o tym, że mówimy o ludzkim działaniu, a nie tylko o zaistnieniu określonego skutku jako rezultat działania bezosobowej przyczyny. Tymi czynnikami, specyficznie ludzkimi, głęboko zakorzenionymi w naturze człowieka jako osoby, jest możliwość poznania prawdy, wolność wyboru i sumienie. Dlatego możemy mówić o egzystencjalnej strukturze człowieka. Właśnie dlatego, że działanie człowieka jest związane z możliwością poznania prawdy, nie tylko tej technicznej, opisującej świat przedmiotów, ale również prawdy mądrościowej, ujawniającej sens rzeczy, oraz zdolnością człowieka do dokonywania autonomicznych wyborów, kierując się kryterium aksjologicznym (dobra-zła), które ujawnia się najwyraźniej w doświadczeniu sumienia, człowiek jest za swoje działanie odpowiedzialny. Odpowiedzialność ta ma swoje konsekwencje nie tylko w wymiarze moralnym, ale także w wymiarze prawnym.
5
Publication available in full text mode
Content available

Rozum myślący w służbie woli

67%
Kiełbasa J.
Roczniki Filozoficzne
|
2017
|
vol. 65
|
issue 3
99-125
PL
Punktem wyjścia artykułu jest rozważanie i konfrontowanie ze sobą różnych znaczeń terminu „wola”, formułowanych i dyskutowanych w XII-wiecznej antropologii. Znaczna część tych historycznych dociekań poświęcona jest takim zagadnieniom, jak charakterystyka i specyfika działania ludzkiej woli, jej odniesienie do całej dziedziny pragnienia (w szczególności do pożą­dania zmysłowego), zwłaszcza zaś wzajemne funkcjonalne i hierarchiczne relacje między wolą a rozumem jako władzą poznawczą. Na podstawie porównawczej i krytycznej analizy tekstów źródłowych z epoki (w tym dzieł Anzelma z Canterbury, Bernarda z Clairvaux, Hugona ze Św. Wiktora oraz ważniejszych zbiorów sentencji znanych i nieznanych autorów) autor artykułu bada poglądy tych i innych ówczesnych myślicieli na temat przynależności woli do sfery racjonalności w człowieku, udziału intelektu w jej wyborach i decyzjach z jednej strony, a zarazem jej auto­nomii i możliwości samoporuszania się z drugiej. Swoje badanie koncentruje na tym, w jaki sposób XII-wieczni myśliciele próbują wyjaśnić fenomen wolnego wyboru czy też wolnej decyzji i odpowiedzieć na pytania dotyczące właściwego podmiotu, źródła, przyczyny sprawczej bądź koniecznego i wystarczającego warunku ludzkiej wolności. Czyni to w kontekście średnio­wiecz­nych dyskusji i sporów między woluntaryzmem i intelektualizmem antropologicznym.
EN
A starting point of this paper is a consideration and confrontation of the various meanings of the term “will” formulated and discussed in twelfth century anthropology. A significant part of this historical research is devoted to such issues as the characteristics and specific activity of the human will, its relation to the whole domain of the desire, particularly that of the sensual desire, and especially the mutual—functional and hierarchical—relationship between will and reason as the cognitive faculty. On the ground of the critical and comparative analysis of the text-sources (including the works of Anselm of Canterbury, Bernard of Clairvaux, Hugh of Saint-Victor, as well as the collections of sentences of known and unknown authors), author of the paper explores the views of just mentionnned and other thinkers of this time on the belonging of the will to the domain of human rationality, on the participation of the intellect in the will’s decisions and choices, one the one hand, and on will’s autonomy and its possibility of self-moving, on the other. He focuses his scrutiny on how the twelfth century thinkers try to explicate a phenomenon of free choice or free decision and to answer to a questions concerning a proper subject, source, efficient cause or necessary and sufficient condition of the human freedom in the context of the medieval disputes between voluntarism and intellectualism in the domain of anthropology.
6
Publication available in full text mode
Content available

Problem kategorii decyzji w kontekście naturalistycznego paradygmatu nauk społecznych

67%
Łukomski P.
Teoria Polityki
|
2021
|
vol. 5
55-69
PL
Artykuł przedstawia tezę, że decyzja rozumiana jako akt wyboru jest możliwa do wyjaśnienia w ramach teorii kontroli, która przekłada się na rzeczywistą autonomię człowieka. Decyzja w tym ujęciu nie jest typem fenomenu oderwanego od przyczynowej struktury świata ani też rodzajem poręcznej konstrukcji teoretycznej w wyjaśnianiu zachowań, ale funkcjonalnym aspektem umysłu zgodnym (kompatybilnym) z naturalistycznym obrazem świata, obejmującym również humanistykę. W ramach takiej struktury wyjaśniania możemy umieścić decyzje jako element struktur kontroli, które funkcjonują równolegle do struktur przyczynowości i stanowią niezbędny składnik każdego autonomicznego systemu. Co więcej, przy założeniu, że umysł spełnia funkcję semantycznego silnika możemy zarysować kierunek badań, w ramach którego semantyka (język oraz znaczenia i treści kultury) może być interpretowana jako podstawa wyborów (decyzji) dokonywanych w ramach kontekstu kulturowego.
EN
eTh paper presents the thesis that a decision understood as an act of choice could be explained within the framework of the theory of control, which implicates real human autonomy. A decision in this perspective is not a type of phenomenon detached from the causal structure of the world, nor a kind of handy theoretical structure in explaining behaviour, but a functional aspect of the mind compatible with the naturalistic view of the world, including the humanities. Within such an explanatory structure, we can place decisions as part of the control structures that function alongside causality structures and are a necessary component of any autonomous system. Moreover, if the mind acts as a semantic engine, we can outline the direction of research within which semantics (language, cultural meanings, and content) can be interpreted as the basis for choices (decisions) made within the cultural context.
7
Publication available in full text mode
Content available

Władze duszy w ujęciu św. Tomasza z Akwinu

67%
Majkrzak H.
Rocznik Tomistyczny
|
2022
|
issue 11
65-88
IT
Il termine anima significa il principio primo dell’attivita di tutti gli esseri viventi, anche se con particolare riferimento all’uomo. L’anima e di natura spirituale, pero la spiritualita dell’anima non e evidente. Per scoprirla non basta la semplice autocoscienza, l’introspezione, come intendeva sant”Agostino. Secondo l”Aquinate ci vuole diligens et subtilis inquisitio. Occorre dimostrarla. Punto di partenza della indagine (inquisitio) sono le operazioni dell’anima, perche il modo di operare di una cosa corrisponde al suo modo di essere. San Tommaso riconduce tutta la gamma dell’agire dell’anima razionale a due facolta principali: l’intelletto e la volonta.
8
Publication available in full text mode
Content available

Nowe sugestie dotyczące wiedzy o piekle

59%
Zahuta M.
Studia Pelplińskie
|
2018
|
vol. 52
435-450
EN
The concept of hell is ubiquitous in almost every culture around the world. The Christian sources define it as a state of punishment and torment in the afterlife while other religious cultures consider it a place of residence of the deceased. This article is an attempt to study the subject of the universal salvation. The historical part of the paper deals with the issue of the hope of the universal salvation in the Bible as well as the responsibility for of one’s soul and the care for the salvation of ourselves and our loved ones. The second chapter of the article invokes some of the Church fathers who shared and promoted the idea of the universal salvation. Now we know that their views were not necessarily in accordance with the teaching of the Church. The final chapter focuses on the lives of saints and their personal visions of hell (even though they cannot be considered as strong arguments for or against the doctrine of the universal salvation). In addition to this, the article contains an analysis of the concept of the free choice, its consequences and faith. It also deals with the ideas of heaven and hell, purgatory and this world which are all beyond the reach of our human understanding. The paper certainly does not exhaust the entirety of the new input to the understanding of hell after the Second Vatican Council but it outlines the renewed theological reflexion this reality. It also points to the problem of the seriousness of the human choices that determine what our life will be like through the eternity. The reality of hell for the contemporary man (who emphasises the infinite Divine Mercy) is nevertheless something difficult to accept and understand, yet it is a truth of our faith. 
PL
Pojęcie piekła jest wszechobecne w niemal każdej kulturze na całym świecie. Chrześcijańskie przekłady takie definiują je, jako stan kary i męki w życiu pozagrobowym, a jeszcze inne kultury religijne uważają to za miejsce zamieszkania zmarłego. Artykuł ten jest próba studium powszechnego zbawienia i wyborów dokonywanych przez ludzi za życia, a także powodów ostatecznie doprowadzających ich do takich wyborów. Tematyka rozważania obejmie kontemplację osobistego losu, losów bliskich oraz losów wszystkich ludzi.  Artykuł ten  przedstawia krótka historia tego tematu. Punkt pierwszy przedstawia oznaki nadziei powszedniego zbawienia w Biblii oraz odpowiedzialność za stan naszej duszy oraz troskę o zbawienie naszych najbliższych. Punkt drugi przywołuje nauczanie Ojców Kościoła, których uważa się, że aprobowali koncepcje powszechnego zbawienia oraz podkreślenie, że ich poglądy niekoniecznie są najlepsze. W trzecim punkcie przedstawione żywoty świętych (nie można uznać ich za silny argument ani „za”, ani „przeciw” doktrynie odnoszącej się do zbawienia oraz czyśćca) są jednak warte do przytoczenia. Artykuł ten koncentruje się  na koncepcji wolnego wyboru oraz konsekwencje tego wyboru i wiary.  Zajmuje się  również pojęciami nieba i piekła, czyśćca i ziemi, pozostającymi poza zasięgiem naszego ludzkiego rozumienia. Schemat tego artykuły z całą pewnością nie wyczerpuje całego zagadnienia nowych sugestii o piekle po drugim Soborze Watykańskim, ale daje nam pewien szkic odnowionego rozumienia rzeczywistości piekła. Wskazuje nam także powagę ludzkich wyborów, które zdecydują jak będzie wyglądało życie wieczne człowieka. I chodź rzeczywistość piekła dla współczesnego człowieka [który bardziej podkreśla i woli się skupiać na nieskończonym Bożym miłosierdziu] jest czymś trudnym do zaakceptowania i zrozumienia, to jest jednak prawdą naszej wiary.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.