Search results

1

Czemu służy „gniew” Boga?

100%

Witczyk H.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 34

7-11

EN

The Editorial by the Editor-in-Chief, Professor Henryk Witczyk.

PL

Słowo wstępne redaktora naczelnego, ks. prof. dr. hab. Henryka Witczyka

2

Motyw "gniewu Bożego" w historiografii Ksiąg Królewskich

61%

Kinowski K.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 34

37-66

EN

The motive of God’s wrath is crucial to understanding the historiography of the Books of Kings, especially the tragic end of Israel and Judah. In narrating the story about the post-Davidic monarchy, the biblical author shows how the wrath of YHWH brings about, first, the division of Solomon’s Kingdom (1Kings 11:9-13), and then the fall of the Northern Kingdom (2Kings 17:5-23), and of Jerusalem and Judah (2Kings 24–25). The theological interpretation of history in 1–2Kings relies on the interconnected paradigms of “crime and punishment” and “prophecy and fulfillment”. The strict link between the wrath of YHWH and the people's unfaithfulness to His covenant according to the principle of retribution completes the historiographical picture of 1–2Kings. In this manner the author of 1–2Kings interprets the tragic end of the monarchies of Israel and Judah as the result of a just God’s wrath, in response to the people’s sin of idolatry and abandonment of YHWH. By this logic, the motive of God’s wrath is used in 1–2Kings to rationalize the national tragedies and to defend God against any charges of injustice. This theological view of history, depicted in such a way, serves as a lesson and a warning to the post-exilic addressees of these scriptures.

PL

Motyw „gniewu Bożego” jest kluczowy do zrozumienia historiografii Ksiąg Królewskich, a przede wszystkim tragicznego końca Izraela i Judy. Opowiadając o losach monarchii podawidowej, autor biblijny przedstawia, jak gniew YHWH doprowadza najpierw do podziału królestwa Salomona (1 Krl 11,9-13), następnie do upadku Królestwa Północnego (2 Krl 17,5-23), a ostatecznie do upadku Jerozolimy i Judy (2 Krl 24–25). Teologiczna interpretacja historii w Pierwszej i Drugiej Księdze Królewskiej opiera się na wzajemnie powiązanych paradygmatach „zbrodni i kary” oraz „proroctwa i jego wypełnienia się”. Ich dopełnieniem jest nierozerwalny związek między gniewem YHWH a niewiernością Jego przymierzu według logiki zasady retrybucji. W ten sposób autor Ksiąg Królewskich interpretuje tragiczny koniec monarchii w Izraelu i Judzie jako skutek słusznego wzburzenia YHWH w reakcji na grzech bałwochwalstwa i porzucenie Go przez lud. Według tej logiki motyw „gniewu Bożego” w Pierwszej i Drugiej Księdze Królewskiej służy racjonalizacji narodowej katastrofy i apologii Boga. Tak nakreślona teologiczna wizja historii jest lekcją i przestrogą dla powygnaniowych odbiorców tych pism.

3

Piekło jako wyraz gniewu Bożego w doświadczeniu mistycznym Świętej Faustyny Kowalskiej

61%

Frąckowiak J.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 34

369-392

EN

Sister Faustina Kowalska is one of the most famous saints of the Catholic Church. Her mystical experiences, written down in the “Diary”, became well known throughout the entire world, resulting in the proclamation of the message of divine mercy and in the promotion of its devotion. However, the message does not ignore the issue of God’s wrath and the so-called divine punishment connected with it, punishments which concern temporal reality as well as eternal life. The first kind of punishments appear in human life as various misfortunes which call or spur the individual to conversion. The other kind, however, involves eternal damnation in Hell. The present article is dedicated to this latter question of Hell as an expression of divine wrath, in the experiences of the Saint. We can note that her impressions in this matter are of three varieties: first, the “dark night” sensations, then the moments in which she accompanies the moribund into damnation’s danger, and finally her mystical vision of Hell itself. Analysis of all these experiences allows us to discern, through the Saint's eyes, the true purpose of Hell’s message: It is not merely to satisfy our curiosity about the fate and status of the damned, but rather should inform an intensive focus on one's own proper salvation, and on the salvation of other sinners. Moreover, a proper view of these things does not need to exclude the hope of salvation for everyone.

PL

Siostra Faustyna Kowalska jest jedną z najbardziej znanych świętych Kościoła katolickiego. Jej doświadczenia mistyczne spisane w Dzienniczku stały się znane na całym świecie, przyczyniając się do głoszenia orędzia Bożego miłosierdzia i propagowania jego kultu. Orędzie to jednak nie pomija także tematu Bożego gniewu oraz wiążących się z nim tzw. kar Bożych. Dotyczą one zarówno sfery doczesnej (utrapienia mające na celu wezwanie do nawrócenia), jak również sfery wiecznej (wieczne potępienie w piekle). Niniejszy artykuł poświęcony jest zagadnieniu piekła jako wyrazu boskiego gniewu w doświadczeniach wspomnianej świętej. Zauważamy, że przeżycia te są trojakiego rodzaju: przeżycia „nocy ciemnej”, towarzyszenie umierającym, którzy znajdują się w niebezpieczeństwie potępienia, jak również mistyczna wizja piekła. Analiza wspomnianych doświadczeń pozwala zauważyć, że celem orędzia o piekle nie jest zaspokojenie ludzkiej ciekawości na temat osób potępionych, ale intensywne zaangażowanie w troskę o zbawienie własne i innych grzeszników. Nie musi też być ono sprzeczne z nadzieją zbawienia dla każdego.

4

Motyw gniewu Bożego w teologii Kronikarza

61%

Tronina A.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 33

45-58

EN

The Chronicler presents the history of David’s dynasty as a series of disloyal acts contrary to the covenant with God. The final stage of this history is marked by strong admonitions indicating the approaching wrath of God. However, the final sentence of the book, a quote from the decree of Cyrus, conveys the truth that God’s mercy is stronger than His wrath.

PL

Kronikarz przedstawia dzieje dynastii Dawida jako pasmo niewierności królów judzkich względem przymierza z Jahwe. Ostatni etap tych dziejów wiąże się z licznymi napomnieniami prorockimi, które zapowiadają nadchodzący gniew Boży. Jednak zakończenie księgi przytacza słowa dekretu Cyrusa, zezwalającego na powrót deportowanych z wygnania. Autor pokazuje w ten sposób, że miłosierdzie Boże jest większe od Jego gniewu.

5

Misterium Bożego gniewu: perspektywa klasyka i teologa współczesnego

61%

Frąckowiak J.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 33

423-443

EN

Divine wrath is a common theme within many cultures and religions. The biblical revelation also describes God as the One who sometimes is angry. Today, the message of God’s anger is very difficult to understand in a proper way. On the one hand, an excessive fear of God can become the basis for an unhealthy spirituality . On the other hand, to our modern way of thinking anger can seem to stand in conflict with the merciful love of God. Our short reflection explores divine wrath as seen from two different perspectives: the medieval scholastic system of Saint Thomas Aquinas and the twentieth century theology of Hans Urs von Balthasar. Analysis of the two authors’ texts, and the comparison of their solutions, allow us to discover some parallels and also identify some differences, which reflect the sensitivities of their respective epochs. The theologians’ efforts to express precisely the meaning of God’s mystery can be fruitful for our contemporary reflection and proclamation, inspiring the reader to delve further into the issue.

PL

Boski gniew jest doświadczeniem wspólnym wielu kulturom i religiom. Także Objawienie biblijne opisuje Boga jako tego, kto się gniewa. W dzisiejszych czasach orędzie o gniewie Bożym napotyka trudności we właściwym zrozumieniu. Z jednej strony możemy dostrzec niezdrową duchowość opartą na nadmiernym lęku przed Bogiem, z drugiej natomiast – dla naszej współczesnej mentalności gniew Boga zdaje się być nie do pogodzenia z miłosierną Jego miłością. Nasza krótka refleksja jest poświęcona Bożemu gniewowi widzianemu z dwóch perspektyw: średniowiecznego systemu scholastycznemu św. Tomasza z Akwinu oraz dwudziestowiecznej teologii Hansa Ursa von Balthasara. Analiza tekstów naszych autorów, jak również porównanie ich rozwiązań pozwala nam odkryć zbieżności i sformułować niektóre różnice, wskazujące na odmienne wrażliwości ich epok. Wysiłki teologów zmierzające do precyzyjnego nazwania tajemnicy Boga mogą okazać się użyteczne we współczesnej refleksji i przepowiadaniu.

6

Ukrzyżowanie Syna Bożego uśmierzające gniew Boga Ojca. Szkic z historii myśli teologicznej

51%

Składanowski M.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 34

393-419

EN

The salvific meaning of the death of Christ and the problem of God’s wrath, understood as God’s hatred of sin, have long been intertwined in the history of theology. In some soteriological formulations, we can observe attempts to directly link the death of Christ with God’s wrath, that is, that the chief meaning of Christ’s passion lies in providing appeasement. The article outlines the main historical phases of this kind of theological synthesis. It seeks to trace the relationship between the salvific dimension of the cross of Jesus and theological interpretations of God’s wrath. The article has been divided into three parts. The first presents the development of the interpretation of the death of Christ in Patristic and Scholastic theology. The second part discusses the culmination stage of the theological link between the death of Christ and God’s wrath, beginning with the Reformation concept of “penal substitution” and then following this idea's contestation over time. The article's third part explores contemporary attempts at understanding this relationship, i.e. the death of Christ viewed within the context of God’s wrath.

PL

Zbawcze znaczenie śmierci Chrystusa oraz gniew jako nienawiść Boga względem grzechu przeplatały się w dziejach teologii. W pewnych ujęciach próbowano nawet powiązać krzyżową śmierć Chrystusa z gniewem Bożym w taki sposób, jak gdyby Jego śmierć miałaby ten gniew uśmierzać. Artykuł zarysowuje główne fazy takiej syntezy teologicznej, dążąc do prześledzenia zależności między wiarą w zbawczą wartość śmierci Chrystusa a interpretacjami gniewu Bożego. Najpierw przedstawiany jest rozwój interpretacji śmierci Jezusa w teologii patrystycznej i scholastycznej. Na drugim etapie omawiany jest moment kulminacyjny związku teologii krzyża z teorią gniewu Bożego wyrażający się w reformacyjnej koncepcji zastępstwa karnego i w przejawach jej kontestacji. Z kolei trzeci etap prezentuje współczesne próby ukazania relacji pomiędzy zbawczą wartością krzyża a ideą Bożego gniewu.

7

Gniewne oblicze Pana. Hermeneutyka kilku biblijnych kolokacji

51%

Szymik S. H.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 34

15-36

EN

The author analyses biblical collocations used by writers of the Old Testament to describe God’s disapproval, anger and wrath, or even his absence. The essential specific component of these statements is the biblical anthropomorphism “the face of the Lord”, which points to God himself via certain Hebrew verbs. The first idiom, with YHWH as the subject (“I will set My face against” – נתן את־פני ב), occurs several times in the Old Testament and describes a violent action of God against a sinner or whole nation not observing his commandments, or breaking the Covenant. The next expression (“to hide Thy [your] face from” – סתר פני מן) occurs much more frequently in the Old Testament, principally in two contexts. The collocation plays a significant role in the Psalms, especially laments, and also in collective lamentations over Israel. The hiding of God’s face, from an individual or the people of Israel, means the experience of the temporary or permanent absence of God, and sometimes his anger and punishment for infidelity. In the final part, the author discusses some other collocations, among them “to cast out of My sight” (שלך מעל פני), and similarly “to remove from My sight” (מעל פני‎ סור). Both expressions indicate a disruption of Israel’s relationship with God, the outer signs being the historical deportations of Israel (722 BC) and Judah (586 BC). Ultimately, however, the rejection of Israel and the absence of God, and likewise his anger, are not permanent and irreversible, since the Lord’s grace and mercy prevail.

PL

Autor omawia wybrane kolokacje biblijne, za pomocą których autorzy natchnieni Starego Testamentu przedstawiali niełaskę i gniew Boga, także Jego nieobecność w ludzie Bożym. Istotnym, specjalnym składnikiem tych wypowiedzi jest antropomorfizm „oblicze Pana” wskazujący na Boga uzupełniony o wybrane czasowniki hebrajskie. Pierwsza fraza („zwrócę me oblicze przeciw” – נתן את־פני ב) występuje w Starym Testamencie tylko kilka razy. Idiom opisuje stanowcze działanie Boga skierowane przeciw jednostce lub społeczności Izraela łamiących postanowienia Prawa i zawarte przymierze. Kolejne wyrażenie („ukryć swe oblicze przed” – סתר פני מן) spotykane jest w Starym Testamencie dużo częściej, głównie w dwóch kontekstach: lamentacji jednostki oraz w wołaniach całego ludu. Ukrycie się Bożego oblicza oznacza chwilową lub trwałą nieobecność Boga w życiu jednostki i całego narodu, czasem doświadczenie Bożego gniewu. W trzeciej części omówione zostały dwie inne kolokacje: „odrzucić od mego oblicza” (hebr. שלך מעל פני) oraz „odtrącić od mego oblicza” (מעל פני‎ סור). Obydwa wyrażenia opisują zerwanie relacji między Bogiem a narodem wybranym, czego zewnętrznym znakiem były deportacje, kolejno Izraela i Judy (722 i 586 przed Chrystusem). Ostatecznie jednak odwrócenie, ukrycie się i nieobecność Boga, a nawet jego gniew nie mają charakteru trwałego i nieodwracalnego, zwyciężają bowiem Boża łaskawość i miłosierdzie.

8

Gniew Boga a hermeneutyka krzyżokształtna. Gregora A. Boyda apologetyczna lektura starotestamentalnych tekstów o przemocy nakazanej przez Boga

41%

Stefański J.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 34

465-491

EN

G.A. Boyd proposes an innovative way of looking at divinely sanctioned violence in the Old Testament, viewing it as part of a divine accommodation that can only be understood in light of the Cross. Boyd suggests that just as God allows mankind to “act toward” His Son by crucifying Him and making Him bear the ugliness of sin, so are human beings allowed to act against the Creator by portraying Him in a distorted manner through images of divinely sanctioned violence. Boyd emphasizes that every depiction of God must be examined in light of God’s stooping toward mankind’s sinfulness through the Cross. If a given Old Testament image of God is in line with the divine acquiescence on the Cross, then the image is to be deemed authentic. If not, it must be deemed a divine accommodation, in the sense that it is not an authentic depiction of God but rather a divinely permitted projection of the inspired authors, who could only portray God within the limits of their sinfulness and of the culture in which they were immersed. Boyd’s thesis becomes problematic, though, because it is questionable whether the Cross can constitute the sole hermeneutical litmus test for the authenticity of a given Old Testament image of God. Even more arguable is Boyd’s contention that God’s intention in having inspired the composition of certain Biblical texts could be at cross-purposes with the intentions of their divinely inspired authors. Boyd’s Old Testament exegesis is engaged from a 21st century perspective and does not pay enough attention to the culpability and eternal consequences of human actions. His thesis is further weakened by a biblical exegesis too often steered by speculation and not always rooted in the biblical text itself.

PL

Problem przemocy nakazanej przez Boga w Starym Testamencie został już podjęty przez liczne publikacje. Spośród nich opracowanie G.A. Boyda jest nowatorskie, ponieważ wyodrębnia doświadczenie Chrystusowego krzyża jako punkt odniesienia, w świetle którego należy odczytać wszystkie nawiązania do Bożego nakazu przemocy w Starym Testamencie. Boyd dostrzega w Chrystusowym przyzwoleniu na ukrzyżowanie dowód na Bożą uległość, która w podobny sposób staje się przyzwoleniem na zniekształcony obraz Boga przedstawiony przez natchnionych autorów Starego Testamentu. Boyd zwraca uwagę, że każdy starotestamentowy opis relacjonujący nakaz przemocy przez Boga należy ocenić pod względem zgodności z uległością Syna Bożego na krzyżu. Jeżeli dany starotestamentowy opis odzwierciedla tę samą uległość, to znaczy – według Boyda – że jest właściwym obrazem Boga. Jeżeli nie, to znaczy, że obraz został wypaczony w wyniku grzeszności natchnionego autora i wpływu kultury, w której był osadzony. Teza Boyda jest jednak dyskusyjna, bo prowadzi do pytania, czy krzyż powinien być jedynym kryterium hermeneutycznym dla uwiarygodnienia starotestamentowego obrazu Boga nakazującego przemoc. Ponadto problematycznym założeniem Boyda jest przekonanie, że zamysł objawiającego się Stworzyciela może być sprzeczny ze zrozumieniem tego zamysłu przez natchnionego autora. Boyd patrzy na starotestamentowe zapisy działania Boga przez pryzmat myślenia człowieka XXI wieku, nie biorąc pod uwagę ludzkiej odpowiedzialności za grzech oraz wiecznych konsekwencji grzesznego czynu. Gdy do tego dochodzą niektóre spekulacje Boyda, które nie zawsze mają swoje potwierdzenie w tekście biblijnym, jego teza znacznie się osłabia.

9

Kielich YHWH jako metafora gniewu Bożego w księgach prorockich Starego Testamentu

41%

Szmajdziński M.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 34

129-168

EN

One of the many metaphors used by the Prophets is that of the cup of YHWH (kôs YHWH). Thirteen prophetic oracles, either directly or indirectly, employ this metaphor. The result of drinking the cup of YHWH is drunkenness, staggering, reeling, dishonour and shame, the result of being made naked and being uncircumcised, vomiting, self-mutilation and desolation. The one who has to drink the cup is humiliated in front of his neighbours and enemies. Those entities condemned to drink God’s cup, as the metaphor is applied, include Jerusalem as well as foreign nations. This punishment is a final blow for them and so deals death to them, just as alcohol when it is drunk in excess. However, God, when He comes to show compassion, removes the cup and gives salvation, though this outcome pertains only to Jerusalem and not to foreign enemies.

PL

Jedną z metafor używaną przez proroków na ukazanie kary jest kielich YHWH (kôs YHWH). Trzynaście prorockich wyroczni – bezpośrednio lub pośrednio – przywołuje tę metaforę. Skutkiem picia z kielicha YHWH jest upicie się, chwianie się, zataczanie się, hańba i zawstydzenie z powodu nagości i nieobrzezania, wymioty, samookaleczenie i zniszczenie. Ten, kto musiał wypić z boskiego kielicha, upokarzał się w oczach swoich sąsiadów i wrogów. Skazani na tę karę byli Jerozolima i obce narody. Ta kara stanowiła ostateczny cios dla nich i dlatego prowadziła ku śmierci, tak jak alkohol wypity w nadmiarze. Jednak Bóg, kierując się swoim miłosierdziem, oddalał ten kielich i okazywał zbawienie, ale dotyczyło to tylko Jerozolimy.

10

Metafory gniewu Bożego w Janowej Apokalipsie

41%

Urbanek B. S.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 33

251-276

EN

The wrath (thymos and orgē) of God is a very distinctive motif in the Revelation of John, especially in Chapters 14–19. There the motif is presented mainly through the metaphors of a cup (potērion) of wine (oinos), a wine-press (lēnos), and bowls (phialē) full of plagues. The book’s author creatively used Old Testament images and added a new one, the bowls. This figure of speech allowed the writer to explain the difficult question of God’s anger from different angles, and it made the biblical text more compelling. The bowls of wrath can be understood as disasters taking place in history but still allowing the opportunity to repent. The last judgment, depicted in metaphors of a cup of wine and a wine-press, is the definitive destruction of iniquity. On the one hand, the metaphors of God’s wrath show human responsibility for one’s decisions, and on the other hand they assert God as the Lord of history. The wrath of God turns out to be an adequate punishment for sins, which is underlined by the picture of the wine of the passion of her fornication. Lastly, wine, a cup, a wine-press and a bowl of wrath are all the antithesis of God’s blessing, present in his gifts: the fruit of the earth and grace issuing from the cult.

PL

Gniew (thymos i orgē) Boży jest wątkiem wyraźnie obecnym w Janowej Apokalipsie. Został on ukazany przede wszystkim poprzez obecne w rozdziałach 14-19 metafory kielicha (potērion) z winem (oinos), tłoczni (lēnos) winogron i czar (phialē) z plagami. Autor księgi wykorzystał w sposób twórczy obrazy starotestamentalne i dodał własny, nowy. Zastosowanie przenośni pozwoliło na wieloaspektowe opisanie trudnego problemu Bożego oburzenia. Zwiększyło także siłę perswazji tekstu biblijnego. Czasze gniewu można rozumieć jako katastrofy dziejące się w historii i dające jeszcze szansę nawrócenia. Sąd końcowy, wyrażony w przenośniach kielicha i tłoczni wina, to definitywne zniszczenie nieprawości. Metafory gniewu ukazują z jednej strony odpowiedzialność człowieka za swoje decyzje, a z drugiej – Boga jako Pana historii. Gniew Boży okazuje się być adekwatną karą za grzechy, co podkreśla przenośne określenie grzechu jako wina pożądliwości nierządu. W końcu, wino, kielich, tłocznia i czasza gniewu są antytezami błogosławieństwa Bożego wyrażonego w Jego darach – owocach ziemi i łaskach płynących z kultu.

Refine search results

10 Verbum Vitae

2 Frąckowiak J.

1 Kinowski K.

1 Składanowski M.

1 Stefański J.

1 Szmajdziński M.

1 Szymik S. H.

1 Tronina A.

1 Urbanek B. S.

1 Witczyk H.

10 2018

Czemu służy „gniew” Boga?

Motyw "gniewu Bożego" w historiografii Ksiąg Królewskich

Piekło jako wyraz gniewu Bożego w doświadczeniu mistycznym Świętej Faustyny Kowalskiej

Motyw gniewu Bożego w teologii Kronikarza

Misterium Bożego gniewu: perspektywa klasyka i teologa współczesnego

Ukrzyżowanie Syna Bożego uśmierzające gniew Boga Ojca. Szkic z historii myśli teologicznej

Gniewne oblicze Pana. Hermeneutyka kilku biblijnych kolokacji

Gniew Boga a hermeneutyka krzyżokształtna. Gregora A. Boyda apologetyczna lektura starotestamentalnych tekstów o przemocy nakazanej przez Boga

Kielich YHWH jako metafora gniewu Bożego w księgach prorockich Starego Testamentu

Metafory gniewu Bożego w Janowej Apokalipsie