Search results - CEJSH

1

Instytucjonalny wymiar współpracy transgranicznej w regionie podkarpackim

100%

Lechwar M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2012

|

vol. 26

168-179

PL

W opracowaniu poruszono kwestie rozwiązań instytucjonalnych skoncentrowanych na zacieśnianiu współpracy transgranicznej. Określono znaczenie kreacji i wsparcia współpracy obszarów przygranicznych dla ich rozwoju społeczno-gospodarczego. Skupiono się na Euroregionie Karpackim, którego prawnym reprezentantem jest Stowarzyszenie Euroregion Karpacki Polska. Tam też pozyskano materiał empiryczny.

EN

Some issues connected with the institutional solutions focused on strengthening of transborder cooperation were discussed in the study. There was identified a role of creation and support for cooperation of transborder regions in their socio-economic development. The attention was paid to Euroregion Karpacki, which has its legal representation in Association Euroregion Karpacki Polska. This is the source of the empirical data.

2

Ukraine - Poland: strategic partnership

100%

Voznyuk M., Pyatak V.

Przedsiębiorstwo i Region

|

2011

|

issue 3

84-90

PL

Artykuł jest poświęcony roli partnerstwa strategicznego, w aspekcie perspektyw współpracy transgranicznej pomiędzy Ukrainą a Polską. Partnerstwo postrzegane jest jako mocne narzędzie rozwoju regionalnego w systemie stosunków dwustronnych. Wykazano przykłady, które przyczyniły się do intensyfikacji transgranicznej współpracy polsko-ukraińskiej. Jako obszar priorytetowy zaprezentowano współpracę w zakresie edukacji i nauki pomiędzy instytucjami szkolnictwa wyższego. Na podstawie analizy bieżących problemów współpracy transgranicznej zaproponowano działania mające na celu poprawę współpracy.

3

Współpraca samorządów lokalnych z organizacjami pozarządowymi na przykładzie województwa zachodniopomorskiego

80%

Kryk B.

Barometr Regionalny. Analizy i prognozy

|

2017

|

issue 4(50)

107-112

PL

W nowym paradygmacie rozwoju i zarządzania terytorialnego istotną rolę przypisuje się współpracy z organizacjami pozarządowymi, upatrując w nich czynnika rozwoju lokalnego. Warto więc wiedzieć co sądzą władze lokalne na ten temat, dlatego celem artykułu jest ocena współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi w kontekście współczesnego paradygmatu rozwoju i zarządzania terytorialnego na przykładzie województwa zachodniopomorskiego. W opracowaniu wykorzystano metody analizy literatury, badań ankietowych oraz dedukcji. Badania umożliwiły syntetyczną ocenę istniejącej sytuacji w badanym zakresie.

EN

In the new paradigm of development and territorial management, cooperation with NGOs is important, as they see local development as a factor. It is worth to know what local authorities think about this, so the aim of this article is to evaluate the cooperation of local government units with non-governmental organizations in the context of the contemporary paradigm of development and territorial management on the example of the Zachodniopomorskie Voivodship. Literature, survey and deduction methods were used in the study. Research has allowed a synthetic assessment of the current situation in the surveyed area.

4

Wymiar transgraniczny polityki spójności na przykładzie sieci współpracy na pograniczu polsko-słowackim

80%

Dołzbłasz S.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2017

|

issue 465

51-59

PL

Przyjęcie współpracy terytorialnej za cel trzeci polityki spójności UE w latach 2007-2013 stanowiło wyraz uznania istotnej roli powiązań transgranicznych w kształtowaniu obszaru Europy. Celem artykułu była analiza sieci powiązań w ramach współpracy transgranicznej na poziomie lokalnym na pograniczu polsko-słowackim. Badanie dotyczyło współpracy objętej wsparciem Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska–Republika Słowacka 2017-2013 realizowanego w ramach EWT. Analizie poddano 109 projektów oraz 244 polskich i słowackich beneficjentów programu. Badanie wykazało, iż sieć współpracy transgranicznej jest słabo rozwinięta. Pozwoliło na identyfikację najważniejszych instytucji dla współpracy oraz jej kluczowych cech.

5

Wpływ polityki migracyjnej i wizowej Unii Europejskiej na rozwój współpracy transgranicznej w dziedzinie turystyki między Ukrainą i Polską

80%

Fogel K.

Studia Periegetica

|

2017

|

vol. 18(2)

75-85

PL

W artykule omówiono wpływ polityki migracyjnej i wizowej UE na rozwój współpracy transgranicznej między Ukrainą i Polską. Artykuł przedstawia i ukazuje istotę turystyki transgranicznej jako ważny element turystyki międzynarodowej, wykazuje znaczenie w rozwoju regionów przygranicznych, ujawnia swoje pozytywne konsekwencje dla rozwoju państwa. W tym artykule zbadamy współpracę transgraniczną w regionach pogranicza Ukrainy i Polski oraz zainteresowanie podnoszeniem konkurencyjności oferty turystycznej poprzez tworzenie zintegrowanych wspólnych produktów turystycznych. Zbadaliśmy również wpływ polityki wizowej obu krajów na turystykę w krajach pogranicza.

6

Recenzja: Łukasz Lewkowicz, Współpraca transgraniczna państw Grupy Wyszehradzkiej: uwarunkowania, struktury, perspektywy, „Prace IEŚ” 2020, nr 13, ss.78

80%

Podgajna E.

Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne

|

2022

|

vol. 8

|

issue 1

199-201

7

Idea powstania i rozwoju Euroregionu Neisse-Nisa-Nysa. Aktualności i perspektywy

70%

Brzozowski T.

Kultura i Polityka

|

2015

|

issue 18

203-215

PL

Tekst podejmuje problematykę funkcjonowania Euroregionu Nysa – obszaru trójstyku granic, na którym ścierają się interesy trzech należących do jego struktury państw oraz występuje wypracowywany wspólnie społeczny, gospodarczy i polityczny konsensus. Mimo że wiele problemów zażegnano (np. stan środowiska naturalnego), wciąż istnieją kwestie domagające się rozwiązania. Realizowana przez trzy strony Euroregionu strategia zrównoważonego rozwoju pozwala na równomierny rozkład działań oraz środków na rzecz poprawy stanu komunikacji, ruchu turystycznego i wzmożonej wymiany kulturowej. W dobie zachodzących procesów globalnych wydaje się, że inicjatywa powstania Euroregionów znacząco wpływa na rozwój kulturowy zaangażowanych państw, pobudzając przy tym gospodarki lokalne w zakresie wymiany turystycznej i handlowej. Na obszarze Polski działa 17 euroregionów. Są one strukturami, które ewoluując odpowiadają na nowe wyzwania zmieniającego się otoczenia. Przymus reorientacji przyjętych strategii rodzi nowe i kreatywne projekty wychylone w stronę przyszłości. Jeśli istnieje wizja współpracy, oznacza ona trójstronną chęć i potrzebę zacieśniania procesów integracji.

EN

The text concerns the problems connected with functioning of the Nysa Euroregion – an area of a triadic influence, conflicts between individual interests of 3 countries, which belong to it, and the worked-out social, economic and political consensus. Although many problems have been dealt with (the natural environment), there remain questions to solve. The sustainable development strategy realized by the three parties of the Euroregion allows for the equal division of actions and means for the improvement of the transportation, tourism and increased cultural exchange. In the times of global processes it seems that the Euroregions initiative significantly influences the cultural development of the participants, stimulating the local economies in the field of tourism and trade. In Poland we have 17 Euroregions. They are evolving structures which react to new challenges of the changing environment. The reorientation towards future principle brings forth new and creative projects. If there is a cooperation perspective, it means the join will and need to strengthen the integration processes.

8

Edukacja dla zrównoważonego rozwoju jako pozytywny efekt uboczny działań międzynarodowych na przykładzie projektu CROSSROADS 2.0

70%

Belova A., Korshuk E.

Studia Periegetica

|

2017

|

vol. 17(1)

61-74

PL

Edukacja dla zrównoważonego rozwoju (EZR) to wyzwanie podejmowane na różne sposoby przez wydziały uczelni wyższych, nauczycieli szkół średnich oraz temat wielu badań. Do tej pory jednak w literaturze nie poświęcono wystarczająco dużo uwagi kwestii wkładu międzynarodowych projektów uczelnianych do systemu EZR. Niniejszy artykuł opisuje studia przypadków i analizuję od strony teoretycznej rolę, jaką odgrywają międzynarodowe projekty współpracy międzyuczelnianej w praktycznej integracji działań lekcyjnych i pozalekcyjnych w ramach EZR. Takie podejście do wdrażania edukacji dla zrównoważonego rozwoju przyjęto w rejonie kaliningradzkim, jednym z transgranicznych regionów nadbałtyckich. Badanie obejmuje wszystkie trzy wymiary trwałego rozwoju, tzn. ekologiczny, ekonomiczny i społeczny, oraz poprawę środowiska regionalnego. W artykule omówiono akty prawne władz federalnych i regionalnych oraz przeszkody i możliwości rozwoju zintegrowanego podejścia do EZR. Tytułowy projekt „Zatoki jako miejsca spotkań turystów i mieszkańców krajów południowo-wschodniego regionu Bałtyku: od czasów historycznych do teraźniejszości” jest realizowany przez trzy kraje nadbałtyckie i stanowi kontynuację projektu CROSSROADS. Wyniki projektu potwierdzają wnioski wynikające z rozważań teoretycznych na temat istniejących podejść w tej dziedzinie.

9

Badania zrównoważonego rozwoju turystyki

70%

Malska M., Rozhak N., Rozhak V.

Studia Periegetica

|

2017

|

vol. 18(2)

13-24

PL

Celem tego badania jest określenie roli wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju w branży turystycznej i pokazać znaczenie stanu środowiska naturalnego dla rozwoju turystyki. W artykule używano metody: generalizacji, opisu, analityczny i syntezy, indukcję i dedukcję. Przeanalizowano treść i cechy zrównoważonego rozwoju w turystyce. Dokonano analizy wprowadzenia koncepcji zrównoważonego rozwoju poprzez deklaracje i uchwały międzynarodowe. Scharakteryzowano tendencje we współczesnej turystyce. Omówiono znaczenie transgranicznej turystyki z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju. Określono rolę edukacji ekologicznej w zrównoważonym rozwoju turystyki. Zwrócono uwagę na konieczność rozumienia zasad funkcjonowania przyrody i ich wpływ na zbalansowane życie człowieka.

10

OBECNY ROZWÓJ WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ MIĘDZY POLSKĄ A UKRAINĄ W ZAKRESIE SPOŁECZNO-GOSPODARCZYM

61%

Koval I., Turchenko O., Derkach E.

International Journal of Legal Studies (IJOLS)

|

2020

|

vol. 7(1)

25-40

PL

W niniejszym artykule przedstawiono przegląd obecnego rozwoju współpracy transgranicznej między Ukrainą a Polską w zakresie społeczno-ekonomicznym i zagadnień politycznych dotyczących regionów transgranicznych. Autorzy koncentrują się na ewolucji ram dotyczących tworzenia euroregionów, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z projektami transgranicznymi w tych regionach. Ponadto zaproponowano zalecenia w celu określenia kierunków przyszłych działań, które należy podjąć w celu promowania innowacyjnego rozwoju współpracy między Ukrainą a Polską, z uwzględnieniem specyfiki gospodarczej i politycznej tych państw. współpraca transgraniczna, Euroregion, klastry transgraniczne, projekty transgraniczne, transfer technologii, transgraniczne struktury innowacji

11

Polityka regionalna w ramach programów transgranicznych Unii Europejskiej

61%

Ślusarz B.

Studia Administracyjne

|

2013

|

issue 5

257-281

PL

W artykule przedstawiono rozwój polityki regionalnej Unii Europejskiej oraz jej wpływ na współpracę transgraniczną regionu lubuskiego. Opierając się na dokumentach, autor skoncentrował uwagę na genezie, celach, instrumentach, funduszach strukturalnych oraz wymiarach współpracy transgranicznej. Polityka spójności to kluczowy aspekt funkcjonowania Unii Europejskiej, jej aktualny kształt jest efektem wspierania przemian strukturalnych i wyrównywania poziomu życia w regionach państw członkowskich.

EN

The paper presents the development of the EU regional policy and its impact on the sustainable development of the Lubuskie region. The considerations focus on the origins, goals, instruments, structural funds and dimension of sustainable development conducted on the basis of the analysis of resource documents related to EU regional policy. Regional policy remains the key aspect of the functioning of the European Union and its current shape results from the extent to which structural changes and levelling out the differences in the living standard in particular EU member countries are supported.

12

Wykorzystanie technologii informatycznych dla wspierania współpracy transgranicznej na przykładzie projektów BalticMuseums 2.0 i BalticMuseums 2.0 PlusStreszczenie W artykule, opierając się na przykładzie projektów międzynarodowych BalticMuseums 2.0 i BalticMuseums 2.0 Plus

61%

Swacha J.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2013

|

issue 32

407-420

PL

W artykule, opierając się na przykładzie projektów międzynarodowych BalticMuseums 2.0 i BalticMuseums 2.0 Plus, opisano, w jaki sposób dostępne technologie informatyczne mogą być wykorzystane do wspierania współpracy pomiędzy podmiotami działającymi w różnych kra-jach. W szczególności omówiono rozwiązania informatyczne wspomagające: zarządzanie projek-tem, gromadzenie wiedzy i jej wymianę pomiędzy uczestnikami projektu (platforma wiki), zarzą-dzanie wielojęzyczną treścią, zarządzanie wirtualnymi galeriami, udostępnianie informacji dla użytkowników urządzeń mobilnych oraz zarządzanie współdzielonymi zasobami multime-dialnymi. Omówione technologie informatyczne, z wyjątkiem systemu zarządzania wirtualnymi gale-riami, dostępne są bezpłatnie jako oprogramowanie o otwartym kodzie źródłowym, co oznacza, że zaproponowane tu rozwiązania mogą być zastosowane w innych projektach międzynarodowych, znacząco ułatwiając współpracę instytucji rozrzuconych geograficznie i oddzielonych granicami państwowymi.

EN

The paper, using BalticMuseums 2.0 and BalticMuseums 2.0 Plus international projects as an example, describes how available information technologies can be used to foster cooperation between partners from different countries. In particular, it describes solutions aiding in: project management, knowledge gathering and exchange (via a wiki platform), managing content in mul-tiple languages, managing virtual galleries, making information accessible for mobile device users, and managing shared multimedia assets. The described information technologies, with the sole exception of the virtual gallery man-agement system, are freely available as open-source software, which means that the solutions proposed here may be applied in other international projects, making the cooperation of institu-tions from various countries considerably easier.

13

Współpraca transgraniczna w Euroregionie Pomerania w latach 2007–2013

61%

Malkowska A.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2014

|

issue 3/1

217-226

EN

The article presents the effects of the cross-border co-operation in the Euroregion Pomerania. The aim of this article is to performance of range of realization the strategy of development of Euroregion Pomerania in 2007–2013. The article presents the important projects for development of this region, that’s was with European Territorial Cooperation funded.

14

Podstawy prawne, determinanty i praktyczne przykłady współpracy transgranicznej

61%

Adamowicz M., Janulewicz P.

Rozprawy Społeczne

|

2018

|

vol. 12

|

issue 2

57-64

PL

Artykuł prezentuje przegląd aktów prawnych zawierających regulacje dotyczące możliwości podejmowania współpracy międzynarodowej pomiędzy JST, zwłaszcza współpracy transgranicznej. W drugiej części określono determinanty oraz cele przyświecające władzom samorządowym przy prowadzeniu takiej współpracy transgranicznej. Ostatnia część przedstawia wybrane praktyczne przykłady takiej działalności na granicach Polski i innych krajów Europy Środkowo- Wschodniej. Artykuł kończą wnioski i sugestie dla przedstawicieli władz samorządowych, które podejmują lub chcą nawiązywać współpracę międzynarodową.

EN

The article presents an overview of legal acts containing regulations regarding the possibilities for the establishment of international cooperation between local government units, with an emphasis on cross-border cooperation. The second section has defined the determinants and objectives which prompt local government authorities to establish such cross-border cooperation. The last section presents selected practical examples of such activity at the borders of Poland and other Central and Eastern European countries. The article ends with conclusions and suggestions for the representatives of local authorities that are currently involved in establishing or wish to establish international cooperation.

15

ANALIZA RYNKU PRACY NA POGRANICZU POLSKO-UKRAIŃSKIM

61%

Himstedt K., Kacprzak T.

Polityka Społeczna

|

2018

|

vol. 45

|

issue 5-6(530-531)

15-23

EN

The article refers to the problems of the labor market in the neighboring Polish borderland areas of eastern and western Ukraine. The article contains the basic labour market indicators, the analysis of which allows you to specify whether the border location Polish and Ukrainian regions circuits, contributes to the achievement of these regions benefit from the functioning of the labour market. Analyses show that, unfortunately, the border province and circuits do not derive (to the extent necessary alignment to the national average) profits from the cross-border cooperation in terms of the labour market.

PL

Artykuł porusza problematykę rynku pracy w sąsiadujących ze sobą obszarach wschodniej Polski i zachodniej Ukrainy. Artykuł zawiera podstawowe wskaźniki rynku pracy, których analiza pozwala określić, czy przygraniczne położenie polskich województw i ukraińskich obwodów przyczynia się do osiągnięcia przez te regiony korzyści płynących z funkcjonowania na rynku pracy. Z przeprowadzonych analiz wynika, że niestety przygraniczne województwa i obwody nie czerpią (w stopniu zapewniającym wyrównanie do średnich krajowych) profitów ze współpracy transgranicznej związanych z poprawą sytuacji na rynku pracy.

16

Pokonywanie przeszkód w regionach przygranicznych w świetle raportu Komisji Europejskiej

61%

Ślusarz B., Jażdżewska M.

Studia Administracyjne

|

2017

|

issue 9

83-92

EN

In the publication the European Commission’s report on tackling obstacles in border regions that affect the quality of cooperation, discusses the substance of the problem, analyzing current obstacles, identifying relevant issues, and presenting general findings. Legal and administrative barriers, language barriers, physical accessibility, economic differences, public authorities’ interest, social and cultural differences, lack of trust are among the most common problems. The report also suggests solutions to these problems. The study conducted by DG Regio is a valuable resource that has involved 623 actors in cross-border cooperation in Europe. According to the authors, the analysis presented at this general level, at the European level, is not fully useful for Euroregions in lubuskie. Specific cross-border issues need to be identified in order to guide the development of cross-border cooperation, to define the objectives of specific crossborder partners, resulting from the objectives of the action, their results and indicators. keywOrDS cross-border cooperation, European Commission’s, euroregions

PL

Publikacja dotyczy Raportu Komisji Europejskiej na temat pokonywania przeszkód w regionach przygranicznych wpływających na jakość współpracy, w którym omawiano istotę problemu, czyli zanalizowano aktualnie występujące przeszkody, poruszono istotne kwestie i przedstawiono ogólne wnioski. Do najczęściej występujących problemów zaliczyć należy bariery prawne i administracyjne, bariery językowe, dostępność fizyczną, różnice gospodarcze, zainteresowanie władz publicznych współpracą, różnice społeczne i kulturowe, brak zaufania. Raport wskazuje również na propozycje rozwiązań tych problemów. Badanie przeprowadzone przez DG Regio jest cennym materiałem, który zaangażował 623 podmiotów do wypowiedzi o problemach we współpracy transgranicznej w Europie. Zdaniem autorów, analiza przedstawiona na poziomie ogólności, czyli europejskim, nie jest w pełni przydatna dla euroregionów województwa lubuskiego.

17

Współpraca międzynarodowa i transgraniczna polskich uczelni w prawie i praktyce

61%

Zoń W.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2021

|

vol. 13

|

issue 2

158-177

PL

Celem badań było zidentyfikowanie uwarunkowań i form współpracy międzynarodowej i transgranicznej polskich uczelni. Aby zrealizować cel, zastosowano metodę formalno-dogmatyczną, analizując literaturę dotyczącą omawianego zagadnienia, prawo (przede wszystkim polskie), a także różne zestawienia i informacje prasowe. Posłużono się również wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej. Pierwsza część artykułu dotyczy uwarunkowań współpracy międzynarodowej i transgranicznej polskich uczelni. Kolejna obejmuje formy współpracy zidentyfikowane przez autora, a ostatnia odnosi się do formuły europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej jako formy współpracy uczelni. Wyniki badań pokazują, że tytułowa współpraca polskich uczelni znajduje swoją podstawę przede wszystkim w prawie krajowym, jednak jego zmienność nie sprzyja budowaniu stabilnych relacji. Współpraca uczelni przybiera różne formy, od niezinstytucjonalizowanych po quasi-zinstytucjonalizowane i zinstytucjonalizowane. Polskie uczelnie starają się włączać w proces umiędzynarodowienia, a dostępność zewnętrznego finansowania sprzyja stopniowej instytucjonalizacji współpracy uczelni. Istnieje deficyt opracowań odnoszących się do tytułowego zagadnienia, dlatego też artykuł może mieć dużą wartość poznawczą dla nauki prawniczej.

18

Propozycje zmian podziału administracyjnegomw kontekście bezpieczeństwa społecznego w północnej części województwa lubuskiego

61%

Klatta P.

Studia Administracji i Bezpieczeństwa

|

2017

|

issue 2

121-133

PL

Zapewnienie bezpieczeństwa i trwałości granicy zachodniej od 1945 roku stanowiło aksjomat polskiej racji stanu. Od upadku komunizmu i zjednoczenia Niemiec w roku 1991 jest on realizowany dzięki dialogowi i współpracy transgranicznej samorządów, również z terenu województwa lubuskiego. Rozwój tej współpracy stworzył szereg silnych lokalnych powiązań polsko-niemieckich, zwłaszcza na terenie gmin położonych bezpośrednio przy granicy. Obecnie, bazując na wspólnocie interesów i korzyści uzyskiwanych ze współpracy ze stroną niemiecką, niektóre z lubuskich przygranicznych samorządów gminnych i powiatowych dążą do utworzenia własnego powiatu przygranicznego. Brak obiekcji ze strony władz państwowych i samorządu województwa czyni te starania coraz bardziej realnymi. Ich potencjalna realizacja powoduje jednak istotne zagrożenia, gdyż planowana struktura nowej jednostki samorządowej będzie podobna do krytykowanych przez Polskę rozwiązań, proponowanych w niemieckich koncepcjach planistycznych z 1991 roku.

EN

Ensuring the security and stability of the western border since 1945, it was the axiom Polish raison d’etat. Since the fall of communism and the reunification of Germany in 1991 it is implemented through dialogue and cross-border cooperation of local governments, also from the Province of Lubuskie. The development of this cooperation has created a number of strong local links Polish – German, particularly in the municipalities located directly on the border. Currently, based on mutual interests and benefits gained from cooperation with the German side, some of the Lubuskie border municipalities are proposing changes in the administrative division and are striving for create their own county. There are no objections from the government and other local government makes these efforts more and more realistic. Their potential realization will, however, significant risks, as the planned new structure of local government will be similar to the criticized by Poland solutions proposed in the German concepts of planning proposed in 1991.

19

Ewolucja tematycznych obszarów współpracy transgranicznej w ramach programów UE w wybranych krajach Europy Środkowo-Wschodniej

61%

Pieniążek A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica

|

2022

|

vol. 28

|

issue 370

93-106

EN

Cross-border cooperation of Polish regions with neighboring regions in the Czech Republic, Slovakia, and Ukraine was supported through community programmes as early as the 1990s. However, it has developed on a much larger scale through cross-border programmes implemented after the accession of Poland, Slovakia, and the Czech Republic to the European Union. The article aims to present the changes in the objectives and thematic areas of support undertaken in the cross-border cooperation programmes: the Czech Republic-Poland, the Slovak Republic-Poland, and Poland-Belarus-Ukraine in two EU financial perspectives: 2004-2006 and 2014-2020. The article is an attempt to answer the following research questions: Have the goals of cross-border cooperation changed and if so, how? Are there differences in the thematic areas of cross-border cooperation? Are there any differences between the thematic areas of cross-border cooperation on the Czech-Polish, Slovak-Polish, and Polish-Belarusian-Ukrainian borderlands? The existing data was analyzed, using mainly the method of examining programme documents of three cross-border cooperation programmes implemented in two periods of EU programming. The study showed that the goals of cross-border cooperation in the first financial perspective in all the analyzed programmes were very similar and generally concerned with the improvement of the standard of living and the socio-economic integration of the neighboring regions. In the last perspective, these objectives were much more diversified and corresponded to the needs of the supported regions at that time. In the case of the Polish-Czech and Polish-Slovak borderlands, the common goal was to invest in education, training, and vocational training for skills and lifelong learning. On the other hand, in the case of the Polish-Slovak and Polish-Belarusian-Ukrainian borderlands, the following objectives turned out to be common: preservation and protection of the natural environment (including the cultural one) as well as improvement of the accessibility of regions and development of transport as well as communication networks and systems. Thematic areas of cooperation corresponded to the defined goals within individual programmes. In the 2004-2006 perspective, the cross-border cooperation concerned mainly the development and modernization of infrastructure and the broadly understood socio-economic development. In the last financial perspective, the specification and specialization of the areas of support were visible. In the case of the Polish-Belarusian-Ukrainian borderland, special attention was paid to border management, mobility and migration, and border security.

PL

Współpraca transgraniczna polskich regionów z sąsiadującymi regionami w Czechach, Słowacji i Ukrainie wspierana była za pośrednictwem programów wspólnotowych już w latach 90. XX wieku. Na zdecydowanie większą skalę rozwinęła się jednak za pośrednictwem programów transgranicznych wdrażanych po akcesji Polski, Słowacji i Czech do Unii Europejskiej. Celem artykułu jest przedstawienie zmian celów i tematycznych obszarów wsparcia podejmowanych w programach współpracy transgranicznej: Republika Czeska-Polska, Republika Słowacka-Polska oraz Polska-Białoruś-Ukraina w dwóch unijnych perspektywach finansowych: 2004-2006 oraz 2014-2020. Artykuł jest próbą odpowiedzi na następujące pytania badawcze: Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób zmieniły się cele współpracy transgranicznej? Czy istnieją różnice w zakresie tematycznych obszarów współpracy transgranicznej? Czy pomiędzy tematycznymi obszarami współpracy transgranicznej na pograniczu czesko-polskim i słowacko-polskim oraz polsko-białorusko-ukraińskim istnieją różnice? Analizie poddano dane zastane wykorzystując przede wszystkim metodę badania dokumentów programowych trzech programów współpracy transgranicznej realizowanych w dwóch okresach unijnego programowania. Badanie wykazało, iż cele współpracy transgranicznej w pierwszej perspektywie finansowej we wszystkich programach przedstawiały się w bardzo podobny sposób i generalnie dotyczyły poprawy standardu życia oraz integracji społeczno-gospodarczej sąsiadujących regionów. W ostatniej perspektywie cele te były zdecydowanie bardziej zróżnicowane i korespondowały z ówczesnymi potrzebami regionów objętych wsparciem. W przypadku pogranicza polsko-czeskiego i polsko-słowackiego wspólnym celem było inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie. Natomiast w przypadku pogranicza polsko-słowackiego i polsko-białorusko-ukraińskiego wspólne okazały się następujące cele: zachowanie i ochrona środowiska naturalnego (w tym kulturowego) oraz poprawa dostępności regionów i rozwój transportu oraz sieci i systemów komunikacyjnych. Tematyczne obszary współpracy odpowiadały zdefiniowanym celom w ramach poszczególnych programów. W perspektywie 2004-2006 współpraca transgraniczna dotyczyła przede wszystkim rozwoju i modernizacji infrastruktury oraz szeroko rozumianego rozwoju społeczno-gospodarczego. W ostatniej perspektywie finansowej widoczna była konkretyzacja i specjalizacja obszarów wsparcia. W przypadku pogranicza polsko-białorusko-ukraińskiego szczególną uwagę zwrócono na zarzadzanie granicami, mobilnością i migracjami oraz bezpieczeństwem na granicach.

20

Euroregion Karpacki jako przykład współpracy transgranicznej w Europie Środkowo-Wschodniej

61%

Żurek M.

Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe

|

2023

|

issue 11(4)

31-39

PL

Współpraca transgraniczna w Europie rozpoczęła się w latach 50. ubiegłego wieku. W Polsce pierwsze euroregiony zaczęły powstawać na początku lat 90. po przemianach społeczno-politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej. Euroregion Karpacki, który powstał w 1993 roku, był drugim euroregionem w Polsce, a pierwszym na Słowacji i w Ukrainie. Jego powstanie wywoływało obawy wśród polityków. Przyczyną tych obaw była nieznajomość zasad współpracy transgranicznej i sytuacja polityczna – państwa w tym regionie reformowały się, konsolidowały i niektórzy politycy obawiali się rozmycia granic i suwerenności. Euroregion Karpacki jest zróżnicowanym regionem pod względem politycznym, etnicznym, kulturalnym, religijnym. Składa się z terenów przygranicznych pięciu państw. Mimo przeszkód natury politycznej, ekonomicznej i prawnej władze lokalne uzgodniły formy współpracy i realizują projekty dla dobra transgranicznej społeczności regionu.

EN

Cross-border cooperation in Europe began in the 1950s. In Poland, the first Euroregions began to emerge in the early 1990s after the socio-political changes in Central and Eastern Europe. The Carpathian Euroregion, which was established in 1993, was the second Euroregion in Poland and the first in Slovakia and Ukraine. Its creation caused concerns among politicians, mainly at the central level. The reasons for these fears were ignorance of the rules of cross-border cooperation and the political situation - countries in this region were reforming and consolidating and some politicians were afraid of blurring of borders and sovereignty. The Carpathian Euroregion is a diverse region in terms of politics, ethnicity, culture and religion. It consists of the border areas of five countries. Despite political, economic and legal obstacles, local authorities have agreed on forms of cooperation and are implementing projects for the benefit of the region’s cross-border community.

Refine search results